Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Między historyzmem a modułem. Powojenna architektura modernistyczna w przestrzeni Kołobrzegu

Brechelke Adrianna

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 16

53--66

PL

Kołobrzeg jest nadmorskim kurortem o niezwykle bogatej i burzliwej historii. Dotknięty zniszczeniami wojennymi utracił znaczną część swojej ilustracji architektonicznej i spójności struktury przestrzennej swój dawny, uzdrowiskowy charakter. Uwarunkowania polityczne i skomplikowana sytuacja tzw. Ziem Odzyskanych opóźniły proces odbudowy miasta. W konsekwencji prace nad zagospodarowaniem zniszczonych kwartałów ruszyły dopiero w latach 60. XX w. wraz z ukierunkowaniem rozwoju Kołobrzegu na ośrodek uzdrowiskowo-wypoczynkowy. Stopniowo wzrastająca ranga miasta oraz międzynarodowe kontakty zaowocowały licznymi realizacjami architektonicznymi o wysokiej jakości, odbiegającymi od stypizowanej architektury modułowej socjalistycznego modernizmu. W artykule przedstawiono unikalne rozwiązania architektoniczne w kontekście kształtowania tkanki miejskiej Kołobrzegu oraz dokonano ich krytycznej analizy.

EN

Kolobrzeg is a seaside resort with an extremely rich and turbulent history. Affected by the destruction of war, it has lost much of its architectural illustration and the coherence of its spatial structure. Its former resort character. Political conditions and the complicated situation of the so-called Recovered Territories delayed the process of rebuilding the city. As a result, work on the development of the destroyed quarters did not begin until the 1960s with the orientation of Kolobrzeg’s development as a spa and resort center. The city’s gradually increasing prominence and international contacts resulted in numerous architectural realizations of high quality, deviating from the stylized modular architecture of socialist modernism. The article presents unique architectural solutions in the context of shaping the urban fabric of Kolobrzeg and critically analyzes them.

2

Integralność a granice interwencji w modernistycznych zespołach zabudowy. Analiza przypadku dzielnic uzdrowiskowo-wypoczynkowych w Ustroniu

Ciarkowski Błażej

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2021

|

Nr 11

75--86

PL

Celem artykułu jest analiza obecnej sytuacji powojennych modernistycznych zespołów zabudowy zlokalizowanych w naturalnym krajobrazie o szczególnych wartościach oraz wyróżnienie potencjalnych szans i zagrożeń na przyszłość. Analiza przeprowadzona została jako studium przypadku dwóch wyróżniających się kompleksów: dzielnicy uzdrowiskowej Ustroń Zawodzie oraz dzielnicy wczasowej Ustroń Jaszowiec. Modernistyczne dzielnice wypoczynkowe stanowią przykład kompleksowych projektów urbanistyczno-architektonicznych obejmujących nowoczesną, modernistyczną architekturę o ważnej roli społecznej, dostosowanej (skalą, technologią, formą) do warunków naturalnych oraz powstających w duchu poszanowania wartości krajobrazu (rozumianego w duchu modernizmu). Ich ochrona powinna wykraczać poza skalę pojedynczego obiektu architektonicznego, traktując jako punkt wyjścia postrzeganie dzielnic wypoczynkowo-uzdrowiskowych jako krajobrazu kulturowego.

EN

The aim of this article is to analyze the contemporary situation of post-war modernist building complexes located in the natural landscape of extraordinary values and to distinguish potential opportunities and threats for the future. The analysis was made as a case study of two extraordinary complexes: Ustroń-Zawodzie health district and Ustroń-Jaszowiec holiday district. Modernist leisure districts are an example of complex urbanist-architectural projects including modern architecture of significant social value adjusted (scale, technology, form) to the natural conditions and built with due regard for the value of the landscape (in the spirit of the modern movement). Their preservation should go beyond the scale of a single architectural object and start from the point where the health-leisure district are considered as a cultural landscape.

3

Funkcja wynikająca z formy - adaptacja architektury powojennego modernizmu do nowych programów funkcjonalnych

Ciarkowski Błażej

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2020

|

Nr 9

15--28

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza możliwości adaptacji obiektów architektury modernistycznej wzniesionych w Polsce po II wojnie światowej. Specyfika formy, która została zaprojektowana w duchu funkcjonalizmu, a więc dostosowana do określonego programu funkcjonalnego, znacznie utrudnia zmianę przeznaczenia obiektów. Podobnie rozwiązania materiałowe i konstrukcyjne, które (niekiedy ze względu na eksperymentalny, nowatorski charakter) źle znoszą próbę czasu. Rozważania nad wprowadzaniem nowych programów funkcjonalnych przy jednoczesnym zachowaniu autentyzmu obiektów zostały zilustrowane wybranymi przykładami realizacji, mającymi udowodnić tezę, iż efekt finalny procesu adaptacji zależny jest m.in. od właściwej interpretacji substancji historycznej i idei będącej jej genezą.

EN

The aim of this article is to analyze the possibilities of adaptation of modernist architecture objects erected in Poland after World War II. The specificity of the form, which was designed in the spirit of functionalism, and thus adapted to a specific functional program, makes it much more difficult to change the purpose of the objects. Similarly, material and structural solutions, which (sometimes due to their experimental, innovative character) poorly stand the test of time. Considerations on introducing new functional programs while maintaining the authenticity of objects have been illustrated with selected examples of implementation, which are to prove the thesis that the final effect of the adaptation process depends, among others, on the proper interpretation of the historical substance and the idea behind its origin.

4

Post-war modernist architecture in Poland as part of the European heritage of twentieth-century concrete-based architecture

Ciarkowski Błażej

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 8

5--17

EN

The architectural heritage of post-war modernism in Poland is often named a “dissonant” or “unwanted heritage”. Its evaluation and interpretation is often ambiguous, whereas the social reception, in spite of the growing common awareness of the matter, very diversified. A proper assessment of the phenomenon requires analysis against the background of twentieth-century European architecture. The InnovaConcrete project is comprised of multidisciplinary studies on strategies for the preservation of concrete-based heritage which provide for identification of the most valuable assets in Europe. The aim of this paper is to place the local Polish cultural heritage of twentieth-century architecture against the broad context of global and universal values and to present the methodology of the research.

PL

Architektoniczne dziedzictwo powojennego modernizmu w Polsce często bywa określane jako “kłopotliwe” bądź “niechciane dziedzictwo”. Jego ocena i interpretacja są niejednoznaczne, a społeczna recepcja, pomimo rosnącej powszechnej świadomości, bardzo zróżnicowana. Właściwa ocena zjawiska wymaga analizy na tle europejskiej architektury XX wieku. Projekt InnovaConcrete obejmuje multidyscyplinarne badania nad strategiami zachowania dziedzictwa architektury betonowej, które przewidują identyfikację najbardziej wartościowych obiektów w Europie. Celem niniejszego artykułu jest umiejscowienie lokalnego dziedzictwa kulturowego architektury XX-wieku w szerokim kontekście wartości globalnych i uniwersalnych oraz prezentacja metodologii badań.

5

Tuż po realizmie socjalistycznym. Architektura i urbanistyka Wrocławia z przełomu lat 50. i 60. XX wieku

Majczyk J., Tomaszewicz A.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 49

181--190

PL

W 1954 r. Nikita Chruszczow ocenił negatywnie formy budowli wznoszonych w okresie stalinowskim oraz koszty ich realizacji, wzywając do „racjonalizacji” i uprzemysłowienia budownictwa. Mimo to proces przechodzenia od wzorców realizmu socjalistycznego do architektury odwołującej się do przedwojennego modernizmu nie był rewolucyjny, ale raczej ewolucyjny. We Wrocławiu zachowało się wiele pojedynczych obiektów i zespołów budowli, w których socrealistyczny „historyzm” uproszczono i próbowano powiązać go z nowymi technologiami w budownictwie. W artykule zostały zatem przedstawione wybrane wrocławskie realizacje powstałe na styku dwóch wspomnianych „epok”.

EN

n 1954, Nikita Khrushchev criticised the forms of buildings erected during the Stalinist period and the costs of their construction, calling for “rationalisation” and industrialisation of the building industry. Nevertheless, the process of transition from the models of socialist realism to the architecture inspired by pre-war Modernism was rather evolutionary than revolutionary. Wrocław retains many individual buildings and building complexes in which the socialist-realist “historicism” was simplified and attempts were made to combine it with new building technologies. Therefore, the paper will present selected buildings constructed in Wrocław at the junction between the two aforementioned “epochs”.

6

Architektura modernizmu w projektach pracowników Wydziału Architektury PWr. Wizje a realizacja i utrzymanie

Rudnicka-Bogusz M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 49

102--112

PL

Wrocławski Wydział Architektury zakładali architekci, którzy kształcili się i wykładali przed II wojną światową na Politechnice Lwowskiej. Ich uczniowie, szczególnie z pierwszych roczników, które studiowały przed wprowadzeniem doktryny socrealizmu, mieli okazję z pierwszej ręki otrzymać informacje o wzorcach modernizmu i tworzyć w tej stylistyce akademickie projekty pod okiem praktyków. Ci, którzy choć przez krótki czas kontynuowali swoją naukową karierę na Wydziale, przedłużyli jeszcze swoją ekspozycję na przedwojenne wzorce, co ujawniło się w ich późniejszej twórczości. Mimo że dziedzictwo sprzed 1945 r. przestało być we Wrocławiu tabu, to twórczość powojennych dekad wciąż zawieszona jest w limbusie. Z jednej strony powstają wykazy postulujące ochronę wybranych obiektów, z drugiej obiekty te pozostawiane są bez renowacji, a ich remonty prowadzą do zatarcia pierwotnej stylistyki. A przecież reprezentują niekiedy najlepsze ogólnoświatowe wzorce lub nawet je wyprzedzają.

EN

The Faculty of Architecture in Wrocław was founded by architects who had studied at and later worked for Lvov Technical University before the World War II. Those of their students, who started their post war education in Wrocław before introduction of socialist realism, were beneficiaries of modernist standards implemented and trained by their professors. Several architects, who – at least for a short time– continued their professional career at the Faculty, adapted the pre-war concepts, as revealed in their future designs. However while pre-war heritage of Wrocław no longer constitutes a taboo it used to, the legacy of post-war first decades still lingers in limbo. On the one hand there are indexes of most valued objects suitable for preservation, yet on the other close to none of them are ever properly repaired. They are being refurbished or reconditioned – which frequently leads to obliteration of their original stylistics and spatial disposition – without considering that they follow best world examples of the style, sometimes even pioneerin them.

7

Architektura modernistycznych osiedli mieszkaniowych lat 1950–1990. Katowickie osiedle Tysiąclecia na tle przykładów europejskich

Rabiej J., Tomkiewicz A.

Architectus

|

2016

|

Nr 4 (48)

79--92

PL

Modernistyczna koncepcja miasta funkcjonalnego i odpowiadający jej model wielokondygnacyjnego budynku wielorodzinnego zadecydowały o kierunku rozwoju miast europejskich w 2. połowie XX w. Działania w tym zakresie podejmowane po II wojnie światowej realizowały zapisy Karty Ateńskiej i postulaty wypracowane przez Międzynarodowy Kongres Architektury Nowoczesnej. Stanowiły one próbę naprawy sytuacji przestrzennej ośrodków dotkniętych gwałtowną industrializacją i zniszczeniami wojennymi. Celem pracy jest wskazanie wpływów powojennego modernizmu na przestrzeń miejską Katowic. Skala przeprowadzonych interwencji oraz wartości estetyczne ówczesnych realizacji w sposób zdecydowany wpłynęły na oblicze miasta. Działający w Katowicach architekci wykazali szczególną dbałość o nowoczesną formę i indywidualny charakter nowych inwestycji. Powstałe w tym czasie osiedla mieszkaniowe wpisują się w główne tendencje kształtowania zabudowy wielorodzinnej w Polsce w 2. połowie XX w. Jednocześnie stanowią ważny element dorobku europejskiego modernizmu. Wskazują na to analogie w sposobie kształtowania całych założeń i pojedynczych budynków. Potwierdzeniem tych zależności są wnioski wynikające z analiz porównawczych osiedla Tysiąclecia w Katowicach z wybranymi przykładami europejskimi: osiedlem Beaulieu – Le RondPoint we francuskim SaintÉtienne i zespołem Grindtorp w szwedzkim Täby. W oparciu o metodę morfologiczną w artykule scharakteryzowane zostały cechy kompozycyjne głównych elementów składowych zabudowy osiedli wskazanych do badań: sylweta całych założeń, forma budynków mieszkalnych i ich relacje z otoczeniem, detal architektoniczny. Analizy porównawcze wykazały, że zbadane cechy osiedla Tysiąclecia w Katowicach zachowują charakterystyczne analogie do osiedli modernistycznych zbudowanych po II wojnie światowej w miastach zachodniej Europy.

EN

The modernist concept of a functional city and an equivalent model of the multi-storey and multi-family building decided about the direction of the European cities’ development in the second part of the 20th century. Actions taken after World War II realised the Athens Charter records and postulates of the International Congresses of Modern Architecture. They were an attempt to improve the spatial situation of centres affected with rapid industrialization and war damages. The aim of the paper is to show the influences of the post-war modernism on the city space of Katowice. The city image was decisively influenced by the scale of interventions and aesthetical values of the realisations. Architects who worked in Katowice especially took care of the modern form and an individual character of new investments. Housing estates which came into being at that time entered into the main tendencies of shaping multi-family development in Poland in the second half of the 20th century. At the same time they determine an important element of the European modernism achievements. This is shown by analogies in the way of shaping whole complexes and single buildings. Results from comparative analyses of the Tysiąclecie housing estate in Katowice with selected European examples: Beaulieu – Le RondPoint housing estate in SaintÉtienne in France and the Grindtorp complex in Täby in Sweden, confirmed these relationships. The compositional features of the main integral elements of housing estates’ development were indicated in the research: complexes silhouette, the form of residential buildings and their relationships with the surroundings, and architectural detail, were characterised on the basis of the morphological method. Comparable analyses showed that researched features of the Tysiąclecie housing estate in Katowice have characteristic analogies to modernist housing estates built after World War II in the cities of western Europe.

8

Zmierzch bogów, czyli jak niszczeją budynki

Malinowska-Petelenz B.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 4-A/2

255--259

PL

Starzenie się budynków może być niezwykłym i fascynującym zjawiskiem. Architektura potrafi dobrze się starzeć, ale trzeba dać jej szansę. Zjawisko przemijania architektury, deformacji i w końcu umierania to wypadkowa wielu sił - tych niezależnych od człowieka, ale również ludzkiej bezmyślności. Problem ten szczególnie dotyka niechcianego dziedzictwa PRL - podręcznikowych dzieł architektury powojennego modernizmu.

EN

The ageing of buildings may be an unusual and fascinating phenomenon. Architecture can grow old gracefully but we must give it a chance. The phenomenon of the passing of architecture, deformation and finally death is the effect of numerous forces - those independent of man but also human thoughtlessness. This problem greatly affects the unwanted heritage of the Polish People's Republic - the school-bookish works of the architecture of postwar modernism.