Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Dotychczasowe doświadczenia w magazynowaniu wodoru w podziemnych strukturach geologicznych

Miziołek Mariusz, Filar Bogdan, Kwilosz Tadeusz

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2022

|

R. 25, Nr 3 (279)

8-10

2

Magazyny gazu ziemnego w cechsztyńskich formacjach solnych elementem bezpieczeństwa energetycznego Polski

Zeljaś Dagmara

Przegląd Geologiczny

|

2020

|

Vol. 68, nr 11

824---832

EN

Based on the formal and legal regulations, the need to increase the capacity of cavern underground gas storage in Poland is demonstrated. The author raised the problem of country's energy security, which is partly based on intervention reserves of energy carriers. A description of the state of actual storage capacities and strategic reserves of natural gas in Poland is presented, and the level of reserves is assessed based on applicable law. Focusing on the advantages of salt deposits in the context of underground gas storage, the author presents safe conditions for underground gas storage and the possible location of cavern underground gas storage in two prospective salt deposits: the Damasławek salt dome and the layer salt deposit of the Fore-Sudetic Monocline. The article draws attention to the complexity of the issue of geomechanical stability of caverns for underground gas storage, taking into account the type of deposit (layer/dome).

3

Wykorzystanie modelowania przestrzennego do wyznaczania stref pod odwierty eksploatacyjne dla PMG działających w obrębie wyeksploatowanych złóż konwencjonalnych

Cierzniak M., Miziołek M.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 6

465--470

PL

Exploited conventional reservoirs located in the south-eastern part of Poland, characterized by favorable petrophysical parameters, are being used for underground gas storage under appropriate technological and economic conditions, as exemplified by UGS Husow, Strachocina, Swarzow or Brzeznica. The use of subsurface modeling software for visualizing spatial reservoir parameters’ distribution within old gas fields, is associated with a significant degree of uncertainty resulting from a wide variation in time of data acquisition and factors affecting its representativeness. The article presents the concept of using modeling adapted for old, conventional gas reservoirs, assuming the selection and processing of reinterpreted gamma ray logs to create pseudo-facies classification. Visualization of its elements, along with geological and reservoir interpretation, can be used for further analysis, including decision making in the aspect of picking out predisposed zones for new wells associated with increasing UGS total storage capacity. Modeling was conducted with the use of the Baker Hughes JewelSuite™ Subsurface Modeling software.Słowa kluczowe: modelowanie 3D, Karpaty, zapadlisko przedkarpackie, podziemne magazynowanie gazu.

EN

Exploited conventional reservoirs located in the south-eastern part of Poland, characterized by favorable petrophysical parameters, are used for underground gas storage under appropriate technological and economic conditions, which can be exemplified by UGS Husow, UGS Strachocina, UGS Swarzow or UGS Brzeznica. The use of subsurface modeling software for visualizing spatial reservoir parameters’ distribution within old gas fields is burdened with significant uncertainty related to wide range of time diversity of data acquisition and factors affecting its representativeness. The article presents the concept of using modeling adapted for old, conventional gas reservoirs, assuming the selection and processing of reinterpreted gamma ray logs to create pseudo-facies classification. Visualization of its elements, along with geological and reservoir interpretation, can be used for further analysis, including decision making in the aspect of typing perspective zones for new wells associated with increasing UGS total storage capacity. Modeling was conducted with an use of Baker Hughes JewelSuite™ Subsurface Modeling software.

4

Concept of underground gas storage in the limestone rocks in Slovenia

Vukelić Željko, Vulić Milivoj

Advances in Science and Technology. Research Journal

|

2018

|

Vol. 12, no 3

197--202

EN

The paper provides research and results for underground storage of gas (UGSG) in limestone rocks, which were carried out in Slovenia – Central Europe. The areas was geological surveyed and in addition structural boreholes were drilled up to the depth of 350 m. The cores were logged with emphasis on stratigraphy, layering, rock joints, tectonic zones, RQD… and addition characteristics samples were taken for the laboratory rocks geomechanical characteristics investigations. In boreholes geophysical, pressiometric and hydro-geological investigations were also carried out. In the area where the researches have been carried out, limestone, dolomites and breccias are prevalent. Storage should be built for pressure between 15 and 20 MPa. Explorations confirmed that there is a possibility of building a high-pressure underground storage of gas (UGSG) and using applied mechanics for design LRC (Lined Rock Cavern) technology. The construction of underground storage facilities for natural gas storage is important in cases, where the gas supply does not meet the required capacity for operation of the thermal power plant.

5

Managing the production of natural gas using gas storage in Poland

Kosowski P., Stopa J., Rychlicki S.

Polityka Energetyczna

|

2013

|

T. 16, z. 4

285--296

EN

Managing natural gas exploitation which is subject to seasonal changes necessitates gas storage in the periods of lower demand to maintain the stability of gas production. Bearing in mind the natural seasonal character of gas consumption in Poland, it is necessary to use definite working gas volume of underground gas storage facilities (UGS) to maintain a suitable level of gas production from domestic sources in the periods of low gas consumption The main aim of the paper is to investigate the impact of gas storage on gas production strategy from domestic fields based on the example of Poland, and to calculate the amount of gas which should be stored to optimize gas production. The method of calculation, presented in this paper, has been applied to the historical data of methane-rich and nitrogen-rich gas supply and demand in Poland. The storage capacity needed for providing stable production, calculated according to formulas presented in this article was about 1.42 billion m3 of methane-rich natural gas in the last year, which means that 47.7% of yearly domestic production was stored. Apart from the methane-rich system, two nitrogen-rich gas subsystems are operating in Poland. Those gas systems are regional closed systems, i.e. without the possibility of arbitrarily supplementing with gas deliveries from other transmission systems. The UGS were not used for storing nitrogen-rich gas in the past, therefore production from nitrogen-rich gas fields was increased in the winter and lowered during summer months. At present PGNiG S.A. has at its disposal two nitrogen-rich gas storages: UGS Daszewo and UGS Bonikowo. Working capacity needed for regulating the production of nitrogen-rich gas and calculated according to presented formulas is about 200 million m3. The use of UGS enables stable exploitation of methane-rich gas fields and steady production levels in gas processing plants. In addition no major fluctuations were observed in the aspect of high seasonality of natural gas consumption (related to climate and the structure of the gas consumers in Poland). In the summer season methane-rich gas imports exceed demand and its flexibility is strongly limited, which results from the realization of contracts, especially the obligation of receive minimum annual and summer amounts of gas, and technical parameters of the transmission network. By using methane-rich UGS in the analyzed period there was neither correlation between the monthly amount of production and consumption of high-methane gas, nor between the size of production and temperature. In the case of the closed nitrogen-rich gas system there have recently been large fluctuations caused by not using UGS. Since then a new UGS Bonikowo has come into use, thanks to which production could be, to a considerable degree, stabilized.

PL

Wykorzystanie magazynów gazu jest niezbędnym czynnikiem pozwalającym na prawidłową eksploatację złóż gazu ziemnego. W okresach zwiększonego popytu magazyny ułatwiająjego zaspokojenie, a w czasie niskiego zapotrzebowania umożliwiają stabilizację produkcji. Biorąc pod uwagę silną sezonowość konsumpcji gazu ziemnego w Polsce istnieje potrzeba przeznaczenia określonej wielkości pojemność czynnych podziemnych magazynów gazu na regulację krajowego wydobycia. Głównym celem tego artykułu jest pokazanie wpływu magazynowania gazu na przebieg eksploatacji krajowych złóż gazu ziemnego oraz kalkulacja ilości gazu, który powinien być zmagazynowany w celu optymalizacji krajowego wydobycia. Na podstawie historycznych danych dotyczących wydobycia i konsumpcji gazu ziemnego w Polsce i z wykorzystaniem metody kalkulacji pojemności czynnych, zaprezentowanej w niniej szym artykule, obliczone zostały pojemności czynne podziemnych magazynów gazu, niezbędne do regulacji krajowego wydobycia gazu wysokometanowego. Wyniosły około 1,4 mld m3, co oznacza, że około 48% rocznego wydobycia wysokometanowego gazu ziemnego powinno być magazynowane. Brak wykorzystania podziemnych magazynów gazu skutkowałby koniecznością znacznego ograniczania wydobycia krajowego i produkcji gazu w odazotowniach w miesiącach letnich, uniemożliwiałby realizację zawartych umów kontraktowych oraz powodował deficyt gazu w miesiącach zimowych. Oprócz systemu gazu wysokometanowego w Polsce eksploatowane są dwa podsystemy gazu zaazotowanego. Systemy gazu zaazotowanego są regionalnymi systemami zamkniętymi, tzn. nie istnieje możliwość dowolnego uzupełnienia dostaw gazu z krajowego (lub innego) systemu przesyłowego. Ponieważ do niedawna nie eksploatowano PMG na gaz zaazotowany wydobycie ze złóż gazu zaazotowanego było zwiększane w okresie zimowym i zmniejszane w lecie. Obecnie jednak PGNiG S.A. dysponuje dwoma magazynami na gaz zaazotowany: PMG Daszewo (system gazu Ls) i PMG Bonikowo (system gazu Lw). Pojemności, niezbędne do regulacji wydobycia ze złóż podłączonych do podsystemu gazu zaazotowanego Lw skalkulowane przez autorów niniejszej pracy wynoszą około 200 mlnnm3. Dzięki wykorzystaniu podziemnych magazynów wydobycie ze złóż gazu wysokometanowego i produkcja w odazotowniach w Polsce ma stabilny przebieg i nie wykazuje silnych wahań pomimo bardzo silnej sezonowości zużycia gazu ziemnego, wynikającej m.in. z warunków klimatycznych w Polsce oraz ze struktury odbiorców gazu. W przypadku zamkniętego systemu gazu zaazotowanego Lw do niedawna występowały silne wahania wydobycia, co było konsekwencją braku wykorzystywania podziemnych magazynów gazu. Od niedawna w tym systemie funkcjonuje PMG Bonikowo, co pozwoliło na znaczną stabilizację wydobycia.

6

Podziemne magazynowanie gazu jako element stabilizujący system eksploatacji złóż gazu ziemnego

Stopa J., Rychlicki S.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2011

|

nr 8

3-11

PL

W pracy przedstawiono rolę podziemnego magazynowania gazu (PMG) na liberalizującym się rynku gazu w Europie w kontekście ostatnich uregulowań prawnych, a zwłaszcza trzeciego pakietu liberalizacyjnego. Szczególny nacisk położono na analizę związku PMG z górnictwem gazu ziemnego. Wskazano na mało znany, ale istotny problem wykorzystania podziemnych magazynów gazu do regulacji wydobycia gazu ze złóż. W celu wykazania wpływu magazynowania na sposób prowadzenia eksploatacji przeprowadzono analizę porównawczą eksploatacji złóż, które mogą podlegać regulacji z wykorzystaniem PMG oraz grupy złóż, które ze względu na brak możliwości technicznych nie podlegały takiej regulacji. Uwzględniono również wpływ importu gazu oraz zmiennego zapotrzebowania na gaz, co umożliwiło oszacowanie pojemności magazynowej niezbędnej do regulacji wydobycia z własnych złóż.

EN

The paper presents the role of the underground gas storage (UGS) in liberizing gas market in Europe in the context of recentlegislation, particularlythethird liberalization package. A special em-phasis has been put on the relationship between the analysis of UGS and natural gas mining. Too little known, however, important problem of the use of underground gas storage facilities to regulate the extraction of gas from deposits, was presented. In order to demonstrate the impact of storage on the way of carrying out the exploitation, the comparative analysis of deposits exploitation, which may be regulated with the use of PMG and a group of deposits not being the subject of such regulation because of lack of technical capabilities, was car-ried out. The impact of gas import and varying gas demand was included, which made it possible to estimate the storage capacity needed to regulate the exploitation of their own deposits.

7

Ekonomiczne uwarunkowania lokalizacji podziemnych magazynów gazu na przykładzie Polski

Brańka S.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 3

447-459

PL

W artykule zaprezentowano najważniejsze informacje dotyczące użytkowanych obecnie w Polsce magazynów i ich roli w funkcjonowaniu gospodarki kraju. Przedstawiono ponadto najważniejsze grupy kosztów, które muszą zostać poniesione w przypadku budowy poszczególnych rodzajów magazynów. Zwrócono uwagę na konieczność wliczenia do kosztów budowy kosztów poduszki gazowej. W Polsce poduszka gazowa jest większa niż pojemność robocza we wszystkich magazynach poza KPMG Mogilno. Wskazano na konieczność uwzględnienia (oprócz kosztów księgowych) kategorii kosztów alternatywnych w kompleksowej analizie ekonomicznej inwestycji magazynowych. W tym kontekście zwrócono uwagę na bardzo dużą ilość wydobywalnych zasobów gazu pozostawionych w polskich magazynach w wyeksploatowanych złożach (przede wszystkim w Wierzchowicach). Zwrócono uwagę na potrzebę przeprowadzenia szczegółowej analizy porównawczej różnych typów i lokalizacji magazynów, która umożliwiałaby podejmowanie racjonalnych ekonomicznie decyzji wyboru typu i lokalizacji magazynu. Analiza taka musi uwzględniać także kategorię kosztów alternatywnych.

EN

Key figures regarding underground gas storages (UGS) in Poland were provided in the article. The author enumerated main groups of costs characteristic for each of the basic types of UGS, underlining the necessity of including the cushion gas cost in the overall investment cost. In all Polish UGS, except Mogilno cavern UGS, the cushion gas volume exceeds the working volume of the storage. A complex economic analysis of an UGS investment requires considering not only financial costs but also opportunity costs (e.g. huge amount of exploitable gas left in the field in Polish Wierzchowice depleted field storage). The author suggested conducting a detailed comparative analysis of different types of UGS, which would enable rational decision-making regarding the choice of type and localization of an UGS, and consider the opportunity costs.

8

Komp’uternoe modelirovanie podzemnyh hranilis gaza dla optimizacii ih raboty

Kluk B., Vecerik R., Haeckij U., Galij P., Svacenko I., Tolstova N.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2008

|

nr 150 wydanie konferencyjne

509--513

EN

This report considers the questions of preparation, creation and support of permanent static models of underground storehouses оf gas in porous layers with the use of an "Eclipse" program package manufactured by Schlumberger. Recommendations on application are given.

9

Eksploatacja PMG zlokalizowanych w Polsce południowo-wschodniej - doświadczenia i możliwości

Hoszowski A., Pojnar M.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2008

|

nr 150 wydanie konferencyjne

1029--1034

PL

W referacie przedstawiono doświadczenia PGNIG S.A. w Warszawie, Oddział w Sanoku zdobyte podczas wieloletniej eksploatacji czterech magazynów gazu: PMG Brzeźnica, Swarzów, Strachocina i Husów. Referat przedstawia również możliwości powiększenia pojemności czynnej magazynów zlokalizowany w Polsce południowo-wschodniej.

EN

This article presents PGNIG S.A. Sanok Branch experience in underground gas storage operations. The history of storages' operation and the possibility of working volume enlargement of each UGS is presented in the article as well.

10

Prognoza wpływu podziemnego magazynowania dwutlenku węgla na koszty wytwarzania energii elektrycznej

Stopa J., Wojnarowski P., Rychlicki S., Kosowski P.

Polityka Energetyczna

|

2007

|

T. 10, spec. 2

203-211

PL

W artykule zaprezentowano zagadnienia związane z podziemnym magazynowaniem gazu ziemnego. Zdecydowana większość państw europejskich uzależniona jest od dostaw gazu ziemnego z importu. Zwiększa to znaczenie podziemnych magazynów gazu, jako kluczowego elementu systemu gazowniczego, optymalizującego jego pracę, zapewniającego równoważenie sezonowych wahań popytu oraz będących zabezpieczeniem w przypadku nagłego przerwania dostaw. Zmienia się rynek usług magazynowania w Europie, z zamkniętego i kontrolowanego przez państwa i duże koncerny w kierunku modelu wolnorynkowego, na co szczególny nacisk kładzie Unia Europejska. W związku z tym należy oczekiwać również powstania rynku komercyjnych usług magazynowania w Polsce, podobnie jak dzieje się to w innych krajach UE. W Polsce istnieje pilna potrzeba rozbudowy istniejących pojemności magazynowych. Wynika ona ze zmian prawnych, zakładających utrzymywanie przez przedsiębiorstwa importujące gaz rezerw tego surowca w docelowej wielkości 30 dni średniego importu, z prognozowanego wzrostu zużycia gazu ziemnego oraz nieuchronnej liberalizacji rynku. W Polsce znajduje się wiele struktur geologicznych, które można wykorzystać do budowy, zarówno dużych, jak i niewielkich, lokalnych PMG. Szacunkowe obliczenia pokazują, że ceny, które mogłyby być oferowane przez komercyjne PMG w Polsce będą konkurencyjne na rynku europejskim pod warunkiem zapewnienia wykorzystania zainstalowanych pojemności czynnych.

EN

In this article issues connected with underground gas storage (UGS) are presented. Most of European countries are dependent on natural gas import. This situation increases the importance of underground gas storage as a key part of natural gas delivery system, which optimizes its functioning, balances seasonal differences between demand and supply and is protection in the case of sudden suspension of gas import. The underground gas storage market in Europe is changing and becomes more liberalized. It will cause a change in polish gas market, where commercial services of underground gas storage will appear. There is an urgent need for increasing underground gas storage capacities in Poland. It arise due to law changes, forecasts of gas consumption and inevitable liberalization of gas market. Fortunately there are many geological structures which may be used for constructing new underground gas storage facilities.

11

Podziemne magazynowanie gazu jako element systemu bezpieczeństwa energetycznego i rynku gazowego

Kosowski P., Stopa J., Rychlicki S.

Polityka Energetyczna

|

2007

|

T. 10, spec. 2

131-140

PL

W artykule zaprezentowano zagadnienia związane z podziemnym magazynowaniem gazu ziemnego. Zdecydowana większość państw europejskich uzależniona jest od dostaw gazu ziemnego z importu. Zwiększa to znaczenie podziemnych magazynów gazu, jako kluczowego elementu systemu gazowniczego, optymalizującego jego pracę, zapewniającego równoważenie sezonowych wahań popytu oraz będących zabezpieczeniem w przypadku nagłego przerwania dostaw. Zmienia się rynek usług magazynowania w Europie, z zamkniętego i kontrolowanego przez państwa i duże koncerny w kierunku modelu wolnorynkowego, na co szczególny nacisk kładzie Unia Europejska. W związku z tym należy oczekiwać również powstania rynku komercyjnych usług magazynowania w Polsce, podobnie jak dzieje się to w innych krajach UE. W Polsce istnieje pilna potrzeba rozbudowy istniejących pojemności magazynowych. Wynika ona ze zmian prawnych, zakładających utrzymywanie przez przedsiębiorstwa importujące gaz rezerw tego surowca w docelowej wielkości 30 dni średniego importu, z prognozowanego wzrostu zużycia gazu ziemnego oraz nieuchronnej liberalizacji rynku. W Polsce znajduje się wiele struktur geologicznych, które można wykorzystać do budowy, zarówno dużych, jak i niewielkich, lokalnych PMG. Szacunkowe obliczenia pokazują, że ceny, które mogłyby być oferowane przez komercyjne PMG w Polsce będą konkurencyjne na rynku europejskim pod warunkiem zapewnienia wykorzystania zainstalowanych pojemności czynnych.

EN

In this article issues connected with underground gas storage (UGS) are presented. Most of European countries are dependent on natural gas import. This situation increases the importance of underground gas storage as a key part of natural gas delivery system, which optimizes its functioning, balances seasonal differences between demand and supply and is protection in the case of sudden suspension of gas import. The underground gas storage market in Europe is changing and becomes more liberalized. It will cause a change in polish gas market, where commercial services of underground gas storage will appear. There is an urgent need for increasing underground gas storage capacities in Poland. It arise due to law changes, forecasts of gas consumption and inevitable liberalization of gas market. Fortunately there are many geological structures which may be used for constructing new underground gas storage facilities.

12

Czynniki wpływające na koszty podziemnego magazynowania gazu

Stopa J., Kosowski P.

Polityka Energetyczna

|

2006

|

T. 9, z. spec.

299-310

PL

W artykule zaprezentowano podstawowe zagadnienia związane z kosztami podziemnego magazynowania gazu. Przedstawiono wielkość jednostkowych nakładów inwestycyjnych, w zależności od rodzaju magazynu, a także strukturę kosztów eksploatacyjnych. Dla warunków polskich, na przykładzie hipotetycznego magazynu oszacowano wpływ wielkości nakładów inwestycyjnych, kosztów stałych i zmiennych oraz ceny za magazynowanie na wartość zaktualizowaną netto (NPV). Zbadano również wpływ wykorzystania pojemności czynnej na opłacalność procesu podziemnego magazynowania gazu.

EN

The effective operation of liberalised gas markets is dependent on the construction of new gas storage. Using the Poland as a case study, the authors examine the factors influencing the economic efficiency of the UGS constructions and operations. In a liberalised gas market, a tight supply/demand position can lead to high storage values, whereas an oversupply can lead to storage being unused and of low commercial value. In the paper, approximate profitable prize for storage in a hypothetical UGS in depleted gas reservoir is evaluated and examined versus the storage capacity used.

13

Zrównoważenie zapotrzebowania i dostaw gazu w sieci gazowniczej przy użyciu PMG

Egberts P.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2004

|

nr 130

858

14

Zastosowanie symulatorów kompozycyjnych do problemów szczegółowych w podziemnym magazynowaniu gazu

Stopa J. M.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2004

|

nr 130

864

15

Zastosowanie modelu symulacyjnego do prognozowania i optymalizacji podziemnych magazynów gazu

Kwilosz T.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2004

|

nr 130

863

16

Niecka Poznańska - studium geologiczne czerwonego spągowca w oparciu o hydrodynamiczne warunki akumulacji gazu, a perspektywa podziemnego magazynowania gazu

Piesik W., Zamojcin J.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2004

|

nr 130

697--702

PL

Sedymentacja osadów permskich, a w szczególności czerwonego spągowca rozpoczynała się w największych obniżeniach i rozszerzała stopniowo na coraz wyżej położone obszary. Osady te przykryte są serią utworów anhydrytowo-solnych cechsztynu, a następnie triasu, jury oraz kredy. Najmłodszą pokrywę na całym obszarze stanowią utwory trzecio- i czwartorzędowe. Akumulacja gazu we wszystkich złożach występuje w przystropowych partiach utworów czerwonego spągowca. Są to złoża typu masywowego. Wody nasycające piaskowce i zlepieńce czerwonego spągowca w niecce poznańskiej są silnie zmineralizowanymi solankami. Dzięki pomiarom ciśnień złożowych, w odkrytych złożach gazu ziemnego, możliwe jest odtworzenie panujących tam warunków dynamicznych. Uzyskane wartości ciśnień wykorzystano do sporządzenia mapy hydrodynamicznej poziomów wodonośnych stropowej partii utworów saksonu. Przedstawiając sytuację hydrodynamiczną utworów saksonu stwierdza się, że w złożach czerwonego spągowca warunki energetyczne są mieszane ekspansyjno-wodnonaporowe. Znając hydrodynamikę omawianego obszaru i występujących na nim złóż można przypuszczać, że jest to obszar z dużymi możliwościami związanymi z podziemnym magazynowaniem gazu. Jest tu szereg złóż, które w przyszłości mogą zostać przekształcone na PMG.

EN

The paper presents analysis of gas accumulation, hydrogeologic conditions and reservoir preformance of the gas filds in Rotliegend series (Saxonian) located in Poznań basin.

17

Modelowanie podziemnego magazynowania w warstwach wodonośnych (AQUIFERACH)

Nagy S.

Prace Instytutu Nafty i Gazu

|

2004

|

nr 130

865

18

Pełzanie soli kamiennej a stateczność podziemnej kawerny magazynowej gazu

Kłeczek Z., Zeljaś D.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2004

|

nr 1

117-132

PL

Na tle aktualnego zużycia gazu ziemnego w Polsce dokonano bilansu potrzeb jego magazynowania, które w świetle istniejących dyrektyw Unii Europejskiej i ekspertyz Banku Światowego winno zapewnić bezpieczeństwo energetyczne państwa. Zwracając uwagę na znaczenie i rolę podziemnych magazynów kawernowych, wykazano potrzebę poznania reologicznych własności górotworu solnego, które rzutują na długotrwałą stateczność podziemnego pola magazynowego. W pracy przedstawiono rezultaty prób pełzania soli reprezentatywnych dla górotworu solnego LGOM, gdzie istnieją realne możliwości lokalizacji obiektów dla podziemnego magazynowania i składowania.

EN

The balance of need for the rock salt storage was made with regard of current natural gas consumption in Poland. The balance is necessary due to the requirements of EU directives and World Bank expertises and should ensure the energetic safety of the country. Underlining the importance and role of underground storage caverns, the necessity of investigating the rheological properties of the salt rock-mass was revealed. Those properties have impact on long term stability of the underground cavern. The paper presents results of creep tests of salt samples representative for the LGOM rock-mass, where real possibilities for location facilities for underground storage exist.

19

Prognozowanie konwergencji względnej komory magazynowej gazu ziemnego przy zastosowaniu zaktualizowanego modelu górotworu solnego

Ślizowski J., Urbańczyk K.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2003

|

T. 19, z. 2

43-56

PL

W artykule omówiono problem prognozowania konwergencji komór magazynowych gazu ziemnego w złożu soli od strony teoretycznej. Na konkretnym przykładzie wybranej komory magazynowej porównano dwie metody prognozowania średniorocznej konwergencji. Pierwsza to metoda przybliżona polegająca na ekstrapolacji konwergencji stacjonarnych wyliczonych dla kilku wybranych ciśnień gazu w komorze. Druga metoda polega na bezpośredniej symulacji scenariusza obciążeń. Dla trzech prostych scenariuszy obliczono przewidywania metody uproszczonej oraz zasymulowano paroletnią eksploatację komory. Było to możliwe dzięki aktualizacji programów modelujących zachowanie górotworu o procedury symulacji dowolnych, wieloetapowych scenariuszy obciążeń. Różnice pomiędzy obiema metodami nie są wielkie, choć widoczne. Również nie są wielkie różnice pomiędzy średniorocznymi konwergencjami przy różnych scenariuszach, pomimo, że chwilowe szybkości względnej konwergencji znacznie różnią się od siebie. Uzyskane rezultaty dotyczą stacjonarnego prawa pełzania z konkretnymi współczynnikami i w przyszłości do rozważań należałoby włączyć pełzanie pierwotne.

EN

Problem of predicting the convergence of salt cavern working as natural gas storage is discussed from the theoretical point of view. Two methods of predicting the average annual convergence are compared on a real example of storage cavern. The first is approximate method consisting in extrapolation of stationary convergences calculated for few selected values of natural gas pressure inside the cavern. The second method consists in direct simulation of loading scenario. Calculations were performed for three simple scenarios. Predictions of approximate method are obtained and compared with direct scenario simulations for few-years periods of cavern exploitation. It was possible due to updating of the programs modelling rock massif behaviour by adding the procedures for simulation of multiple-stage loading scenario. Difference between discussed two methods are not big. Differences between average annual convergences for three discussed scenarios are not big also, while local rates of relative convergence significantly vary each other. The results are obtained basing on stationary creeping law with real coefficients. Primary creeping should be included into consideration in the future.

20

Zweryfikowany model geologiczny PMG Husów po jego rozbudowie w latach 1999-2000

Dusza R., Miziołek M.

Prace Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa

|

2002

|

nr 116 wyd. konferencyjne

649--651

PL

W latach 1999-2000 odwiercono, w ramach rozbudowy PMG Husów do pojemności czynnej 400 min m3, 12 nowych odwiertów. Uzyskane dane geologiczne pozwoliły na uszczegółowienie budowy geologicznej złoża Husów szczególnie w zakresie rozwoju litologiczno-facjalnego skał zbiornikowych i uszczelniających oraz ich własności pojemnościowo-filtracyjnych.

EN

The working volume of the underground gas storage Husów was increased (to 400 million m3) in 2000. There were 12 new wells drilled to increase the gas production. A new, more detailed geological model was created based on the information obtained during the drilling process. The model is presented in this paper.