W pracy dokonano oceny stanu technicznego budowli piętrzących (przepusto-zastawek i zastawek) zlokalizowanych na obiekcie nawodnień podsiąkowych Solec. Analizy dokonano w aspekcie możliwości odbudowy i modernizacji systemu melioracyjnego w celu ponownego wykorzystania do zwiększenia retencji wodnej na przyległych obszarach. Badaniami objęto wybrane parametry budowli, jak: wielkość przykrycia glebą rurociągów podziemnych przepusto-zastawek, stan ich zamulenia, wielkość osadzenia przyczółków w stosunku do powierzchni terenu oraz stan prowadnic i elementów piętrzących. Analizowano również wpływ prac konserwacyjnych lub ich braku na wybrane parametry techniczne analizowanych budowli. Badania przeprowadzono na podstawie zalecanych metod pomiarowych wraz ze stosowanymi kryteriami oceny stanu technicznego wybranych parametrów technicznych. Obecnie żadna z analizowanych budowli nie jest w stanie piętrzyć i blokować odpływu wody na rozpatrywanym terenie gleb torfowo-murszowych.
EN
The paper presents an assessment of the technical condition of the weir constructions (culvertweirs and weirs) located in the sub-irrigation system Solec. The analysis was made in terms of the possibility of reconstruction and modernization of the sub-irrigation system for increasing of water retention in surroundings areas. The study included some parameters of weir constructions such as: the size of the soil cover of underground pipelines of culvert-weirs, their state of sediment deposits, the position of the abutments in relation to the soil surface and the state of guides and rising elements. Also the impact of conservation works or lack them on selected technical parameters was analysed. This study was based on recommended methods of measurement, together with the applicable criteria for assessing the technical condition of selected technical parameters. At present, none of the analysed weir constructions can not accumulate and block the water outlet on the considered area of peatmoors soils.
Artykuł przedstawia krótką charakterystykę zbiornika i prowadzonej gospodarki wodnej, aspekty wpływu piętrzenia na wody gruntowe, zagadnienia związane z procesem akumulacji rumowiska w części cofkowej oraz procesem erozji w korycie rzeki poniżej zapory czołowej, oddziaływaniem zbiornika na reżim hydrologiczny Warty poniżej zapory na przykładzie powodzi w 2010 r. i niżówek w 2015 r. Omówiono również zakres niezbędnych zrealizowanych prac związanych z zapewnieniem bezpiecznego funkcjonowania zbiornika oraz podkreślono potrzebę pogodzenia często sprzecznych ze sobą potrzeb użytkowników.
EN
The article presents a short characteristic of the reservoir and its water management, aspects related to the impact of damming on the ground waters level, issues related to the process of the bed load accumulation in the reservoir's backwater area, as well as the riverbed erosion process occurring downstream the frontal dam and the impact of the reservoir on the Warta’s hydrological regime downstream the dam, based on the example of the 2010 flood and 2015 low flows. It also discusses the scope of the necessary works that were carried out in order to ensure safe operation of the reservoir and stresses the necessity to reconcile different, often contradictory needs of the reservoir users.
Minęło 20 lat od momentu podjęcia przez zespół ówczesnego Zakładu Hydrologii i Gospodarki Wodnej UMK w Toruniu badań zlodzenia dolnej Wisły. W tym czasie wykonano sondowania w prawie 90 przekrojach poprzecznych koryta dolnej Wisły na odcinku rzeki o długości ponad 370 km. Ich głównym celem było określenie stopnia wypełnienia koryta rzeki lodem, a także jego struktury i związanego z tym zagrożenia piętrzeniem zatorowym. W zależności od przebiegu zlodzenia w czasie zimy oraz analizowanego odcinka wypełnienie to wahało się od ok. 10 do ponad 80%. W artykule omówiono zmienność wartości tego parametru na poszczególnych odcinkach rzeki, scharakteryzowano związaną z nim strukturę wypełnienia oraz grubość pokrywy lodowej. Omówiono wybrane, najgroźniejsze sytuacje zatorowe oraz uwarunkowania towarzyszące ich powstaniu.
EN
20 years have passed since the team of the then Nicolaus Copernicus University Department of Hydrology and Water Management in Torun started research on the lower Vistula icing. During this time, nearly 90 cross-sections of the lower Vistula were probed on the length of over 370 km. Their main goal was to determine the level of the riverbed filling with ice, as well as its structure and the related jam risk. Depending on the icing course during the winter and depending on the analyzed section, the fill level ranged between 10% and over 80%. The article discusses the variability of this parameter in different river sections, characterizes the associated fill structure and the thickness of the ice cover. It also describes selected, most dangerous jam situations and conditions that led to their occurrence.
Przedmiotem analizy była filtracja przez zaporę czołową zbiornika Jeziorsko. W artykule porównano wyniki symulacji numerycznych z danymi archiwalnymi stanów wody w zaporze z okresu napełniania zbiornika. Wykonano również obliczenia filtracji dla dwóch wariantów hipotetycznych awarii polegających na uszkodzeniu folii i fartucha u zbocza skarpy odwodnej, wyznaczając położenia krzywych depresji oraz rozkłady prędkości przepływu. Analizowane uszkodzenia spowodowały przemieszczenie się w górę krzywych depresji oraz zwiększyły gradienty filtracyjne. Obliczenia wykazały duże gradienty hydrauliczne w okolicach drenażu odwadniającego oraz rowów opaskowych, co może wyjaśniać pojawienie się tam zjawiska sufozji obserwowane w trakcie pierwszych napełnień zbiornika. Do analizy wykorzystano oprogramowanie Hydrus 2/3D w wersji Standard.
EN
The performed analysis covered the Jeziorsko Reservoir front dam seepage. The study compares the results of numerical simulations with historical data on water stages in the dam dating from the period when the reservoir was being filled. It also contains the results of seepage calculations for two hypothetical failure variants consisting in damage to the membrane and apron at the upstream escarpment slope, carried out by determining the depression curves location and flow speed distributions. The analyzed damages resulted in moving the depression curves upwards and they increased the seepage gradients. The calculations indicated high hydraulic gradients in the area of the drainage and the surrounding dewatering ditches, what can explain the phenomenon of scouring observed during the first reservoir fillings. The analysis was carried out with the use of the Hydrus 2/3D Standard programme.
W pracy dokonano analizy ilości wody dopływającej do kanału odwadniającego na tle stanów wody w Odrze w przekroju Brzeg Dolny – Wały (górna woda na stopniu). Podstawę oceny stanowiły prowadzone przez Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu bezpośrednie pomiary natężenia przepływu w kanale w przekroju Warzyna w okresie 1971–2009. Analiza wyników, na tle stanów wody w Odrze, wykazała, że z upływem czasu, w warunkach tej samej rzędnej piętrzenia na jazie, obserwuje się coraz mniejsze wartości natężenia przepływu w kanale. Jest to spowodowane procesami uszczelniania się koryta Odry i terenów międzywala. W latach 1971–2009 średnie roczne natężenie przepływu w kanale w przekroju Warzyna zmniejszyło się ze 196 dm3·s–1·do około 80 dm3·s–1. Badania wykazały, że ilość wody dopływającej do kanału jest zmienna w czasie i zależy od różnicy rzędnych zwierciadła wody w Odrze spiętrzonej i w kanale. W pracy przedstawiono dynamikę zmian dopływu wody do kanału w przeliczeniu na metr różnicy poziomów zwierciadła wody w Odrze i kanale odwadniającym. Na podstawie przeprowadzonych analiz wykazano, że w podobnych warunkach lokalizacyjnych, gruntowo-wodnych i zbliżonych wysokościach piętrzenia do określania parametrów podstawowych urządzeń odwadniających można przyjmować dopływ wód przesiąkowych około 35–40 dm3·s–1·km–1 na metr różnicy między poziomem wody w rzece spiętrzonej i kanale.
EN
The paper analyses the amount of water flowing into the drainage canal in comparison to the levels of the Odra waters in the Brzeg Dolny – Wały cross section (upper water in the barrage). The results of the measurement of the flow intensity in the canal in 1971–2009 provided the basis for the evaluation. The analysis led to the conclusion that with the same ordinate of damming in the barrage the average yearly flow in the canal in the Warzyna section decreased from 196 m3·s–1 to about 80 dm3·s–1 as the Odra’s riverbed and the area between the embankments became tighter. The flow into the canal changes in time and depends on the difference between water levels in the Odra and in the canal. The paper presents the dynamics of changes in the water flow into the canal in relation to 1 m of difference between the level of water in the Odra and the drainage canal. It was shown that in a similar location, ground and water conditions as well as similar damming levels, the value of the drained water can be estimated to be about 35–40 dm3·s–1·km–1 for 1 meter of difference of the water level in the river and the canal.
Eksploatacja nowobudowanego stopnia wodnego Malczyce spowoduje podział przyległej doliny na dwie strefy – powyżej stopnia woda będzie infiltrować na teren doliny, a w strefie poniżej Odra będzie miała nadal charakter drenujący. Pobranie wody z górnego stanowiska stopnia umożliwi poprawę warunków wodnych na terenach położonych poniżej spiętrzenia. Na prawym brzegu, na wysokości stopnia, zaprojektowany został zbiornik wyrównawczy, z którego woda pobierana będzie m.in. na potrzeby nawadniania lasów a także do zasilania górnego odcinka cieku Młynna-Brzeźnica oraz obszarów wykorzystywanych rolniczo znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie cieku. W pracy przeanalizowano wpływ podniesienia poziomów wody w rzece Młynna-Brzeźnica na zmianę poziomu wód gruntowych w strefie przyległej do cieku. Za pomocą obliczeń analitycznych określono poziomy wód gruntowych przy odpowiednich stanach wody w rzece i na tej podstawie określono przyrosty poziomów wód gruntowych w stosunku do stanu wyjściowego, za jaki uznano poziom wód pomierzonych we wrześniu 2013 r. Wyznaczono również zasięgi skutecznego oddziaływania cieku Młynna-Brzeźnica w warunkach zasilania go wodą z górnego stanowiska Odry przy natężeniu przepływu 0,1 i 0,5 m3∙s1.
EN
Exploitation of newly constructed Malczyce barrage will split the adjacent valley into two zones – above the barrage water will infiltrate from the river into the valley, however, below the dam, Odra will still draining river. Delivery of water from the upper level of the dam will help to improve water conditions of lands located below the damming. On the right bank, at the height of the step, built surge tank, from which water will be collected include forests for irrigation and to supply the upper section of the watercourse Młynna-Brzeźnica and areas used for agricultural purposes in the immediate vicinity of the watercourse. After the construction of Malczyce barrage Odra, in the zone located above the dam, will stay a drainage river. The water conditions of this area can be improved by supplying water from the compensation reservoir located on upper position of the dam. An influence of increasing of water level in Młynna-Brzeźnica river on groundwater level in adjacent areas was analyzed in the paper. Groundwater levels and their increasing with comparison to levels observed in September 2013 was calculated using a mathematical model. An effective range of influence of Młynna-Brzeźnica river for flow intensity 0,1 and 0,5 m3∙s 1 was discussed.
W artykule poruszono problematykę przywrócenia migracji ryb przez obiekty hydrotechniczne w aspekcie oddziaływania piętrzenia na morfologię koryta. Omówiono zmiany jakie mogą nastąpić w korycie rzeki na skutek piętrzenia wody i jej wykorzystania dla celów energetycznych, oraz wpływ, jaki piętrzenie wywiera na warunki migracji organizmów wodnych, głównie ryb. Przedstawiono priorytety oraz założenia projektowe, które powinny spełniać współczesne konstrukcje przepławek tak, aby ich działanie było jak najbardziej efektywne. Na podstawie prac związanych z opiniowaniem dokumentacji projektowych oraz wniosków o dofinansowanie budowy przepławek ustalono, jakie elementy powinny być brane pod uwagę podczas opracowywania koncepcji, projektu oraz użytkowania przyjętego rozwiązania udrożnienia stopnia dla migracji organizmów. Wskazano na potrzebę rzetelnej analizy uwarunkowań formalnoprawnych, środowiskowych i technicznych oraz różnych wariantów rozwiązań.
EN
In this paper aspects of the fish migration trough barrages in context of the barrage influence on river morphology are presented. River morphology changes as the result of the artificial water level increasing and water usage for the power plant are described. Also the barrage influence on fish migration conditions is presented. Fishpass projects priorities and foundations that should be fulfilled to get maximum efficiency are discussed in this paper. On the basis of applications for providing finances of fishpass projects and their realizations, aspects that should be taken into consideration during the conception, project elaborating and the fishpass utilization are specified. The necessity of law regulations and environment and technical aspects adequate analyse is emphasized. Also different versions of available solutions should be analysed.
Na bezpieczeństwo budowli piętrzących wpływa wiele podejmowanych czynności od momentu jej planowania i projektowania poprzez wykonawstwo i cały okres eksploatacji. Przedstawiono wyniki cyklicznie, corocznie wykonywanej oceny stanu bezpieczeństwa budowli piętrzących wodę w kraju, umożliwiającej badanie przedmiotowego stanu bezpieczeństwa w krótszym, jak i dłuższym okresie. Kilkaset osób rocznie przeprowadza kontrolę budowli piętrzących wodę, wypełniając tym samym obowiązek, jaki nakłada na właścicieli czy zarządców tych budowli art. 62 Prawa budowlanego. Przedstawiono wybrane statystyki kontroli oraz wynikające z niej wnioski.
EN
There are many activities that influence the safety of dams, from the stage of their planning and design, through the process of their erection and the entire period of exploitation. This report presents the results of the cyclic, annual inspection of dams in Poland, allowing estimation of their short-term safety. Еѵегу year, hundreds of people carry out evaluation of the safety of these structures, thus fulfilling the duty imposed on their owners and administrators by the article 62 of the Construction Law. The report presents selected inspections statistics and the resulting conclusions.
Budowa suchych zbiorników retencyjnych jest powszechnie stosowanym sposobem przeciwdziałania powodziom poprzez czasowe zatrzymanie powodziowej fali wezbraniowej. Piętrzenie wód powierzchniowych wywołuje jednocześnie zmiany reżimu wód podziemnych na skutek podniesienia bazy drenażowej oraz częściowego zablokowania przepływu wód podziemnych w konsekwencji budowy zapory. Analiza wpływu piętrzenia wody w projektowanym zbiorniku retencyjnym Boboszów na Nysie Kłodzkiej została przeprowadzona na podstawie numerycznej symulacji przepływu wód podziemnych, wykonanej przy wykorzystaniu metody elementów skończonych. Wyniki przeprowadzonych symulacji wskazują na wzrost wysokości zwierciadła wód podziemnych poniżej zapory o około 1–2 m w okresie maksymalnego piętrzenia zbiornika, w stosunku do stanu obecnego. Zmiana reżimu hydrogeologicznego, związana z piętrzeniem zbiornika, pociąga również za sobą wzrost prędkości przepływu wód podziemnych o około rząd wielkości pod zaporą oraz zwiększenie wydatku strumienia wód podziemnych w bezpośredniej bliskości zapory.
EN
Attenuation reservoirs are common and one of the most effective parts of integrated flood protection systems since they are temporally able to reduce the outflow peak from a mountainous catchment. Water lifting within reservoirs results in alternations of groundwater flow velocities and fluxes, and it locally hampers groundwater drainage due to water dam building. Influence of water lifting in the area of projected attenuation reserve Boboszów in the upper part of the Nysa Kłodzka catchment was analysed based on the finite elements groundwater flow model. Results of the numerical simulations show an increase of groundwater level by about 1–2 m in the area below the water dam for the time of maximum water lifting. Modification of hydrogeological conditions due to water impoundments results in the increase of groundwater velocities by about one order of magnitude under the dam, and in a significant increase of groundwater fluxes in the vicinity of the dam.
Zbiorniki wodne, do których należy zbiornik Nowaki, spełniająwiele funkcji ale zawsze poprawiają bilans wodny i mogą być wykorzystywane do różnych celów. Często jednak możliwość wykorzystania retencjonowanej w nich wody zależy od jej jakości [17]. Główną funkcjązbiornika Nowaki jest gromadzenie wody do celów rolniczych (nawodnienia w dolinie rzeki Korzkwi). Ponadto obiekt przeznaczony jest do celów rybackich i rekreacji [10, 19]. Zbiornik Nowaki ze względu na swoje położenie na Przedgórzu Sudeckim, niedaleko od miasta Nysa, jest miejscem atrakcyjnym turystycznie. W związku z tym należy badać stan czystości wody cieku zasilającego zbiornik i wody retencjonowanej w zbiorniku. Zła jakość wody dopływającej do zbiornika może spowodować eutrofizację wody zbiornika i tym samym zmniejszyć walory turystyczne i gospodarcze tego akwenu [21]. W pracy przedstawiono charakterystykę zbiornika zaporowego małej retencji Nowaki na potoku Korzkiew zlokalizowanego w województwie opolskim. Podano i omówiono funkcje zbiornika i spostrzeżenia dotyczące problemów eksploatacyjnych zbiornika. Ponadto przedstawiono wstępne wyniki badań jakości wody dopływającej do zbiornika i z niego odpływającej oraz wody retencjonowanej w zbiorniku. Badania przeprowadzono w 2008 roku. Pracę zakończono wnioskami o potrzebie kontynuowania badań jakości wody i hydrologicznych na terenie zlewni i zbiornika Nowaki.
EN
The paper presents characteristics of a small retention dam reservoir Nowaki on the Korzkiew River, in Opolskie Voivodeship. The Nowaki reservoir is one of 9 small retention dam reservoirs operating in the Opolskie Voivodeship. The reservoir functions were described and some remarks concerning operational problems were presented. Particular attention was paid to the quality of water in the reservoir. Preliminary results of the analyses of the quality of water flowing into the reservoir, outflowing and water stored in the reservoir were discussed. The measurements were carried out in 2008. The performed water quality analyses showed that due to N-NO3 -, N-NH4 +, water temperature, pH, electrolytic conductivity the waters did not exceed the limit values defined for class I. As far as total suspended solids are concerned the exceedence of limit values defined for class II was recorded. It was also observed that the water from the Nowaki reservoir was not euthrophic and sensitive to such pollutants as nitrogen compounds from agricultural sources. The analyses of water from the reservoir showed that among the investigated water quality indicators the most unfavorable conditions for the existence of fish were caused by nitrites and total suspended solids, the values of which exceeded the values defined for fish. Due to the values of total suspended solids the quality of the analyzed water does not meet the requirements defined for water used in inland water basins, either. It was concluded that for the efficient use of the Nowaki reservoir proper agricultural and water-sewage management in the reservoir catchment should be ensured. The paper shows that the present technical state of the reservoir is faultless. The final conclusion is that water quality analyses and hydrological and meteorological measurements in the Korzkiew catchment and the Nowaki reservoir should be continued. This could contribute to the improvement of water management and reduction of unfavorable effects of hydro-meteorological phenomena and potential water pollution.
Zadaniem każdej budowli inżynierskiej jest bezpieczne przeniesienie i przekazanie nacisków na podłoże gruntowe. W przypadku budowli ziemnych, do których zaliczają się nasypy komunikacyjne, zagrożeniem bezpieczeństwa ich pracy jest utrata stateczności skarp, polegająca na przemieszczeniu się masy gruntu. Zjawisko to jest wynikiem przekroczenia wytrzymałości gruntu na ścinanie wzdłuż pewnej powierzchni, nazywanej powierzchnią po.ślizgu.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W pracy przedstawiono konstrukcję jazu, w którym element piętrzący jest wykonany z materiału syntetycznego, w formie powłoki wypełnionej wodą przymocowanej do betonowego progu. Konstrukcja taka może piętrzyć wodę w rzekach, kanałach czy zbiornikach wodnych. W okresie występowania niskich stanów w rzekach często występują niedobory wody do chłodzenia dla elektrowni cieplnych. Jazy z wiotkich powłok mogą służyć do okresowego podpiętrzania rzeki. Gdy nie zachodzi potrzeba piętrzenia, z powłoki wypuszcza się wodę i pusta powłoka opada na dno rzeki. Konstrukcja takiego jazu jest względnie prosta i łatwa w obsłudze.
EN
The work presents a construction of a dam where the damming element is built of synthetic materiał to form an inflatable construction filled with water and anchored to a concrete base. Such construction may raise water level in rivers, canals or water reservoirs. At low river stages deficiencies of water for cooling thermal power stations occur. Collapsible dams may be used for a periodical raising river stage. When there is no need for water damming, water is let out of the dam and empty structure settles on the river bortom. Such dam construction is relatively simple and easy to operate.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.