Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Charakterystyka rozproszonej materii organicznej warstw inoceramowych jednostki dukielskiej

Ziemianin Konrad, Spunda Karol

Nafta-Gaz

|

2023

|

R. 79, nr 3

147--156

PL

Scharakteryzowano skład i dojrzałość rozproszonej materii organicznej w warstwach inoceramowych jednostki dukielskiej na obszarze polskiego fragmentu Karpat zewnętrznych. Podstawą dokonanej charakterystyki były wyniki obserwacji mikroskopowych w świetle odbitym, połączonych z analizą refleksyjności witrynitu. Uzupełniająco na wybranych próbkach przeprowadzono pirolizę RockEval. Prace terenowe objęły 23 odsłonięcia, z których pobrano i przebadano w sumie 85 próbek, reprezentujących warstwy ciśniańskie, łupkowskie oraz – odsłaniające się w zachodniej części obszaru badań – warstwy inoceramowe (nierozdzielone). Skład macerałowy przebadanych próbek jest stosunkowo monotonny. W analizowanych skałach dominuje materiał witrynitowo-inertynitowy, zwykle z niewielkim dodatkiem macerałów grupy liptynitu. Macerały grupy witrynitu reprezentowane są przez większe, przeważnie wydłużone fragmenty kolotelinitu oraz drobne fragmenty witrodetrynitu. Ich łączny udział sięga maksymalnie 14% obj., przy czym zwykle nie przekracza 1% obj. Obserwowane macerały grupy inertynitu to w głównej mierze ostrokrawędziste fragmenty semifuzynitu i fuzynitu oraz drobny inertodetrynit, których udział najczęściej nie przekracza 2% obj. Macerały grupy liptynitu są najmniej licznie reprezentowaną grupą. Obserwuje się głównie alginit (lamalginit) oraz rzadziej sporynit, kutynit i liptodetrynit. Udział materii organicznej (wyznaczony na podstawie parametru TOC) mieści się w zakresie od 0,3% do 5,6%, przy czym w przypadku ¾ próbek nie przekracza 2%. Jest to materia organiczna reprezentująca III i IV typ kerogenu. Dojrzałość materii organicznej określono na podstawie pomiarów refleksyjności witrynitu (Ro) oraz za pomocą parametru Tmax. Oba parametry wskazały na stopień przeobrażenia termicznego badanych utworów na poziomie okna ropnego – od jego wczesnej fazy, poprzez fazę główną, aż do fazy późnej. Obserwuje się regionalny trend zmienności opisywanych parametrów Ro i Tmax, wskazujący na wyższą dojrzałość utworów w części wschodniej badanego obszaru. Przebadane próbki charakteryzują się najczęściej niskim potencjałem generacyjnym i nie są dobrymi skałami macierzystymi.

EN

The composition and maturity of the dispersed organic matter within the Inoceramian Beds of the Dukla Unit in the Polish part of the Outer Carpathians were characterized. The characteristics were based on the results of microscopic observations in reflected light, combined with the vitrinite reflectance measurements. In addition, Rock-Eval pyrolysis was performed for selected samples. The field work covered 23 outcrops, from which a total of 85 samples, representing Cisna Beds, Łupków Beds and undivided Inoceramian Beds were collected and analyzed. Maceral composition of the investigated samples is relatively monotonous. The analyzed rocks are dominated by vitrinite-inertinite material, usually with a small addition of the liptinite group macerals. Macerals of the vitrinite group are represented by larger, mostly elongated fragments of collotelinite and small fragments of vitrodetrinite. Their content reaches a maximum of 14 vol. %, but usually does not exceed 1 vol. %. Macerals of the inertinite group are mainly sharp-edged fragments of semifusinite and fusinite as well as fine inertodetrinite. Their content usually does not exceed 2 vol. %. Liptinite group macerals are the least represented group. Mainly alginite (lamalginite) and less frequently sporanite, cutinite and liptodetrinite are observed. The content of organic matter (determined on the basis of the TOC parameter) ranges from 0.3 to 5.6%, and in the case of ¾ of the samples it does not exceed 2%. Organic matter represents types III and IV of kerogen. The maturity of organic matter was determined based on the measurements of vitrinite reflectance (Ro) and the Tmax parameter. Both parameters indicated the degree of thermal transformation of the organic matter at the level of the oil window – from its early to late phase. A regional trend of variability of the described Ro and Tmax parameters is observed, indicating a higher maturity in the eastern part of the study area. The investigated samples have usually low generation potential and can be considered as poor source rocks.

2

Characteristics of dispersed organic matter in selected lithostratigraphic divisions within the Skole Unit (Carpathian Mts., SE Poland)

Ziemianin Konrad

Nafta-Gaz

|

2020

|

R. 76, nr 10

669--678

EN

This article is devoted to the characteristics of dispersed organic matter in selected lithostratigraphic divisions of the Skole Unit in the area of the Polish fragment of the Carpathian Mountains. The aim of this research was to broaden the state of knowledge about the Skole Unit by aspects of organic matter petrography. Due to the size of the investigated area and the numerous lithostratigraphic divisions, the presented results should be treated as an introduction to the issue. The main emphasis is placed on microscopic analyses in reflected and UV light. Microscopic observations are enriched with the results of Rock-Eval pyrolytic analysis. The research material consisted of 37 rock samples collected from 3 selected regions. The samples represented various lithostratigraphic divisions – from Spas Shales, through Inoceramian Beds, Hieroglyphic Beds, Variegated Shales, up to Menilite and Krosno Beds. The analysed rocks are characterised by a variable content of organic matter - from trace (Variegated Shales), through low (TOC up to 0.5% – Inoceramian, Hieroglyphic and Krosno Beds), to relatively high (Spas Shales and Menilite Beds). In the maceral composition, macerals from all 3 groups – vitrinite (collotelinite, vitrodetrinite), liptinite (alginite, bituminite, sporinite, liptodetrinite) and inertinite (fusinite, semifusinite, inertodetrinite) – are observed. The group of liptinite macerals dominates in samples within the Spas Shales and Menilite Beds, as well as in some of the shales from the Krosno Beds. In the case of Inoceramian and Hieroglyphic Beds, macerals of the vitrinite and inertinite groups predominate. In the Spas Shales and Krosno Beds, the dominant maceral within the liptinite group is alginite, while in Menilite Beds, bituminite dominates. Alginite is present in nearly all (except Variegated Shales) investigated lithostratigraphic divisions. The content of macerals of the inertinite group is higher than the content of macerals from vitrinite group in the Spas Shales, Inoceramian Beds and in some rocks from Hieroglyphic Beds. The situation is opposite in the case of Menilite and Krosno Beds. The organic matter within all the investigated rocks is in the phase of thermal changes referred to as immature, as evidenced by the Tmax parameter reaching values lower than 435ºC. The examined rocks clearly differ in terms of the assessment of their hydrocarbon generation potential, which is the poorest for Variegated Shales and slightly better (but still poor) in the case of Inoceramian, Hieroglyphic and Krosno Beds. The best generation potential is observed in rocks collected from Spas Shales and Menilite Beds, with the latter having a generation potential defined as very good and even excellent.

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest charakterystyce rozproszonej materii organicznej w wybranych wydzieleniach litostratygraficznych jednostki skolskiej na obszarze polskiego fragmentu Karpat zewnętrznych. Celem badań było poszerzenie stanu wiedzy o jednostce skolskiej o aspekty petrografii materii organicznej. Ze względu na wielkość obszaru badań oraz mnogość wydzieleń litostratygraficznych przedstawione wyniki traktować należy jako wstęp do zagadnienia. W trakcie realizacji pracy główny nacisk położono na analizy mikroskopowe w świetle odbitym i UV. Obserwacje mikroskopowe wzbogacono o wyniki analizy pirolitycznej Rock-Eval. Materiał badawczy stanowiło 37 próbek skalnych, pobranych z 3 wytypowanych rejonów. Próbki reprezentowały różne wydzielenia litostratygraficzne – od łupków spaskich, przez warstwy inoceramowe, hieroglifowe, łupki pstre, aż do warstw menilitowych i krośnieńskich. Przebadane próbki charakteryzują się zmiennym udziałem materii organicznej – od śladowego (łupki pstre), przez niski (TOC do 0,5% – warstwy inoceramowe, hieroglifowe i krośnieńskie), do relatywnie wysokiego (łupki spaskie i warstwy menilitowe). W składzie macerałowym obserwuje się macerały z wszystkich grup – witrynitu (kolotelinit, witrodetrynit), liptynitu (alginit, bituminit, sporynit, liptodetrynit) i inertynitu (fuzynit, semifuzynit, inertodetrynit). Grupa macerałów liptynitu dominuje w próbkach łupków spaskich i warstw menilitowych, jak również w części próbek z warstw krośnieńskich. W przypadku warstw inoceramowych i hieroglifowych dominują macerały witrynitu i inertynitu. W łupkach spaskich i warstwach krośnieńskich dominującym macerałem w obrębie grupy liptynitu jest alginit, podczas gdy w warstwach menilitowych – bituminit. Alginit występuje we wszystkich (poza łupkami pstrymi) przebadanych wydzieleniach litostratygraficznych. Grupa macerałów inertynitu jest liczniejsza od grupy macerałów witrynitu w łupkach spaskich, warstwach inoceramowych i w części próbek z warstw hieroglifowych. Sytuacja jest odwrotna w przypadku warstw menilitowych i krośnieńskich. Wszystkie przebadane skały charakteryzowały się obecnością materii organicznej będącej w fazie przemian termicznych określanych jako stadium niedojrzałe, o czym świadczy parametr Tmax osiągający wartości niższe niż 435°C. Przebadane skały wyraźnie różnicują się pod kątem oceny ich potencjału generacyjnego. Najsłabszy jest on w przypadku łupków pstrych. Nieco lepszym (ale wciąż słabym) potencjałem generacyjnym charakteryzują się skały reprezentujące warstwy inoceramowe, hieroglifowe i krośnieńskie. Najlepszy potencjał generacyjny wykazują skały pobrane z łupków spaskich i warstw menilitowych, przy czym te ostatnie cechują się potencjałem generacyjnym określanym jako bardzo dobry, a nawet doskonały.

3

Charakterystyka petrograficzna rozproszonej materii organicznej z warstw menilitowych

Ziemianin Konrad

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 3

204--206

EN

Dispersed organic matter from the Menilite Beds of the Skole, Silesian and Dukla units was investigated using optical microscopy and Rock-Eval pyrolysis. In the composition of organic matter fragments, macerals of vitrinite, liptinite and inertinite groups are present. Macerals of the liptinite group dominate (alginite, bituminite and liptodetrinite) whereas macerals of vitrinite (collotelinite, vitrodetrinite) and inertinite (fusinite, semifusinite, inertodetrinite) groups are less common. In most outcrops examined the organic matter is immature as evidenced by vitrinite reflectance Ro <0.5% and Tmax <435°C. Only the areas of Fore-Duklazone and the Świątkowa tectonic window have a higher degree of organic matter transformation (oil window phase). Types II and III of kerogen are most common in the samples investigated.

4

Characteristics of dispersed organic matter of the Menilite Beds from the Dukla Unit based on microscopic analysis and Rock-Eval pyrolysis

Ziemianin Konrad

Nafta-Gaz

|

2019

|

R. 75, nr 6

303--313

EN

Organic matter from Menilite Beds of the Dukla Unit was studied (optical microscopy, Rock-Eval pyrolysis). In its composition, macerals from vitrinite, liptinite and inertinite groups are observed. Macerals of the liptinite group are dominating (alginite, bituminite and liptodetrinite). Among all invested lithological types, mudstones have the highest average content of these macerals, while in case of marly shales, sandstones/siltstones, micrite limestones and chert the content of individual liptinite macerals is always lower than 1 vol%. The vitrinite group is represented mainly by collotelinite and vitrodetrinite and its average content in all analyzed lithologies does not exceed 1 vol%. Fragments of collotelinite show significant diversity in terms of the reflectance. Macerals of the inertinite group (fusinite, semifusinite, inertodetrinite) are usually limited to single occurrences within the entire investigated sample area. In 41 out of 43 samples, the collotelinite fragments were numerous enough that it was possible to measure the reflectance. For samples in which reflectance of vitrinite fragments was measured, this parameter ranges from 0.25% to 0.56%. Rock-Eval pyrolysis results provided additional information, of which the most important were values of TOC (from 0.47% to 6.04%, average 2.61%), Tmax (417–449°C), hydrogen (95–502) and oxygen (<133) indices. In the western part of the investigated area, within the tectonic window of Świątkowa, Menilite Beds are in the phase of oil window, while in other locations organic matter is immature. Analyzed samples contain types II, II/III or III of kerogen. Type II dominates in clay shales and mudstones, while type III is most often observed in marly and carbonate shales and also in sandstones/siltstones.

PL

Przebadano fragmenty rozproszonej materii organicznej z warstw menilitowych jednostki dukielskiej (mikroskopia optyczna, piroliza Rock-Eval). W jej składzie obserwuje się macerały z grupy witrynitu, liptynitu i inertynitu, przy czym macerały z grupy liptynitu (alginit, bituminit i liptodetrynit) są dominujące. Najwyższy średni udział macerałów z grupy liptynitu w obrębie wszystkich przebadanych odmian litologicznych obserwuje się w mułowcach, podczas gdy w łupkach marglistych, piaskowcach, pyłowcach, wapieniach mikrytowych czy rogowcach zarówno alginit, jak i bituminit i liptodetrynit nie przekraczają 1% obj. Grupa macerałów witrynitu jest reprezentowana przez kolotelinit i witrodetrynit, jednak ich średni udział nigdy nie przekracza 1% obj. wszystkich składników w skale. Fragmenty kolotelinitu są zróżnicowane pod kątem refleksyjności. Macerały grupy inertynitu (fuzynit, semifuzynit, inertodetrynit) są zwykle ograniczone jedynie do pojedynczych wystąpień. W przypadku 41 z 43 próbek fragmenty kolotelinitu były na tyle liczne, że możliwy był pomiar ich refleksyjności, która mieściła się w przedziale od 0,25% do 0,56%. Wyniki analizy mikroskopowej uzupełniono o dane z pirolizy Rock-Eval. Udział materii organicznej (parametr TOC) waha się od 0,47% do 6,04% (przy średniej na poziomie 2,61%). Parametr Tmax zawiera się w przedziale od 417°C do 449°C, indeks wodorowy HI w przedziale od 95 do 502, natomiast indeks tlenowy OI nie przekracza 133. We wschodniej części przebadanego obszaru (okno tektoniczne Świątkowej) materia organiczna wkroczyła w fazę przemian termicznych odpowiadającą tzw. oknu ropnemu, natomiast na pozostałym obszarze jest niedojrzała. Przebadane próbki zawierają kerogen typu II, III, jak również ich mieszaninę. Typ II dominuje w łupkach ilastych i mułowcach, podczas gdy typ III jest najczęściej obserwowany w łupkach marglistych i węglanowych, jak również w piaskowcach i pyłowcach.

5

Characteristics of dispersed organic matter in the Menilite Beds from the Skole Unit

Ziemianin K.

Nafta-Gaz

|

2018

|

R. 74, nr 9

636--646

EN

Composition and thermal maturity of organic matter components from Menilite Beds (Skole Unit) were analyzed. Samples (26) were collected from 9 outcrops within the investigated area. Samples represented several lithologies – clay and marly shales, mudstones, sandstones/siltstones, micritic limestones and cherts. Macerals of three groups (vitrinite, inertinite and liptinite) are present in the analyzed samples. Macerals of the liptinite group are the most numerous. Within this group, bituminite is most common, while alginite and liptodetrinite are less often observed. Macerals of the vitrinite (collotelinite, telinite, vitrodetrinite) and inertinite (fusinite, semifusinite, inertodetrinite) groups are also present, but their content is significally lower compared to the macerals of the liptinite group. Organic matter within all the investigated area is clearly immature, which is confirmed by both vitrinite reflectance Ro and Tmax parameters. The composition of organic matter relates mostly to kerogen type II and III (and their mixture). Sev- eral relations between Rock-Eval parameters and maceral composition were identified. The obtained results were compared to data from Menilite Beds of the Silesian Unit.

PL

W artykule przeanalizowano skład i dojrzałość materii organicznej obecnej w warstwch menilitowych jednostki skolskiej. Przebadano 26 próbek pochodzących z 9 odsłonięć. Próbki reprezentowały różne odmiany litologiczne – od łupków ilastych, przez ilastowęglanowe, mułowce, piaskowce/pyłowce, po utwory węglanowe i rogowce. W próbkach obserwuje się macerały wszystkich trzech grup tj. witrynitu, inertynitu i liptynitu. Macerały grupy liptynitu zdecydowanie dominują w składzie materii organicznej. Najczęściej jest tu spotykany bituminit, a rzadziej alginit i liptodetrynit. Udział macerałów grupy witrynitu (kolotelinit, telinit, witrodetrynit) oraz inertynitu (fuzynit, semifuzynit oraz inertodetrynit) jest wyraźnie niższy. Materia organiczna jest na całym badanym obszarze niedojrzała, na co wskazują pomiary refleksyjności witrynitu oraz parametr Tmax. Skład materii organicznej odpowiada głównie II oraz III typowi kerogenu, a także ich mieszaninie. Wykazano szereg zależności pomiędzy parametrami geochemicznymi (analiza Rock-Eval), a składem i dojrzałością materii organicznej określonej przy użyciu mikroskopu optycznego. Zbadano również podobieństwa i różnice pomiędzy materią organiczną łupków menilitowych w obrębie jednostki skolskiej i śląskiej.

6

Petrographic-geochemical characterization of the dispersed organic matter in Menilite shales from the Silesian Unit in the Carpathian Mountains of SE Poland

Ziemianin K.

Nafta-Gaz

|

2017

|

R. 73, nr 11

835--842

EN

This article is devoted to the issue of dispersed organic matter present in Menilite shales. A total of 27 samples collected from 8 outcrops, representing various lithological types (mainly shales and mudstones) types, were examined with the use of microscopic (optical microscopy) and geochemical (Rock-Eval pyrolysis) methods. Maceral composition in investigated rocks is relatively monotonous. Liptinite macerals are usually the most numerous, while vitrinite macerals are less common. Inertinite macerals are very rare. The maceral composition suggest brackish environment. Results of both the vitrinite reflectance and the Rock-Eval pyrolysis show that the maturity level of the organic matter changes from the immature to the oil window phase. Maturity increases towards the south-east.

PL

Artykuł poświęcony jest zagadnieniu rozproszonej materii organicznej. Przy użyciu metod mikroskopowych (mikroskopia optyczna w świetle przechodzącym i odbitym) i geochemicznych (piroliza Rock-Eval) przebadano ogółem 27 próbek pobranych z 8 odsłonięć, reprezentujących różne typy litologiczne, głównie różnego rodzaju łupki i mułowce. Przebadane skały charakteryzują się stosunkowo monotonnym składem macerałowym. Dominują macerały grupy liptynitu, mniej licznie obserwuje się macerały grupy witrynitu, natomiast grupa inertynitu jest obecna jedynie incydentalnie. Skład macerałowy sugeruje środowisko brakiczne. Zarówno wyniki pomiarów refleksyjności witrynitu, jak i pirolizy Rock-Eval wskazują, iż stopień dojrzałości materii organicznej jest zmienny i waha się od stadium niedojrzałego po główne okno ropne, przy czym obserwuje się trend wzrostowy w kierunku południowo-wschodnim.