Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena potencjału węglowodorowego łupku miedzionośnego pochodzącego z południowej części monokliny przedsudeckiej

Kania Małgorzata, Spunda Karol, Wciślak-Oleszycka Agnieszka

Nafta-Gaz

|

2023

|

R. 79, nr 8

510--518

PL

Głównym celem pracy była próba określenia możliwości generacji węglowodorów z poziomu łupku miedzionośnego na podstawie wyników badań pirolitycznych. W celu oceny materii organicznej 13 próbek rdzeniowych pochodzących z rejonu złóż rud miedzi w południowej części monokliny przedsudeckiej poddano badaniom pirolitycznym Rock-Eval. Dodatkowo próbki skalne badano również przy użyciu pirolizy wysokotemperaturowej sprzężonej z kapilarną chromatografią gazową (Py-GC/FID) i studiowano pod kątem zmienności trzech grup węglowodorowych: lekkich – C1–C9, ciekłych – C10–C15 oraz ciężkich – powyżej C15+. W przypadku każdej próbki została zastosowana jednoetapowa piroliza, prowadzona w programowanej temperaturze 500°C przez 0,4 min. Uzyskane wyniki były interpretowane kompleksowo i pozwoliły na rozróżnienie charakteru generowanych produktów na podstawie dystrybucji węglowodorów otrzymanych w wyniku pirolizy substancji organicznej zawartej w skale. Do określenia potencjalnych możliwości generacyjnych badanych łupków miedzionośnych wykorzystano zarówno udział procentowy poszczególnych frakcji, jak też bezwymiarowy wskaźnik uzysku (liczony z analizy Py-GC/FID). Na podstawie wyników badań pirolitycznych Rock-Eval oraz zbieżnych z nimi wartości wskaźników uzysku Py-GC/FID stwierdzono doskonały potencjał węglowodorowy dla wybranych próbek pochodzących z poziomu łupku miedzionośnego. Stopień dojrzałości substancji organicznej wyrażony poprzez parametr Tmax w przypadku większości badanych próbek z poziomu łupku miedzionośnego mieści się w zakresie okna ropnego, co potwierdziły również badania Py-GC/FID. Dodatkowo o możliwości generacji węglowodorów świadczy fakt występowania wysokiej zawartości ekstrahowalnej substancji organicznej oraz bardzo wysoka wartość parametru S2 (nawet do 41,88 mg HC/g skały). Analiza wyników badań geochemicznych pod kątem oceny potencjału generacyjnego poziomu łupku miedzionośnego udowodniła, że poziom ten nie powinien być pomijany jako potencjalnie macierzysty przy rozpatrywaniu źródła napełniania pułapek węglowodorów w systemie naftowym Niżu Polskiego.

EN

The main objective of the research was to attempt to determine the possibility of generating hydrocarbon from the copperbearing shales based on the results of pyrolysis tests. In order to assess the organic matter, 13 core samples from the copper ore deposit region of the southern part of the Fore-Sudetic monocline were subjected to Rock-Eval pyrolysis tests. In addition, rock samples were also tested using high-temperature pyrolysis coupled with capillary gas chromatography (Py-GC/FID) and studied for the variability of three hydrocarbon groups: light C1–C9, liquid C10–C15 and heavy above C15+. For each sample, a one-stage pyrolysis was used, carried out at a programmed temperature of 500°C for 0.4 min. The obtained results were interpreted comprehensively and enabled the nature of the generated products to be distinguished on the basis of the distribution of hydrocarbons obtained as a result of pyrolysis of organic matter contained in the rock. To determine the potential generation capacity of the tested copper-bearing shales, both the percentage share of individual fractions and the dimensionless recovery index (calculated from the Py-GC/FID analysis) were used. Based on the results of the Rock-Eval pyrolysis tests and the Py-GC/FID yield indicators, an excellent hydrocarbon potential was found for selected samples from the copper-bearing shale level. The degree of maturity of the organic substance expressed by the Tmax parameter for most of the tested samples from the copper-bearing shale horizon is within the oil window, which was also confirmed by the Py-GC/FID tests. In addition, the possibility of hydrocarbons generation is evidenced by the presence of a high content of extractable organic matter and a very high value of the S2 parameter (up to 41.88 mg HC/g of rock). The analysis of the results of geochemical research in terms of the assessment of the generation potential of the copper-bearing shales proved that this horizon should not be overlooked as a potential source when considering filling hydrocarbon traps in the oil system of the Polish Lowlands.

2

Modelowanie 1D procesów generowania węglowodorów z warstw istebniańskich w profilu odwiertu nawiercającego utwory jednostki śląskiej

Spunda Karol

Nafta-Gaz

|

2020

|

R. 76, nr 2

67--75

PL

W niniejszej pracy przeprowadzono analizę generacyjną warstw istebniańskich z jednostki śląskiej na przykładzie profilu otworu wiertniczego zlokalizowanego w rejonie Dukli. Numeryczne modelowanie przeprowadzono z wykorzystaniem programu PetroMod 1D. Modelowaniu poddano poziom dolnych warstw istebniańskich o miąższości 162 metrów. W celu określenia typu genetycznego substancji organicznej przeprowadzono analizę pirolityczną Rock Eval. Na podstawie badań geochemicznych stwierdzono, że substancja organiczna rozproszona w skale macierzystej zbudowana jest z gazotwórczego kerogenu III typu. Analizowana formacja skalna charakteryzuje się dobrymi parametrami macierzystości. Początkową ilość węgla organicznego w niej rozproszonego oszacowano na 2,70%. Modelowanie miało na celu określenie potencjału węglowodorowego wydzielonych skał macierzystych (tj. ilości wygenerowanych węglowodorów), rekonstrukcję historii rozwoju basenu naftowego oraz odtworzenie warunków termicznych w nim panujących. W oparciu o dostępne dane laboratoryjne, takie jak wartości parametru Tmax oraz pomiary porowatości, oszacowano paleomiąższości warstw skalnych usuniętych w wyniku erozji oraz wielkość tej erozji którą przyjęto na 2100 metrów. W wyniku przeprowadzonego modelowania stwierdzono, że stopień transformacji kerogenu w analizowanych warstwach osiągnął 29%. Generacja węglowodorów rozpoczęła się najprawdopodobniej w oligocenie, kiedy to skała macierzysta pogrążona została na głębokość około 2000 metrów, a zakończyła się w miocenie. Ilość wygenerowanych węglowodorów, oszacowana na podstawie modelowania, wyniosła około 0,62 milionów ton z 1 km2 skały macierzystej, przy jej miąższości wynoszącej 162 metry.

EN

The paper is focused on petroleum analysis of Istebna Beds in the profile of the borehole located within the Silesian Unit in the Dukla commune. Numerical modeling was carried out using the PetroMod 1D software. 162 meters thick layer of Lower Istebna beds was subjected to modeling. Based on geochemical studies, it was found that the organic matter dispersed in the source rock contains type III kerogen and this rock formation have a good petroleum potential. Organic carbon content in source rock was 2,70%. Modeling was aimed at determining the hydrocarbon potential of source rocks (the amount of generated hydrocarbons), reconstruction the history of the evolution of the sedimentary basin and reconstruction of the thermal history prevailing in the basin. Based on available laboratory data such as the Tmax values and porosity measurements, paleothickness of removed beds was estimated and the erosion was determined at 2100 meters. As a result of the modeling, it was found that the transformation ratio of kerogen in the source rock reached 29%. The generation of hydrocarbons began in the Oligocene, when the source rock was buried to a depth of about 2000 meters and ended in Miocene. Quantity of generated hydrocarbons was about 0.62 million tons from 1 km2 of 162 meters thick source rock.

3

Geochemiczna charakterystyka próbek z warstw istebniańskich jako skał potencjalnie macierzystych

Spunda Karol, Matyasik Irena

Nafta-Gaz

|

2019

|

R. 75, nr 3

139--149

PL

W obrębie polskiej części Karpat zewnętrznych – w jednostce śląskiej występują warstwy istebniańskie, które mogą stanowić źródło generacji węglowodorów wypełniających pułapki złożowe. Przeprowadzono geochemiczną analizę substancji organicznej rozproszonej w utworach istebniańskich. Badaniom poddano 23 próbki pochodzące z trzech otworów: Draganowa-1, Osobnica-136, Osobnica-138. Badania prowadzone były na próbkach skalnych oraz wyseparowanym kerogenie. Próbki poddane zostały analizie pirolitycznej Rock-Eval, analizie elementarnej kerogenu oraz jego pirolizie sprzężonej z chromatografią gazową (PY-GC), a także badaniom biomarkerów. Na podstawie badań Rock-Eval oraz analizy elementarnej kerogenu stwierdzono, że substancja organiczna występująca w warstwach istebniańskich zawiera kerogen III typu. Dojrzałość termiczna materii organicznej osiągnęła zakres okna ropnego przy wartościach Tmax z zakresu 425–438°C. Zawartość węgla organicznego rozproszonego w badanych skałach waha się w przedziale od 0,20% do 6,62%. Na podstawie wykonanych badań wytypowano poziom charakteryzujący się najlepszymi parametrami w kontekście macierzystości. Są nim dolne warstwy istebniańskie górnej kredy z otworu Draganowa-1, dla których średnia zawartość węgla organicznego TOC wynosi 2,72%. Badania PY-GC wskazały na mieszany charakter generacyjny kerogenu, który może produkować lekkie, jak i ciężkie węglowodory. Badania biomarkerów potwierdzają zmienny charakter substancji organicznej z przewagą materiału lądowego oraz z obecnością substancji morskiej. Wskaźnik CPI wskazuje na niską jej dojrzałość. Duża zmienność w składzie bituminów może dowodzić istnienia procesów migracyjnych, które zachodziły w obrębie warstw istebniańskich. Różnice te w próbce pobranej z facji piaszczystej mogą świadczyć o jej zbiornikowym charakterze, co w połączeniu z bliskim sąsiedztwem skały macierzystej korzystnie wpływa na przetrwanie wygenerowanych węglowodorów.

EN

Within the Silesian unit there are Istebna Beds which can be an additional source of the hydrocarbons filling the reservoir traps. The present work is focused on the geochemical analysis of organic matter dispersed in the Istebna deposits. 23 samples from three wells: Draganowa-1, Osobnica-136 and Osobnica-138 were analyzed. The research was carried out on rock samples and isolated kerogen. Rock-Eval pyrolytic analysis, elemental analysis, pyrolysis coupled with gas chromatography (PY-GC) and biomarker analysis were used to provide data. Based on the Rock-Eval analysis and the elemental analysis, it was found that the organic matter present in the Istebna Beds contains type III kerogen. Thermal maturity of organic matter achieved the oil window and Tmax values range from 425°C to 438°C. The organic carbon content dispersed in the studied rocks varies between 0.20 and 6.62%. Based on the performed research the horizon with the best maturity parameters were selected. These are the Lower Istebna Beds of the Upper Cretaceous from the Draganowa-1 well, for which the average content of total organic carbon is 2.72%. The PY-GC analysis pointed to the mixed character of the kerogen, which can produce light as well as heavy hydrocarbons. Studies of biomarkers confirm the variable nature of organic matter with the predominance of terrestrial material and the presence of marine matter. The CPI indicator indicates low maturity of organic matter. The high variability in the composition of bitumens may indicate the existence of migration processes that occurred within the Istebna Beds. These differences in the sample of the sandy facies may indicate its reservoir character, which in combination with the close vicinity of the source rock favorably affects the preservation of the generated hydrocarbons.

4

Wstępna ocena macierzystości wybranych utworów paleozoiku Gór Świętokrzyskich

Malec J., Więcław D., Zbroja S.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2010

|

T. 36, z. 1

5-24

PL

Na podstawie wyników badań pirolitycznych Rock-Eval 47 próbek skalnych określono wstępną charakterystykę macierzystości wybranych serii litostratygraficznych paleozoiku Gór Świętokrzyskich. Badaniami objęto skały wieku kambryjskiego, ordowickiego, sylurskiego, karbońskiego i permskiego charakteryzujące się ciemną barwą. Utwory kambru i ordowiku w regionie łysogórskim charakteryzują się bardzo słabymi parametrami macierzystości. W sylurze najbogatsze w materię organiczną są iłowce landoweru warstw bardziańskich (średnio 3% wag. TOC), w karbonie - iłowce wizenu i turneju formacji z Zaręb (przeciętnie 2.8% wag. TOC), a w górnym permie - wapień cechsztyński (średnio 1.6% wag. TOC). W utworach dolnego paleozoiku jest obecna materia organiczna pochodzenia morskiego (kerogen II typu). Dominuje ona również w utworach górnego paleozoiku. Lokalne wtrącenia lądowego kerogenu III typu stwierdza się w karbońskiej formacji z Zaręb. Utwory kambru i ordowiku w rejonie łysogórskim są przejrzałe. Stopień przeobrażenia badanych utworów syluru, karbonu i permu odpowiada początkowej i Środkowej fazie "okna ropnego". Obszarem perspektywicznym dla poszukiwań węglowodorów jest NW obrzeżenie Gór Świętokrzyskich, gdzie bogate w materię organiczną paleozoiczne kompleksy litologiczne występują pod osadami pokrywy mezozoicznej.

EN

The hydrocarbon potential of selected Paleozoic lithostratigraphic complexes of the Holy Cross Mountains was determined based on the results of Rock-Eval pyrolysis of 47 samples. For investigations only rocks in dark colours from Cambrian, Ordovician, Silurian, Carboniferous and Permian strata were selected. The Cambrian and Ordovician strata from the Łysogóry Region have poor source-rock parameters. Among the Silurian strata, the claystones of the Bardo Beds (ca. 3 wt. % TOC) are the richest in total organic carbon (TOC). The claystones of the Zaręby Formation (Carboniferous - Visean and Tournaisian) have mean TOC content ca. 2.8 wt. % and the Zechstein Limestone (Permian) ca. 1.6 wt. % TOC. In the Early Paleozoic strata marine kerogen (Type-II) is present. It dominates also in the Upper Paleozoic strata. Local inputs of the terrigenous Type-III kerogen were confirmed in the Zaręby Formation (Carboniferous). The Cambrian and Ordovician strata in the Łysogóry region are overmature. Maturity of the investigated Silurian, Carboniferous and Permian strata corresponds with the initial and middle phases of the "oil window". The NW margin of the Holy Cross Mountains, where the Paleozoic complexes rich in the organic matter are covered by the Mesozoic complex, is perspective area for hydrocarbon exploration.

5

Charakterystyka macierzystości wybranych utworów fliszowych w przygranicznej strefie polskich Karpat Zewnętrznych

Kosakowski P., Więcław D., Kotarba M. J.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 4/1

155-190

PL

Charakterystykę geochemiczną poziomów potencjalnie macierzystych utworów fliszowych jednostek alochtonicznych wschodniej części polskich Karpat Zewnętrznych wykonano dla dolnokredowych warstw wierzowskich, lgockich i spaskich, górnokredowych warstw istebniańskich i inoceramowych oraz oligoceńskich warstw menilitowych. W analizie wykorzystano wyniki badań geochemicznych 875 próbek skał z profili 11 odwiertów i 48 odsłonięć w polskiej i przygranicznej ukraińskiej części Karpat Zewnętrznych. Wyniki badań geochemicznych potwierdzają, że warstwy menilitowe są najlepszymi skałami macierzystymi. Ropotwórczy kerogen II typu jest generalnie niedojrzały lub dojrzały w fazie wczesnej "okna ropnego". Parametry kinetyczne kerogenu warstw menilitowych są zbliżone w jednostkach śląskiej i skolskiej oraz wyraźnie niższe w jednostce borysławsko-pokuckiej. Pozostałe analizowane kredowe wydzielenia litostratygraficzne lokalnie spełniają ilościowe kryterium macierzystości i mogą uzupełniać bilans węglowodorowy utworów fliszowych Karpat.

EN

Potential source rock horizons of the flysch cover were geochemically characterized in the eastern border area of the Polish flysch Carpathians: Lower Cretaceous Verovice, Lgota and Spas Beds, Upper Cretaceous Istebna and Inoceramian Beds as well as Oligocene Menilite Beds. The results of geochemical analyses of 875 rock samples collected from 11 boreholes and 48 outcrops in the Polish Outer Carpathians as well as from the adjacent Ukrainian were analyzed. The results indicate that Menilite Beds are the best source rocks of the Carpathian flysch cover in all analyzed tectonic units. The oil-prone Type II kerogen, deposited in marine environment of regular salinity, was proved to be usually immature or mature at an early stage of "oil window". Kinetic parameters of organic matter dispersed in the Menilite Beds, calculated based on organic sulphur content, are similar for the Silesian and Skole units and significantly lower in the Boryslav-Pokuttya Unit. The remaining lithostratigraphic divisions: Verovice, Lgota, Spas, Istebna and Inoceramian Beds, locally meet the source-rock requirements and can supplement the hydrocarbon balance of the Carpathians.

6

Potencjał węglowodorowy jednostki skolskiej polskich Karpat fliszowych

Matyasik I.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2006

|

nr 140

97-97

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę geochemiczną potencjalnych skał macierzystych rozpoznanych w utworach fliszowych jednostki skolskiej. Na podstawie wyników badań geochemicznych obejmujących analizę ilościową i jakościową substancji organicznej zawartej w czterech wydzieleniach litostratygraficznych, obliczono jednostkowy kumulatywny potencjał węglowodorowy. Znaczny postęp w rozwoju technik analitycznych i aplikacja ich w interpretacji geochemicznej umożliwiły charakterystykę pełnych profili wierceń, z uwzględnieniem efektywnych miąższości serii macierzystych. Wyniki badań uzyskano z próbek rdzeniowych i okruchowych, analizowanych głównie w IGNiG w oparciu o własną aparaturę analityczną. Obliczenia prowadzono dla wybranych 16 odwiertów, które reprezentowały jednostkę skolską, podzieloną z uwagi na budowę tektoniczną, na grupy fałdów: birczańskich, synkliny odwodowej, depresję strzyżowską i grupę fałdów rybotyckich. Dla tych 4 wydzieleń tektonicznych określono zdolność do generowania węglowodorów wraz z oceną poziomu dojrzałości termicznej i oceną genetyczną. Przedstawiono sposób rekonstrukcji pierwotnej zasobności w substancję organiczną. Do bilansowania całkowitej ilości TOC na dowolnym etapie ewolucji termicznej, wykorzystano model Coolesa, łącząc wyniki badań pirolitycznych z poszczególnymi składowymi kerogenowej substancji organicznej. Końcowym elementem pracy jest ranking stref macierzystych jednostki skolskiej. Główny udział w generowaniu węglowodorów w jednostce skolskiej należy przypisać utworom menilitowym wykształconym w facji łupków ilastych lub marglistych, zalegających we wschodniej i centralnej części jednostki skolskiej oraz szarym i czarnym łupkom spaskim z grupy fałdów birczańskich. W zakresie potencjału węglowodorowego grupa fałdów rybotyckich, reprezentowana głównie przez warstwy inoceramowe o dużej miąższości, odznacza się niską zasobnością w substancję organiczną, w której dominuje III typ kerogenu o niskiej dojrzałości termicznej, odpowiadającej procesom przemian niskotemperaturowych. Grupa fałdów rybotyckich ma najniższy wśród obliczonych kumulatywny potencjał węglowodorowy SPI. W rankingu stref macierzystych jednostki skolskiej najlepszą pozycję zajmują rejony z dobrze rozwiniętą serią menilitową w grupie fałdów synkliny odwodowej i fałdów birczańskich. W depresji strzyżowskiej wysoką pozycję w tym rankingu zajmują warstwy menilitowe w profilach wierceń Żyznów-8 i Frysztak-3.

EN

This paper contains the geochemical characteristic of source rocks, which were identified in Flysch Carpathian of the Skole Unit. Based on geochemical results which included the quantitative and qualitative analysis of organic matter found four lithostratigraphic levels, the Source Potential Index (SPI) was calculated. Huge progress in analytic technique and their application to geochemical interpretation made that it was possible to characterize the whole profiles of wells, taking into consideration also the effective thickness of source rocks. The results of examinations were obtained from core and cutting samples, which are mostly analyzed in the Oil & Gas Institute, using its own analytic apparatus. Calculations included geochemical data from 16 wells, which represent the Skole Unit. Taking into consideration the tectonic construction, the Skole Unit was divided into four groups of folds. For those four tectonic groups the ability to hydrocarbon generation, valuation of thermal maturity level and genetic qualification were done. The way of reconstruction the primary abundance of organic matter has been presented. The whole amount of TOC on any stages of thermal evolution was equalized using the Cooles' Model. The last element of this paper is the ranking of source rocks in the Skole Unit. It has been proved, that Menilite Beds (argillites and marls) recognized in east and central part of the Skole Unit and grey and black Spas Beds (birczanskie fold) have the meaning of the greatest importance in generation the hydrocarbons in the Skole Unit. The group of Rybotycze folds, which is mostly represented by big thickness Inoceramus Beds, is characterized by low abundance of organic matter in the range of the hydrocarbon potential. The III type of kerogen of low thermal maturity, typical for low-temperature processes, predominates in above-mentioned organic substance. The group of Rybotycze folds has the lowest (from all, which have been studied) cumulative hydrocarbon potential (SPI). In the rank of source rocks of the Skole Unit the top place belongs to the regions with highly developed Menilite beds in the group of Synklinal Bordier and Birczanskie folds.

7

Potencjał węglowodorowy skał macierzystych i geneza gazu ziemnego akumulowanego w utworach miocenu zapadliska przedkarpackiego w strefie Rzeszowa

Kotarba M. J., Więcław D., Kosakowski P., Kowalski A.

Przegląd Geologiczny

|

2005

|

Vol. 53, nr 1

67--76

EN

In the autochthonous Upper Badenian and Lower Sarmatian strata of the Carpathian Foredeep in the Rzeszów area the total organic carbon (TOC) contents vary from 0.02 to 1.26 wt. %(average 0.64 wt. %). Geochemical studies on the dispersed organic matter demonstrated the presence of gas-prone type III (humic) kerogen with small admixtures of algal type II kerogen. At depths less than 2,500 metres the organic matter is immature, thus microbial processes predominated. Methane concentration in natural gases accumulated within Miocene strata usually exceeded 94 vol. %and was generated by microbial reduction of carbon dioxide. Microbial methane was generated mainly during deposition of autochthonous Miocene sediments, but it is possible that this process continues today on a small scale. Higher gaseous hydrocarbons (mainly ethane and propane), which are usually minor constituents (concentrations less than 0.4 vol. %), were generated during diagenetic processes and at the initial stage of the low-temperature thermogenic processes. The slight changes in the geochemical indices of dispersed organic matter and isotope ratios of natural gases with depth are evidence of the homogeneity of deposition of humic organic matter in shallow marine basin during the Late Badenian and the Early Sarmatian and the fact that similar gas generation conditions can be found in the Miocene sequence. Generation and accumulation of microbial methane and the formation and charging multiple stacked reservoirs within the autochthonous Miocene strata, e.g., Palikówka, Jasionka, Stobierna and Terliczka deposits, was facilitated by rhythmic and cyclic deposition of clays and sands and their very high sedimentation rate.

8

Potencjał węglowodorowy karbońskich skał macierzystych w przybałtyckiej części segmentu pomorskiego bruzdy śródpolskiej

Kotarba M. J., Kosakowski P., Więcław D., Grelowski C., Kowalski A., Lech S., Merta H.

Przegląd Geologiczny

|

2004

|

Vol. 52, nr 12

1156--1165

EN

Twenty Carboniferous profiles from the Baltic part of Pomeranian Segment of the Middle Polish Trough were characterized for source rock properties according the results of geochemical analyses. The best source rocks occur within Tournaisian mudstones and claystones, where TOC values reach up to 10.7 wt.%[mean 0.93 wt.%]. The terrestrial kerogen type III is located at the immature/early mature contact. The analysed Westphalian and Visean strata reveal lower petroleum potential. The analysis of hydrocarbons generation from Tournaisian source rocks indicated that the generation of hydrocarbons begun between Middle Triassic and Late Jurassic, locally a perhaps in the Late Carboniferous. The generation potential was calculated from the hydrocarbon potential [1.2 to 2.2 kg HC/m exp.3 source rock] and thickness of the source rocks, and ranges change from 20 to 365 kg HC/m exp.2.

9

Potencjał naftowy utworów dolomitu głównego w strefie Kamienia Pomorskiego. Cz. 2, Analiza ropotwórczości

Kosakowski P., Burzewski W., Kotarba M. J.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 8

663-672

PL

Wyodrębniony w basenie dolomitu głównego element strukturalny platformy węglanowej Kamienia Pomorskiego jest okonturowanym facjalnie obszarem zbioru akumulacyjnego występujących tam złóż naftowych. Z tego względu obszar ten został wybrany do analizy porównawczej wytworzonego potencjału węglowodorowego w stosunku do wielkości akumulacji. Wyliczony metodą modelowania numerycznego potencjał węglowodorowy 2,5 do 8,8 kg HC/m3 skały macierzystej w odniesieniu do jej miąższości daje wielkość jednostkowego powierzchniowego potencjału węglowodorowego w przedziale od 11 do 163 kg HC/m2 powierzchni strukturalnej dolomitu głównego w strefie platformy węglanowej Kamienia Pomorskiego. Wielkości te kwalifikują system naftowy platformy węglanowej w klasie basenów naładowanych, z 16% wykorzystaniem wytworzonego potencjału ekspulsji w wielkości akumulacji złóż platformy węglanowej Kamienia Pomorskiego.

EN

The structural element of the Kamień Pomorski carbonate platform, separated from the Main Dolomite basin, is facially contoured with oil accumulations. For this reason the area was selected for a comparative analysis of hydrocarbon potential and the volume of accumulation. Hydrocarbon potential (2.5 to 8.8 kg HC/m of source rock) was calculated in relation to the thickness of the source rock by a numerical modelling method. On this basis the hydrocarbon potential was estimated. It ranges from 11 to 163 kg HC/m in the structural area of the Main Dolomite strata of Kamień Pomorski carbonate platform. With such parameters, the oil system in the carbonate platform could be classified as normally charged basin, with 16% efficiency of hydrocarbon potential in the oil accumulations of Kamień Pomorski carbonate platform

10

Ocena macierzystości i potencjału naftowego utworów jury środkowej południowo-wschodniej Polski

Kotarba M. J., Więcław D., Kosakowski P., Zacharski J., Kowalski A.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 12

1031-1040

PL

Utwory doggeru w Polsce południowo-wschodniej występują w trzech strefach - Krakowa-Brzeska, Tarnowa i Rzeszowa. Analiza geochemiczna tych utworów wykazuje niską zawartość rozproszonej materii organicznej 0,2-0,6 % wag., ze znaczącym przyrostem w strefie rzeszowskiej do 3,8 % wag. Najwyższe zawartości materii organicznej, do 15,7 % wag. w profilu odwiertu Tarnawa-1 są związane z obecnością substancji węglistej w postaci lamin i soczewek. Materia organiczna utworów jury środkowej ma charakter mieszany - kerogen typu II/III w strefie Kraków-Brzesko i w strefie Tarnowa oraz lądowy - kerogen typu III w strefie rzeszowskiej. Stopień dojrzałości kerogenu, określony temperaturą Tmax, kwalifikuje skały macierzyste doggeru strefy Kraków-Brzesko i strefy Tarnowa jako niedojrzałe do generowania węglowodorów, a strefy Rzeszowa lokuje je w przedziale generacyjnym początku okna ropnego. Z tego względu modelowanie potencjału generacyjnego wykonano jedynie dla profilu doggeru strefy rzeszowskiej. Wykazano, że dojrzałość termiczna materii organicznej i kinetyczna transformacja kerogenu nie spowodowała wytworzenia znaczącego potencjału generacyjnego i osiągnięcia progu ekspulsji węglowodorów. Warunki efektywnej ropotwórczości utworów doggeru wymagają ich pogrążenia rzędu 5000 metrów, ze względu na niski gradient termiczny nasuniętego fliszu karpackiego. W tej sytuacji rozpoznane górnokredowe i górnojurajskie akumulacje naftowe podłoża zapadliska przedkarpackiego mogły być zasilane od głęboko pogrążonych doggerskich skał macierzystych.

EN

The Middle Jurassics trata in the SE Poland occur on the Kraków-Brześko, Tarnów and Rzeszów areas. It follows from the organic geochemical analysis of the Dogger strata have a low organic matter content 0.2 to 0.6% wt., to significantly increase in the Rzeszów area up to 3.8% wt. The highest organic matter contents, up to 15.7% wt. in the well Tarnawa-I is connected with the presence oflamines and lenses of carbonaceous organic matter. Middle Jurassic organic matter is of mixed type - herogen II/III in the Kraków-B rześko and Tarnów areas, and terrestrial - kerogen type HI in the Rzeszów area. The Dogger source rocks in the Kraków-Brześko and Tarnów areas are immature. In the Rzeszów area they are qualified at the beginning of oil window generation. Therefore, the generation potential was modelled in reference only to the Middle Jurassic profile in the Rzeszów area. The thermal maturity of organic matter and kinetic transformation of kerogen did not produce a significant generation potential and did not cross threshold of hydrocarbon expulsion. To obtain good conditions for hydrocarbon generation within the Middle Jurassic strata, they should be buried below 5000 meters due to the low thermal gradient of the overthrusted Carpathian Flysch. In such situation, the deep buried Dogger source rocks could supply the recognised Upper Cretaceous and Upper Jurassic oil accumulations of the Carpathian Foredeep basement.

11

Potencjał węglowodorowy i charakterystyka geochemiczna substancji organicznej w profilu otworu Tarnawa 1

Kotarba M., Wagner M., Więcław D., Kosakowski P., Kowalski A.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

T. 174

161--172

PL

Badania geochemiczne i petrograficzne wykonano w celu określenia zawartości, typu genetycznego, stopnia przeobrażenia i potencjału węglowodorowego substancji organicznej zdeponowanej w utworach kenozoicznych, mezozoicznych i paleozoicznych, profilu otworu Tarnawa 1. Utwory ilasto-mułowcowe sfałdowanego miocenu jednostki zgłobickiej oraz miocenu autochtonicznego zawierają stosunkowo niewielkie ilości lądowej substancji organicznej (gazotwórczy kerogen typu III). W utworach węglanowych górnej jury i keloweju substancja organiczna praktycznie nie występuje. W utworach mułowcowo-ilastych jury środkowej (baton–aalen) występują zmienne ilości substancji organicznej, do 15,7% wag. całkowitego węgla organicznego (TOC), o charakterze morskim (ropotwórczy kerogen typu II). Utwory te charakteryzują się dobrymi parametrami macierzystości. Niewielka ilość substancji organicznej zawarta w nierozdzielonych utworach permu i triasu (greisbach i thuryng) ma charakter lądowy (gazotwórczy kerogen III typu). Substancja organiczna w utworach wszystkich wyżej wymienionych jednostek stratygraficznych jest niedojrzała lub wykazuje niewielki stopień przeobrażenia termicznego co wskazuje na mikrobialny proces generowania węglowodorów (głównie metan bakteryjny) i początkową fazę niskotemperaturowych procesów termogenicznych. Utwory permu górnego (thuryng) zawierają znikome ilości substancji organicznej (TOC do 0,07% wag). Utwory dolnego permu i utwory namuru A (?i górnego wizenu), obok rozproszonej substancji organicznej, prawdopodobnie zawierają większe wkładki substancji węglowej (TOC do 79,8% wag.). W utworach tych dominuje typowo lądowa, gazotwórcza substancja organiczna, która weszła już w początkową fazę niskotemperaturowych procesów termogenicznych („okno ropne”). Substancja organiczna w utworach węglanowych turneju i famenu występuje w niewielkich ilościach do 0,27 % wag. TOC. Posiada ona charakter algowy (ropotwórczy kerogen typu II) i znajduje się w środkowej fazie niskotemperaturowych procesów termokatalitycznych.

EN

Geochemical and petrographic analyses were performed in order to determine the content, genetic type, maturity and hydrocarbon potential of organic matter deposited in Cenozoic, Mesozoic and Palaeozoic strata in Tarnawa 1 well profile. The claystone-mudstone strata of the folded Miocene in the Zgłobice unit and autochthonous Miocene sediments contain relatively small quantities of terrestrial organic matter (gas-prone type III kerogen). Organic matter is practically absent in the Upper Jurassic and Callovian carbonate sequence. The mudstone-claystone Bathonian-Aalo character (oil-prone type II kerogen). The Bathonian-Aalenian strata have good source parameters. The small amounts of organic matter present in undivided Greisbachian and Thuryngian strata are of terrestrial character (gas-prone type III kerogen). The organic matter of all the above mentioned stratigraphic units is either immature or of low degree of thermal maturity. This shows to the microbial process of hydrocarbon generation (mainly bacterial methane) and initial phase of low-temperature thermogenic processes. The Thuryngian (Upper Permian) strata contain negligible amounts of organic matter (up to 0.07% wt. TOC). Apart from the dispersed organic matter, both the Lower Permian and Namurian A and Viséan strata most probably contain bigger carbonaceous intercalations up to 79.8% wt. TOC. Typical terrestrial gas-prone organic matter which already entered the initial stage of thermogenic processes dominates there. Small quantities of organic matter in the Tournaisian and Famenian carbonate strata to 0.27% wt. TOC are of algal character (marine and/or non-marine oil-prone type II kerogen) which reached the middle stage of low-temperature thermogenic processes.