Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena aktywności wybranych osuwisk w rejonie Jeziora Rożnowskiego w świetle badań terenu

Wódka Marcin

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

Vol. 68, nr 1

60--68

EN

The article compares results of field assessment of activity of selected landslides in the Rożnowskie Lake region, obtained in 2010-2014 with a differential digital models (DDM) from airborne laser scanning data of 2010, 2013 and 2018. Results of DDM analyses were similar to those from field studies. The most difficult task in the field research was to distinguish between active landslides, where the last movements took place over three years after the date of landslide registration, and periodically active landslides, the last visible movements that took place five years ago. The article underlines that not all displacements within the landslides, visible on differential terrain models, are the result of colluvium landslide movement. Sometimes they are due to anthropogenic activities. Differential digital model in the Znamirowice landslide presents terrain changes that have resulted from intensive agricultural land use.

2

Lower Oligocene Menilite Beds, Polish Outer Carpathians: supposed deep-sea flysch locally reinterpreted as shelfal, based on new sedimentological, micropalaeontological and organic-geochemical data

Dziadzio P. S., Matyasik I., Garecka M., Szydło A.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

nr 213

1--120

EN

The Menilite Beds form a widespread lower Oligocene marker succession in various nappes along the Outer Carpathians in the Slovak Republic, Poland, Ukraine, Romania and the Pannonian Basin System, long analysed in detail, like other lithological divisions in the Carpathians. Although the past 80 years of regional research gave inconsistent bathymetric interpretations, the vast majority of Carpathian geologists insist that all the Jurassic to Miocene deposits are of deep-water origin. Intuitively, however, any evolving array of tectonically active thrust wedge-top basins is likely to include many transient zones of shallow-water sedimentation whose deposits, if not cannibalized by erosion, might locally be preserved within the ultimate nappe stack. This hypothesis is postulated here for the (A) Magdalena Sandstone Member of the Menilite Beds in the Silesian Nappe, and (B) Magura Beds in the adjacent/suprajacent Magura Nappe. An early Oligocene age for both units is confirmed here by micropalaeontology. Measured Section A (Gorlice, Sękówka River) in the Silesian Nappe, was deposited on the northern side of an interpreted tectonic palaeo-highland, the Silesian Cordillera. Section A exposes about 180 m of the Menilite Beds and reinterpreted here (see also [30]) as three shallow-water retrogradational parasequences bounded by marine flooding surfaces, recording an overall tectonically-forced regression, previously interpreted as deep-sea deposits.Measured Section B (Ropica Górna, Sękówka River), of the Magura Nappe (Siary Zone), is likewise interpreted here is shallow-water deposits. Both the environment and the early Oligocene age interpreted here conflict with many previous publications. Palaeogeoraphically, Section B was deposited on the southern flank of the Silesian Cordillera. About 80 m of the Magura Beds are exposed in Section B, part of a ca. 2 km-thick succession. Both sections are thought to have accumulated on a tectonically-steepened narrow shelf. The shelf on the southern flank of the Silesian Cordillera was tectonically active, of stair type, dominated by an interpreted coarse-grained shelf-margin delta. The shelf on the northern flank is interpreted as an accommodation-driven, shallow-water deltaic system. The presented work of a detailed sedimentological research programme showing a different point of view on the sedimentation of the Menilite Beds (see also [29, 30]), which are the main hydrocarbon source rock in the Carpathians and are still poorly understood. This work emphasises the global importance of the interpretation of flysch palaeobathymetry arising from sedimentologists' increasing ability to recognise combined-flow sedimentary structures in flysch. This research is a step towards understanding the facies distributions and sedimentary environments of the Menilite Beds throughout the Carpathians.

PL

Głównym zagadnieniem omawianym w niniejszej pracy jest wykształcenie facjalne oraz środowisko sedymentacji warstw menilitowych. Stanowią one regionalny marker w sukcesji utworów dolnego oligocenu występujący w różnych płaszczowinach zachodnich i wschodnich Karpat Zewnętrznych na terenie Słowacji, Polski, Ukrainy, Rumunii oraz w obszarze basenu panońskiego. Od dawna były one poddawane, tak jak i inne wydzielenia litostratygraficzne w Karpatach, szczegółowym badaniom. Jednak w ciągu ostatnich 80 lat badań prowadzonych na poziomie regionalnym nie uzyskano ich spójnej interpretacji batymetrycznej. Większość geologów badających Karpaty twierdzi, że utwory budujące Karpaty w okresie od jury do miocenu mają głębokowodną genezę. Wydaje się jednak bardzo prawdopodobne, że lokalnie – na powstających w wyniku tektonicznej ewolucji wewnątrzbasenowych wyniesieniach (zwanych również kordylierami) – mogło dochodzić do rozwoju stref z płytkowodną sedymentacją, gdy nie uległy one procesowi kanibalizacji w wyniku erozji. Dzięki temu utwory takie mogły również zachować się w obrębie struktur płaszczowinowych. Ta koncepcja poparta badaniami sedymentologicznymi, biostratygraficznymi i geochemicznymi znajduje uzasadnienie w przypadku warstw menilitowych z piaskowcami magdaleńskimi występującymi w obrębie płaszczowiny śląskiej oraz w obrębie warstw magurskich płaszczowiny magurskiej. Obie jednostki obecnie znajdują się w bliskim sąsiedztwie i w obu przypadkach badane utwory z ich obrębu są wieku dolnooligoceńskiego. Sukcesja warstw menilitowych odsłaniająca się w korycie rzeki Sękówki w Gorlicach (profil A) z obrębu płaszczowiny śląskiej ma udokumentowaną, około 180-metrową miąższość. Składa się ona z trzech retrogradacyjnych parasekwencji ograniczonych powierzchniami zalewu morskiego. Została zinterpretowana jako zestaw płytkomorskich parasekwencji powstałych w warunkach wymuszonej regresji [por. 30], a nie (jak to dotychczas było przyjmowane) jako osad głębokomorskich turbidytów. Z punktu widzenia paleogeografii profil A powstał po północnej stronie tzw. kordyliery śląskiej.Profil B (odsłaniający się w korycie rzeki Sękówki w Ropicy Górnej) należy do płaszczowiny magurskiej (strefy Siar). Zinterpretowana zmienność warunków sedymentacji wskazuje na powstanie tych utworów również w obrębie płytkowodnego systemu depozycji. Zarówno zinterpretowane środowisko sedymentacji, jak i wiek tych utworów, określony na dolny oligocen są inne niż te prezentowane w wielu poprzednich pracach. Paleogeograficznie profil B został zdeponowany po południowej stronie kordyliery śląskiej. Ma on około 80 m miąższości i stanowi dolną część mierzącej około 2000 m grubości sukcesji warstw magurskich. Oba profile zostały zinterpretowane jako powstałe na tektonicznie kontrolowanych wąskich szelfach. Szelf po południowej stronie kordyliery śląskiej był bardzo aktywny tektonicznie, miał charakter schodowy i był zdominowany prawdopodobnie sedymentacją, jaka mogła mieć miejsce w systemie gruboklastycznej delty skraju szelfu. Szelf po północnej stronie został natomiast zinterpretowany jako szelf napędzany akomodacją, na którym rozwijał się płytkowodny system deltowy. Zaprezentowane wyniki badań są kompleksowym zbiorem szczegółowych badań sedymentologicznych pokazujących odmienny punkt widzenia na sedymentację i genezę warstw menilitowych [por. 29, 30], które są główną skałą macierzystą dla węglowodorów w Karpatach, a które są wciąż słabo poznane.Niniejsza praca ma znaczenie dla nowej, choć wcześniej sygnalizowanej w kilku publikacjach, interpretacji utworów tzw. fliszu i jego paleobatymetrii oraz pokazuje szereg nierozpoznanych dotychczas struktur sedymentacyjnych. Stanowi ona krok w kierunku zrozumienia rozkładu facji i środowisk sedymentacji warstw menilitowych w obrębie Karpat.

3

Record of changes in the Oligocene–Miocene sediments of the Menilite–Krosno series of the Skole Unit based on calcareous nannoplankton studies – biostratigraphy and palaeogeographical implications (Polish Outer Carpathians)

Garecka M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 453

1--21

EN

The biostratigraphic investigation included the Menilite–Krosno Series of the Skole Unit overlying the Globigerina Marls. Seven calcareous nannoplankton zones (sensu Martini, 1971) were distinguished in these sediments: NP23, NP24, NP25, NN1, NN2, NN3? and NN4. Based on the species diversity of the assemblage, their abundances and preservation, as well as palaeoenvironmental and palaeoclimatic conditions that controlled the basin during deposition of the Menilite and Krosno Beds have been identified. The Skole region was located at the periphery of the Paratethys basin during Late Oligocene–Early Miocene times. Based on the calcareous nannoplankton assemblage, the phase of isolation of the Paratethys (NP23) from the Mediterranean was documented. The restoration of normal marine conditions (NP24–NP25), sea-level fluctuations (sea-level fall?) at the Oligocene–Miocene boundary (uppermost part of the NP25–NN1), a phase of relative sea-level rise (NN2, NN3?, NN4) and the end of flysch sedimentation in the Skole Unit in the NN4 Calcareous Nannoplankton Zone were also identified.

PL

Badaniami biostratygraficznymi objęto utwory serii menilitowo-krośnieńskiej jednostki skolskiej położone w profilu powyżej poziomu margli globigerynowych. W obrębie utworów tej serii wyróżniono siedem poziomów nanoplanktonowych sensu Martini (1971): NP23, NP24, NP25, NN1, NN2, NN3? i NN4. Na podstawie składu zespołu nanoplanktonu wapiennego, jego zróżnicowania gatunkowego, liczebności i stanu zachowania podjęto próbę określenia warunków paleośrodowiskowych i paleoklimatycznych w czasie osadzania warstw menilitowych i krośnieńskich jednostki skolskiej. Są one ściśle związane z warunkami, jakie panowały w późnym oligocenie–wczesnym miocenie w basenach Paratetydy i z położeniem rejonu skolskiego na peryferiach tego basenu. Udokumentowano etap odizolowania basenu Paratetydy (NP23) od innych jego rejonów, etap warunków normalno-morskich, a więc odzyskania połączeń z otwartym morzem (NP24–NP25), wahania poziomu morza na pograniczu późnego oligocenu i wczesnego miocenu (najwyższa część NP25–NN1), etap względnego podniesienia poziomu morza, transgresji (NN2, NN3?, NN4) i końca sedymentacji fliszowej w basenie skolskim w poziomie NN4.

4

Przydatność profilowań georadarowych w interpretacji budowy tarasów rzecznych (dolina Kamienicy, polskie Karpaty zewnętrzne)

Olszak J., Karczewski J.

Przegląd Geologiczny

|

2008

|

Vol. 56, nr 4

330-330

EN

Studies on river terrace deposits using ground penetrating radar (GPR) were conducted on several river terraces in the Kamienica river valley, Polish Outer Carpathians. All GPR profiles were collected using RAMAC/GPR system with 50 and 200 MHz antennae. The study has been based on 10 GPR profiles from 40 m to 200 m in length from which two as the most characteristic are presented in the paper. Terrace sediments consist mainly of gravels with subordinate sand. A peat layer has been found in one profile. These deposits lie on strath terraces built up with flysch sandstones and shales. Most of the profiles show reflections suggesting that the deposits are composed of multichannel river deposits. Some features of the profiles also indicate the presence of strath terraces and a peat layer. Even though lithology and texture of the investigated sediments are not very diverse, GPR measurements are quite useful in a few aspects of terraces’ structure interpretation.

5

Granica oligocen/miocen w polskich Karpatach zewnętrznych na podstawie nanoplanktonu wapiennego

Garecka M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 432

1-53

PL

Badaniami objęto utwory serii menilitowo-krośnieńskiej jednostek śląskiej i skolskiej wschodniej części polskich Karpat Zewnętrznych powyżej korelacyjnych poziomów wapienia jasielskiego i/lub wapienia z Zagórza. W jednostce śląskiej granica oligocen/miocen przebiega w wyższej części warstw krośnieńskich dolnych, w południowej części jednostki - w otryckim regionie facjalnym, w wyższej części łupkowo-piaskowcowej serii nadotryckiej warstw krośnieńskich dolnych, natomiast w południowej części leskiego regionu facjalnego jednostki śląskiej - w obrębie serii przeławicających się pakietów gruboławicowych piaskowców i drobnorytmicznych osadów turbidytowych warstw krośnieńskich dolnych. W bardziej północnej części jednostki seria ta jest zastępowana przez kompleks gruboławicowych piaskowców facji leskiej i w wyższej części tego wydzielenia stwierdzono obecność gatunków mioceńskich. W jednostce skolskiej, w jej południowej części, granica przebiega w niższej części warstw krośnieńskich dolnych, a w bardziej północnej i zachodniej części tej jednostki - w obrębie warstw menilitowych. Jako gatunki wskaźnikowe dla wyznaczenia granicy oligocen/miocen zaproponowano: Helicosphaera mediterranea Muller, Helicosphaera recta Haq, Helicosphaera scissura Miller, Dictyococcites bisectus (Hay, Mohler et Wade) Bukry et Percival, Zygrhablithus bijugatus Deflandre i Sphenolithus delphix (Bukry).

EN

The aim of this work was to establish the Oligocene/Miocene boundary in the eastern part of the Polish Outer Carpathians on the basis of calcareous nannoplankton analysis. The investigations focused on the Menilite-Krosno Series of the Silesian and Skole Units overlying the Jasło and/or Zagórz limestone chronohorizons. In the Silesian Unit, the Oligocene/ Miocene boundary is placed in the upper part of the Lower Krosno Beds. In the Otryt facial region (southern part of the Silesian Unit), this boundary runs within the upper part of the shaly-sandy Supra-Otryt series of the Lower Krosno Beds. In the southern part of the Lesko facial region, the boundary is established within a series of thick-bedded sandstones and fine-rythmical turbidite deposits of the Lower Krosno Beds. In the northern part of this region, the series is replaced by thick-bedded sandstones of the Lesko facies. Miocene taxa were recorded in the upper part of these deposits. In the southern part of the Skole Unit the Oligocene/Miocene boundary runs within the lower part of the Lower Krosno Beds, whereas in the more northern and western parts of the unit - within the Menilite Beds. Among taxa proposed as indicative for the Oligocene/Miocene boundary, Helicosphaera mediterranea Muller, Helicosphaera recta Haq, Helicosphaera scissura Miller, Dictyococcites bisectus (Hay, Mohler et Wade) Bukry et Percival, Zygrhablithus bijugatus Deflandre, Sphenolżthus delphix (Bukry) were recorded.

6

Drobne uskoki przesuwcze oraz towarzyszące im struktury niższego rzędu - przykład z kamieniołomu w Lesznej Górnej, jednostka cieszyńska (Karpaty zewnętrzne)

Koprianiuk M.

Przegląd Geologiczny

|

2007

|

Vol. 55, nr 5

395-404

EN

The paper focuses on the analysis of small-scale strike-slip faults and second-order fractures in flat-lying Cieszyn Limestones of a quarry in Leszna Górna. In the western part of the Polish segment of the Outer Carpathians, the Silesian Nappe consists of two tectonic units: Cieszyn Unit and Godula Unit. The study area is located within the Cieszyn Unit. Several different kinds of tectonic structures have been distinguished, including mesoscale strike-slip faults, en echelon arrays, tip structures and linking structures. The investigations, including geometric and genetic analysis of strike-slip faults and fractures, have enabled reconstruction of structural evolution stages. Two evolutionary models are proposed in terms of the geometries of damage zones for small displacement strike-slip fault zones.

7

Architektura depozycyjna warstw magurskich w strefie Siar na południe od Gorlic (płaszczowina magurska, polskie Karpaty zewnętrzne)

Warchoł M.

Przegląd Geologiczny

|

2007

|

Vol. 55, nr 7

601-610

EN

Detailedanalysis of lithofacies and their distribution in the Magura Beds in 11 transects in the eastern part of the Siary zone, revealed 16 facies and 6 associations of genetically and spatially related facies. The facies spectrum evidences deposition from a variety of mass gravity processes and subordinately by hemipelagic rain. The facies associations reveal depositional patterns of submarine fans and include: channels, channel-levees, channel-lobe transitions, depositional lobes and slump bodies. Correlation results (9 sections) and facies distribution together with paleocurrent directions suggest that the deposition of this part of Magura Beds took place in a submarine ramp/apron hybrid setting fed from a multipoint source. The depositional pattern of the Magura Beds in the study area records a two-stage development, which began with the emplacement of a sand/mud-rich type system and was followed by a mud-dominated system.

8

Zastosowanie cyfrowego modelu terenu (DEM) w badaniach geologicznych na przykładzie obszaru między Dobczycami a Mszaną Dolną (polskie Karpaty zewnętrzne)

Chodyń R.

Przegląd Geologiczny

|

2004

|

Vol. 52, nr 4

315-320

EN

This paper is a preliminary report on using the Digital Elevation Model (DEM) and Shaded Relief Image in geological mapping in the Carpathians. Digital processing of the topographical maps in 1:25 000 scale enabled 3D visualization of a fragment of olish Outer Carpathians, situated between Dobczyce and Mszana Dolna villages. This permitted a preliminary interpretation of lin - eaments occurring in the study area and recognition of correlation between the lineaments and geological structure of the Carpathians Flysch Units. The picture of the Shaded Relief Image was compared with existing remote sensing data such as radar and satellite images, and with results of geological mapping carried out by author in the field. The recognized lineaments can reflect fault zones in the flysch cover and in the consolidated basement. The correlation of lineaments detected in the digital models with discontinuities confirmed in outcrops demonstrates the value of digital methods in geological cartography.

9

Laminowane konkrecje węglanowe z łupków krośnień- skich w oknie tektonicznym Świątkowej Wielkiej (wschodnia część polskich Karpat zewnętrznych)

Bojanowski M.

Przegląd Geologiczny

|

2001

|

Vol. 49 nr 7

627-630

PL

Kilka typów konkrecji węglanowych zostało zebranych z łupków krośnieńskich (górny eocen-najwyższy oligocen). W niniejszej pracy opisane zostały najbardziej charakterystyczne - konkrecje laminowane. Posiadają one dyskoidalne i elipsoidalne kształty i składają się z dwóch typów lamin: brunatnych marglistych i szarych wapiennych. Oprócz mikrytowego kalcytu jako głównego składnika obu typów lamin, pierwszy typ zawiera także minerały ilaste (głównie illit) stłoczone pomiędzy kryształami kalcytu, podczas gdy drugi rozproszone ziarna kwarcu i dolomitu we frakcji mułowej. Wytrącający się z wód interstycjalnych kalcyt musiał najpierw spoić laminy luźnego osadu a następnie rozpychać poszczególne jego ziarna. Skorupki otwornic planktonicznych występują wyłącznie w obrębie lamin marglistych, ponieważ zostały zdeponowane wraz z zawiesiną frakcji ilastej. Laminy są równoległe na całej swej długości, co wskazuje na najwyżej nieznaczne tempo kompakcji podczas wzrostu konkrecji. Organizmy penetrujące osad docierały do konkrecji kiedy te były jeszcze miękkie ale już utworzone i składające się z obu typów lamin: marglistych i wapiennych. Ponadto dinocysty wypreparowane z konkrecji są wyjątkowo dobrze zachowane i nie posiadają oznak wpływu kompakcji. Tak więc badane konkrecje laminowane powstawały podczas przerwy w depozycji tuż pod dnem morza i uległy wczesnodiagenetycznej lityfikacji. Szczeliny septariowe powstały po wstępnym zlityfikowaniu konkrecji i następnie zostały wypełnione miodowym kalcytem.

EN

Several types of carbonate concretions were collected from the flysch Krosno shales (upper Eocene-uppermost Oligocene). This paper describes the most characteristic type - laminated concretions. They are discoidal to ellipsoidal in shape ami consist of two types of laminae: brown marly, and gray calcium carbonate ones. Apart from micritic calcite (principal constituent ot both types of laminae), the brown marly concretions consist also of clay minerals (mainly Mite) infilling calcite intergranular spaces. whereas the second type is highlighted by scattered aleuritic quartz and dolomite grains. The calcite precipitating from interstitial water must have originally cemented laminae ofloose host sediment and then displaced sediment grains. Planctonic joraminijer tests occur exclusively within the marly laminae because they were deposited together with suspended clayey particles. The laminae are parallel which indicates that the compaction rate during the growth of concretions was extremely slow. Yet, organisms penetrating the host sediment reached the concretions when they were still soft, but already formed and composed of these two types of laminae: marly, and calcium carbonate ones. Moreover, dinocysts, extracted from these concretions, are exceptionally well-preserved having apparently avoided compactional flattening. Therefore, the examined laminated concretions formed during a deposition break close to the water-sediment interface, and underwent early-diagenetic lithification. Septarian cracks were produced after primary: lithification, and subsequently filled with light brown calcite.