Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Organic Compounds in Pyrolytic Carbon

Ruzickova J., Raclavska H., Zmijkova D., Raclavsky K., Sassmanova V.

Inżynieria Mineralna

|

2017

|

R. 18, nr 1

83--88

EN

The content of organic compounds in char affects its ecotoxicity. The chemical composition of pyrolysis carbon was studied in carbon prepared by torrefaction of spruce wood and pyrolysis of wood pellets, tyres and TetraPak. Organic compounds present in biochar and char were investigated with respect to assessment of suitability for agricultural applications. Char and biochar samples were analysed by method of pyrolysis gas chromatography with mass spectrometric detection. The identified compounds were aromatic hydrocarbons, polycyclic aromatic hydrocarbons, furans, benzofurans, substances containing phenol, benzepolycarboxyl acids, and substances of biogenic origin (fragments of cellulose, hemicellulose, protein, etc.). Relatively higher concentrations of compound fragments from biocomponents are associated with biochar from wood pellets. Organic compounds which are potentially toxic and carcinogenic for living organisms (PAHs, benzofurans and aromatic hydrocarbons) have higher concetrations in char from synthetic materials (scarp tyres, TetraPak) compared with biochar.

PL

Zawartość związków organicznych w stałej pozostałości po pirolizie wpływa na jej ekotoksyczność. Skład chemiczny karbonizatu po pirolizie zbadano w produktach toryfikacji drewna świerkowego, granulatu drzewnego, opon i opakowań typu TetraPak. Związki organiczne występujące w karbonizacie zostały zbadane pod katem zastosowania rolniczego. Próbki poddano analizie chromatograficznej metodą chromatografii gazowej z detekcją spektrometryczną masową. Zidentyfikowane związki to węglowodory aromatyczne, policykliczne węglowodory aromatyczne, furan, benzofuran, substancje zawierające fenol, kwasy benzepolikarboksylowe, substancje pochodzenia biogennego (fragmenty celulozy, hemicelulozy, białek i innych). Relatywnie wyższe stężenia biokomponentów są związane z karbonizatem z peletów. Związki organiczne, które są potencjalnie toksyczne i rakotwórcze dla organizmów żywych (WWA, benzofurany i węglowodory aromatyczne) mają wyższe stężenie w karbonizacie z materiałów syntetycznych (opony, Tetrapaki) w porównaniu z biowęglem.

2

Badanie rozkładu stężeń wybranych WWA we frakcjach cząstek drobnych emitowanych z silników pojazdów samochodowych

Szewczyńska M., Pośniak M., Dąbrowska J., Pyrzyńska K.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2016

|

Tom 18, cz. 2

74--85

EN

Particulate matter and chemical substances adsorbed by it, such as carcinogenic PAHs, are of massive significance and may negatively impact human health due to the place where they accumulate within the human body, as mentioned in the introduction. The conducted studies have indicated that in addition to diesel engines, also petrol engines may be a potential source of environmental pollution with ultra-fine particles. The text presents the results of the study of carcinogenic substances (PAH) in particulate matter emitted in the exhaust gases of diesel and petrol engines. An Electric Low Pressure Impactor (ELPI) was used to measure the size of particulate matter in real time and to establish the distribution of particulate matter size present in the exhaust gases. Also using the ELPI, fractions smaller than 0.25 µm were separated and then, in order to establish PAH concentrations, the material collected on the impactor level filters cutting off the 0.4-0.03 µm fractions was analysed. The observed numerical, dimensional, surface, volume and mass concentration distribution values for the exhaust gases from a petrol engine corresponded to, respectively, 0.93; 0.75; 0.89; 2.05; and 1.38% of the values recorded for diesel exhaust gases. The calculated aver-age PAH concentrations adsorbed on small fractions for emissions from the tested engines also indicated a reduction of emissions of tested compounds in the case of petrol engine operation. The largest total PAH concentration, i.e. 35 ng, was marked in fractions smaller than 0.1 µm of fine particulate matter emitted in diesel engine exhaust, whereas in the case of a petrol engine, it amounted to 11 ng m-3 and was marked in the 0.4 µm fraction. Benzo(a)pyrene was at a maximum concentration of 1.3 ng m-3 in the fine particulate matter fraction with the aerodynamic diameter of 0.1 µm in the diesel engine exhaust gases and respectively in the 0.4 µm fraction in the petrol engine exhaust gases. Measurements have indicated that the particulate matter in fraction below 0.4 µm is emitted into the environment by the emissions from diesel engine exhaust and, to a lesser degree, also from petrol engine exhaust. The studies have not indicated the tendency of individual PAH com-pounds to be adsorbed only on single fractions of particulate matter with specific dimensions.

3

Removal of PAHs from sewage sludge

Kucerova R., Sezima T., Sikora E., Truxova I., Kucerova L., Klimko T., Madrova M.

Inżynieria Mineralna

|

2015

|

R. 16, nr 1

85--92

EN

The aim of this research is to reduce the quantities of polyaromatic hydrocarbons (PAHs) in the samples of non-hygienised sewage sludge via laboratory biodegradation. A bacterial mixture of Pseudomonas putida and Rhodococcus sp. has been used. Prior to own biodegradation, a proportion of the samples underwent physical pre-treatment in an ultrasonic bath and microwave oven. The laboratory experiment lasted for 28 days and the acquired values were compared with limits stipulated in Decree 294/2005 Coll. The obtained results imply that biodegradation of such contaminated samples is practicable. The most prominent percentage reduction in PAHs occurred in the sludge sample without the physical pre-treatment.

PL

Przedmiotem badań jest redukcja ilości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) z próbek nieoczyszczonych osadów ściekowych w laboratorium biodegradacji. Użyto mieszaniny bakterii Pseudomonas putida oraz Rhodococcus sp. Przed naturalną biodegradacją część próbek poddano fizycznej obróbce w wannie ultradźwiękowej oraz kuchence mikrofalowej. Eksperyment laboratoryjny trwał 28 dni, następnie otrzymane wartości zostały porównane z wymogami w Rozporządzeniu 294/2005 zbioru ustaw. Otrzymane wyniki wskazują, że biodegradacja tak zanieczyszcznonych próbek jest możliwa. Największy procentowy spadek WWA zauważono w próbce nie poddanej fizycznej obróbce.

4

Carcinogenic Risk of Air Particles in the Moravian-Silesian Region (Czech Republic)

Zmijkova D., Raclavsky K.

Inżynieria Mineralna

|

2015

|

R. 16, nr 2

219--224

EN

The complex and systematic description of morphological, mineralogical, physicochemical and toxicological features of urban and rural particulate matter PM10 is essential because of their harmful impacts on human health condition. The exposure to ambient particulate matter PM10 is known to be able to trigger inflammatory process, allergic reaction of different type, modification of DNA and carcinogenic transformation of many various cell types of the human body. The effects mentioned above have been confirmed with lots of in vitro and in vivo studies. Although the ambient particulate matter is the subject of large spectrum of epidemiological studies and scientific explorations, there is still lack of data concerning the assessment of human health risks in association with exposure to ambient air particles including particulate matter PM10. These pieces of information are necessary especially for primary prevention of many human diseases - such as a chronic obstructive disease, bronchial asthma, Crohn disease, ulcerous colitis, several degenerative diseases of central nervous system. The data discussing the negative influences of particulate matter PM10 on human health are also essential for researching new – more efficient – drugs and choice of the best available treatment in relation to an initiating factor or factors. Moreover, the amount of environmental pollutants is still rising therefore it is unavoidable to find out all their potential negative impacts on human health condition. To take the facts described above into account, this article is devoted to the topic of PM10 participation in pathogenesis of the most dangerous and often incurable human disease – the cancer. At the present time, it is namely supposed that a contact of organism with particulate matter PM10 has a significant role in developing of several types of malignant human tumours. Among these kinds of cancers, there are two types of carcinoma with rising number in human population – that is small-cell lung carcinoma and a carcinoma of colon and rectum. Besides these ones, the exposure of organism to particulate matter PM10 is considered to be an important etiopathogenic factor of some types of skin cancer and malignant tumours of scrotum. Because of the facts mentioned above it is necessary to devote to studying of negative effects of particulate matter PM10 sufficient rate of vigilance.

PL

Opis cech morfologicznych, mineralogicznych, fizykochemicznych i toksykologicznych pyłu zawieszonego PM10 w rejonach miejskich i wiejskich jest istotny z powodu jego szkodliwego wpływu na stan zdrowia ludzkiego. Wiadomym jest, że narażenie na działanie pyłu zawieszonego PM10 może powodować działanie zapalne, reakcje alergiczne różnego typu, zmiany w strukturze DNA i zmiany rakowe w wielu różnych typach komórek w ludzkim ciele. Wymienione efekty działania PM10 zostały potwierdzone wieloma badaniami in vitro oraz in vivo. Chociaż pył zawieszony obecny w powietrzu jest tematem szeroko zakrojonych badań epidemiologicznych i dociekań naukowych, wciąż ilość informacji dotyczących oceny ryzyka dla ludzkiego zdrowia związanego z wystawieniem na działanie cząstek zawieszonych w powietrzu, w tym pyłu zawieszonego PM10 jest niewystarczająca. Informacje te są kluczowe, przede wszystkim aby zapobiec wielu chorobom ludzi – takim jak przewlekłe obturacyjne zapalenie płuc, astma oskrzelowa, choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz degeneracyjna choroba ośrodkowego układu nerwowego. Dane dotyczące negatywnego wpływu pyłu zawieszonego PM10 na ludzkie zdrowie są również ważne ze względu na możliwość odkrywania nowych – bardziej efektywnych – leków i doboru najlepszej dostępnej terapii związanej z czynnikiem lub czynnikami inicjującymi. Ponadto, ilość zanieczyszczeń środowiskowych stale rośnie, zatem nieuniknionym jest poszukiwanie sposobów redukcji ich potencjalnych negatywnych oddziaływań na stan ludzkiego zdrowia. Biorąc wymienione fakty pod uwagę, artykuł poświęcony jest roli jaką odgrywa PM10 w patogenezie najgroźniejszej i często nieuleczalnej chorobie ludzkiej – raka. Na chwilę obecną istnieje mocne hipoteza, że kontakt ludzkiego organizmu z pyłem zawieszonym PM10 odgrywa znaczącą role w rozwoju kilku typów guza złośliwego u ludzi. Wśród nich są dwa typy raka, które co raz częściej występują u ludzi – drobnokomórkowy rak płuc oraz rak okrężnicy i odbytnicy. Ponadto, narażenie organizmu na działanie pyłu zawieszonego PM10 jest uważane za istotny czynnik etiopatogenetyczny różnego typu raka skóry i guzów złośliwych moszny. Z wszystkich wymienionych powodów, ważne jest prowadzenie badań nad negatywnym wpływem pyłu zawieszonego PM10 z zachowaniem odpowiedniej czujności.

5

The analysis of diesel engine performance equipped with inner catalyst

Janicka A., Sroka Z. J., Walkowiak W.

Silniki Spalinowe

|

2011

|

R. 50, nr 3

EN

The paper presents the results of the research focused on the effect of inner catalyst on diesel engine operating performance. The active factor was applied on the engine valves surface and implemented into combustion space. The method of inner catalyst preparation is shown. The methodology of the engine's test in the laboratory is proposed, too. Platinum and rhodium were applied as active factors. The plasma-sprayed zirconium ceramic was used as catalyst support. The ceramic coating contributes also a local thermal barrier and causes increasing the temperature in zone of catalyst application what can result in catalyst effectiveness improvement. The engine's test bed was equipped with in-cylinder pressure and temperature measurement systems. Several engine's operating parameters were tested e.g.: engine power, engine speed, fuel consumption and exhaust gases toxicity (especially PAHs and VOCs concentration).

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań, których celem była ocena wpływu zastosowania katalizatora umieszczonego wewnątrz cylindra silnika o zapłonie samoczynnym na parametry pracy tego silnika. Zaprezentowano metodę preparatyki katalizatora jak również metodę oceny skuteczności zaproponowanego rozwiązania na stanowisku hamownianym. Jako czynnik aktywny katalitycznie podczas realizacji badań wykorzystano platynę oraz rod. Warstwę nośną katalizatora stanowiła ceramika cyrkonowa naniesiona metodą natryskiwania plazmowego na wybrane elementy silnika (zawory silnikowe). Warstwa ceramiczna stanowiła nie tylko nośnik katalizatora pozwalający rozwinąć jego powierzchnię ale również lokalną barierę termiczną. Stanowisko do badań silnikowych (hamownia) wyposażona była w układ pomiaru ciśnień i temperatur wewnątrz cylindra. Monitorowano następujące parametry: moc silnika, zużycie paliwa jak również toksyczność spalin (w szczególności emisję szczególnie toksycznych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych oraz lotnych związków organicznych).

6

The effect of inner catalyst on relative carcinogenic coefficient (RCC) of polyaromatic hydrocarbons (PAHs) emitted from diesel engine

Janicka A, Walkowiak W, Szczepaniak W

Silniki Spalinowe

|

2009

|

R. 48, SC1

26--29

EN

The paper presents results of analysis of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) relative carcinogenic coefficients (RCC) emitted from 1,9 TDI diesel engine with active coating application inside. The catalyst was applied on engine glow plugs surface. Zirconium ceramic was chosen as a coating for catalyst application (also because of its thermo-isolating properties). Because of unstable parameters of compresion-ignition engine work (pressure and temperature differences), PAHs were extracted from two phases: gas phase and solid phase (particle matter - PM). A chromatographic method of polycyclic aromatic hydrocarbons identification and analysis, because of their low level of concentration in exhaust gases, needed to be supported by sample purification and enrichment stages. It has been found that implementation of catalytic coating on engine glow plugs causes decrease of polycyclic aromatic hydrocarbons concentration in exhaust gases, what results in decrease of the sum of relative carcinogenic coefficient of polycyclic aromatic hydrocarbons.

PL

W referacie przedstawiono wyniki badań nad wpływem zastosowania katalizatora wewnetrznego w silniku 1,9 TDI na względny współczynnik kancerogenności wielopierścieniowych weglowodorów aromatycznych (WWA) obecnych w spalinach silnikowych. Katalizator naniesiono na powierzchnię żarników świec silnikowych. Jako nośnik katalizatora zastosowano powłokę wykonaną z ceramiki cyrkonowej, pełniącą jednocześnie rolę lokalnej bariery termicznej. Ze względu na nieustabilizowane warunki procesu spalania silnikowego (skoki ciśnień i temperatur) próby na zawartość WWA w spalinach pobierano dwustopniowo: WWA w fazie gazowej za pomocą rurek z węglem aktywnym, natomiast WWA zaadsorbowane na cząstkach stałych za pomocą sączków. Ze zwgledu na fakt, że związki z grupy WWA występują w spalinach silnikowych na niskich poziomach stężeń, metodyka ich oznaczania ilościowo-jakościowego wymaga zastosowania etapu oczyszczania i wzbogacania próby. W wyniku badań stwierdzono, że obecność katalizatora wewnątrz przestrzeni spalania silnika spowodowała obniżenie zawartości WWA w spalinach, co spowodowało zmniejszenie wartości sumarycznego WWK tych węglowodorów, a więc spadek toksyczności spalin.

7

Biodegradation of selected pollutants in sludge

Kučerova R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2006

|

T. 22, z. 4

61-65

EN

The objective of the project was a laboratory check of biodegradation of sludge from ÚČOV (Central Wastewater Treatment Plant) in Ostrava (Czech Republic) contaminated by PAH/s/, GRO and DRO. Fro the laboratory check, pure bacterial cultures of Rhodococcus sp. and Pseudomonas putida have been used. It is apparent from the laboratory experiments results that after one-month bacterial leaching, applying the bacterium of Rhodococcus sp. there is a 93% removal of GRO and DRO, a 97% removal of PAH/s/ and a 64% remowal of PCB/s/. Applying a pure culture of Pseudomonas putida there is a 94% removal of GRO and DRO, a 92% removal of PAH/s/ and a 51% removal of PCB/s/.

PL

Celem przedstawianej pracy było sprawdzenie na skalę laboratoryjną możliwości biodegradacji szlamów z Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Ostrawie (Czechy) zanieczyszczonych policyklicznymi węglowodorami aro- matycznymi (PAH), polichlorowanymi biofenylami (PCB), benzynami (GRO) oraz olejami mineralnymi (DRO). Do badań laboratoryjnych wybrano czyste kultury bakterii Rhodococcus sp. oraz Pseudomonas putida. Jak wynika z przeprowadzonych doświadczeń, po jednym miesiącu ługowania z użyciem bakterii Rhodococcus sp. uzyskano 93% obniżenie zanieczyszczeń benzynami i olejami mineralnymi, 97% obniżenie zanieczyszczeń węglowodorami aromatycznymi oraz 63% obniżenie zanieczyszczeń polichlorowanymi biofenylami. Przy zastosowaniu czystych kultur bakterii Pseudomonas putida uzyskuje się 94% redukcję zanieczyszczeń benzynami i olejami mineralnymi, 93% redukcję zanieczyszczeń węglowodowami aromatycznymi oraz 51% redukcję zanieczyszczeń polichlorowanymi biofenylami.

8

Badania procesu ruchu wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w glebie

Wandrasz J., Czop M.

Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska

|

2006

|

Vol. 4

43-56

PL

W celu poznania procesu przemieszczania się WWA w glebie przeprowadzono badania ruchu trzech wybranych substancji w warunkach laboratoryjnych. Do eksperymentu użyto wodnego roztworu fluorenu, antracenu i pirenu. W badaniach rozpatrywano pionowy ruch substancji w głab górotworu. Gleba była w stanie swobodnego usypania oraz znajdowały się w strefie nasycenia (w porach znajdowała sie woda i gaz). Założony czas trwania eksperymentu (30 dni) miał na celu ograniczenie procesu biodegradacji substancji wprowadzanych do ośrodka glebowego w wyniku jego samoczynnego zainfekowania. Ośrodek poddany badaniu był wyjałowiony, w układzie zamkniętym. Pomiary polegały na wyznaczeniu czasowych przebiegów stężeń danej substancji w określonym miejscu badanego profilu glebowego. Wyniki badań przedstawiono w niniejszym artykule.

EN

Laboratory research were carried out to learn the distribution process of PAH in soils with different physical and chemical properties. In research three mixtures of PAH were used (fluorence, anthracene, pyrene) as a water solution. Vertical movement of substances down the ground was taken into consideration. Soil was mounded loosely and in non-saturated state (porous structure with water and gas inside). Time of experiment was established for 30 days to avoid and limit biodegradation of substances introduced into soil. Concentration of particular substances in specified points in soil profile were measured to obtain their changes in time. Some of those results are presented in this paper.

9

PAHs emissions from energy generation

Mastral A. M.

Karbo

|

2004

|

Nr 2

96-100

EN

AFBC is considered to be an environmentally favorable combustion technology where control of emissions can be integrated into the combustion system. FBC operates at low temperatures, 800-900°C, to prevent thermal NO formation and to favor the sulfur removal by the sorbent but it has not been taken into account that, when coal is burnt, not only NOX, SOX and COX are emitted. In addition volatile organic pollutants (VOC) are emitted. From these VOC, the polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH) constitute one of the most dangerous compounds due to their possibility of interacting with biological nucleophiles. It is expected that new legislation about the regulation on PAH emissions will be very restrictive. In this work, PAH emissions from coal AFBC as a function of the coal combustion variables (combustion temperature, gas flow and percentage of excess oxygen) are reported. In addition, the effect of bed nature on PAH emissions is also assessed. Polyaromatic hydrocarbon emissions at the standard conditions used at the AFBC power stations are assessed by the study carried out in an AFBC laboratory pilot plant. The PAH listed by U.S.EPA as priority pollutants are analyzed by fluorescence spectroscopy (FS) at the synchronous mode.

PL

AFBC (Atmospheric Fluidized-Bed Combustion; Atmosferyczne Fluidalne Spalanie) jest uważane za technologię przyjazną dla środowiska, w której kontrola emisji może być ściśle powiązana z systemem procesu spalania. Proces FBC jest realizowany w niskich temperaturach, 800-900°C, tak by zapobiec tworzeniu termicznych NO oraz by promować usuwanie siarki przez stosowany sorbent. Nie wzięto jednak pod uwagę, że przy spalaniu wej>la emitowane są nie tylko NOX, SOx i COx, ale także lotne związki organiczne (VOC). Spośród nich wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) stanowią jedne z najbardziej niebezpiecznych związków, z uwagi na ich prawdopodobne wzajemne oddziaływanie z biologicznymi nukleofilami. Przypuszcza się, że nowe uregulowania dotyczące emisji WWA będą bardzo restrykcyjne. W niniejszej pracy, zaprezentowano dane dotyczące emisji WWA ze spalania węgla w kotle typu AFBC w zależności od parametrów procesu spalania (temperatury, szybkości przepływu gazu, i procentowego udziału tlenu). Ponad to oceniono emisję WWA w zależności od ich struktury. Emisjapoliaroamatycznych węglowodorów, ze spalania węgla w warunkach przemysłowych instalacji AFBC, została oszacowana w oparciu o badania przeprowadzone w laboratoryjnej pilotowej AFBC. WWA zgodnie z listą głównych zanieczyszczeń U.S.EPA były oznaczane za pomocą spektroskopii fluorescencyjnej (FS) w systemie synchronicznej transmisji.

10

Simultaneous determination of phenols and polyaromatic hydrocarbons isolated from environmental samples by SFE-SPE-HPLC

Buszewski B., Buszewska T., Szumski M., Siepak J.

Chemia Analityczna

|

2003

|

Vol. 48, No. 1

13-25

EN

Modem sample preparation techniques should be characterized by low chemicals consumption. Exemplary techniques are solid phase extraction (SPE) and supercritical fluid extraction (SFE). The latter method often uses solid traps to prevent the loss of the analytes. Therefore, both SFE and SPE require adsorbent selection during the development of extraction procedure. This contribution presents sorbent selection based on adsorption isotherms analysis performed for phenols and PAHs using phenol and naphtalene as model compounds. Obtained results allowed to build SPE-SPE and SFE-SPE couplings and use them for real samples analysis (water and sediment).

PL

Współczesne techniki przygotowania próbek powinny charakteryzować się małym zużyciem odczynników. Takimi technikami są: ekstrakcja do fazy stałej (SPE) i ekstrakcja płynem w stanie nadkrytycznym (SFE). W tej ostatniej, wykorzystuje się również odbieralnik ze stałym adsorbentem w celu zapobieżenia stratom analitów. Dlatego, zarówno SFE jak i SPE wymagajądoboru adsorbentu w czasie opracowywania procedury ekstrakcji. Wybór adsorbentu, w przypadku ekstrakcji fenoli i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, polegał na wyznaczeniu izoterm adsorpcji fenolu i naftalenu jako reprezentantów tych grup związków. Otrzymane wyniki pozwoliły zbudować połączenia SPE-SPE i SFE-SPE, które zastosowano do analizy próbek środowiskowych (wody i osadu dennego).

11

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne : metoda oznaczania

Brzeźnicki S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2000

|

Nr 3 (25)

159--164

PL

Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) stanowią grupę związków o budowie pierścieniowej charakteryzujących się zbliżonymi właściwościami fizykochemicznymi (lab. 1) W stanie czystym WWA występują w postaci bezbarwnych, białych, jasnożókych lub jasnozielonych kryształów. Związki te słabo rozpuszczają się w wodzie, a znacznie lepiej w rozpuszczalnikach organicznych. Wiele spośród nich wykazuje zjawisko fluorescencji, co jest wykorzystywane podczas ich oznaczaniu. WWA jako substancje chemiczne są wykorzystywane głównie w badaniach naukowych oraz w niewielkim stopniu do: produkcji leków, farb, tworzyw sztucznych lub pestycydów. Dość powszechnie są natomiast stosowane jako surowce przemysłowe, produkty, w których skład wchodzą mieszaniny tych związków. Należą do nich np. smoła węglowa, pak węglowy, oleje mineralne, smoła pogazowa, asfalty, sadze i olej kreozotowy. Źródłem WWA są procesy spalania różnego rodzaju paliw służących do napędzania pojazdów, ogrzewania mieszkań lub przygotowywania żywności. Istotny udział w tworzeniu WWA mają również niektóre procesy przemysłowe (np. produkcja koksu, aluminium lub przeróbka smoły węglowej) oraz takie czynniki naturalne, jak wybuchy wulkanów czy wielkie pożary lasów. WWA nie występują w środowisku w postaci pojedynczych związków, lecz zawsze tworzą wieloskładnikowe mieszaniny. Z uwagi na potencjalny charakter rakotwórczy, związki WWA stanowią poważny problem zdrowotny w razie narażenia zawodowego. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (1ARC) uznała pracę w takich przemysłach, jak: koksochemiczny, stalowy, gumowy, hutnictwo aluminium za czynnik sprzyjający powstawaniu chorób nowotworowych.

EN

Polyaromatic hydrocarbons (PAHs) arę collected on glass fibrę filters and Amberlite XAD-2 tubes, connected in series. The adsorbed PAHs arę extracted with acetonitrile or cy-clohexane (glass fibrę filters) and acetonitrile (Amberlite XAD-2). The individual hydrocarbons: anthracene, benz/a/anthracene, chrysene, benz/b/fluoranthene, benz/k/fluoranthene, benz/a/pyrene, dibenz/a,h/anthracene, benz/g,h,i/perylene and inden/l,2,3,c,d/pyrene are determined by high performance liquid chromatography (HPLC) with spectrofluorimetric or spectrophotometric detection.