Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zapotrzebowanie na wodę w nawadnianiu podsiąkowym terenów zieleni miejskiej w parkach Bydgoszczy, Grudziądza, Torunia i Włocławka zależnie od scenariusza przewidywanych zmian klimatycznych

Rolbiecki Stanisław, Rolbiecki Roman, Kuśmierek-Tomaszewska Renata, Żarski Jacek, Łangowski Ariel

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2023

|

nr I/1

169--186

PL

Celem pracy była próba oszacowania zapotrzebowania na wodę do nawodnień podsiąkowych terenów zieleni miejskiej w parkach czterech wybranych miast województwa kujawsko-pomorskiego (Bydgoszcz, Grudziądz, Toruń, Włocławek) w zależności od przewidywanych zmian klimatycznych. W opracowaniu uwzględniono dwa scenariusze: scenariusz RCP 4.5 zakładający wzrost stężenia CO2 do poziomu 540 ppm w roku 2100 i osiągnięcie wymuszenia radiacyjnego na poziomie 4,5 W⸱m-2 oraz scenariusz RCP 8.5 zakładający wzrost stężenia CO2 do poziomu 940 ppm w roku 2100 i osiągnięcie wymuszenia radiacyjnego na poziomie 8,5 W/m2 . Uwzględniono 3 wybrane dekady (dziesięciolecia) XXI wieku: 2021-2030, 2051-2060 i 2091-2100. Na podstawie przyjętych założeń oraz przeprowadzonych obliczeń stwierdzono, że największe ilości wody do nawadniania będą potrzebne w ostatnim dziesięcioleciu XXI wieku. Największe zapotrzebowanie na wodę wystąpi w lipcu, a następnie - w sierpniu. Wyższe potrzeby wodne terenów zieleni miejskiej - w porównaniu do scenariusza RCP 4.5 - (za wyjątkiem Grudziądza) stwierdzono w scenariuszu RCP 8.5. Spośród czterech badanych miast województwa kujawsko-pomorskiego, najniższe zapotrzebowanie na wodę wystąpiło w Grudziądzu, wyższe w Bydgoszczy, jeszcze wyższe w Toruniu, a najwyższe - we Włocławku. W dziesięcioleciu 2091-2100, wyrażone jako dopływ jednostkowy, zapotrzebowanie na wodę do nawadniania terenów zieleni miejskiej systemem podsiąkowym o zmiennym piętrzeniu w lipcu - odpowiednio dla scenariusza RCP 4.5 i RCP 8.5 w latach bardzo suchych (p=10%), wyniesie 1,19 i 1,19 dm3 s-1⸱ha-1 w Grudziądzu, 1,18 i 1,21 dm3⸱s1⸱ha-1 w Bydgoszczy, 1,23 i 1,25 dm3⸱s-1⸱ha-1 w Toruniu oraz 1,26 i 1,29 dm3 s-1 ha-1 we Włocławku.

EN

The aim of the study was to attempt to estimate the demand for water for upward irrigation of urban green areas in parks of four selected cities in the Kuyavian-Pomeranian Voivodeship (Bydgoszcz, Grudziądz, Toruń, Włocławek) depending on expected climate changes. The study takes into account two scenarios: the RCP 4.5 scenario assuming an increase in CO2 concentration to the level of 540 ppm in 2100 and achieving radiative forcing of 4.5 W/m2 , and the RCP 8.5 scenario assuming an increase in CO2 concentration to 940 ppm in 2100 and achieving radiative forcing of level 8.5 W/m2 . Three selected decades (decades) of the 21st century are included: 2021-2030, 2051-2060 and 2091-2100. Based on the adopted assumptions and calculations, it was found that the largest amounts of water for irrigation will be needed in the last decade of the 21st century. The greatest demand for water will occur in July, and then in August. Higher water needs of urban green areas - compared to the RCP 4.5 scenario - (except for Grudziądz) were found in the RCP 8.5 scenario. Among the four examined cities in the KuyavianPomeranian Voivodeship, the lowest demand for water occurred in Grudziądz, higher in Bydgoszcz, even higher in Toruń, and the highest - in Włocławek. In the decade 2091-2100, expressed as a unit inflow, the demand for water for irrigation of urban green areas using a upward system with variable damming in July - for the RCP 4.5 and RCP 8.5 scenarios in very dry years (p=10%), respectively, will amount to 1 .19 and 1.19 dm3⸱s-1 ha-1 in Grudziądz, 1.18 and 1.21 dm3⸱s-1 ha-1 in Bydgoszcz, 1.23 and 1.25 dm3⸱s-1 ha-1 in Toruń and 1.26 and 1.29 dm3⸱s-1⸱ha-1 in Włocławek.

2

Funkcjonowanie zbiorników retencyjnych Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu w kontekście zmian klimatycznych i potrzeb wodnych - wyzwania i problemy eksploatacyjne na przykładzie wybranych obiektów

Wierzbicki Michał, Andrzejak Anna, Piniarska Dorota, Sobczyk Bartłomiej, Nowak Bogumił

Gospodarka Wodna

|

2023

|

Nr 9

32--38

PL

Zmiany klimatyczne stawiają przed gospodarką wodną nowe wyzwania. Funkcjonowanie obiektów, służących jej celom, musi uwzględniać zarówno zmiany warunków hydrologicznych, jak i zmiany potrzeb wodnych użytkowników wód i środowiska naturalnego oraz rosnącej presji ich zaspokojenia. Kiedy szczególnego znaczenia nabiera racjonalne gospodarowanie wodą, niejednokrotnie istnieje konieczność przedefiniowania celów i zadań, jakie mają one spełniać, oraz określenia nowych zasad ich funkcjonowania. W referacie przedstawiono - na wybranych przykładach - nowe wyzwania i problemy eksploatacji obiektów hydrotechnicznych RZGW w Poznaniu w zmieniających się warunkach hydrologiczno-meteorologicznych. Wykorzystano dane hydrometeorologiczne, dane dotyczące obiektów hydrotechnicznych, ich funkcjonowania oraz potrzeb wodnych. Opisano zmiany zasilania zbiorników wodnych, m.in. coraz częściej występujące niżówki hydrologiczne, skutkujące trudnościami w realizacji założonej gospodarki wodnej, oraz możliwości zaspokojenia potrzeb wodnych. Wskazano na konieczność dostosowania zbiorników do zmieniających się warunków klimatycznych. Przedstawiono również wzajemne zależności pomiędzy obiektami hydrotechnicznymi i wskazano na konieczność ich uwzględnienia w określaniu zasad gospodarowania wodą. Części wspólne tych zasad są niezwykle istotne w kontekście szerszego spojrzenia na zasoby wodne i możliwości zaspokojenia potrzeb wodnych regionu.

EN

Climate change brings new challenges for the water management to face. Functioning of the facilities it uses needs to take into account changing hydrological conditions as well as the evolution of the water users” and natural environment needs and the growing pressure to meet them. When rational water management becomes of particular importance, it sometimes gives rise to the necessity to redefine the goals and tasks it should fulfill and determine new principles of it functioning. The article, using selected examples, presents new challenges and operational problems of hydro-technical structures of the Regional Water Management Authority in Poznań in the evolving hydrological and meteorological conditions. It uses hydro-meteorological data, data on hydro-technical strictures, their functioning and water needs. The authors describe the change in water reservoir supply, increasingly frequent low water periods among them, resulting in difficulties to meet the assumed water management goals and impacting the ability to satisfy water needs. They point out to the necessity to adapt reservoirs to the changing climate conditions. They also present interdependencies between hydro-technical structures and the necessity to take them into account while determining water management principles. Common parts of these principles are of significant importance in the context of having a broader view of water resources and the possibility to satisfy water needs of the region.

3

Water Needs of Bird Cherry Trees at the Period over Three Years after Reclamation in Different Regions of Poland

Rolbiecki Stanisław, Stachowski Piotr, Jagosz Barbara, Figas Anna, Ptach Wiesław, Rolbiecki Roman, Kasperska-Wołowicz Wiesława, Grybauskiene Vilda, Klimek Andrzej, Dobosz Krzysztof, Dąbrowski Janusz

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 1

646--658

EN

The purpose of the present study was to determine the water needs of bird cherry (Padus avium Mill.) over three years after planting on the reclaimed areas. The estimations were performed for the period of two months, including July and August, which are critical in terms of the amount of water available to the plants. The water requirements of bird cherry plants were calculated in the years 1981-2010 for five agro-climatic regions of Poland with the representative meteorological stations located in Olsztyn, Bydgoszcz, Warsaw, Wrocław and Krakow. The bird cherry water needs were determined using the plant coefficient method. The plant coefficients for bird cherry trees over three years after planting were adapted to the reference evapotranspiration that was calculated using the Blaney-Criddle’s formula, modified for Polish conditions by Żakowicz. The rainfall deficit with the probability of occurrence of average dry years (N50%), medium dry years (N25%) and very dry years (N10%) was determined according to the Ostromęcki’s method. On average, in the years 1981-2010, in July and August, the highest water needs of bird cherry trees, grown on the reclaimed areas over three years, were estimated in the central-north-west (271 mm) and central-east (270 mm) region of Poland. While, the lowest water requirements of bird cherry (240 mm) in the south-east region of the country was calculated. In August, the highest bird cherry water needs (121 mm) were estimated also in the central-north-west and central-east region of Poland, whereas the lowest water requirements (111 mm) occurred in the south-east region of the country. In each considered region of Poland, in the years 1981-2010, a visible increase in bird cherry water needs in the period of the highest water requirements, was noted. With the exception of the central-north-west region of the country, the temporal variability of bird cherry water needs was significant throughout Poland. The highest increase of the water requirements (by 6.7 mm per every ten-year period) in the south-east region of Poland was found. In the period covering July and August, the highest rainfall deficit, 131 and 133 mm, in the average dry years (N50%) was noted in the central-east and central-north-west region of Poland, respectively. In the north-east, central-north-west and central-east region of the country, the rainfall deficit in the medium dry years (N25% ranging from 206 to 214 mm) and very dry years (N10% ranging from 269 to 300 mm) was higher than in the south-west and south-east region of Poland (N25% ranging from 146 to 159 mm and N10% ranging from 195 to 211 mm).

PL

Celem przedstawionych badań było oszacowanie zapotrzebowania na wodę czeremchy zwyczajnej (Padus avium Mill.) w okresie powyżej trzech lat po wykonaniu nasadzeń na obszarach objętych rekultywacją. Obliczenia przeprowadzono dla okresu obejmującego dwa miesiące, lipiec i sierpień, które są krytyczne pod względem ilości wody dostępnej dla roślin. Wymagania wodne roślin czeremchy zwyczajnej zostały oszacowane w latach 1981-2010 dla pięciu agro-klimatycznych regionów Polski wraz z reprezentatywnymi stacjami meteorologicznymi zlokalizowanymi w Olsztynie, Bydgoszczy, Warszawie, Wrocławiu i Krakowie. Potrzeby wodne drzew czeremchy zwyczajnej zostały określone za pomocą metody współczynników roślinnych. Współczynniki roślinne dla drzew czeremchy zwyczajnej w okresie powyżej trzech lat po wykonaniu nasadzeń na obszarach objętych rekultywacją dostosowano do ewapotranspiracji wskaźnikowej, którą obliczono za pomocą wzoru Blaneya-Criddle'a, zmodyfikowanego dla warunków polskich przez Żakowicza. Niedobory opadów atmosferycznych z prawdopodobieństwem wystąpienia roku przeciętnie suchego (N50%), roku średnio suchego (N25%) oraz roku bardzo suchego (N10%) oznaczono za pomocą metody Ostromęckiego. Średnio, w latach 1981-2010, w okresie od 1 lipca do 31 sierpnia, najwyższe zapotrzebowanie na wodę drzew czeremchy zwyczajnej w okresie powyżej trzech lat po wysadzeniu na obszarach zrekultywowanych obliczono w centralno-północno-zachodnim (271 mm) oraz centralno-wschodnim regionie Polski (270 mm). Z kolei najniższe zapotrzebowanie na wodę czeremchy zwyczajnej (240 mm) wystąpiło w południowo-wschodnim regionie kraju. W sierpniu najwyższe zapotrzebowanie na wodę drzew czeremchy zwyczajnej (121 mm) obliczono również w centralno-północno-zachodnim oraz centralno-wschodnim regionie Polski, natomiast najniższe zapotrzebowanie na wodę (111 mm) wystąpiło w południowo-wschodnim regionie kraju. We wszystkich rozpatrywanych regionach Polski, w okresie od 1981 do 2010, odnotowano tendencję do zwiększania się potrzeb wodnych czeremchy zwyczajnej w czasie największego zapotrzebowania na wodę, czyli w lipcu i w sierpniu. Z wyjątkiem centralno-północno-zachodnim regionu Polski, trend zmienności czasowej potrzeb wodnych czeremchy zwyczajnej był istotny we wszystkich pozostałych regionach kraju. Najwyższy wzrost zapotrzebowania na wodę (o 6,7 mm w każdym kolejnym dziesięcioleciu) wystąpił w południowo-wschodnim regionie Polski. W okresie od 1 lipca do 31 sierpnia największe niedobory opadów atmosferycznych, 131 i 133 mm, w przeciętnie suchym roku (N50%) odnotowano odpowiednio w środkowo-wschodnim oraz środkowo północno-zachodnim regionie Polski. W północno-wschodnim, środkowo-północno-zachodnim i środkowo-wschodnim regionie kraju niedobory opadów atmosferycznych w średnio suchym roku (N25% w zakresie od 206 do 214 mm) i w bardzo suchym roku (N10% w przedziale od 269 do 300 mm) był wyższy niż w południowo-zachodnim i południowo-wschodnim regionie Polski (N25% od 146 do 159 mm i N10% od 195 do 211 mm).

4

Water Needs of Asparagus Plants in the Different Regions of Poland

Rolbiecki Stanisław, Rolbiecki Roman, Jagosz Barbara, Ptach Wiesław, Stachowski Piotr, Kazula Maciej

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 2

1227--1237

EN

Asparagus (Asparagus officinalis L.), due to their deep and well-developed root system, are relatively resistant to the water deficits in the soil. On the other hand, asparagus plants grown on the light soil positively respond to the irrigation treatments. The aim of the present study was the determination of water needs of asparagus plants in the different agro-climatic regions of Poland. The calculations of asparagus water requirements, considered as the crop evapotranspiration, based on the precipitation measurements collected during the thirty-year period from 1981 to 2010. The estimations were achieved for the months, including July and August, critical in terms of the amount of water available to the plants. The calculation of asparagus water needs using the plant coefficients was performed. The plant coefficients for asparagus cultivated in the Polish field conditions were determined by Rolbiecki. Published by him calculations based on the long-term observations of the irrigated asparagus crop. The reference evapotranspiration was calculated according to Grabarczyk's method. The Grabarczyk's formula was chosen because it allowed estimating the reference evapotranspiration in a simplified way, i.e. based only on the precipitation measurements. The rainfall deficit was considered using the Ostromęcki's method. The precipitation deficit in the period from July 1 to August 31 was calculated as the difference between the water needs of asparagus, expressed as the crop evapotranspiration for a considered month and the total precipitation in this month. The water needs of asparagus plants were determined for five agro-climatic regions of Poland with the representative meteorological stations located in Olsztyn, Bydgoszcz, Warszawa, Wroclaw and Krakow. The highest variability of asparagus water requirements was calculated in the central-north-west (C-N-W) region of the Poland. The variation coefficient in July and August was 7.7% and 7.6%, respectively. In contrast, the lowest variability of asparagus water needs were find in the south-west (S-W) and south-east (S-E) region of Poland. The highest water needs of asparagus plants, on average 228 mm, in the period from July to August were noted in the C-N-W and central-east (C-E) region of Poland. The highest rainfall deficit, calculated for medium dry years, average dry years and very dry years, was 91 mm and 89 mm, 157 mm and 166 mm, and 209 mm and 245 mm, respectively, in the C-N-W and C-E region, re-spectively. Generally, higher precipitation deficiencies were noted in August than in July.

PL

Szparagi (Asparagus officinalis L.), ze względu na swój głęboki oraz dobrze rozwinięty system korzeniowy, są roślinami uważanymi za stosunkowo odporne na niedobory wody w glebie. Z drugiej strony, rośliny szparagów uprawiane na glebie lekkiej bardzo pozytywnie reagują na przeprowadzone zabiegi nawadniające. Podstawowym celem niniejszej pracy było określenie potrzeb wodnych roślin szparagów w różnych regionach agro-klimatycznych Polski. Obliczenie zapotrzebowania roślin tego gatunku warzywnego na wodę, wyrażonego jako ewapotranspiracja potencjalna, wykonano na podstawie pomiarów opadów atmosferycznych przeprowadzonych w okresie trzydziestu lat licząc od 1981 do 2010 roku. Obliczenia wykonano dla dwóch miesięcy, dla lipca oraz dla sierpnia. Miesiące te stanowią okres krytyczny pod względem ilości wody dostępnej dla roślin. Potrzeby wodne roślin szparaga oszacowano przy użyciu współczynników roślinnych. Współczynniki roślinne dla roślin szparaga uprawianych w Polsce w warunkach polowych zostały ustalone przez Rolbieckiego w oparciu o długoterminowe obserwacje nawadnianych nasadzeń szparaga. Ewapotranspirację wskaźnikową obliczono zgodnie z metodą zaproponowaną przez Grabarczyka. Metoda Grabarczyka została wybrana do niniejszych badań, ponieważ pozwoliła ona na określenie ewapotranspiracji wskaźnikowej w uproszczony sposób, to znaczy tylko na podstawie pomiarów opadów atmosferycznych. Niedobory opadów zostały obliczone przy użyciu metody Ostromęckiego. Deficyt opadów w okresie od 1 lipca do 31 sierpnia obliczono, jako różnicę między potrzebami wodnymi roślin szparagów, wyrażonymi jako ewapotranspiracja potencjalna dla danego miesiąca, a sumą opadów atmosferycznych w tym miesiącu. Potrzeby wodne roślin szparaga określono dla pięciu różnych regionów agro-klimatycznych Polski wraz z reprezentatywnymi stacjami meteorologicznymi zlokalizowanymi na terenie Olsztyna, Bydgoszczy, Warszawy, Wrocławia i Krakowa. Największą zmienność potrzeb wodnych roślin szparaga obliczono w środkowo-północno-zachodnim (C-N-W) regionie Polski. Współczynnik zmienności w lipcu oraz w sierpniu wyniósł odpowiednio 7,7% i 7,6%. Natomiast najmniejszą zmienność potrzeb wodnych roślin szparaga stwierdzono w południowo-zachodnim (S-W), a także południowo-wschodnim (S-E) regionie Polski. Największe potrzeby wodne roślin szparagów, średnio 228 mm, w okresie od 1 lipca do 31 sierpnia, odnotowano w C-N-W, a także środkowo-wschodnim (C-E) regionie Polski. Największy deficyt opadów atmosferycznych, obliczony dla przeciętnie suchych lat, średnio suchych lat oraz bardzo suchych lat, wynosił odpowiednio 91 mm i 89 mm, 157 mm i 166 mm oraz 209 mm i 245 mm, odpowiednio w C-N-W i C-E regionie Polski. Podsumowując, większe niedobory opadów atmosferycznych odnotowano w sierpniu niż w lipcu.

5

Wpływ nawadniania kroplowego na wzrost sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) poddanej mikoryzacji w nasadzeniu na gruncie porolnym oraz na aktywność enzymatyczną gleb

Rolbiecki R., Rolbiecki S., Figas A., Siwik-Ziomek A., Kobierski M., Jagosz B., Stachowski P., Ptach W.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2018

|

Tom 20, cz. 2

1480--1497

PL

Uzyskanie materiału szkółkarskiego o wysokiej jakości możliwe jest na glebach o korzystnych właściwościach fizyczno-biologicznych i zasobnych w składniki pokarmowe. Ze względu na niedostateczne ilości opadów i nierównomierny ich rozkład jednym z najważniejszych zabiegów melioracyjnych w szkółkach leśnych jest nawadnianie, które umożliwia systematyczne uzupełnianie wody dawkami optymalnymi dla młodych roślin. Ekonomicznym rozwiązaniem jest zastosowanie systemu nawadniania kroplowego, dzięki któremu woda dostarczana jest bezpośrednio do strefy korzeniowej roślin. Ważnym wskaźnikiem biologicznej jakości gleby pod plantacjami leśnymi jest aktywność enzymatyczna. W pracy badano wpływ nawadniania kroplowego na wybrane parametry wzrostu roślin sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) poddanej zabiegowi mikoryzacji oraz aktywność enzymów glebowych: dehydrogenaz i katalazy. Badania przeprowadzono w latach 2013-2016 na gruncie porolnym przeznaczonym pod zalesienie zlokalizowanym w Kruszynie Krajeńskim (53°04´53˝N, 17°51´52˝E) koło Bydgoszczy (województwo kujawsko-pomorskie – centralna Polska), zakwalifikowanym do V-VI klasy bonitacyjnej (czarna ziemia zdegradowana zaliczana do kompleksu żytniego słabego i żytniego bardzo słabego). Doświadczenie polowe założono i przeprowadzono jako jednoczynnikowe. Badanym czynnikiem, stanowiącym źródło zmienności było nawadnianie zastosowane w dwóch wariantach: 0 – bez nawadniania (kontrola), K – nawadnianie kroplowe. Eksperyment obejmował łącznie 8 poletek (2 x 4). Do nawodnień kroplowych używano linii kroplującej ‘Euro Drip’ z emiterami rozmieszczonymi co 20 cm. W badaniu wykorzystano 1 roczne sadzonki sosny z zakrytym systemem korzeniowym (produkcja kontenerowa). Sadzonki w trakcie produkcji były poddane połączonej mikoryzacji standardowej z zastosowaniem grzyba Hebeloma crustuliniforme oraz ściółkowaniu ektopróchnicą leśną. Mikoryzowane sadzonki sosny w czteroletnim okresie badań (2013-2016) charakteryzowały się 100% przeżywalnością zarówno na obiekcie nawadnianym kroplowo jak i kontrolnym (bez nawadniania). Nawadnianie kroplowe roślin sosny zwyczajnej istotnie zwiększyło wysokość części nadziemnej, średnicę pędu oraz długość pędu bocznego. Na podstawie pomiarów wykonanych w 2016 roku stwierdzono, iż nawadniane kroplowo sadzonki sosny były o 102% wyższe w porównaniu z kontrolą. Ponadto rośliny sosny uprawiane w warunkach nawadniania miały o 95% większą średnicę pędu od rosnących w warunkach naturalnego uwilgotnienia. Stwierdzono również wyższy o 58% średni przyrost pędu bocznego na ostatnim okółku. Doświadczenie wykazało, że nawadnianie wpływa na oksydreduktazy glebowe i stymuluje ich aktywność, zwłaszcza w głębszych warstwach profilu glebowego. Biorąc pod uwagę deficyt wody w obszarach leśnych Polski, poziom nawadniania przetestowany w tym badaniu jest wystarczający, aby utrzymać zarówno aktywność enzymatyczną gleb, jak i odpowiednią produkcję biomasy przez drzewa sosny zwyczajnej.

EN

High quality forest nursery material is obtained on soils with favorable physico-biological and nutrient-rich properties. Due to insufficient rainfall and uneven distribution, one of the most important melioration treatments in forest nurseries is irrigation, which makes it possible to systematically supplement water with optimum doses for young plants. The economical solution is to use a drip irrigation system, whereby water is delivered directly to the root zone of the plant. An important indicator of the biological quality of soil under forest plantations is enzymatic activity. The effect of drip irrigation of Scots pine (Pinus sylvestris L.) on growth parameters of undergoing mycorrhizal treatment and the activity of soil enzymes dehydrogenases and catalase were evaluated. The research was conducted 2013-2016 on the former land intended for afforestation located in Kruszyn Krajeński (53°04'53˝N, 17°51'52˝E) near Bydgoszcz (Kuyavian-Pomeranian Province, Central Poland), on the soil classified into a quality class V-VI (black-soil-type degraded belonging to very weak and weak-rye-soil-complexes). Irrigation was used in the two variants: 0 – without irrigation (control) and K – drip irrigation.The experiment included a total of 8 plots (2 x 4). Irrigation was done with the drip line “Euro Drip” where the distance between the dripers was 20 cm. In the research 1-year old Scots pine seedlings with covered root system (container production) was used. Seedlings during production were subjected to a standard combined with mycorrhiza fungus Hebeloma crustuliniforme mycorrhization and bedding based ectohumus forest. The Scots pine seedlings subjected to mycorrhizal colonization were characterized by 100% survival in the four-year study period (2013-2016). The drip irrigation of Scots pine (Pinus sylvestris L.) significantly increased the height of the above ground part, the diameter of the shoot, and the lateral shoot length. Also, drip irrigated plants were 102% higher compared to the control in 2016 years. Also, pine plants growing under irrigation conditions were 95% larger in shoot diameter than those grown under natural humidity. Drip irrigation resulted in the significant increase of a lateral shoot on the last circle by 58%. Experience shows that irrigation affects soil oxidase and stimulates their activity especially in the deeper layers of the soil profile. The level of irrigation tested in this study is sufficient to maintain both the enzymatic activity of soils and the appropriate production of biomass by pine trees.

6

Woda w produkcji ziemniaka, problemy i wyzwania

Nowacki W.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 6

14--25

PL

W artykule scharakteryzowano znaczenie wody w produkcji i zagospodarowaniu zbiorów ziemniaka. Ziemniak jest gatunkiem o względnie niskim współczynniku transpiracji, ale wysoki plon biomasy uzyskiwany z jednostki powierzchni w krótkim przedziale czasowym określa wysokie potrzeby wodne określone na 350 do 450 mm opadów w okresie wegetacji. W pracy określono wymagania wodne ziemniaka w poszczególnych fazach rozwoju roślin, a także przeanalizowano wielkość opadów atmosferycznych na obszarze Polski w ostatnich latach. Określono także wpływ nawadniania na plon i zmiany jakości bulw ziemniaka. W nowoczesnej agrotechnice naturalne opady uzupełniane coraz częściej nawadnianiem pozwalają uzyskać bardzo wysokie plony ziemniaka. Do metod poprawiających korzystanie z wody potrzebnej do prowadzenia nawadniania na plantacjach ziemniaka należą: retencjonowanie zasobów wody zimowej w zbiornikach, uprawa na glebach o podwyższonej retencji, przestrzeganie optymalnych terminów agrotechnicznych, uprawa odmian o podwyższonej tolerancji na stres suszy, prowadzenie nawadniania na podstawie monitoringu deficytu polowej pojemności wodnej oraz stosowanie nawadniania kropelkowego. Zapotrzebowanie na wodę nie ogranicza się tylko do uprawy ziemniaka, ale także do przygotowania bulw do współczesnego handlu (mycie) oraz w przetwórstwie spożywczym, krochmalnictwie i gorzelnictwie.

EN

The article characterizes the importance of water in the production and management of potato crops. Potato is a species with a relatively low transpiration coefficient, but the high biomass yield obtained from the surface unit in a short time span determines the high water needs set for 350 to 450 mm of rainfall during the growing season. The work determines the potato water requirements in individual phases of plant development, as well as analyzed the amount of atmospheric precipitation in Poland in recent years. The influence of irrigation on the yield and changes in the quality of potato tubers was also determined. In modern agrotechnics, natural rainfills replenished more and more often with irrigation allow to obtain very high potato yields. Methods improving the use of water needed for irrigation on potato plantations include: retention of winter water resources in reservoirs, cultivation on soils with high retention, compliance with optimal agrotechnical dates, cultivation of varieties with increased tolerance to drought stress, irrigation based on field deficit monitoring water capacity and the use of drip irrigation. The demand for water is not limited only to growing potatoes, but also to prepare tubers for modern trade (washing) as well as in food processing, starch production and distilling alcohol.

7

Porównanie potrzeb wodnych wiśni w rejonie Bydgoszczy i Wrocławia

Rolbiecki S., Piszczek P., Chmura K.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2018

|

nr II/1

349--360

PL

Celem pracy było porównanie potrzeb wodnych wiśni w rejonie Bydgoszczy i Wrocławia w czterdziestoleciu 1976-2015. Potrzeby wodne plantacji wiśni - dla gleb średnich, lekkich i ciężkich - wyznaczono metodą Pressa dla średnich miesięcznych temperatur powietrza w okresie IV-VIII w każdym roku. Większe potrzeby wodne wiśni w okresie IV-VIII stwierdzono w rejonie Wrocławia niż w rejonie Bydgoszczy. W rejonie Bydgoszczy, średnio w badanym czterdziestoleciu 1976-2015, wynosiły one 253 mm na glebach ciężkich, 316 na glebach średnich i 379 mm na glebach lekkich. W rejonie Wrocławia natomiast kształtowały się one na poziomie odpowiednio: 261 mm, 326 mm i 391 mm. Największe potrzeby wodne wiśni - wśród analizowanych pięciu miesięcy - wystąpiły w lipcu. W rejonie Bydgoszczy, średnio w badanym czterdziestoleciu 1976-2015, wynosiły one: 65 mm na glebach ciężkich, 82 na glebach średnich i 98 mm na glebach lekkich. W rejonie Wrocławia natomiast były one wyższe i kształtowały się na poziomie odpowiednio: 67 mm, 84 mm i 101 mm. Stwierdzono statystycznie istotny trend zmienności czasowej potrzeb wodnych wiśni w okresie wegetacji (IV-VIII) w obu badanych rejonach, przy czym silniejsze zależności wystąpiły dla rejonu Wrocławia. Z przeprowadzonych analiz wynika, że w latach 1976-2015 potrzeby wodne wiśni w każdej dekadzie (dziesięciu latach) wzrastały o 3.9 mm na glebach ciężkich, 4.9 mm na glebach średnich i 5.9 mm na glebach lekkich w rejonie Bydgoszczy oraz o 8.6 mm na glebach ciężkich, 10.7 mm na glebach średnich i 12.8 mm na glebach lekkich - w rejonie Wrocławia. Spośród analizowanych miesięcy, najsilniej potrzeby wodne wiśni wzrastały w lipcu. W rejonie Bydgoszczy trend ten w każdej dekadzie wynosił dla gleb: ciężkich 2.5 mm, średnich 3.2 mm oraz lekkich 3.8 mm. W rejonie Wrocławia - odpowiednio dla rozpatrywanych kategorii ciężkości gleb - przedstawiał się on na poziomie: 3.1 mm, 3.9 mm i 4.6 mm. Średnie w badanym czterdziestoleciu deficyty opadów – które można utożsamiać z potrzebami nawadniania wiśni - zależały od kategorii ciężkości gleb i były najwyższe na glebach lekkich. W okresie IV-VIII wynosiły one 115 mm (maksymalnie 160 mm) w rejonie Bydgoszczy oraz 72 mm (maksymalnie 113 mm) w rejonie Wrocławia.

EN

The aim of the paper was the comparison of sour cherry-tree water requirements in the regions of Bydgoszcz and Wrocław in 1976-2015. The sour cherry-tree water requirements were determined for each year on the basis of air temperature in the period April - August for light soils, medium soils and heavy soils. The sour cherry-tree water requirements in the period April - August in the region of Wrocław were higher than those in the Bydgoszcz region. The sour cherry-tree water requirements in the Bydgoszcz region amounted 253 mm on the heavy soils, 316 mm on the medium soils and 379 mm on the light soils. The sour cherry-tree water requirements in the Wrocław region amounted 261 mm, 326 mm and 391 mm, respectively. From among five months, July was characterized by the highest water requirements. The water requirements in July in the Bydgoszcz region amounted 65 mm on the heavy soils, 82 mm on the medium soils and 98 mm on the light soils. The water requirements in July in the Wrocław region were higher and amounted 67 mm, 84 mm and 101 mm, respectively. In the vegetation period (IV-VIII), the significant tendency to increase the water requirements of sour cherry-tree in both observed regions was noted; stronger relationships occurred for the Wrocław region. The analyzes show that the water requirements of sour cherry-tree in IV-VIII rose in each decade (ten years) by 3.9 mm on the heavy soils, 4.9 mm on the medium soils and 5.9 mm on the light soils in the Bydgoszcz region and by 8.6 mm, 10.7 mm and 12.8 mm, respectively, in the Wrocław region. From among months, the strongest increase of water requirements occurred in July. The water requirements of sour cherry-tree in July rose in each decade (ten years) by 2.5 mm on the heavy soils, 3.2 mm on the medium soils and 3.8 mm on the light soils in the Bydgoszcz region and by 3.1 mm, 3.9 mm and 4.6 mm, respectively, in the Wrocław region. The average rainfall deficiencies in the studied forty years (which can be treated as irrigation requirements) were dependent on the soil heaviness. They were the highest on the light soils. In the vegetation period (IV-VIII) they amounted 115 mm (maximum: 160 mm) in the Bydgoszcz region and 72 mm (maximum: 113 mm) in the Wrocław region.

8

Ocena potrzeb nawadniania jabłoni w wybranym regionie Polski w latach 2011-2016

Wójcik K., Treder W., Zbudniewek A.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2018

|

nr I/1

135--149

PL

Polska jest największym producentem jabłek w Europie. Opady atmosferyczne są podstawowym źródłem wody dla roślin. Klimat Polski charakteryzuje przestrzenna i czasowa zmienność, co utrudnia szacowanie potrzeb nawodnieniowych roślin oraz prognozowanie bilansu wodnego. Celem podjętych badań była ocena potrzeb wodnych jabłoni oraz wysokości opadów efektywnych co pozwoli na określenie potrzeb nawadniania. Dane pomiarowe obejmowały okresy wegetacyjne od V do IX za lata 2011-2016. Analizując dane średnie dla lat i lokalizacji badań stwierdzono, że w naszych warunkach klimatyczny bilans wodny (KBW) tylko w czerwcu dokładnie odzwierciedla bilans potrzeb wodnych jabłoni. W maju wartości KBW są wyraźnie zawyżone w odniesieniu do bilansu potrzeb wodnych jabłoni (BPW-jabłoni), a w VII, VIII i IX zaniżone.

EN

Poland is the biggest producer of apple in Europe. Rainfalls are basic source of water for plants. The climate of Poland is characterized by high temporal and spatial variation that makes estimation of plant water requirements and forecasting of water balance difficult. The aim of the study was assessment of water needs of apple trees as well as amount of effective precipitation, enabling estimation of irrigation requirements. Data was collected during vegetative periods (May - Sep.) of 2011-2016. Analysis of data from different years and locations revealed that in Polish conditions climatic water balance accurately reflects balance of water requirements of apple trees only in June. In May values of climatic water balance were significantly higher, whereas in July, August and September lower compared to balance of apple water requirements.

9

O szacowaniu potrzeb wodnych drzew owocowych w Polsce na podstawie temperatury powietrza

Rolbiecki S.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2018

|

nr II/1

393--406

PL

W opracowaniu przedstawiono proste wzory na potrzeby wodne drzew owocowych dla warunków Polski wyprowadzone w oparciu o dane liczbowe podawane przez wielu autorów. Podano wzory do wyznaczenia potrzeb wodnych drzew owocowych na podstawie temperatury powietrza opracowane według danych liczbowych przedstawionych przez Drupkę, Kemmera i Schulza oraz Pressa. Przedstawiono metodę współczynników roślinnych z wykorzystaniem ewapotranspiracji wskaźnikowej obliczanej według metod zaproponowanych przez: Tredera, Blaney-Criddle’a w modyfikacji Żakowicza, Hargreaves’a w modyfikacji Droogersa i Allena oraz Hargreaves’a w modyfikacji Bogawskiego i Bednorz. Współczynniki roślinne dla poszczególnych miesięcy okresu wegetacji podano według Tredera oraz według Doorenbosa i Pruitta. Przedstawione wzory mogą być pomocne w oszacowaniu potrzeb nawadniania sadów (i winnic) w warunkach Polski i w podejmowaniu decyzji o lokalizacji urządzeń nawodnieniowych oraz ewentualnym stosowaniu nawodnień w sadach i winnicach na obszarze Polski.

EN

The paper presents simple equations for estimation of water needs of fruit trees for conditions of Poland. These formulas are derived on the base of numerical data provided by many authors. Water needs of fruit trees can be estimated on the base of air temperature according to data and methodology of Drupka, Kemmer and Schulz as well as Press. The method of estimation of fruit tree evapotranspiration with the use of crop coefficients for particular months of the vegetation period (acc. to Doorenbos and Pruitt and acc. to Treder) and reference crop (grass) evapotranspiration on the base of air temperature (acc. to: Treder, Hargreaves in modification of Droogers and Allen, Hargreaves in modification of Bogawski and Bednorz, Blaney-Criddle in modification of Żakowicz) are also presented. The presented formulas can be helpful in estimating the irrigation needs of orchards (and vineyards) in conditions of Poland. The presented formulas can be also useful in making decisions on the location of irrigation equipment and the possible application of irrigation in orchards (and vineyards) in Poland.

10

Prognoza potrzeb wodnych w Polsce w perspektywie 2030 r. z uwzględnieniem przewidywanych zmian klimatu

Rataj C., Bogdańska-Warmuz R., Walczykiewicz T.

Gospodarka Wodna

|

2013

|

Nr 7

266--274

PL

W "Gospodarce Wodnej" nr 5 z 2012 r. zaprezentowano wyniki prognozy potrzeb wodnych w Polsce w perspektywie 2030 r. dla energetyki. W tym wydaniu przedstawiono prognozę potrzeb wodnych przetwórstwa przemysłowego, gospodarki komunalnej i rolnictwa. Jednocześnie dokonano podsumowania prognozy potrzeb wodnych całej gospodarki Polski w 2030 r. Wielkość przyszłych potrzeb wodnych zależy od przyjętego scenariusza rozwoju. Przy scenariuszu ekologicznym zrównoważonym - przy bardzo restrykcyjnej polityce chroniącej zasoby wodne - jest możliwy znaczący spadek potrzeb wodnych. Uwzględniając wszystkie najbardziej wodochłonne działy gospodarki w 2030 r. w zależności od przyjętego scenariusza rozwoju, należy stwierdzić, że jest możliwy wzrost potrzeb wodnych o ok. 30% lub ich spadek o ok. 50%.

EN

The issue of Gospodarka Wodna no. 5 of 2012 presented the results of forecast of water needs in Poland by 2030, realised for the purposes of the power industry. This issue presents the forecast of water needs for the industrial processing, public Utilities and agriculture sectors. At the same time, the article makes a summary of water needs forecast for the entire Polish economy to the year 2030. The volumes of future water needs de-pend on the adopted development scenario. In its sustainable, ecological version, with a very restrictice policy protecting water resources, a significant decrease of water needs is possible. Taking into consideration all the most water-consuming branches of the economy in 2030, depending on the adopted developments scenario both an increase of water needs by ca. 30% and their decrease by ca. 50% are possible.

11

Rola czynnika wodnego w kształtowaniu jakości plonów pszenicy jarej

Żarski J., Dudek S., Kuśmierek R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2002

|

T. 2, z. 1

179--186

PL

Pracę przygotowano na podstawie wyników wieloletniego (1987-2000), ścisłego eksperymentu polowego z deszczowaniem pszenicy jarej, przeprowadzonego na glebie piaszczystej w Kruszynie Krajeńskim koło Bydgoszczy. Stosując analizę korelacji i regresji, uzależniono wskaźniki jakości plonu ziarna od czynnika wodnego, charakteryzowanego przez sumę opadów naturalnych i z deszczowania, stopień pokrycia potrzeb wodnych wyznaczonych pośrednio według formuły Grabarczyka oraz wskaźnik standaryzowanego opadu SPI. Obliczenia przeprowadzono, biorąc pod uwagę cały okres wegetacji pszenicy jarej oraz okres jej wzmożonego zapotrzebowania na wodę. Stwierdzono istotne zależności między badanymi zmiennymi, które przedstawiono za pomocą funkcji liniowych i wielomianowych. Na tej podstawie wyciągnięto wniosek, że zastosowane w badaniach wskaźniki charakteryzujące zmienność czasową czynnika wodnego mogą znaleźć zastosowanie w tworzeniu modeli prognozujących jakość plonu pszenicy jarej.

EN

The paper is based on results of a long-term field experiment (1987–2000) on sprinkler irrigation of spring wheat carried out on a sandy soil at Kruszyn Krajeński near Bydgoszcz. Using correlation and regression analysis, the quality indicators of wheat yield were related to water factor expressed by the sum of rainfall and irrigation, by the coverage of water Leeds estimated according to the Grabarczyk’s formula and by the Standardized Precipitation Index. Calculations were made for the whole vegetation period of spring wheat and for the period of enhanced water needs of this species. Significant relationships among tested variables were found. These relationships are presented with linear and polynomial function. It is concluded that the indices representing temporal variability of the water factor can be useful in models to predict the quality of spring wheat yield.