Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Polska postmodernistyczna architektura sakralna w przestrzeni osiedli mieszkaniowych

Węcławowicz-Gyurkovich Ewa, Węcławowicz-Bilska Elżbieta, Kryvoruchko Olha

Środowisko Mieszkaniowe

|

2022

|

nr 40

4--17

PL

W artykule poruszono problematykę formowania i funkcjonowania monumentalnych postmodernistycznych kościołów jako form mocnych w przestrzeni osiedli mieszkaniowych z lat 70. i 80. XX wieku. Celem przedstawionych w artykule badań jest diagnoza potrzeb lokalnych społeczności dotycząca obecności kościoła w kontekście jego formy w środowisku zamieszkania. Badanie wykonano na bazie eksperymentów formalnych i przestrzennych reprezentatywnych dla polskiej architektury sakralnej tamtych lat. Wśród metod badawczych dominuje analiza porównawcza przykładów, obok kwerendy literaturowej i badań in situ. Analizie poddano trzy obiekty: w Warszawie, Wadowicach i Wrocławiu.

EN

The article deals with the issues of the formation and functioning of monumental postmodern churches as strong forms in the space of housing estates from the 1970s and 1980s. The aim of the research presented in the article is to diagnose the needs of local communities regarding the presence of the church in the context of its form, in the living environment. The research was carried out on the basis of formal and spatial experiments representative of the Polish religious architecture of those years. Among the research methods, the comparative analysis of examples dominates, next to the literature query and in situ research. Three sites were analyzed: in Warsaw, Wadowice and Wrocław.

2

Przekształcenia najbliższego otoczenia zamku piastowskiego w Legnicy po II wojnie światowej

Dudzic-Gyurkovich Karolina, Gyurkovich Jacek

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 65

66--77

PL

Na przemiany struktury przestrzennej miast wpływa wiele czynników; należą do nich także działania wojenne, które są zaliczane do tzw. megatrendów. Najtrwalszym elementem tej struktury jest plan urbanistyczny historycznych obszarów miasta, natomiast procesowi destrukcji i wymiany najczęściej ulega wypełniająca go tkanka zabudowy. W artykule przedstawiono studium przypadku odbudowy centrum Legnicy po zniszczeniach wojennych i powojennych, obrazujące zmianę paradygmatu związanego z kreowaniem współczesnego środowiska urbanistycznego w ostatnich 60 latach w odniesieniu do cennego dziedzictwa architektoniczno-urbanistycznego. W przywołaniu pamięci nieistniejącej struktury miasta pomocna okazuje się retrowersja. Jednak koegzystencja zabytków i współczesnych obiektów o historyzującym kostiumie zawsze budzi kontrowersje i pytania o granice autentyzmu w architekturze. Współczesne, twórcze interpretacje klimatu architektury historycznej, dzięki technologiom i rozwiązaniom materiałowym oraz możliwościom ekonomicznym, dają nadzieję na przywrócenie genius loci dawnej Legnicy.

EN

Transformations of the spatial structure of towns and cities are affected by numerous factors. One of them is warfare, classified as a “megatrend.” The urban plan of historic urban areas turn out to be the most durable element of this structure, the process of destruction and replacement most often affects its building tissue. This paper presents a case study of reconstruction Legnica’s center after the war, depicting a paradigm shift associated with the process of creating a contemporary urban environment over the last sixty years, with reference to valuable architectural and urban heritage. Retroversion is a tool that proves to be useful in restoring memory of no longer existing urban infrastructure. Nevertheless, the coexistence of historic and contemporary buildings clad in a historicizing costume is always controversial and raises questions as to limits of authenticity in architecture. Contemporary, creative interpretations of the climate of historical architecture, thanks to the available technologies and material solutions as well as economic opportunities, give hope for restoring the genius loci of former Legnica.

3

„Socialist postmodernism”: residential architecture in Kyiv Podil district (Ukraine)

Linda Svitlana

Builder

|

2021

|

R.25, nr 12

46--51

EN

Despite the short chronological span of the socialist era architecture heritage, it remains little investigated and under-appreciated. Given the political and cultural isolation of the Soviet Union republics and strict architectural design regulations, there was a widespread belief that architects should not use innovative trends. This article exemplifies residential quarters in the historic Podil district, designed and built in the 1970s-1980s in Kyiv. They vividly demonstrate the postmodern ideas embodied in Ukrainian architecture. Methodologically, the article bases on the Ch. Jencks definition of postmodernism and in the comparison of his ideology with the implemented Kyiv project. It states that Kyiv architects proposed not typical Soviet construction projects but international postmodern architectural solutions. It proves that, on the one hand, Ukrainian architects had perfect qualifications to draw construction projects implementing advanced world trends of the time. But on the other hand, it highlights that postmodernism in architecture did not merely confine to Western Europe and the United States but also penetrated the Iron Curtain, exemplifying innovative architectural thinking which ran contrary to the modernist paradigm.

PL

Mimo niewielkiego dystansu chronologicznego dziedzictwo architektoniczne epoki socjalizmu wciąż pozostaje nie do końca zbadane i docenione. W wyniku istniejącej izolacji politycznej oraz kulturowej republik dawnego ZSRR, a także surowej regulacji działalności architektonicznej, ukształtowało się przekonanie, że wiodące światowe trendy w rozwoju architektury nie mogły znaleźć swego miejsca i odzwierciedlenia w architekturze oraz budownictwie w ZSRR. W niniejszym artykule na przykładzie osiedli mieszkaniowych, które zostały zaprojektowane i zbudowane w latach 1970-1980 w jednej z zabytkowych dzielnic Kijowa, Podole, pokazuje się, że aktualne w tamtym okresie idee postmodernistyczne znalazły swoje odzwierciedlenie w architekturze ukraińskiej. Stosowane w artykule metody zostały oparte na definicji postmodernizmu sformułowanej przez Ch. Jencksa oraz na jej porównaniu z projektem zrealizowanym w Kijowie. Wówczas przez kijowskich architektów zostały zaproponowane nie obiekty reprezentujące typową architekturę socjalistyczną, lecz takie rozwiązania architektoniczne, które doskonale wpisywały się w międzynarodowy kontekst postmodernistyczny. Z jednej strony świadczyło to o tym, że ukraińscy architekci potrafili tworzyć i wznosić obiekty, które w pełni odpowiadały ówczesnym trendom światowym, a z drugiej pokazywało, że postmodernizm w architekturze nie ograniczał się do krajów Europy Zachodniej i USA, lecz także przenikał przez „żelazną kurtynę” jako nowa forma myślenia architektonicznego, będąca przeciwstawieniem paradygmatu modernizmu.

4

Arata Isozaki - Sfinx, Edyp czy ciągle zmieniejący się Kamo No Chōmei naszych czasów?

Ingarden Krzysztof

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2020

|

T. 48

121--133

PL

Arata Isozaki - laureat Nagrody Pritzkera w 2019 roku, dziękując za przyznanie nagrody stwierdził, iż jego artystycznym credo jest „Zmiana”. Niniejszy artykuł poświęcony jest dyskusji nad postawami artystycznymi architekta w jego karierze, która charakteryzuje się konsekwentnym dążeniem do rzucania wyzwania światu swoją wyrafinowaną architekturą, kreatywnym duchem i dowcipem.

EN

Arata Isozaki, winner of the Pritzker Prize in 2019, stated in his acceptance speech that “Change” is his artistic credo. This article discusses the architect’s artistic attitudes in a career that is characterized by a consistent desire to challenge the world with his sophisticated architecture, artistic spirit and wit.

5

Zakopane – od architektury fisowskiej lat 60. XX w. po czasy współczesne

Moździerz Zbigniew

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2020

|

Vol. 1

123--138

PL

Po reformie administracyjnej kraju (1975 r.) Zakopane znalazło się w obrębie województwa nowosądeckiego. Architektura z tego okresu prezentuje głównie późny modernizm i socmodernizm. W latach 80. opracowano trzecią koncepcję regulacji Zakopanego. Po raz pierwszy uwzględniono sprawy ochrony zabytków. Z końcem lat 80. i na początku 90. wraz ze zmianami polityczno-ustrojowymi pojawiła się w Zakopanem architektura postmodernistyczna. W 1994 r. uchwalono miejscowy ogólny plan zagospodarowania przestrzennego. W 1998 r. uchwalono Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Zakopanego. Architekturę zakopiańską XXI w. zdominowały obiekty wielkokubaturowe, hotele i tzw. apartamentowce.

EN

After the administrative reform of the country (1975), Zakopane found itself within the province of Nowy Sącz. Architecture from this period mainly presents late modernism and socmodernism. In the 1980s, the third concept of Zakopane regulation was developed. For the first time, it included monument protection. At the end of the 1980s and the beginning of the 1990s, postmodern architecture appeared in Zakopane along with political changes. In 1994, the local general spatial development plan for the city was adopted. In 1998, a study on the conditions and directions of the spatial development of the city of Zakopane was adopted. Twenty-first century Zakopane architecture was dominated by large buildings, hotels and apartment buildings.

6

Strategie mikrointerwencji. Architektura Gryzonii wobec wyzwań współczesności. Cz. 2

Janowski Maciej

Builder

|

2020

|

R.24, nr 11

36--39

PL

Badania dotyczą metod zachowania istotnych wartości krajobrazu kulturowego na terenie Gryzonii. Metody te obejmują zarówno wielostopniowe regulacje planistyczne, jak i postawy twórcze architektów ukierunkowane na rozwój lokalnych tradycji budowlanych oraz ochronę obiektów historycznych. Istotną funkcję pełnią architektoniczne mikrointerwencje, które ograniczają nadmierny rozrost miast i wsi przy jednoczesnym zachowaniu historycznych struktur oraz sylwetki zabudowy. Metoda cierpliwego poszukiwania właściwych rozwiązań przestrzenno-formalnych wynika z negocjacyjnego charakteru współpracy architektów z mieszkańcami i traktowania wspólnoty jako klienta/inwestora. Tym samym identyfikacja z miejscem jest kontynuowana mimo zmian, tak w sferze społecznej, jak i w architekturze. Konfrontacja nowych kierunków, tendencji, ideologii z silną oraz głęboko przeżywaną tradycją i środowiskiem uznanym za istotną wartość powoduje weryfikację ich założeń, a w konsekwencji dostosowanie lub odrzucenie. Zmiany są wprowadzane, ale pod warunkiem, że są wpisane w ciągłość historyczną oraz kulturową.

EN

The research concerns methods of preserving significant values of the cultural landscape in Graubünden. These methods include both multi-stage planning regulations and the creative attitudes of architects aimed at the development of local building traditions and the protection of historical objects. Architectural micro-interventions play an important role, limiting the excessive growth of towns and villages, while maintaining the historical structures and silhouette of buildings. The method of patient search for appropriate spatial and formal solutions results from the negotiating nature of the cooperation between architects and residents and treating the community as a client/ investor. Thus, the identification with the place continues despite the changes, both in the social sphere and in architecture. The confrontation of new directions, tendencies and ideologies with a strong and deeply lived tradition and an environment deemed to be of significant value results in their assumptions being verified and, consequently, their adaptation or rejection. Changes are introduced under the condition that they are inscribed in historical and cultural continuity.

7

Zagadnienie złożoności w teorii architektury końca XX wieku

Żyła Michał

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2019

|

Vol. 1

87--97

PL

Postmodernizm podniósł rangę pojęcia złożoności, które stało się kluczowe dla teorii architektury XX wieku. Niezależnie przez pół stulecia rozwijały się interdyscyplinarne nauki o złożoności. Praca śledzi związki obu dziedzin, zwracając uwagę m.in. na wspólne źródła (teorię systemów złożonych Herberta A. Simona, z którego prac korzystali Robert Venturi i Christopher Alexander) oraz teoretyków architektury wyraźnie czerpiących z nauk o złożoności (m.in. Lucien Kroll, Nikos Salingaros).

EN

Postmodernism established the term ‘complexity’ as crucial for the twentieth century theory of architecture. Interdisciplinary complexity sciences developed independently throughout half of the century. The article tracks down relationships between the two, highlighting, among others, common genesis (Herbert A. Simon’s complex systems theory, adopted by Robert Venturi and Christopher Alexander) and theorists depending heavily on complexity sciences (eg. Lucien Kroll or Nikos Salingaros).

8

Geometria na granicy narracji

Jaklewicz Karolina

Architectus

|

2019

|

Nr 3 (59)

105--112

PL

W artykule przedstawiono narracyjne możliwości geometrii, odwołując się do pojęcia „języka geometrii”. Wskazano na zmiany, jakie dokonały się w stosowaniu geometrii, począwszy od początków XX w., przez 2. połowę XX w. aż do teraźniejszości. Polem badań były stosowane przeze autorkę w sztuce motywy geometryczne, ich relacja z wartościami uniwersalnymi i aktualną sytuacją społeczną. Wskazano, iż geometria nie jest jedynie zestawem formalnych znaków, ale aktywnym językiem komunikacji, posiadającym możliwości budowania narracji. Doświadczenia zmian w sztuce abstrakcyjnej porównano do twórczości Tadeusza Różewicza, który w postmodernistycznej rzeczywistości konstruował nową formę literackiej wypowiedzi.

EN

In this article geometry and its possibility to become a narration, referring to the concept of “the language of geometry” is presented. The changes that have been made in the application of geometry dependent on the early 20th century, through the 2nd half of the 20th century to the present are indicated. The field of research was the author’s own way of using geometric motifs in art, to their relationship with universal values and the current social situation. Pointed out is the fact that geometry is not just a set of formal signs, but active linguistic communication possessing the ability to build a narrative. The experience of changes in the abstract art were compared to the work of Tadeusz Różewicz, who in postmodern reality constructed a new literary form.

9

Pruitt Igoe vs city of the future

Gąsowska-Kramarz Agata

Architecture Civil Engineering Environment

|

2019

|

Vol. 12, no. 4

15--21

EN

The idea of a modernist housing estate was aimed at determining the development of the current cities of the future. The idea developed throughout modernism gave justification for the statement that housing estates were intended to provide all the comforts to its inhabitants, but did not secure an ideal life. Something that was supposed to be clean and obvious did not come true. Attempts to secure a perfect space for the inhabitants contributed to the idea of a city of the future within our reach. Such utopian modernist settlements gave grounds for further developments involving intelligent settlements, cities of the future, living organisms with a central nervous system, capable of collecting and processing all information. The analysis presents a comparison of a housing estate and a city, the first of which became the base for the development of the other one.

10

Kształtowanie tożsamości przestrzennej: dychotomia pomiędzy architekturą współczesną a sztukami wizualnymi

Kołodziejczyk K.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2018

|

Nr 54

46--56

PL

Celem badań nad podjętym tematem było pogłębienie wiedzy w zakresie sztuki publicznej w przestrzeni miast, przestrzeni zróżnicowanej pod względem urbanistycznym, krajobrazowym, kulturowym i społecznym, a także pod względem odmiennych postaw i potrzeb zarówno twórców, jak i odbiorców. Analizie badawczej została poddana wielozmysłowość przestrzeni, którą transfiguruje architektura i sztuka. W niniejszym artykule omówiono problematykę konstruowania czasoprzestrzeni, kształtowania tożsamości narodowej i regionalnej miejsca poprzez wprowadzenie do realnej przestrzeni działań z zakresu sztuk wizualnych, które pełnią rolę dla niej uzupełniającą w wyniku zastosowania nowych form, kolorów, dźwięków, zapachów, materiałów i faktur. Poprzez warstwę symboliczną sztuka pozwala nam identyfikować się z danym miejscem. Interesuje mnie płynność pomiędzy architekturą a instalacją, nie tylko pod względem formalnym, ale też pod względem ideologicznym. Architektura i instalacja są sobie bliskie. Mam tu na myśli te realizacje architektoniczne, które same w sobie stanową rzeźbiarskie dzieło sztuki. Można tu wymienić wiele przykładów, o których wspominam w artykule, ale szczególną uwagę przykładam do artysty konceptualnego Daniela Burena, który współpracował z takimi architektami, jak Frank Ghery czy Frank Lloyd Wright.

EN

Works on the subject were started with the aim to advance knowledge about public art in the urban space; a space highly diversified in terms of urban planning, landscape, cultural and social aspects, but also the attitudes and needs of the authors and the recipients. The research analysis focused on the multisensuality of space, transfigured through architecture and art. The article discusses the issues of building the time-space continuum and shaping the national and regional identity of places by introducing visual art projects into the factual space, to complement it with the new forms, colours, sounds, fragrances, materials and textures. We use the symbolic layer of art to identify with places. I am particularly interested in the smoothness of boundaries between architecture and installation, not only in formal terms, but also from the ideological perspective. There is a close connection between architecture and installations, clearly reflected by architectural projects which alone are sculptural works of art. The examples are numerous, and I will mention some of them further in the text, but my primary intention is to place maximum focus on an internationally acclaimed conceptual artist Daniel Buren, who cooperated with architects such as Frank Gehry or Frank Lloyd Wright.

11

Preliminaria do nowego symbolizmu w architekturze zaawansowanego postmodernizmu

Tołłoczko Z., Tołłoczko T.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 50

74--92

PL

Niniejszy esej jest próbą zwartego, a zarazem bieżącego przeglądu przeszłości i perspektyw zaawansowanego stylu postmodernistycznego we współczesnej architekturze. Mając właśnie to na względzie, autorzy prezentowanego tekstu skupiają swą uwagę na obecnych relacjach retrospekcji między architekturą inspirowaną zarówno modernizmem, jak i postmodernizmem, który nabiera cech nowego symbolizmu ożywionego imagologią połączoną z ideami estetyki ekologicznej.

EN

This essay is an attempt at a concise and current review of the past and perspectives of the advanced post-modernist style in contemporary architecture. Considering the above, the authors of the presented text have focused their attention on current relations between architecture inspired by both modernism and post-modernism, which acquires features of a new symbolism enlivened by imagology combined with ideas of ecological aesthetics.

12

Non omnis moriar. Czyli o bieżącej kondycji neoklasycyzmu w architekturze współczesnej

Tołłoczko Z.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2016

|

Nr 47

18--29

PL

Esej niniejszy jest kolejną próbą uchwycenia malejącej perspektywy między pradawnymi źródłami architektury antycznej (klasycznej) a dynamicznym rozwojem architektury obecnej, w której najnowocześniejsza technologia wypiera dawne wartości historyczne. Powyższy tekst ilustruje zanikające wpływy klasycyzmu i preponderancję architektury futurystycznej, choć z pewną dozą optymizmu można dostrzec oznaki interakcji na bieżącą kulturę architektoniczną, w której znaczenie klasycyzmu, czy też nowego klasycyzmu, nie zaniknęło.

EN

This essay is another attempt at grasping the dwindling perspective between prehistoric sources of antique (classic) architecture, and the dynamic development of modern architecture in which the latest technology supersedes the former historic values. The above text illustrates the vanishing influence of classicism and the preponderance of futurist architecture, though with a certain dose of optimism, one can see signs of interaction with current architectonic culture in which the significance of classicism, or the new classicism, has not disappeared.

13

Narracja architektoniczna – interpretacje, spekulacje czy fakty empiryczne?

Niezabitowski A.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2016

|

T. 61, z. 1

5--30

PL

Znaczenie w architekturze, a w szczególności zagadnienia związane ze strukturami symbolicznymi, należą niewątpliwie do najtrudniejszych tematów w teorii architektury. Problematyka ta wychodzi znacznie poza zakres zagadnień techniczno-użytkowych, stąd wymaga zastosowania specyficznych podejść badawczych, zbliżonych do tych, jakie stosowane są w naukach humanistycznych i społecznych. W ostatnich dekadach daje się zaobserwować wyraźne przesunięcie punktu ciężkości zainteresowań projektantów architektury z zagadnień techniczno-użytkowych ku problemom związanym z ekspresją artystyczną, a w związku z tym także ku symbolizmowi. Być może jest to rodzaj ucieczki od sfery nie dającej już projektantom tak rozległych możliwości samorealizacji, jaką oferuje sfera ekspresji symbolicznej. Zjawisko takie jest znamienne dla schyłkowych okresów w historii architektury i sztuki takich, jak np. manieryzm czy secesja, a wiele przesłanek wskazuje na to, że w podobnym okresie żyjemy.

EN

Meaning in architecture, particularly in terms of symbolic structures, is undoubtedly one of the most challenging themes in the theory of architecture. The discussion of meaning goes far beyond purely technical and utilitarian concepts, and therefore needs to employ unique research methods, more in line with those used in humanities and social studies. The past decades saw architects make a definite shift from a technical and utilitarian perspective towards artistic expression, and consequently – symbolism. Such a change of focus might be a form of flight from an over-exploited and restricting approach towards one that, like symbolism, still offers room for creative self-expression. The phenomenon is by no means a new one – we have seen it emerge throughout history towards the end of architectural or artistic periods; it was reflected in Mannerism or Art Nouveau, and there are reasons to believe we are witnessing a similar process now.

14

Wybrane współczesne i historyczne inspiracje Mapą Rzymu G. Nolli'ego

Wąsowicz M.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2015

|

nr 15

162--169

PL

Mapa Rzymu autorstwa Giambattisty Nolli’ego opublikowana w 1748 roku uznawana jest przez badaczy i projektantów za jeden z najistotniejszych dokumentów historycznych dotyczących teorii urbanistyki. Przysłużyła się ukształtowaniu teorii figura-tło (figure-ground) opierającej się na badaniu zabudowy miejskiej widzianej jako kompozycja elementów masywnych (stanowiących "figury") do powiązanych z nimi przestrzeni ("tło"). Służy do rozpoznawania wzajemnych zależności pomiędzy elementami takich kompozycji i określania potencjałów modyfikacji, ujednolicenia i kontynuacji istniejącej tkanki miejskiej poprzez dodawanie lub ujmowanie elementów przestrzennych. Ujęcie figura-tło stanowi narzędzie metodologiczne, którym posługuje się wielu architektów i planistów. Autorka artykułu podejmuje próbę opisu wybranych współczesnych i historycznych przykładów inspiracji Mapą Rzymu G. Nolli'ego.

EN

Map of Rome by Giambattista Nolli published in 1748 is considered, by researchers and designers, as one of the most important historical documents concerning the theory of urban planning. It has helped to shape the theory of figure-ground, based on the study of urban development, which is seen as a composition of massive elements (which are "figures") to the related space ("ground"). It is used to recognize the interdependencies between the components of such compositions and to determine potential modifications, to standardize and continue the existing urban fabric by adding or removing spatial elements. Figure-ground recognition is a methodological tool, which is used by many architects and planners. The author attempts to describe some contemporary and historical examples for inspiration by the map of Rome by G. Nolli.

15

“Why so serious?” – The joke as a means of expression in architecture

Szczegielniak A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 9-A

337--342

EN

The paper presents the joke as a means of expression used in architecture. The author debates whether the architecture should always be serious. The paper describes and gives historical and contemporary examples of how the comical effect is achieved in architecture. The paper is also an attempt to explain and understand what the jokes in architecture are used for.

PL

Artykuł podejmuje temat żartu jako środka wyrazu używanego przez architektów. Autorka zastanawia się czy architektura musi być zawsze serio. W tekście opisano na przykładach obiektów współczesnych i historycznych, w jaki sposób uzyskiwany jest efekt komiczny w architekturze. Artykuł to również próba wyjaśnienia do czego może służyć żart w architekturze i kiedy jest przydatny.

16

The role of the architect – to save or to play?

Chodorowski M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 9-A

79--82

EN

The 20th century was a period of many revolutions, including in architecture. On the one hand, public engagement with the second search for a new aesthetic led to a social experiment with all its consequences and subsequent criticism. During this experiment the Demiurge architect, the artist, the practical joker, and many other roles appeared. Now the question is whether the role of the architect is to save or to play.

PL

XX wiek był okresem wielu rewolucji, m.in. w architekturze. Z jednej strony zaangażowanie społeczne z drugiej poszukiwania nowej estetyki doprowadziły do eksperymentu społecznego ze wszystkimi jego konsekwencjami oraz późniejszą krytyką. W czasie tego eksperymentu zaistniał architekt demiurg, artysta, żartowniś i wiele innych. Nasuwa się pytanie czy rolą architekta jest zbawić czy bawić.

17

Postmodern fun and games. Some thoughts in the discussion on Polish architecture

Wojtas Swoszowska J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 9-A

411--417

EN

The article is a contribution to the discussion on Polish postmodernism viewed against the background of changes in world architecture as well as the political transformations taking place in Poland. Postmodernism is regarded as a trend enriching architecture with elements of freedom, fun, joke – in other words, with the joy of designing as well as those of the use and visual perception – all absent in the modernist dogma. A brief history of the trend has been included along with the selection of literature and the outline of the early Polish postmodernism. Some selected examples of Polish postmodern accomplishments before and after 1989 have been evaluated. The article ends with some thoughts about the essence of postmodernism as expression of joy.

PL

Artykuł jest przyczynkowy. Dotyczy postmodernizmu polskiego widzianego na tle przeobrażeń w architekturze światowej oraz zmian ustrojowych zachodzących w kraju. Porusza wątek postmodernizmu jako nurtu, który wprowadził do architektury elementy wolności, zabawy, żartu – słowem radości zarówno z projektowania, jak użytkowania i wizualnego odbioru – obce dogmatycznemu modernizmowi. Zwiera krótką genezę ruchu, wybór literatury oraz zarys początków rodzimego postmodernizmu. Analizowane są wybrane przykłady polskich realizacji postmodernistycznych sprzed i po 1989. Artykuł kończą przemyślenia na temat istoty postmodernizmu jako ruchu radości.

18

Hey boys, it’s no fun! or polish architecture’s games and play

Włodarczyk J. A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 8-A

233--238

EN

What, if any, are the relationships between architecture and games and fun? Are games and fun identical values? Are these phenomena, when they come together, different depending on the specific cultural centres and the passage of time? I n this essay the author tries to answer this question.

PL

Jakie są, jeśli istnieją, związki między architekturą a grą i zabawą? Czy gra i zabawa są to wartości tożsame? Czy zjawiska te, gdy występują wspólnie, różnią się w zależności od specyfik ośrodków kulturowych i od upływu czasu? W eseju tym autor stara się na tak ustawione pytanie odpowiedzieć.

19

Games and play of architecture with culture and nature

Dąbrowska-Milewska G.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 8-A

39--45

EN

Games and plays of architecture occur in the urban space and in the natural landscape. They are presented based on examples of architecture from the last three decades of the twentieth century, through the prism of doctrines and individual creative attitudes.

PL

Gry i zabawy architektury mają miejsce w przestrzeni miast i w krajobrazie naturalnym. Przedstawiono je przez pryzmat doktryn oraz indywidualnych postaw twórczych, na wybranych przykładach architektury z ostatnich trzech dekad XX wieku.

20

Zieleń Za Żelazną Bramą (1965-1975). Teoria i praktyka kształtowania terenów zielonych wobec końca modernizmu

Szynkarczuk A.

Architecturae et Artibus

|

2015

|

Vol. 7, no. 4

54--64

PL

Artykuł ma na celu porównanie teorii i praktyki dwóch przeciwstawnych modeli kształtowania zieleni osiedlowej - modernistycznego i postmodernistycznego, które zdominowały miejskie budownictwo mieszkaniowe powojennej Europy. Analizując przykład osiedla Za Żelazną Bramą w Warszawie (1965-1975), autorka przedstawia historię bardzo istotnej zmiany, która nastąpiła wraz z upadkiem komunizmu w Polsce. Pierwotne założenie osiedla miało realizować postulaty Ruchu Nowoczesnego, jednak wraz z nastaniem gospodarki wolnorynkowej osiedle uległo dramatycznej zmianie. Rozległa zieleń założenia została sprzedana prywatnym inwestorom i wypełniona luksusowymi hotelami, drogim mieszkalnictwem i drapaczami chmur. To nagłe zawłaszczenie terenu, które można zinterpretować jako nadużycie postmodernistycznej wizji urbanistyki, finalnie doprowadziło do całkowitej utraty charakteru tego zespołu mieszkaniowego. Ponad 25 000 mieszkańców osiedla zostało pozbawionych dostępu do zieleni, a starsza zabudowa poddawana jest marginalizacji. Autorka konkluduje to stwierdzeniem, że tym, co zdominowało przekształcenia terenów zielonych PRL-owskich wielkich osiedli mieszkaniowych, jest praktyka kapitalizmu, nierzadko sprzeczna z interesem mieszkańców.

XX

The article seeks to compare theory and praxis of the two opposite ideologies of green-space creation that were crucial in post-war Europe. Analyzing the example of Behind The Iron Gate housing estate in Warsaw (1965-1975), the author draws the history of a very significant shift. Soon after the collapse of Polish People’s Republic in 1989, the original form of the estate, which was to realize Modern Movement urban ideas, has been dramatically transformed. Huge green zones that were inherent to that area are now being sold out to private investors and filled with luxurious hotels, expensive housing, and sky-scrapers. The rapid expropriation was an abuse of the postmodern re-enclosure urban ideology and eventually led to the loss of the space character. Over 25 000 residents inhabiting Behind The Iron Gate housing estate are bereft of almost all public greenery. The old high-rise buildings are now marginalized in the face of gentrification. The article ends with the conclusion that the main factor shaping transformation of the very many large-scale housing districts is the praxis of capitalism, which does not always correspond with residents’ well-being.