Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Assessment of Technical Conditions in Adapting a Historic Warehouse's Space Functionality

Niedostatkiewicz Maciej, Majewski Tomasz

Modern Engineering

|

2023

|

nr 4

7--37

EN

The paper is a case study in the assessment of the technical condition of a building that is an immovable monument located in a former shipyard area. Due to the change in the use of the industrial area and the intention to build a production hall, it was necessary to consider the demolition of the historic building, while preserving as many of its historical aspects as possible. The paper presents a detailed description of the methodology for assessing the technical condition of a warehouse building and describes the proposed variants of its further use.

2

Renovation works in buildings in the area of former defensive fortifications

Niedostatkiewicz Maciej, Majewski Tomasz, Baryłka Adam

Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych

|

2023

|

Nr 1

1--21

EN

The paper presents the Complex of Buildings which was created in Gdańsk as a result of the reconstruction and development of the remains of the defensive fortifications of Redita Napoleońska. Some of the buildings of the Building Complex, after many years of operation, were in an emergency condition and required urgent renovation and repair work. The paper contains a detailed analysis of the technical condition of individual buildings of the Building Complex and analyzes the impact of the current use and the lack of regular periodic repairs on the technical efficiency of these facilities. Conceptual solutions in the field of renovation and repair works were also presented, the purpose of which was to bring the objects in question to the proper technical condition.

3

Monitoring of a historic sacral building on an example Basilica St. Nicholas in Gdańsk

Majewski Tomasz, Niedostatkiewicz Maciej

Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych

|

2023

|

Nr 3

30--42

EN

The paper describes the case of monitoring the technical condition of a historic sacral building after a failure and during renovation works. In order to monitor the condition of the building, safely conduct diagnostic work, identify the causes of failures and safely carry out renovation works, a detailed Facility Monitoring Program has been developed, which has been implemented, is operational and is a source of valuable data used to assess the current condition of the facility.

4

Litewski Square in Lublin:n: a site of symbols and monuments

Czekiel-Świtalska Elżbieta, Szymski Adam M.

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

nr 49

183--210

EN

The study of the existence and location of monuments on Litewski Square in Lublin was conducted in the field and via an analysis of the literature, maps, photos and pictures from various years. Squares with such a high number of various monuments, including those of significant value on a nationwide scale. Memorials and key elements of the square existed in different years and were situated in various places. Across various periods, a total of seven monuments and one significant tree were located here. There were also more development elements, including the Independence bench or valuable trees, yet the authors focused solely on the eight major monuments that were also symbols of the place, the city and the country.

PL

Badania nad istnieniem i położeniem pomników na placu Litewskim w Lublinie były prowadzone w terenie oraz analizując literaturę, mapy, zdjęcia i obrazy z różnych lat. Placów z tak dużą ilością różnych pomników, w tym ważnych historycznie co najmniej dla całego kraju. Pomniki i ważne elementy placu istniały w różnych latach i były usytuowane w różnych miejscach. Znajdowało się to w różnym czasookresie 7 pomników i jedno ważne drzewo. Znajdowało i nadal jest więcej elementów zagospodarowania np. ławka Niepodległości czy cenne drzewa, ale autorzy skupili się tylko na 8 według nich najważniejszych pomników a jednocześnie symboli miejsca, miasta, kraju.

5

Building modernization located in the conservation protection zone in the aspect of technical conditions

Niedostatkiewicz Maciej

Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych

|

2022

|

Nr 1

58--74

EN

The paper presents a description of the technical condition of the building after many years of operation and analyzes the impact of the current use and the lack of regular periodic repairs on the technical efficiency of the building. The influence of the technical solutions applied during the construction of the building on the current limitations related to the planned, target change in the way of use was discussed. Variant conceptual solutions for the modernization of the building were also presented, taking into account the preservation of its historic character.

6

Nagrobek Stanisława Staszica a polityka wizerunkowa Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk

Getka-Kenig Mikołaj

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2021

|

T. 66, nr 3

31--49

EN

The article is devoted to the artistic setting of Stanisław Staszic’s (1755-1826) burial place, for which his main heir, the Warsaw Royal Society of the Friends of Sciences (TKWPN), was responsible. The inspiration to raise this topic was the discovery of two previously unknown Jakub Tatarkiewicz’s designs of Staszic’s unrealized neoclassical tombstone in the collections of the Central Archives of Historical Records in Warsaw (AGAD). However, the projects were never commissioned by TKWPN but were the sculptor’s proposal. By analysing the relationship between these artistic projects and the initiatives concerning Staszic’s tomb which stemmed directly from the Society (a big raw stone as memorial), the article highlights the problem of TKWPN’s participation in creating the posthumous cult of its long-time president and most important benefactor. The TKWPN’s seemingly paradoxical reluctance to glorify Staszic by means of traditional (artistic) forms of commemoration can be interpreter as a logical action calculated to benefit the Society’s image. Therefore, focusing on this single aspect of the posthumous cult of Staszic, directly related to the TKWPN, this article refers to the image-building policy of this institution, and thus to the ways of building its social status. At the same time, it tackles the issue of the prestige of science and scientific patronage as a new (from the early 19th-century perspective) form of public merit.

7

Towarzystwo Marii Skłodowskiej-Curie w Hołdzie – 25 lat działalności

Sobieszczak-Marciniak Małgorzata

Postępy Techniki Jądrowej

|

2019

|

z. 4

38--46

PL

25 lat temu kilkoro pasjonatów podziwiających pracę, dokonania i osobowość Marii Skłodowskiej-Curie postanowiło utworzyć stowarzyszenie, którego zadaniem będzie propagowanie wiedzy na temat odkryć, pracy naukowej Uczonej. Dodatkowo postawili sobie za cel przypominanie czy wręcz informowanie świata o fakcie, że Maria Skłodowska-Curie urodziła się w Warszawie, że uważała się za Polkę i była dumna z tego faktu. Na początku lat 90. rzadko poza Polską można było przeczytać o Jej polskim pochodzeniu. Liczne spotkania, imprezy, wystawy organizowane przez Towarzystwo Marii Skłodowskiej-Curie w Hołdzie oraz bardzo wyraźnie podkreślona w statucie działalność edukacyjna była i jest obecnie w centrum działań Towarzystwa.

EN

25 years ago, several enthusiasts admiring the work, achievements and personality of Maria Skłodowska-Curie decided to create an association whose task would be to promote knowledge about the discoveries and scientific work of the Scientist. In addition, they set themselves the goal of reminding or even informing the world about the fact that Maria Skłodowska-Curie was born in Warsaw, that she considered herself Polish and was proud of this fact. At the beginning of the 90s, it was rarely possible to read about her Polish origin outside Poland. Numerous meetings, events, exhibitions organized by the Maria Skłodowska-Curie Society in Homage and very clearly highlighted in the statute educational activity was and is now at the center of the Society\ u0027s activities.

8

Kopiec Kościuszki w Krakowie – pomnik historii. Konserwacja, zarządzanie, promocja. Treść ideowa zabytku. Odrobina historii.

Rokosz Mieczysław

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2019

|

Nr 7

149--165

PL

Kopiec Kościuszki zbudowany w l.1820-1823 przez Naród Polski jako symboliczna mogiła za pomnik dla Tadeusza Kościuszki jest drugą obok Wawelu znacząca subdominantą w krajobrazie kulturowym Krakowa. W poł. XIX w. wokół Kopca zbudowano fort cytadelowy o cechach neostylowych, uznany za arcydzieło architecturae militaris. W r. 1936 Kopiec został wpisany do rejestru zabytków a w 2017 r. rozporządzeniem Prezydenta RP wraz z otoczeniem został uznany za pomnik historii. Jako budowla ziemna Kopiec podlega nieustannym procesom destrukcji, powodowanym siłami natury. Stałą pieczę konserwatorską nad nim sprawuje Komitet Kopca Kościuszki ustanowiony w 1820 r. Komitet też troszczy się o otoczenie Pomnika restaurując podległe mu części fortu. Sukcesem konserwatorsko-adaptacyjnym jest przekształcenie kurtyny południowej (czyli wału ziemnego umocnionego murem, z pochylnią do wytaczania dział) w wielokubaturowe, dwukondygnacyjne centrum konferencyjno-wystawowe. Wpływa też Komitet na prześwietlenie samosiewnego lasu, wokół Kopca i na przedpolu fortu, w celu odsłonięcia tego zabytkowego zespołu. W pozostałych, podległych Komitetowi częściach fortu organizowane są wystawy kościuszkowskie a docelowo ma tu powstać muzeum Kościuszki. Pośród przedsięwzięć mających promować Kopiec Kościuszki z otoczeniem, jako obiekt o wartościach historycznych, architektonicznych i krajobrazowych – materialnych i niematerialnych są liczne publikacje polsko i obcojęzyczne, wykłady głoszone w Polsce, ale też w Stanach Zjednoczonych, Francji, Szwajcarii i Australii. Najlepszym świadectwem ugruntowanego miejsca Mogiły Kościuszki w polskiej przestrzeni i w geografii Globu oraz w świadomości Polaków i wielu cudzoziemców jest ogromna i systematycznie wzrastająca frekwencja.

EN

Kościuszko Mound, built in 1820-1823 by the Polish Nation as a symbolic grave and monument to Tadeusz Kościuszko, is the second significant sub-dominant feature in the cultural landscape of Cracow, next to Wawel Castle. In the mid-19th century, a citadel fort with neo-style features was built around the Mound, considered a masterpiece of architecturae militaris. In 1936, the Mound was entered into the register of monuments and in 2017, by decree of the President of the Republic of Poland, together with its surroundings, it was declared a Monument of History. As an earthen structure, the Mound is subject to constant processes of destruction caused by the forces of nature. The Committee of the Kosciuszko Mound established in 1820 is responsible for its permanent conservation. The Committee also takes care of the surroundings of the Monument by restoring components of the fort. The great success of the conservation and adaptation works is the transformation of the southern curtain (i.e. the earth rampart fortified with a wall, with a ramp for rolling out cannons) into a multi-cubature, two-storey conference and exhibition centre. The Committee also led to thinning the canopy of the self-seeding forest around the Mound and in the foreground of the fort, in order to expose this historic complex. In other parts of the fort, subordinate to the Committee, Kościuszko exhibitions are held, and ultimately the Kościuszko Museum is to be established here. Among the projects aimed at promoting the Kosciuszko Mound with its surroundings as an object of historical, architectural and landscape values - material and immaterial – there are numerous publications in Polish and foreign languages, lectures given in Poland, but also in the United States, France, Switzerland and Australia. The best evidence of the well-established place of Kosciuszko Mound in the Polish space and geography of the Globe and in the consciousness of Poles and many foreigners is the huge and steadily growing visitor turnout.

9

Architektura III RP 1989-2018

Barucki T.

Builder

|

2018

|

R.22, nr 11

40--45

10

Kopce w krajobrazie Krakowa i okolic

Porada K.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2016

|

T. 1

121--130

PL

Kopce jako antropogeniczne formy ziemne pojawiły się na polskich ziemiach już w prehistorii. Na przestrzeni dziejów pełniły zróżnicowane funkcje: kurhanów, miejsc kultu, pomników czy punktów widokowych. Choć tradycja formowania sztucznych wzgórz obecnie zanika, to istniejące obiekty są cenne kulturowo, przez wzgląd na swoje walory historyczne i krajobrazowe. Lokowane zarówno w przestrzeniach miejskich, jak i wiejskich kopce, często funkcjonują jako wyraziste punkty orientacyjne w krajobrazie i stanowią wyraźne akcenty w panoramach. Celem niniejszej pracy jest zbadanie wpływu kopców na krajobraz kulturowy na przykładzie obiektów znajdujących się w Krakowie i okolicach (w rejonach wiejskich i miejskich). Rozważania dotyczą między innymi: historii, funkcji i skali obiektów, a także ich otoczenia i percepcji jak również zagrożeń np. związanych z ich konstrukcją, mającą wpływ na formę (np. kopiec Kościuszki). Badaniu poddano czternaście obiektów, wśród których można wymienić kopce: Krakusa, Wandy, Piłsudskiego i Kościuszki w Krakowie, parkowy w Mogilanach, Kościuszki w Olkuszu oraz Grunwaldzki w Niepołomicach.

EN

Mounds as anthropogenic earth forms appeared on the Polish territory as early as prehistoric times. Throughout history they played different functions: mounds, places of worship, monuments and viewpoints. Although the tradition of forming artificial hills now fading, existing objects are valuable culturally, for the sake of its historical and landscape importance. Mounds are invested in urban and rural areas and often they function as distinct landmarks in the landscape and they are clear accents in panoramas. The aim of this study is to investigate the influence of mounds on the cultural landscape on the example of the objects in and around Krakow (in rural and urban areas). Considerations relate to the history, function and scale of objects, as well as their surroundings and perception and threats, eg. related to their design, which have an impact on the form (eg. Kosciuszko Mound). The study involved fourteen buildings, among which are mounds: Krakus, Wanda, Pilsudski and Kosciuszko in Krakow, park in Mogilany, Kosciuszko in Olkusz and Grunwald in Niepołomice.

11

The architecture and landscape organization of memorials to prominent people: study of water features

Ruban L.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2016

|

T. 44

195--202

EN

The study of the relationship “the natural qualities of water - the naturally built environment - the psycho-emotional conditions of human beings” from the perspective of architectural and landscape organization is essential nowadays. By investigating modern monuments we identified the methods of landscaping and composition planning to create the appropriate environment to emotionally impact the persons dealing with grief, sadness and loss. The conducted analysis of modern memorials allowed us to explore the role of water as an important compositional element in the architectural and landscape organization of monument sites. We also identified different methods of modeling water and how they affect related emotional impressions in creating the urban social environment that would preserve the historical and cultural memory from generation to generation.

PL

Zagadnienie „naturalne cechy wody - naturalne tereny zabudowy - psycho-emocjonalne zależności z ludźmi” z punktu widzenia ukształtowania architektury i krajobrazu jest niezbędne w dzisiejszych czasach. Badając współczesne pomniki wyznaczaliśmy metody planowania i kształtowania krajobrazu, w taki sposób, aby stworzyć odpowiedni nastrój, wywołując u ludzi poczucie żalu, smutku i straty. Przeprowadzone analizy współczesnych pomników pozwoliły nam odkrywać rolę wody, jako ważnego elementu kompozycyjnego w architektonicznej i krajobrazowej strukturze miejsc zabytkowych. Zidentyfikowano różne sposoby kształtowania wody, wraz z określeniem związku, jakie wrażenia emocjonalne wywierają one w tworzeniu miejskiego środowiska społecznego, które pozwoliłyby zachować pamięć historyczną i kulturową z pokolenia na pokolenie.

12

Rzeźba i pomnik w miejskim wnętrzu architektoniczno-krajobrazowym

Zieliński M.

Przestrzeń i Forma

|

2014

|

nr 21

499--520

PL

Artykuł dotyka zagadnień związanych z rzeźbą i pomnikiem w miejskich przestrzeniach publicznych. Problemy osadzono w teorii wnętrz architektoniczno-krajobrazowych, analizując relacje brył wolnostojących z wnętrzem. Założono, że współczesne tendencje w kształtowaniu wnętrz miejskich odbiegają od tradycyjnych, których podstawą były czynniki kompozycyjne. Wykazano, że współczesne sposoby prezentacji sztuki rzeźbiarskiej w przestrzeni miasta pomijają klasyczne zasady i są znakiem „ducha czasu”.

EN

The article addresses the issues related to sculptures and monuments in urban public spaces. The presented problems have been discussed in the context of the theory of architectural and landscape enclosures, and the relations between free-standing spatial forms and their surroundings have been analysed. It has been assumed that contemporary tendencies in shaping urban enclosures vary from the traditional ones, which were based on compositional elements. It has been demonstrated that contemporary ways of presenting the art of sculpture in the space of the city disregard the classis rules and express the “spirit of time.”

13

Pomniki Gutenberga

Wandelt P.

Przegląd Papierniczy

|

2014

|

R. 70, nr 4

215--218

PL

Czasy Gutenberga, drukowania ruchomymi, odlewanymi ze specjalnego stopu ołowiu, a więc szkodliwego dla zdrowia, czcionkami, wprawdzie minęły bezpowrotnie wraz z wejściem do użycia komputerowego składu, ale nadal tę znakomitą postać trzeba stawiać na piedestale, choćby na straży starych, dobrych zasad edytorskich i drukarskich, bez przestrzegania których na rynek wydawniczy przeciekają czasem pozycje, za które trzeba się tylko wstydzić, niezależnie od merytorycznej lub kulturotwórczej wartości zawartych w nich treści.

14

Architecture of the battlefields. A typology

Lenartowicz J. K.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2014

|

R. 111, z. 9-A

95--149

EN

The paper deals with artefacts – material works of architecture and sculpture – that are raised on battlefields to commemorate a military action, a victory, or a single hero. In the Mediaeval times churches and chapels were built on battlefields devoted to God in gratitude for victory, places of prayer for the fallen. The 19th c. in its rationalism operated with sculptural creations sometimes at a large architectural scale. Objects often were representations of meritorious persons. The 20th c. commemorates the victims with large cemetery complexes and monumental building arrays. Works dated in the 21st c. relate to situations of earlier history and no more are traditional figural monuments but try to create a spatial system of multisensory influence on the viewer. The paper presents cases of battlefields commonly concerned as historically most important. Existing commemorative arrays are characterized and their typology is proposed. Reflections on political manipulation with meaning and form of a monument are raised.

PL

Artykuł dotyczy artefaktów, materialnych dzieł architektury i rzeźby, które wznoszone są na polach bitew w celu upamiętnienia wydarzenia, zwycięstwa lub konkretnej postaci. W średniowieczu na polu bitwy zwykle wznoszono świątynie poświęcone Bogu z wdzięczności za zwycięstwo, albo też jako miejsce modlitwy za poległych. Wiek XIX w swoim racjonalizmie operował tworami rzeźbiarskimi, które niejednokrotnie ze względu na wielkie rozmiary skłonni jesteśmy zaliczyć do architektury. To często obiekty poświęcone zasłużonym postaciom. Wiek XX czci ofiary krwi, budując wielkie rozmiarami założenia cmentarne żołnierzy walczących armii. Dzieła, które powstają w XXI w., odnoszą się do sytuacji wcześniejszych historii i nie są już tradycyjnymi pomnikami, ale tworzą przestrzenny system wielozmysłowo oddziaływujący na odbiorcę. W artykule przedstawiono przypadki pól bitew ogólnie uznawanych za najważniejsze w historii ludzkości. Scharakteryzowano zrealizowane założenia komemoratywne i zaproponowano ich typologię. Omówiono polityczne manipulacje znaczeniem i formą pomnika.

15

Schlesier Ehrenmal – pomnik ku czci Ślązaków w Wałbrzychu

Grygiel D.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2013

|

Nr 35

17--28

PL

Artykuł podejmuje temat historii pomnika ku czci Ślązaków – Schlesier Ehrenmal w Wałbrzychu, a także analizuje zagadnienie trudnego dziedzictwa kulturowego, jakim niewątpliwie jest budowla powstała w czasach nazistowskich. Mauzoleum powstało w latach 1936-38, by uczcić ofiary I wojny światowej, ofiary wypadków przy pracy i bojowników nazistowskich, wpisuje się tym samym w konwencję monumentów ku czci ofiar wojennych, a jednocześnie stanowi przykład propagandowego pomnika chwały, typowego dla architektury monumentalnej III Rzeszy. Wałbrzyski Ehremal to jedyna tego typu budowla zachowana na terenie Polski i jeden z nielicznych przykładów w Europie.

EN

The article presents the history of the monument commemorating the Silesians – Schlesier Ehrenmal in Wałbrzych, and analyses the issue of difficult cultural heritage as represented by the object erected during the Nazi period. The Mausoleum was built in the years 1936-38, to commemorate the casualties of World War I, victims of industrial accidents and Nazi militants, and so it represents the style of monuments commemorating war victims while, at the same time, it is an example of a propaganda monument of glory, typical for the monumental architecture of the III Reich. The Ehrenmal in Wałbrzych is the only building of its type preserved in Poland, and one of rare examples in Europe.

16

Święte miejsca związane z przeszłością i dziedzictwem narodowym

Zachariasz A.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2012

|

nr 17

207--215

PL

Świętość postrzegana jest jako specyficzna właściwość miejsca związana z religią, ale przymioty sacrum może zyskać każdy przedmiot, miejsce czy osoba. W artykule opisano szczególne miejsca związane z przeszłością i dziedzictwem narodowym, które poprzez swój charakter i znaczenie dla narodu tę szczególną właściwość posiadają. Opisano obiekty o różnej skali oddziaływania. Tak dominanty i dzieła monumentalne, które są doskonale wpisane w rozlegle układy urbanistyczne, jak i miejsca kameralne, które kształtowane były pod wpływem wierzeń, a często tragedii narodowych, co chyba najmocniej przyczynia się do sakralizacji przestrzeni.

EN

Sacrality is seen as specific property of place connected with religion but the sacral status can be achieved by any object, place or person. The article describes specific places connected with the past and national heritage that have their own character and importance for the nation. Attention was given to the places of different scales of influence. Landmarks and monumental pieces that are perfectly incorporated into a wide urban composition are discussed. In addition, the article discusses secluded places, created under the influence of beliefs or national dramas; as having the most impact on the sacralization process.

17

Ślady przeszłości w miastach przyszłości

Gębczyńska-Janowicz A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 1-A/1

163--169

PL

Pamięć zbiorowa we współczesnym mieście wizualizuje się dzięki różnorodnym środkom artystycznego wyrazu. Obok monumentalnych rzeźb na cokołach i wielkoprzestrzennych założeń pomnikowych realizowane są niewielkie nośniki pamięci zbiorowej, których zadaniem jest ukierunkowanie uwagi przechodnia na „mikrohistorie” związane nierozerwalnie z dziejami miasta. Powstają symboliczne „haki” i „potykacze”, które wprowadzają do przestrzeni publicznej elementy inscenizacji przeszłości pomocnej w kreowaniu tożsamości miasta.

EN

In modern cities, collective memory is visualized through diverse modes of artistic expression. In addition to monumental sculptures on pedestals and large-area landscaping projects, less imposing carriers of collective memory are also deployed that are meant to focus public attention on micro-histories woven inextricably into the general history of the city. Symbolic ‘hooks’ or ‘a-boards’ are appearing and enriching public spaces with the stage scenery of yesteryear. In this way the unique character of each city is enhanced.

18

Przestrzenie kommemoratywne w krajobrazie Barcelony

Sykta I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 2-A

227--239

PL

Wielopłaszczyznowość i różnorodność sposobów zapisu pamięci w krajobrazie Barcelony przejawia się w kreacji różnego rodzaju przestrzeni o charakterze komemoratywnym, rozgrywających się w scenerii miejskich placów, alei, promenad, w otoczeniu parkowym i ogrodowym. Spacer śladami pamięci to przegląd obiektów o różnej skali i charakterze, komentowany w odniesieniu zarówno do powszechnych tradycji w zakresie przestrzennego zapisu pamięci, a także wielu oryginalnych współczesnych sposobów upamiętniania ważnych wydarzeń, osób czy miejsc, począwszy od końca XIX wieku aż po realizacje z ostatnich lat. Na tak zarysowanym tle czasowym wyraźne jest stopniowe odchodzenie od rozwiązań klasycznych, tj. tablic pamiątkowych, pomników i memoriałów o charakterze figuratywnym, w kierunku poszukiwania nowych form i środków wyrazu, odwołujących się do sztuki abstrakcyjnej, rzeźby plenerowej, technik land artu czy projektowania architektury krajobrazu. Właśnie tego typu rozwiązania stanowią wyjątkowo oryginalny wątek w rozważaniach na temat komemoracji przestrzeni w krajobrazie miasta.

EN

Diversity and many layers of spatial recording of memory in Barcelona landscape is visible in creation of different types of commemorative spaces in the scenery of city squares, avenues, promenades, parks and gardens. City walk following traces of memory is a review of many objects of different scale and character, that is commented with accordance to prevailing traditions of spatial recording of memory, but also to original contemporary methods of commemorating significant events, persons and places, beginning from the end of 19th century up to objects realized during the recent years. At this background of time it has become noticeable progressive stray from the classical realizations such as figural monuments and commemorating plates and searching new forms and means of artistic expression appealing to abstract art, plein-air sculpture, techniques of land art and landscape architecture design. Such realizations create original thread in considerations of commemoration of space in urban landscape.

19

Ogród pamięci Gucin-Gaj w Warszawie – stan przetrwania

Wrzos Z., Kimic K.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 2-A

119--131

PL

Ogród Gucin-Gaj w Służewie, założony w 1817 roku, stanowił rezydencję filialną Stanisława Kostki Potockiego. Po jego śmierci urządzono w latach 1821-1830 na jego cześć tzw. Gaj w Gucinie. Specyfika i unikalność ogrodu wynikała z faktu, iż rolę monumentu pełniło całe założenie ogrodowe, ukształtowane przez elementy kamienne (obeliski, urny, kamienie, sarkofagi, płyty okolicznościowe z inskrypcjami) i elementy żywe (drzewa-pomniki). Całość układu była wynikiem współdziałania osób reprezentujących świat nauki, sztuki i literatury. Powstały Gaj zyskał rangę ogrodu pamięci. Obecny stan zachowania Gucina- Gaju obrazuje wiele niekorzystnych zmian w relacjach obiektu z otoczeniem, jak i występujących w jego obrębie. Do zachowanych elementów należą ukształtowanie terenu (wzgórze, skarpa) i pozostałości po stawach, w ogrodzie górnym – zabytkowe elementy zespołu kościelnego, w ogrodzie dolnym – trzy pomniki z Gaju (sarkofag, obelisk, kamień pamiątkowy) przeniesione do Wilanowa, kilkanaście wartościowych drzew, w tym 8 pomników przyrody, a także wejście do groty. Nie zachowały się główne elementy układu założenia: zabudowania dworsko-folwarczne i otaczający je ogród górny, w ogrodzie dolnym – bogaty drzewostan w Gaju, układ komunikacyjny i powiązania widokowe, liczne pomniki. Założenie wymaga określenia kierunku działań naprawczych, popartych uprawomocnieniem decyzji o wpisie do rejestru zabytków ogrodu dolnego, i opracowania oraz realizacji projektu rewaloryzacji.

EN

The Gucin-Gaj Garden in Służew, laid out in 1817, was a summer residence of Stanisław Kostka Potocki, the owner of Wilanów. After Potocki’s death, his wife Aleksandra laid out in memory of him the Gaj in Gucin in the period of 1821-1830. The specific character of it resulted from special elements of its composition – all garden with its sculptural elements (obelisks, urns, sarcophaguses, stones and gravestones with inscriptions) and animate elements (trees-monuments) performed a memorial role. The composition of Gaj came out of Potocki’s friends cooperation – group of people derived from representatives of different circles of scholarship, literature, art, etc. The Gaj became an unique memorial garden. The present-day condition of Gucin-Gaj Garden is weak. There were observed many negative changes in relations of garden with its surroundings and inside the garden’s area. Only selected historical elements exist today: natural elements of lay of the land (hill and slope) and remains of ponds; in upper garden – historical buildings of ecclesiastical complex; in lower garden – three monuments of old Gaj (sarcophagus, obelisk and memorial stone) moved to Wilanów residential garden, several old trees including 8 natural monuments, entrance to underground grotto. Many elements don’t exist: in upper garden – manor house and outbuildings, surrounding garden; in lower garden – historical trees-monuments, paths and inside views, all sculptural elements. The area of historical garden needs revalorization supported by entry to historic monuments’ register.

20

Reinkarnacja architektury

Zuziak I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 4-A/1

399--406

PL

Architektura jest wszechobecna, lecz kiedy zostaje unicestwiona przez czas, siły przyrody, a także człowieka, zostaje wspomnienie, które czas również trawi i czasem nie zostaje nic. Bywa jednak, iż dzieło się odradza w przekazie słownym, prowokuje wyobraźnię do kolejnych reinkarnacji w postaci poezji,muzyki, obrazów lub rekonstrukcji. Architektura trwa więc nadal, czasem też powstaje w jej miejscu pomnik-muzeum pamięci, jak w przypadku Word Trade Center.

EN

Architecture is omnipresent but when it is annihilated by time, the forces of nature or man, a memory remains which is also consumed by time. Sometimes nothing is left. However, a work may be reborn in a verbal message which provokes reincarnations in imagination in the form of poetry, music, images or reconstructions. Thus, architecture still persists. Sometimes a monument – a museum of memory – comes into being in its place, like in the case of the World Trade Center.