Artykuł dotyczy granitoidów z masywu Strzegomia-Sobótki, które odsłaniają się w złożu „Gniewków”. Wyniki badań petrograficznych niezmienionych i przeobrażonych granitoidów odniesiono do oznaczonych wartości podstawowych fizyczno-mechanicznych właściwości tych skał, wykorzystując w tym celu statystyczny plan sympleksowo-kratowy typu {6,2} z programu Statistica. Wykazano, że powszechna serycytyzacja plagioklazów i chlorytyzacja biotytu, zachodzące na etapie pomagmowym, głównie w warunkach hydrotermalnych, wpłynęły istotnie na wzrost nasiąkliwości wagowej i obniżenie wytrzymałości na ściskanie granitoidów. W wyniku procesów hipergenicznych, przede wszystkim wietrzenia fizycznego tych skał, składniki mineralne uległy powszechnie spękaniu, natomiast w mniejszym stopniu zaszła serycytyzacja i kaolinityzacja skaleni, wywołana wietrzeniem chemicznym. Zjawiska te spowodowały wyraźne obniżenie zwięzłości granitoidów, wyrażające się wzrostem wartości ścieralności na tarczy Boehmego. Występowanie w złożu kopaliny reprezentującej różny stopień przeobrażenia powoduje, że uzyskiwany surowiec wykazuje zmienną jakość, uzależnioną od miejsca prowadzonej eksploatacji.
EN
The author deals with the granitoids of the Strzegom-Sobótka massif that are exposed in the Gniewków quarry. The results of petrographical investigations of the fresh and altered rock varieties were compared with the physico-mechanical rock properties using the simplex grate statistical plan {6,2} of the Statistica programme. Commonly occurring sericitization of plagioclases and chloritization of biotite, caused by post-magmatic, mainly hydrothermal processes, significantly increases water absorbability and lowers compressive strength of the granitoids. Physical weathering results mainly in fracturing of mineral components, whereas the sericitization and kaolinitization of the feldspars are rather weakly expressed. These processes lowered compactness of the granitoids which is marked by an increased Böhme disc abrasion. Since the alterations of the granitoids spatially differ, also the stone products have variable properties depending on their location within the quarry.
Artykuł dotyczy piaskowców ogniwa popradzkiego, które odsłaniają się w złożu „Osielec” położonym w raczańskiej strefie facjalno-tektonicznej płaszczowiny magurskiej w polskich Karpatach fliszowych. Na podstawie wykonanych badań stwierdzono, że zróżnicowane warunki transportu i depozycji materiału detrytycznego doprowadziły do nagromadzenia osadów charakterystycznych dla subfacji piaskowców masywnych (mS) i uziarnionych frakcjonalnie (gS). Zdeponowany materiał podlegał intensywnym przemianom diagenetycznym, głównie procesom cementacji węglanowej i krzemionkowej, kształtującym fizyczno-mechaniczne właściwości piaskowców, które zmodyfikowane zostały przez późniejsze zjawiska wietrzeniowe. Przy pomocy statystycznego modelu określono wpływ procesów diagenetycznej cementacji na właściwości techniczne piaskowców. Ze względu na różny stopień nasilenia zjawiska wietrzenia składników mineralnych, piaskowce obu subfacji podzielone zostały na trzy grupy reprezentujące kolejne fazy wietrzenia. Stwierdzono, że różnią się one między sobą także wartościami fizyczno-mechanicznych parametrów. Współwystępowanie w profilu złoża różnych odmian facjalnych kopaliny, reprezentujących różny stopień zwietrzenia powoduje, że uzyskiwany surowiec wykazuje zmienną jakość, uzależnioną od miejsca prowadzonej eksploatacji.
EN
Sandstones of the Poprad member occur in the Osielec deposit located within the Racza facies-tectonic zone (Magura Series) of the Polish Flysch Carpathians. Varying conditions of transport and deposition of their detrital material resulted in the development of sediments belonging to two subfacies: the massive sandstones (mS) and the sandstones with graded bedding (gS). The material deposed underwent intensive diagenesis, including mainly its cementing with carbonates and silica, responsible for physical and mechanical properties of the rocks, but finally modified by weathering. Applying a statistical model, an impact of diagenetic cementation on the technical properties of the sandstones has been established. Considering the variable extent of the weathering processes, the sandstones of both subfacies have been further divided into three groups depending on differing alterations of their mineral components. Thus, the groups also differ in their physical and mechanical properties. As a result, the stone products have variable technical properties, strongly dependent on the place of their quarrying within the deposit.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.