Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rejonizacja hydrogeologiczna i hydrodynamika wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego w dolinie Łyny i na obszarach przyległych

Warumzer Rafał

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

229--235

PL

Rozpoznanie warunków występowania pierwszego poziomu wodonośnego (PPW) oraz określenie jego hydrodynamiki było związane z opracowaniem arkusza Dobre Miasto Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000. Prace związane z rozpoznaniem PPW zostały wykonane w 2017 r. Na terenie doliny Łyny i otaczających ją obszarach wyróżniono siedem jednostek hydrogeologicznych, które mimo różnic wynikających na przykład z typu poziomu PPW (podrzędny, główny), tworzą jeden spójny system krążenia wód podziemnych PPW, związany wyłącznie z osadami czwartorzędowymi.

EN

Identification of hydrogeological conditions and the occurrence and hydrodynamics of the first aquifer was made as part of mapping in the Dobre Miasto sheet of the Hydrogeological Map of Poland 1:50 000. Field investigations related to the identification of fthe irst aquifer were performed in 2017. In the Łyna River valley and neighbouring terrains, seven hydrogeological units have been recognized. Despite differences, they are related to various types of the first aquifer. All of them consist of groundwater circulation systems in the Quaternary strata, according to the lithology and topography of the study area.

2

Ocena i przyczyny zanieczyszczenia azotanami wód podziemnych w zachodniej części Polesia Lubelskiego i Wołyńskiego

Kaczor-Kurzawa D.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2015

|

T. 18, nr 2

141--153

PL

W pracy przedstawiono stan zanieczyszczenia wód pierwszego poziomu wodonośnego azotanami na obszarze zagospodarowanym rolniczo (około 300 km2) w zachodniej części Polesia Zachodniego (Lubelskiego) i Wołyńskiego. Zawartość azotanów została zbadana w wodach podziemnych metodą fotometryczną za pomocą fotometru Slandi LF300 w 31 punktach dokumentacyjnych (studniach kopanych, studni wierconej, źródłach i sondach ręcznych). Zanieczyszczenie wód azotanami (o zawartości powyżej 50 mg NO‾3 /dm3) stwierdzono w 10 próbkach wody (32% populacji danych), a stan zagrożenia tym zanieczyszczeniem (o zawartości 25÷50 mg NO‾3 /dm3) odnotowano w 5 punktach. Stwierdzone zanieczyszczenie wód pierwszego poziomu ma charakter lokalny i związane jest głównie z nieuporządkowaną gospodarką komunalną oraz złym stanem sanitarnym gospodarstw rolnych. Migracji zanieczyszczeń transportowanych przez infiltrujące wody opadowe z powierzchni terenu do systemu wodonośnego sprzyjają dobre własności filtracyjne skał strefy aeracji i płytkie występowanie poziomu wód podziemnych (do 5 m). Naturalna podatność rozpatrywanego poziomu wodonośnego na ponad 90% powierzchni terenu badań jest wysoka i bardzo wysoka, co powoduje, że czas przenikania wód (z zanieczyszczeniami) wynosi tu odpowiednio do 5 lat (dla około 30% powierzchni terenu - podatność bardzo wysoka) i 5-25 lat (dla około 65% powierzchni terenu - podatność wysoka).

EN

This paper presents research concerning nitrates contamination within the Uppermost Aquifer on 300 km2 study area in Polissia region, SE Poland. The analysis of nitrate concentration was conducted with the use of field-gauges set SLANDI. 31 analyzed groundwater samples were collected from hand-dug wells, pumping wells, springs and water-sampling probes. The nitrates pollution of groundwater (NO‾3 > 50 mg/dm3) was confirmed for 10 samples (32% of population), and potential nitrate pollution hazard (NO‾3 > 50 mg/dm3) was determined for 5 groundwater samples. Such results were determined in samples coming from the following villages: Stefanów, Wólka Cycowska, Przymiarki, Kolonia Wesołówka, Sławek, Stręczyn Nowy, Buza, Chojeniec, Romanówka, Stasin Dolny, Świerszczów, Zgniła Struga, Biekiesza and Dorohucza. High nitrates concentration within the Uppermost Aquifer were confirmed only locally, nearby farms characterized by invalid sanitary condition. In such cases the nitrate pollution of groundwater was caused mostly by waste from farming production and/or leaking septic tanks. High nitrates concentration was usually connected with high content of sulfates (from 57.5 up to 267.2 mg/dm3) and chlorides (Cl‾ from 15.4 up to 97.3 mg/dm3). Relatively high rate of nitrate pollution migration, from the land surface towards the Uppermost Aquifer, resulted from the specific construction of vadose zone, which is built of permeable sands and limestone. Additionally, groundwater table is situated on the depth up to 5 m below land surface. The above mentioned conditions caused that, the greater part of the examined area is characterized by high vulnerability (65% of the area) or extremely high vulnerability (30%) to anthropogenic contamination. Vertical migration time of anthropogenic pollution, transported by infiltrating water from the land surface to the aquifer, is estimated on less than 5 years for the areas of extremely high vulnerability, and on 5 up to 25 years for the areas of high vulnerability.

3

Ocena jakości i podatności na zanieczyszczenia wód pierwszego poziomu wodonośnego w rejonie doliny rzeki Nidy na odcinku Brzegi–Pińczów

Wiktorowicz B., Białecka K., Lipiec I.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 462

187--195

PL

W artykule przedstawiono ocenę jakości i podatności na zanieczyszczenia wód pierwszego poziomu wodonośnego (PPW) w rejonie doliny rzeki Nidy na odcinku Brzegi–Pińczów. Klasy wrażliwości wód PPW na zanieczyszczenia, określone stopniem podatności naturalnej, oceniono na podstawie czasu wymiany polowej pojemności wodnej gleb i skał strefy aeracji przez infiltrujące wody opadowe (MRT – mean residence time). W badanym rejonie występują głównie wody o bardzo wysokiej i wysokiej klasie wrażliwości. Na podstawie oznaczeń polowych wybranych wskaźników jakości wód wyznaczono pięć stref, gdzie PPW jest zanieczyszczony związkami azotu (NO3 >50 mg/dm3) oraz sześć rejonów zagrożonych zanieczyszczeniem (25 < NO3 > 50 mg/dm3). Zanieczyszczenia mają charakter lokalny i pochodzą z obszarów zwartej zabudowy nieobjętej kanalizacją sanitarną lub powstają w rezultacie rolniczego użytkowania terenu. Migracji związków azotu sprzyja brak naturalnej izolacji na większości badanego obszaru. Ze względu na realne zagrożenie zanieczyszczeniem azotanami wód PPW niezbędne jest wnikliwe monitorowanie zmian zawartości azotanów w wodach podziemnych.

EN

This article presents estimation of water quality and susceptibility of shallow water table aquifer to pollution in the Brzegi–Pińczów section of the Nida River valley. Groundwater vulnerability is evaluated according to mean residence time (MRT) determined by the time of water infiltration from the ground surface to the groundwater table of the first aquifer according to the piston flow model of soil water and unsaturated zone water. The analysis shows that the groundwater vulnerability is mainly very high and high in the study area. This means that the aquifer is susceptible to penetration of pollution from the surface. On account of the risk of nitrogen contamination to the first aquifer waters, it is necessary to monitor nitrogen content changes in groundwater.

4

Wstępna analiza wyników polowych badań zróżnicowania obszarowego i sezonowych zmian zawartości azotanów w pierwszym poziomie wodonośnym

Czebreszuk J., Ćwiertniewska Z., Nidental M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/1

59--66

PL

Od 2006 r. w Państwowym Instytucie Geologicznym – Państwowym Instytucie Badawczym prowadzone są prace dotyczące opracowania warstw informacyjnych bazy danych GIS MhP 1:50 000 „pierwszy poziom wodonośny – wrażliwość na zanieczyszczenie i jakość wód” (PPW-WJ). Analiza wyników badań terenowych wskazała na problematykę obszarowej i sezonowej interpretacji zawartości azotanów w wodach PPW. Zaprezentowano wstępną ocenę wyników badań polowych I i II transzy PPW-WJ, w celu przedstawienia ogólnego stanu zanieczyszczenia wód oraz możliwości ich obszarowej interpretacji. Badania wód przeprowadzono w punktach dokumentacyjnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny. Zestawienie wyników pozwoliło na wstępne wskazanie rejonów o wysokiej zawartości w wodach PPW i widocznej sezonowej zmienności. W celu potwierdzenia uzyskanych wyników należałoby przeprowadzić bardziej ukierunkowane badania przez znacznie dłuższy okres czasu.

EN

Since 2006 the Polish Geological Institute – National Research Institute has been conducting works on GIS HMP 1:50 000 information layers of “first aquifer – vulnerability and quality” (FA–VQ). The analysis of the field data indicated the problems of areal and seasonal interpretations of the concentration of nitrates in the FA. This article present the preliminary analysis of from stages I and II of the FA–VQ and associated tasks, which was aimed at the assessment of water pollution with and the possibility of its spatial interpretations. The water investigation was conducted in the First Aquifer’s documentation points. The summary of results allowed for a preliminary indication of the regions with high contents of in the FA and apparent seasonal changes. In order to confirm the results, it is necessary to carry out a more targeted research for a much longer period of time.

5

Warunki występowania i krążenia wód pierwszego poziomu wodonośnego w obszarze arkusza Zawichost MhP 1:50 000

Wiktorowicz B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

nr 445 Hydrogeologia z. 12/2

709--716

PL

Hydrogeologiczne warunki występowania i hydrodynamika pierwszego poziomu wodonośnego posiadają kluczowe znaczenie dla kształtowania się zasobów wód podziemnych na danym obszarze. Region arkusza Zawichost wykazuje korzystne warunki hydrogeologiczne. Wyniki analizy warstw informacyjnych wskazują, że hydrogeologiczne warunki występowania pierwszego poziomu wodonośnego są zróżnicowane przestrzennie, co wynika przede wszystkim ze skomplikowanej budowy geologicznej i zróżnicowanej rzeźby w obszarze arkusza. W terenie objętym rozpoznaniem, wody pierwszego poziomu wodonośnego występują w osadach czwartorzędowych dolin rzecznych, a na wysoczyznach w piaskach i piaskowcach neogeńskich, wapieniach, opokach i marglach górnokredowych oraz wapieniach górnojurajskich. Niektóre jednostki hydrogeologiczne stanowią połączony poziom czwartorzędowy z wodami występującymi w starszych utworach.

EN

Hydrogeological conditions and hydrodynamics of the first aquifer are of major importance for the formation of groundwater resources in the area. The region Zawichost has favorable hydrogeological conditions. The results of the analysis of information layers indicate that the hydrogeological conditions are varied spatially, which is primarily due to complicated geological and geomorphological region of the sheet. First aquifer water found in Quaternary sediments of river valleys, on plateaus in the sands and sandstones of the Neogene, in the Upper Cretaceous and Upper Jurassic limestone and marl. Some units are connected with the waters of the quaternary aquifer occurring in the older sediments.

6

Zawartość związków azotu w wodzie na Wzgórzach Sokólskich

Jekatierynczuk-Rudczyk E., Miakisz B., Górniak A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2009

|

T. 9, z. 2

59-71

PL

W pracy przedstawiono ocenę stężenia związków azotu w wodzie gminy Szudziałowo położonej w północno-wschodniej Polsce, na Wzgórzach Sokólskich. Spośród badanych typów wody (powierzchniowe i podziemne) największe stężenie azotu azotanowego zanotowano w wodzie podziemnej pierwszego poziomu wodonośnego. W wodzie ze środkowej i północnej części gminy Szudziałowo stężenie to nie przekraczało wartości dopuszczalnych dla wody przeznaczonej do spożycia oraz zaproponowanych jako graniczne w dyrektywie azotanowej. W wodzie z zalesionej części gminy stężenie azotanów było niewielkie. Woda pierwszego poziomu wodonośnego na omawianym obszarze jest powszechnie wykorzystywana do zaopatrzenia ludności w wodę do picia, dlatego szczegółowe monitorowanie jej jakości jest bardzo ważne.

EN

Concentrations of mineral forms of nitrogen in surface and ground waters of the Szudziałowo commune situated between two rivers: the Vistula and Niemen in north-east Poland were analysed. The highest concentrations of nitrate nitrogen were noted in waters of the first aquifer. In central and northern part of the rural commune Szudziałowo the concentrations did not exceed standards established for drinking water and those proposed in the Nitrate Directive. In afforested part of the commune nitrate concentrations in water were small. Waters of the first aquifer in study area are used for drinking purposes and therefore monitoring their quality is very important.

7

Zastosowanie metody AHP do oceny reprezentatywności studzien głębinowych pierwszego poziomu wodonośnego

Kachnic M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/1

199-203

PL

W pracy wykorzystano metodę AHP w celu analizy reprezentatywności studzien w rejonie Unisławia, w których rozpoznano pierwszy poziom wodonośny. Do oceny reprezentatywności studzien przyjęto następujące kryteria: informacje o występowaniu lub braku warstwy wodonośnej, wydajność jednostkowa, rodzaj przeprowadzonej weryfikacji terenowej studzien i możliwość weryfikacji informacji o punkcie badawczym poprzez aktualny stan fizyczny studni. Wybrane kryteria nie zapewniają pełnej oceny wszystkich punktów opróbowania pierwszego poziomu wodonośnego (Ppw) pod kątem ich przydatności do wyznaczenia zasięgu Ppw. Wypracowanie metodyki oceny reprezentatywności i wiarygodności punktów rozpoznania hydrogeologicznego jest pierwszym etapem do opracowania rankingu informacji zamieszczonych na mapach hydrogeologicznych. Opracowany ranking punktów można odnieść do jednostki obszarowej, w której one występują, a następnie ocenić statystycznie, czy punkty te w wystarczającym stopniu spełniają wymogi, jakie zostaną ustalone dla badanej jednostki obszarowej. Procedury obliczeniowe realizowano w programie IDRISI.

EN

The AHP method was used for the simplified assessment of validity of wells from the Unisław area in Poland. Validity of wells is the degree of belief of wells which were used for evaluation of the area where shallow groundwater exists. To establish the degree of belief of wells, information about the top and bottom of the aquifer, technical conditions of wells and aquifer yield were used.

8

Mapa wiarygodności rozpoznania pierwszego poziomu wodonośnego wykonana na podstawie rankingu studzien w rejonie Unisławia

Kachnic M.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2009

|

Vol. 20

173--183

PL

W artykule przedstawiono wykorzystanie założeń metody analizy hierarchii (AHP – Analytical Hierarchy Process) do opracowania rankingu przydatności studzien kopanych i wierconych wykorzystanych do określenia zasięgu występowania pierwszego poziomu wodonośnego (ppw). Badania zostały zrealizowane na obszarze objętym arkuszem Unisław Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000. Procedura przygotowania, analizy i wizualizacji danych została opracowana z pomocą programu IDRISI. Do struktury decyzyjnej opracowania rankingu studzien wierconych przyjęto następujące kryteria: informacje o występowaniu (lub braku) warstwy wodonośnej; wydajność jednostkową, rodzaj przeprowadzonej weryfikacji terenowej studzien oraz możliwość weryfikacji informacji o punkcie badawczym poprzez aktualny stan techniczny studni. Do struktury decyzyjnej rankingu studzien kopanych przyjęto następujące kryteria: rodzaj użytkownika, stan techniczny studni, występowanie studni w innych bazach danych (mapach), głębokość studni i wysokość słupa wody. Preferencje w zakresie poszczególnych kryteriów określano przy pomocy charakterystycznej dla metody AHP postaci względnych ocen ważności kryteriów. Mapy cząstkowe kryteriów zagregowano do mapy wynikowej metodą ważonej kombinacji liniowej. Ostateczną mapę wynikową uzyskano z pomocą modelowania kartograficznego i modułu CONTRACT z programu IDRISI. Wyniki analiz świadczą o słabym pokryciu terenu badań wiarygodną informacją wynikającą z rozpoznania punktowego pierwszego poziomu wodonośnego.W celu pełnego zobrazowania „stanu wiedzy” (knowledge base) procedurę należy uzupełnić o pozostałe składniki środowiska przyrodniczego mające znaczenie przy ustalaniu zasięgu ppw (np. źródła, wody powierzchniowe, inne otwory geologiczne).

EN

The study evaluated the reliability of water wells, both drilled and excavated, as a source of information about the depth of shallow groundwater in the area of Unisław, Poland. The AHP method was used to assess the representativeness of measurement points used. In the case of drilled wells the parameters under evaluation included a confirmation of an aquifer existence or lack of it, its specific yield, type of field check performed and whether a measurement point could be verified by checking its technical condition. In the case of dug wells the parameters included user details, technical condition, overall depth, water depth and existence in cross-referenced databases (maps). A pixel-standardised image for each criterion was generated using the IDRISI software package (at a 100 m pixel size) and aggregated using the Weighted Linear Combination method. The resulting map shows a generally weak coverage of the area with reliable water wells in the research region.

9

Groundwater vulnerability in the light of information layers of the hydrogeological map of Poland, scale 1:50,000

Herbich P, Przytuła E., Woźnicka M.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2008

|

Vol. 24

69-74

EN

Determination of the possibility of natural groundwater protection is one of more important issues currently undertaken in connection with the implementation of the Water Framework Directive strategy in Poland. It refers both to shallow groundwater circulation systems and main usable aquifers. This report presents information layers of the Hydrogeological Map of Poland, scale 1:50,000, which determine vulnerability of the first aquifer and a groundwater degradation risk of the main usable aquifer.

PL

Określenie naturalnych możliwości ochronnych wód podziemnych jest jednym z ważniejszych zadań jakie podejmowane są obecnie w związku z wdrażaniem w Polsce ustaleń wynikających z Ramowej Dyrektywy Wodnej. Dotyczy to zarówno płytkich systemów krążenia wód podziemnych, jak i głównych użytkowych poziomów wodonośnych. W niniejszym opracowaniu przedstawiono warstwy informacyjne Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000, które określają wrażliwość na zanieczyszczenie pierwszego poziomu wodonośnego oraz stopień zagrożenia głównego użytkowego poziomu wodonośnego.