Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analysis of land use and land cover maps suitability for estimating population density in urban areas - exclusion of the equifinality phenomenon on population maps developed from CLC, UA and OBIA data

Pirowski Tomasz, Berka Katarzyna

Geoinformatica Polonica

|

2019

|

T. 18

45--55

EN

The series of articles contains a comparison of the possibilities of using for dasymetric estimation of population distribution of spatial information about buildings. The buildings come from three sources characterized by different spatial, thematic and temporal accuracy. These are data from Corine Land Cover (CLC) and Urban Atlas (UA) projects and the result of object classification (OBIA) of RapidEye data. The experiment was carried out in the area of Krakow. Statistical data from 141 city urban units (u. u.) were used. In the first two parts of the cycle, population conversions based on CLC, UA, OBIA and OBIA in combination with UA were presented (Pirowski and Timek, 2018; Pirowski et al., 2018). In total, 12 maps of Kraków’s population were obtained. RMSE and MAPE mean errors were calculated as well as population density for each category of residential development. The results were discussed. In the third part of the cycle, the obtained population maps were analyzed in detail, referring to the Bronowice district (the north-western area of the city) prepared especially by the population. The reference map has been made in high resolution. The methodology of its elaboration has been described in detail. Complementary use of orthophotomap from aerial photographs together with public databases (Geoportal, OpenStreetMap, GoogleStreetView) was presented. The proprietary MMAPE parameter has been proposed. The parameter analyzes the similarity of the reference map of Bronowice with the dasymetric maps. It allows you to statistically describe their credibility and exclude the phenomenon of equivalence. As a result of the conducted research, an erroneous population distribution was detected for the variant OBIA, in which the weights were determined by minimizing the MAPE error. From the remaining experiments, the three best results were obtained by maps using information about urban development from Urban Atlas (MMAPE100m = 19.3–22.1%). Complementary use of OBIA and UA did not bring any synergy effect – the results were worse than for UA (21.6–24.3%). High errors were noted for OBIA – it is only worth to notice a better result from the binary OBIA method (MMAPE100m = 22.8%) than the result from the binary CLC method (MMAPE100m = 24.3%). At this stage of the research, UA data is recommended for the conversion of population. The object classification methods are not a reliable source of data on building types, and such information is necessary for the use of surface-by-weight methods. The use of OBIA is possible only in the binary method and gives results similar to the use of data from CLC. In the fourth part, it is planned to verify the population maps using the Central Statistical Offic (CSO) kilometer network for the whole of Poland, which was made available in 2017. On the basis of multivariate tests and two-stage verification, the authors plan to provide the advantages and disadvantages of the described methods of population conversion and to develop a ranking of the obtained Krakow population maps.

PL

Cykl artykułów zawiera porównanie możliwości wykorzystania do dazymetrycznego szacowania rozmieszczenia ludności informacji przestrzennej o zabudowie z trzech źródeł, charakteryzujących się różną dokładnością przestrzenną, tematyczną i czasową: dane z projektów Corine Land Cover (CLC) i Urban Atlas (UA) oraz klasyfikacji obiektowej (OBIA) danych RapidEye. Eksperyment przeprowadzono na obszarze Krakowa, wykorzystując dane statystyczne ze 141 jednostek urbanistycznych miasta. W pierwszych dwóch częściach cyklu zaprezentowano przeliczanie populacji w oparciu o CLC, UA (Pirowski i Timek, 2018) oraz OBIA, w tym jej skorygowany wynik poprzez połączenie z UA (Pirowski i in., 2018). Łącznie uzyskano 12 map zaludnienia Krakowa. Poddano dyskusji obliczone błędy średnie RMSE i MAPE oraz wagi zagęszczenia ludności dla każdej kategorii zabudowy mieszkalnej. W trzeciej części cyklu uzyskane wyniki poddane zostały szczegółowej analizie dzięki specjalnie przygotowanej przez autorów, wysokorozdzielczej referencyjnej mapie ludności dzielnicy Bronowice (północno-zachodni obszar miasta). Szczegółowo opisano przyjętą metodykę jej opracowania, w tym komplementarne wykorzystanie interpretacji ortofotomapy ze zdjęć lotniczych oraz ogólnodostępnych baz danych (Geoportal, OpenStreetMap, GoogleStreetView). Zaproponowano autorski parametr MMAPE, analizujący podobieństwo mapy referencyjnej Bronowic z mapami dazymetrycznymi, pozwalający statystycznie opisać ich wiarygodność i wykluczyć zjawisko ekwifinalności. W wyniku przeprowadzonych badań wykryto błędny rozkład ludności dla wariantu opartego o klasyfikację obiektową z ustalaniem wag na drodze minimalizacji błędu MAPE. Spośród pozostałych eksperymentów trzy najlepsze wyniki uzyskały mapy wykorzystujące informacje o zabudowie z Urban Atlas (MMAPE100m = 19,3–22,1%). Komplementarne wykorzystanie OBIA i UA nie przyniosło efektu synergii – wyniki są gorsze niż dla UA (21,6–24,3%). Wysokie błędy odnotowano dla OBIA – warto jedynie odnotować lepszy wynik dla metody binarnej OBIA (MMAPE100m = 22,8%) niż dla metody binarnej CLC (MMAPE100m = 24,3%).Na tym etapie badań rekomenduje się do przeliczania ludności stosować dane UA. Metody klasyfikacji obiektowej nie są wiarygodnym źródłem danych o rodzajach zabudowy, niezbędnym dla metod powierzchniowo-wagowych. Stosowanie OBIA jest możliwe w metodzie binarnej i daje rezultaty zbliżone do korzystania z CLC. W czwartej części planuje się weryfikację map zaludnienia wykorzystując siatkę kilometrową GUS, udostępnioną przez urząd w 2017 roku, dla całej Polski. Na bazie wielowariantowych testów i dwuetapowej weryfikacji autorzy planują podać ograniczenia proponowanej metody przeliczania ludności oraz opracować ranking map.

2

Współczesna teledetekcja w badaniach środowiska geograficznego - XXIII Ogólnopolska Konferencja Fotointerpretacji i Teledetekcji - Łódź, 24-25 IX 2018 r.

Jaskulski M.

Teledetekcja Środowiska

|

2018

|

T. 59

51--57

PL

W dniach 24-25 września 2018 roku na Wydziale Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego odbyła się XXIII Ogólnopolska Konferencja Fotointerpretacji i Teledetekcji. Jest to cykliczne spotkanie specjalistów z tej dziedziny nauki organizowane od 1964 roku. Organizatorami konferencji były: Oddział Teledetekcji i Geoinformatyki Polskiego Towarzystwa Geograficznego, Sekcja Teledetekcji Komitetu Badań Kosmicznych i Satelitarnych PAN oraz Zakład Geoinformacji Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego. Ośrodek Łódzki nie pierwszy raz był gospodarzem tego wydarzenia - wcześniej organizował VIII Konferencję w roku 1977. Także w Łodzi, dzięki osobie Henryka Gawlika, tematyka fotointerpretacyjna i teledetekcyjna była stosowana w uniwersyteckiej dydaktyce geografii.

EN

On September 24-25, 2018, the 23rd Conference on Photointerpretation and Remote Sensing took place at the Faculty of Geographical Sciences of the University of Lodz. The organizers of the conference were: the Remote Sensing and Geoinformatics Division of the Polish Geographical Society, the Remote Sensing Section of the Space and Satellite Research Committee of the Polish Academy of Sciences and the Department of Geoinformation of the Faculty of Geographical Sciences of the University of Lodz. 23rd conference, organized under the slogan „Contemporary remote sensing in geographical environment research”, was one of the events related to the 100th anniversary of the Polish Geographic Society.

3

Mapa użytkowania i pokrycia fragmentu Gorczańskiego Parku Narodowego opracowana w oparciu o fotointerpretację cyfrowych ortofotomap lotniczych CIR z 2011 roku

Wężyk P., Mucha M., Szostak M.

Roczniki Geomatyki

|

2017

|

T. 15, z. 1(76)

119--131

PL

Obserwowane w ostatnich latach globalne zmiany klimatu i towarzyszące mu ekstremalne zjawiska pogodowe (wysoka temperatura, susza atmosferyczna i glebowa, gwałtowne wiatry itp.) prowadzą bezpośrednio (np. wiatrowały) lub pośrednio (np. gradacje szkodliwych owadów) do dynamicznych przemian w drzewostanach, szczególnie we wrażliwych ekosystemach górnoreglowego boru świerkowego. Celem prezentowanej pracy było opracowanie aktualnej cyfrowej mapy użytkowania i pokrycia terenu (ang. Land Use Land Cover; LULC) obejmującego fragmenty: Doliny Kamienicy, masywu Kudłonia oraz Jaworzyny Kamienickiej w centralnej części Gorczańskiego Parku Narodowego (GPN), ze szczególnym uwzględnieniem klas drzewostanów będących w fazie zamierania lub już zniszczonych. Pozyskane w procesie fotointerpretacji dane w postaci wektorów zasilić miały bazy danych systemu GIS w GPN w celu wykonania analiz przestrzennych. W ramach prac kameralnych dokonano fotointerpretacji archiwalnych stereomodeli zdjęć lotniczych CIR z 1997 roku oraz cyfrowej ortofotomapy lotniczej z 2011 roku (CIR, GSD 0,25 m). Szczególną uwagę zwrócono na obszary objęte rozpadem drzewostanów świerkowych w latach 1979-1987 na południowych zboczach Kudłonia, Wierchu Spalone oraz Jaworzyny Kamienickiej. Wylesienia zarejestrowane na archiwalnych zdjęciach CIR z 1997 roku obejmowały w minionym okresie zaledwie 114,11 ha (4,37%).Wyniki wektoryzacji zasięgu klas LULC na ortofotomapie z 2011 roku wskazują, iż na obszarze badań (2611,42 ha) wystąpiło aż 1604 sztuk gniazd kornikowych. Łącznie klasy uszkodzonych drzewostanów zajęły 374,48 ha (14,34% całego obszaru analiz), przy czym drzewostany świerkowe bez wyraźnych oznak uszkodzenia występowały na 434,01 ha (16,62%). Przeprowadzone badania potwierdziły dużą dynamikę przemian drzewostanów, tj. ich zamierania lub rozpadu powodowanego przez wiatry, ale wskazały także, iż wtórna sukcesja leśna zachodząca na polanach oraz regeneracja lasu w obszarach poklęskowych są gwarantem istnienia drzewostanów w Gorcach, choć już nie wszędzie jako monokultur świerkowych. Zdjęcia lotnicze i produkty ich przetwarzania czyli ortofotomapy cyfrowe kolejny raz udowodniły ogromną przydatność do kartowania klas pokrycia terenu i różnych form jego użytkowania czy kondycji ekosystemów leśnych. Ze względu na niskie koszty pozyskania cyfrowych zdjęć lotniczych, zaleca się wprowadzenie w GPN na stałe monitoringu drzewostanów opartego na fotointerpretacji bądź nawet półautomatycznej klasyfikacji ortoobrazów cyfrowych. Wyniki kartowania zasilając bazy danych GIS dawałyby pełną wiedzę o procesach zachodzących przestrzennie i w czasie w Gorczańskim Parku Narodowym.

EN

Recently observed global climate changes and associated extreme weather events (high temperature, atmospheric and soil drought, strong winds, etc.) can lead directly (e.g. windfalls) or indirectly (e.g. insects breakouts) to dynamic changes in mountainous stands, especially in sensitive upper forest belt composed of Norway spruce. The aim of this work was to develop the up-to-date digital Land Use and Land Cover map (LULC) including parts of: Kamienica Valley, Kudłoń and Jaworzyna Kamienicka massive located in the central part of Gorce National Park (South Poland), with particular emphasis on dying or already destroyed forest stand classes. Vector data acquired in the process of photointerpretation was the input data for GIS databases with the goal to perform GIS spatial analysis. The archive CIR aerial photos from 1997 and the digital orthophoto from 2011 (CIR, GSD 0.25 m) were elaborated in the frames of this project. Particular attention was paid to the areas covered by the spruce stands in the period 1979-1987 on the southern slopes of Kudłoń, Wierch Spalone and Jaworzyna Kamienicka. Deforestation interpreted and mapped on the archive CIR stereo models from 1997, covered 114.11 ha (4.37%) only. The results of photointerpretation workout of the LULC classes borders (the orthophoto from 2011) indicate that in the test area (2,611.42 ha) occurred 1604 pcs. of the, so-called, „bark beetle nest’s” (Ips typographus L). In total, the classes of damaged forests occupied 374.48 ha (14.34% of the total test area), the Norway spruce with no obvious signs of damage occurred on 434.01 ha (16.62%) only. The performed study confirmed the high dynamics of forest stands dieback or decay caused by winds or insects and also indicated that secondary forest succession occurring in clearings and regeneration of forest on post-disaster areas are a kind of the guarantee of forest existence in the Gorce Mountains, though not everywhere as Norway spruce monocultures. The CIR aerial photographs or digital orthophotomaps once again proved a huge usefulness as the geodata for mapping the LULC classes in mountain environment. Due to low costs of digital aerial photographs acquisition it is recommended to introduce in the Gorce National Park the permanent monitoring of forests based on photogrammetric 3D workout or even semi-automatic image analysis (orthophoto). Supplying the GIS databases the mapping results would provide a comprehensive understanding of spatial processes occurring in the Gorce National Park in time.

4

Determination of Geological Linear Structures of the Low Beskids – Assessment of Suitability of Landsat 8 Satellite Images and Products of the Image Processing

Kopciowski K., Pirowski T.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2015

|

Vol. 9, no. 4

57--71

PL

W pracy przedstawiono wyniki wielowariantowego, fotointepretacyjnego wyznaczania liniowych struktur geologicznych, tzw. lineamentów, na obszarze Beskidu Niskiego z wykorzystaniem danych satelitarnych Landsat 8. Z uwagi na rozwój systemów obrazowania Ziemi oraz poszerzenie technicznych możliwości wzmacniania treści zobrazowań konieczna jest ponowna ocena przydatności metod wyznaczania lineamentów na obrazach satelitarnych. Oba wymienione czynniki mogą zwiększyć możliwości interpretacji wizualnej danych. W artykule podjęto próbę oceny, czy (a jeśli tak, to które) wybrane techniki wzmacniania obrazowania pozwalają zwiększyć ilość wydzieleń lineamentów, precyzyjniej wykryć ich przebieg, a ich wiarygodność potwierdzić na istniejących najnowszych opracowaniach geologicznych. We wprowadzeniu wyjaśniono problematykę lineamentów i kontrowersje z nimi związane. W skrócie przedstawiono fotointerpretację geologiczną w aspekcie litologii i tektoniki oraz opisano obszar badań pod kątem fotomorficznym i geologicznym. W części badawczej przygotowano zestawy zobrazowań służących do fotointerpretacji geologicznej. Wykonano takie operacje na danych Landsat, jak: progowanie, kwantyzacja, filtracje, selekcja kompozycji barwnych (wybrano KB 123, KB 234, KB 247 – numeracja wg kanałów systemów Landsat 5 i 7) oraz wagowanie międzykanałowe. Wyznaczono przebieg lineamentów niezależnie na każdym z zestawów danych. Przeprowadzono weryfikację wyznaczonych liniowych cech powierzchni terenu, opierając się na aktualnej wiedzy geologicznej zawartej w szczegółowych opracowaniach. Bazując na uzyskanych wynikach, opracowano autorską metodę oceny wiążącą uzyskane parametry ilościowe i jakościowe wydzieleń oraz łatwość pracy interpretatora. W ten sposób uzyskano ranking metod wzmacniania treści obrazów pod kątem ich przydatności w interpretacji geologicznej. Za najlepszy, komplementarny zestaw materiałów interpretacyjnych uznano wyniki wagowania międzykanałowego przedstawionego w formie kompozycji barwnej B: 2/4, G: 2/5, R: 3/5, KB 247 oraz kwantyzację kanału bliskiej podczerwieni.

EN

The paper presents the results of validity of multi-dimensional photointerpretation assignation of linear geological structures, the so-called lineaments on the area of the Low Beskids on the basis of Landsat 8 satellite data. The methods of lineament determination on satellite images requires the re-evaluation of their suitability, due to the development of Earth image systems and the wider variety of technical possibilities to strengthen the content images. Both of these indicators may potentially influence the improvement of visual data interpretation. This paper raises an attempt to assess if, and if it is correct, which of the selected strengthening techniques of image make it possible to increase the number of lineament assignations, able to detect their progress more precisely and confirm their credibility in current geological studies. The introduction contains an explanation of lineaments and controversies which are related to them. It contains a brief presentation of geological photointerpretation in the aspect of lithology and tectonics and a description of the research area in terms of photomorphics and geology. The research part sets images which are used for geological photointerpretation. The following operations were conducted with the Landsat data: thresholds, quantization, filtration, selection of the coloured compositions (KB 123, KB 234, KB 247 were selected – numbering according to Landsat 5 and 7 channels systems) as well as inter-channel weighting. The course of the lineaments was determined independently on each of the datasets. Linear features of the surface were verified on the basis of current geological knowledge included in the detailed studies. On the basis of these results, the original evaluation method was prepared which connects the obtained quantitative and qualitative parameters of assignations and the ease of interpretation. The ranking of the methods which strengthen the content images in terms of their suitability in the geological interpretation was established. The results of inter-channel weighting were acknowledged as the best complementary set of interpretative materials and were presented in the form of B coloured composition: 2/4, G: 2/5, R: 3/5, KB 247 and quantization of the close infrared channel.

5

Wspomnienie o Mieczysławie Sinkiewiczu (1950–1995)

Kunz M., Kozieł Z.

Teledetekcja Środowiska

|

2012

|

T. 47

3--13

EN

He was a very promising researcher1 at the Institute of Geography of Nicolaus Copernicus University (NCU) in Toruń, with diverse research interests focussing particularly on remote sensing and its practical applications. He passed away aged 45, at the threshold of his research and organisational career, in the most creative period in life, and with advanced work on his postdoctoral dissertation. This happened during a scientifi c expedition to Iceland, whose main research theme was the monitoring of changes of Iceland’s natural surface using ERS–1 and ERS–2 satellite images and other remote sensing systems.

6

Fotogrametryczne opracowanie skutków huraganu na obszarze nadleśnictwa Koszęcin

Boncol B, Wężyk P

Roczniki Geomatyki

|

2012

|

T. 10, z. 5

27--35

PL

Celem zaprezentowanej pracy było wykonanie fotogrametrycznego opracowania typu 3D (stereodigitalizacja) zdjęć lotniczych skutków huraganu z dnia 15 sierpnia 2008 roku, który uszkodził 545.7 ha lasów na terenie Nadleśnictwa Koszęcin (RDLP Katowice). Wykazano, iż wykorzystanie tradycyjnie generowanej ortofotografii lotniczej prowadzić może do mniej dokładnych wyników. Wektoryzacja materiałów fotolotniczych typu 2D: ortofotomapa lotnicza (metoda 2D; GSD 25cm) obarczona była błędem pominięcia 63.33 ha (-11.6%) uszkodzonych drzewostanów. Ortofotomapa satelitarna RapidEye (metoda 2D; GSD 5.0m) pozwoliła bardziej precyzyjnie ocenić rozmiar szkód tzn. uzyskano o 12.13 ha (+2.2%) więcej powierzchni niż z przyjętego za referencję opracowania 3D. Tradycyjne naziemne metody kartowania szkód obarczone były największym błędem przeszacowania o 148.80 ha (+27.27%). Praca zademonstrowała możliwości wykorzystania do kartowania szkód metod fotogrametrycznych polegających na stereodigitalizacji i ich wyższości nad „standardowymi” produktami stosowanymi w leśnictwie jak np. ortofotografia lotnicza.

EN

The aim of this elaboration was the photogrammetric assessment of the negative hurricane effects on the forest stand in the Koszęcin Forest District (Regional Directorate of Polish State Forest in Katowice). The hurricane, which happened on August 15th 2008, damaged aprox. 545 hectares of forest stands. This value was estimated based on the stereodigitizing of aerial photographs using 3D mapping techniques (SoftCopy station – DEPHOS). Other techniques led to less accurate results: vectorized aerial orthophotomap (so called “2D” method) about 63 ha less of damaged forest stands (-11.6%), photointerpretation of VHRS RapidEye orthophotomap (2D method) about 12 ha more (+2.2%) and traditional estimating methods – about 148 hectares more (+27.27%). The results of the 3D photogrammetric mapping method were considered as a reference to assess spatial distribution of damaged forest stands. The study was a successful demonstration of the capabilities of modern 3D- photogrammetric methods, and their superiority over the “standard” products used in forestry, such as aerial ortophotography, possible to use in case of a disaster (hurricane).

7

Możliwości stosowania zdjęć lotniczych niskiego pułapu jako danych fotointerpretacyjnych do oceny użytków zielonych

Tomczak R. J., Nowakowski K., Kujawa S., Koszela K., Nowak P. J.

Inżynieria Rolnicza

|

2012

|

R. 16, nr 4, t. 1

431-437

PL

Fotointerpretacja zdjęć lotniczych jest dziedziną rozwijaną wielokierunkowo od wielu lat. Do niedawna bazą do badań były zdjęcia lotnicze z obiektów załogowych oraz zdjęcia satelitarne, co w znaczący sposób ograniczało zakres zastosowań. Głównymi ograniczeniami były min. koszt i częstotliwość wykonywania zdjęć nad tym samym obszarem oraz wysokość, przekładająca się na jakość zdjęcia i minimalną wielkość odwzorowywanych elementów. Zastosowanie zdalnie sterowanych przez naziemnego operatora lub autonomicznych lekkich obiektów latających (UAV) pozwala na zupełnie nowe możliwości wykonywania zdjęć [Heine 2008]. Autorzy pracy za pomocą zdalnie sterowanego, wyposażonego w elementy automatyki pionowzlotu wykonali serię zdjęć użytków zielonych. Wykonano przegląd i analizę zdjęć lotniczych wykonanych z wysokości do 100 m w celu wskazania cech i parametrów do ich interpretacji. Zaproponowano elementy metodyki do fotointerpretacji zdjęć na potrzeby rozpoznawania zmian w strukturze użytków zielonych.

EN

Photointerpretation of aerial photographs is a discipline which has been developed in many directions for many years. Aerial photographs from manned objects and satellite photographs have recently constituted a base for research which considerably limited the scope of application. Expenses and frequency of taking pictures over the same area as well as height translated into the quality of a picture and the minimum size of the reproduced elements have been the main limitations. The use of aerial vehicles remotely controlled by a navigator or unmanned aerial vehicles (UAV) allows completely new possibilities of taking pictures [Heine 2008]. The authors of the study took a series of pictures of grasslands with the use of remotely controlled vertiplane equipped with elements of automatics. Inspection and analysis of aerial pictures taken from the height up to 100m in order to indicate properties and parameters for their interpretation were carried out. Elements of methodology for photointerpretation of photographs for the needs of recognising changes in the structure of grasslands.

8

Andrzej Ciołkosz - lata pracy w Uniwersytecie Warszawskim

Olędzki J. R.

Teledetekcja Środowiska

|

2009

|

T. 42

5--12

EN

The early 1960s was the period when a new discipline – INTERPRETATION OF AERIAL PHOTOGRAPHS – PHOTOINTERPRETATION – was introduced into the curricula of the University of Warsaw’s Institute of Geography on the initiative of doc. Bogodar Winid. According to him, mgr Andrzej Ciołkosz played an important role because “…while improving his knowledge and organising the Laboratory, he recruited colleagues and junior students interested in the discipline”. In the summer of 1964, the Laboratory of Aerial Photographs Interpretation (PIZL) was set up. In addition to Andrzej Ciołkosz, its first team included: Zbigniew Goljaszewski, mgr inż. Bohdan Kukla and mgr Jan R. Olędzki, with mgr K. Trafas, mgr Maksymilian Skotnicki and mgr Lidia Lemisiewicz as important contributors. The initial years of Andrzej Ciołkosz’s work in the Laboratory had several aspects. The first was organisational activity, which involved gathering the equipment needed for classes and seminars. Initially, the Laboratory had only two Wild stereoscopes and several “museum pieces”: one Drobyshev stereograph, one Leningrad 6x6 cm converter, and two US Army surplus Sketch Master optical converters. It was therefore necessary to accumulate a sufficient number of stereoscopes, optical converters as well as simple drawing and computing instruments, which was quite quickly done. The required aerial photographs were obtained from the Institute of Geodesy and Cartography, State Photogrammetric Enterprise and the General Staff Academy. Another aspect of his work at the University of Warsaw was developing the curricula, writing textbooks and running classes. Andrzej Ciołkosz prepared a programme of lectures and classes in geographical interpretation of aerial photographs, with an emphasis on the photogrammetric, geodesic and topographical foundations of photointerpretation. This work ultimately led to the publication fo the first course book written by the team of the Laboratory of Photointerpretation, which later provided the basis for writing a manual for classes in geographical interpretation of aerial photographs, whose new editions were published in 1976 and 1999. Andrzej Ciołkosz also co-authored the first monograph on thematic interpretation of aerial photographs: Zastosowanie zdjęć lotniczych w geografii [Application of aerial photographs in geography]. The experiences that he gained in teaching were used by him and dr A. Kęsik in writing the course book entitled: Podstawy geograficznej interpretacji zdjęć lotniczych [Foundations of geographical interpretation of aerial photographs], which became a blueprint for the first Polish textbook in interpretation of aerial photographs, inspired by Andrzej Ciołkosz, and written with Jerzy Miszalski and Jan Olędzki: Interpretacja zdjęć lotniczych [Interpretation of aerial photographs], published by PWN in 1978. As the field of interpretation of aerial photographs developed, along with photointerpretation and remote sensing, Andrzej Ciołkosz, in keeping with contemporary trends in teaching remote sensing, wrote (together with Andrzej Kęsik) the textbook entitled Teledetekcja satelitarna [Satellite remote sensing]. This was the first Polish textbook on satellite remote sensing and application of photographs taken from orbital heights in geographical research. As digital imaging was introduced into photointerpretation on an increasingly wider scale, he wrote (together with dr Anna Jakomulska) a textbook on the foundations of digital analysis of satellite images, published in 2004. During his work at the University of Warsaw, Andrzej Ciołkosz devoted a great deal of attention to conducting classes. Starting from 1966 onwards, he held lectures and classes in basic photointerpretation, which were quite famous for their innovative form – particularly the lectures which were illustrated by high-quality and well-chosen slides, a novelty at the time, eagerly accepted by students. In the first years of teaching the interpretation of aerial photographs for geographical purposes at the University of Warsaw’s Institute of Geography, he also held lectures and classes for students preparing their master’s theses in regional geography of the world, economic geography and cartography. Later, he conducted classes in methods of obtaining remote sensing information and MA seminars in geoinformatics. He constantly worked to improve the subject matter of these classes, using newest materials, methods and equipment for analogue or computer-assisted analysis of the content of aerial photographs and satellite images obtained during his work in OPOLIS – the Centre for Processing Aerial Photographs and Satellite Images of the Institute of Geodesy and Cartography. Under his supervision, 21 MA dissertations in the field of remote sensing and cartography were submitted at the University of Warsaw. In 2004, Andrzej Ciołkosz was the supervisor of the PhD dissertation of mgr Małgorzata Krówczyńska from the Department of Remote Sensing of Environment of the Faculty of Geography and Regional Studies of the University of Warsaw, entitled: “Application of spectral and structural features of objects shown on satellite images in land use mapping” [in Polish]. He also wrote many reviews of doctoral and postdoctoral dissertations and prepared professorship applications. His organisational and didactic activity did not mean that Andrzej Ciołkosz neglected research work. He conducted research on the structure of crops using photographic methods. On the basis of panchromatic aerial photographs taken from a triangulation tower in the vicinity of Lesznowola near Warsaw, he determined the optimum period for taking aerial photographs for the purposes of crop identification. At a later stage, such aerial photographs were subject to microphotometric analysis. Developing a photointerpretation key allowed him to analyse the produced photograms. The results of crop identification using the key were compared with the results of field research, which allowed for evaluating the reliability of this method. Another publication was devoted to the application of aerial photographs in studies on road traffic. Together with dr Jerzy Miszalski, he developed a method of analysing road traffic on the basis of aerial photographs specially taken for this purpose. With the coming of colour satellite images, Andrzej Ciołkosz indicated the possibilities offered by such images for enriching the content and form of small-scale general maps. In 1968, he got involved in analysing the colours of the Earth in satellite images taken during manned orbital spaceflights and comparing these colours with the colours used by cartographers in landscape maps. This allowed to identify the differences and similarities between maps and satellite images in rendering the representation of the Earth in different types of small-scale maps. Andrzej Ciołkosz also ran a number of projects commissioned by various institutions and implemented by the University’s Laboratory of Photointerpretation. These included analyses of the transport infrastructure in the steelworks of the Upper Silesian industrial district, and an analysis of the spatial structure of selected Polish cities. He also organised training programmes for the staff of various institutions having an interest in the application of aerial photographs. We should also take note of Andrzej Ciołkosz’s activity in the Polish Geographical Society (PTG) related to the popularisation and implementation of the new discipline in geographical sciences, which geographical photointerpretation certainly was in the 1960s. This activity was organisational in nature, connected with the establishment of a problem section at the PTG Main Board to deal with the application of aerial photographs in teaching and research. Andrzej Ciołkosz was among the initiators of the PTG’s Photointerpretation Committee, in 1990 reorganised into a PTG Branch under the name of the Remote Sensing Club. One of the Committee’s tasks was to incorporate the teaching of photointerpretation in university geography studies in Poland. This was done in 1966. Another aspect of his activity was the establishment of a forum for exchange of ideas and experiences related to the application of aerial photographs in geographic research. This was done via national photointerpretation conferences, initially organised every year, and later once every two years. The third aspect of his work was starting a specialised publishing series. The fi rst volume of the periodical entitled Fotointerpretacja w Geografi i [Photointerpretation in geography] was published in 1964. Andrzej Ciołkosz was the editor or a co-editor of the series’ fi rst six volumes. Until today, he is a member of the Programme Council of the series, currently named Teledetekcja środowiska [Remote sensing], whose 40th volume was put out in 2008. He used the experiences gained in teaching at the University of Warsaw in the lectures in remote sensing that he held in other universities and colleges.

9

Zdjęcia radarowe TerraSAR-X / Spotlight mode: komplementarność fotointerpretacyjna w stosunku do zdjęć IKONOS na obszarach zurbanizowanych

Mróz M., Mleczko M.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2008

|

Vol. 18b

423--432

PL

Zdjęcia radarowe systemu TerraSAR-X (mikrofalowe pasmo X – ok. 3cm) są dostępne w Polsce od kilku miesięcy w ramach promocyjnej kampanii firmy Infoterra GmbH oraz w ramach projektów badawczych wspieranych przez niemiecką agencję kosmiczną DLR. W pracy przedstawiono zdjęcia zarejestrowane 11-10-2007r, w trybie „Spotlight”, w rozdzielczości geometrycznej ok. 3m, o podwójnej polaryzacji: VV oraz HH, dla obszaru miasta Olsztyna i okolic. Dla tego samego obszaru, zostały również zarejestrowane w dniu 21-09-2007 zdjęcia satelitarne IKONOS o rozdzielczości 1m w trybie panchromatycznym, oraz 4 m w trybie wielospektralnym. Badana była komplementarność obu sensorów w zakresie tematycznej i topograficznej interpretacji treści tych obrazów na terenach zurbanizowanych. Analizowano możliwości identyfikacji budynków na podstawie wielospektralnych zdjęć Ikonos o podwyższonej rozdzielczości geometrycznej (panmerged) oraz po połączeniu tych obrazów z obrazami TerraSAR-X. Autorzy poszukiwali odpowiedzi na pytanie o wartość interpretacyjną tego typu obrazów TSX i jej ograniczenia w rozpoznaniu struktury terenów zabudowanych w stosunku do zdjęć wysokorozdzielczych Ikonos. Wyniki wskazują, że analizowany produkt TSX/Spotlight o badanych parametrach nie spełnił oczekiwań fotointerpretacyjnych w zakresie stawianym w pracy.

EN

TerraSAR_X radar images are now available to scientific groups in Europe and Poland in the framework of Infoterra’s GmbH promotional campaign and through DLR’s research proposals. The paper focuses on the use of TSX / Spotlight mode image, dual polarization VV/ HH acquired on 11 October 2007 over the urban area of Olsztyn in Poland. The same area was covered by an optical VHR Ikonos image taken on 21 September 2007. The complementarity of both sensors was studied in relation to visual identification and mapping of buildings. The aim of this study was to evaluate the suitability of the TSX image parameters for this task. The results showed the image parameters (RE, dual pol., spot 094) were not particularly adequate to the needs and failed to meet the photointerpreters' requirements.

10

Komputerowa analiza widoku

Ozimek A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2007

|

R. 104, z. 5-A

156-159

PL

Teledetekcja wypracowała szereg metod, które mogą okazać się przydatne w wielu dziedzinach. Polegają one na rejestrowaniu i analizie charakterystyki widmowej obiektów. Krajobraz jest jednakże postrzegany na widokach z perspektywy widzenia oka ludzkiego, zamiast na obrazach satelitarnych czy lotniczych. Artykuł podejmuje próbę sprawdzenia, czy proste metody przetwarzania obrazu zapewniają wystarczające narzędzia do analizy widoku i precyzuje trudności na tym polu.

EN

Remote sensing worked out a number of methods that can be applied in other disciplines. They consist in spectral characteristics of objects recording and analysing. However, landscape is usually perceived in eye-level perspective views, instead of satellite or plane images. An article makes an attempt at checking, if simple methods of image processing give sufficient tools for view analysis and details the related difficulties.

11

Wpływ interpretacyjnych funkcji mózgu na fotointerpretację obrazów

Jankowicz B.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2004

|

Vol. 15

111--115

EN

This publication refer to dichotomy (dual-seeing) and interpretation brain function influence for image perception. The famous artists pictures were been reaserching for this task.

12

Kartowanie geologiczne z wykorzystaniem zdjęć satelitarnych Landsat

Graniczny M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2002

|

nr 402

27-50

PL

W pracy przedstawiono przykłady wykorzystania zdjęć satelitarnych Landsat do rozpoznania bądź weryfikacji budowy geologicznej obszarów o skrajnie odmiennych warunkach geograficznych, geologicznych i klimatycznych. Prezentowane materiały obejmują tereny położone w obrębie trzech kontynentów. Dotyczą wschodniej Kuby, południowo-zachodniego Egiptu, oraz północno-wschodniej Polski (Pojezierze Suwalskie). W każdym przypadku wykazano dużą przydatność zdjęć Landsat dla kartowania geologicznego i otrzymano nowe, istotne informacje z zakresu tektoniki, litologii i geomorfologii.

EN

In this paper examples of the Landsat satellite images applications are presented for identification or verification of geological structure, in various geographical, geological and climatic conditions, from three continents. These examples concerned: eastern Cuba, southwestern Egypt and northeastern Poland (Suwałki Lakeland). In each case utility of Landsat satellite images for geological mapping was confirmed. The new important information regarding tectonics, lithological conditions and geomorphology were achieved.

13

Duplex structures within the Świątkowa Wielka tectonic window (Beskid Niski Mts., Western Carpathians, Poland) : structural analysis and photointerpretation

Mastella L., Rubinkiewicz J.

Kwartalnik Geologiczny

|

1998

|

Vol. 42, nr 2

173-182

EN

A tectonic window within the Magura nappe, situated near the village od Świątkowa Wielka in the Western Carpathians, reveals the Grybów unit overthrust in turn on the Dukla nappe. The thrust-sliced folds exposed in the tectonic window make up a classical interthrust contractional duplex. Its origin is related to the presence of a step in the basement beneath the Magura nappe. The Magura nappe is folded and thrust-faulted and cut, together with the Grybów unit by right-lateral strike-slip faults oriented NNW and left-lateral ones, oriented NE and NNE. A part of these faults have been reactivated as dip-slip faults. The differences in the structural directions between the window series and the Magura nappe indicate that folds oriented E-W had originated and have been partly thrust-faulted during the first phase under the influence of the Magura nappe overriding from the south to the north. The first stage was concluded in early Sarmatian time. The second stage involved deceleration of the Magura nappe starting from its front and additional forward movement of the southern part, which changed the direction of its movement to SSW-NNE when it overrode the step in the basement, thus completing the formation of the interthrust contractional duplex. This stage terminated with the formation of the post-thrusting strike-slip faults. During the last stage, at the end of Neogene, the area was subject to post-orogenic uplift and related reactivation of the strike-slip faults as dip-slip ones.

PL

W Karpatach Zachodnich w rejonie Świątkowej Wielkiej występuje małe okno tektoniczne, w którym spod płaszczowiny magurskiej odsłania się jednostka grybowska nasunięta na płaszczowinę dukielską. Występująca w oknie jednostka grybowska składa się z siedmiu łusek o rozmiarach kartometrycznych. Łuski te mają postać obalonych na północ fałdów: w centralnej części okna - synklin, a przy jego brzegach wtórnie sfałdowanych - antyklin. Łuski te tworzą klasyczny, międzynasunięciowy dupleks kontrakcyjny. Przyczyną jego powstania był prawdopodobnie próg w podłożu płaszczowiny magurskiej. Płaszczowina ta po północnej stronie okna składa się z płaskiej synkliny, a od strony południowej - z kilku wewnętrznie sfałdowanych łusek. Duże uskoki przesuwcze - komplementarne: NNW prawoskrętne i NE (z opierzającymi je NNE) lewoskrętne tną zarówno płaszczowinę magurską, jak i okno. Są to uskoki w części odmłodzone jako zrzutowe. Różnice kierunków strukturalnych w obrębie okna oraz między S i N częścią płaszczowiny magurskiej, wskazują, że w pierwszym etapie pod wpływem nasuwającej się z S na N płaszczowiny magurskiej powstały, i częściowo były łuskowane, fałdy o kierunku równoleżnikowym. Drugi etap to wyhamowanie od czoła płaszczowiny magurskiej. Jej część południowa, przekraczając próg w podłożu, zmieniła kierunek nasuwania się na SSW-NNE, formując dupleks międzynasunieiowy. Etap ten kończy się powstaniem ponasunęciowych uskoków przesuwczych. W ostatnim etapie, postorogenicznego wypiętrzenia, część tych uskoków jest odmładzana jako zrzutowe. Na podstawie badań innych autorów (N. Oszczypko, A. Tomaś, 1985; M. Cieszkowski i in., 1992) można uznac, że procesy tektoniczne etapu [pierwszego zakończyły się we wczesnym sarmacie. Po tym okresie nastąpiło dopchnięcie płaszczowiny magurskiej (M. Cieszkowski i in., 1988), co odpowiadałoby etapowi drugiemu. Ze schyłkiem neogenu wiązać należy ( M. Cieszkowski i in., 1992) postorogeniczne wypiętrzenie badanego obszaru.

14

Analysis of the fault pattern in selected areas of the Polish Outer Carpathians

Mastella L., Szynkaruk E.

Kwartalnik Geologiczny

|

1998

|

Vol. 42, nr 3

263-276

EN

Fault pattern was studied in selected areas of the Polish Outer Carpathians. The study was based on the author's own mapping data, radar images and the Geological Map of Poland 1:200 000. A dense and regular fault pattern is present in all studied areas. It consists of two sets of faults diagonal to the strike of the main tectonic structures. DR and DL, and a set of less common transverse faults T. The azimuths of the set T faults correspond approximately to the azimuths of the s1 axis of the DR and DL system. The azimuths change accordingly to the bending of the Carpathian arc, from ca. 40 in the east to ca. 175 in the west. All the fault sets dissect the regional structures and their overthrust planes, which indicates that the faults formed after folding and overthrusting of the nappes.

PL

Opracowanie dotyczy sieci uskokowej na wybranych obszarach polskiej części karpat zewnętrznych. Analizę oparto na własnych badaniach terenowych, interpretacji zdjęć lotniczych, w tym radarowych, oraz mapach geologicznych. Posługiwano się metodami klasycznymi, uzupełnionymi analizą strukturalną. Stwierdzono, że na badanym obszarze występuje gęsta i regularna sieć stromych uskoków. Składa się ona głównie z dwóch zespołów: Dr i DL - uskoków skośnych do rozciągłości struktur regionalnych - i zespołu T - poprzecznego do tych struktur. Wszystkie one wykazują regionalną zmienność azymutów: DR - od około 1o na wschodzie do około 150 na zachodzie, DL - odpowiednio od około 60 do około 25. Ich kierunki są niezależne od litologii przecinanych przez nie kompleksów skalnych. Uskoki DR i DL są uskokami przesuwczymi: DR - prawoskrętnymi, a DL - lewoskrętnymi. Tworzą one system ścięć sprzężonych równoczesnych o dominującym kącie 2O około 60. Lokalnie, w jednostce przeddukielskiej i jej północnym obramowaniu oraz w rejonie Myślenic kąt ten jest znacznie mniejszy - 35-48 i uskoki nabierają charakteru ścięć hybrydowych. Powstały one w trójosiowym polu naprężeń, w którym, w wyniku rozciągania zgodnego z przebiegiem struktur regionalnych, przyjmowała lokalnie wartość ujemną. Obliczony kierunek kompresji zmienia się regionalnie od około 40 na wschodzie do około 175 na zachodzie. Sieć uskoków T składa się głownie z dużych uskoków poprzecznych do rozciągłości struktur regionalnych tak, że w części wschodniej dominują uskoki o azymucie około 35, a w zachodniej około 165. Ich azymuty pokrywają się z kierunkami s1. Wynikałoby z tego, że uskoki T powstawały przy występującym już na całym obszarze rozciąganiu prostopadłym, do kierunku zanikającej już kompresji z etapu powstawania uskoków DR i DL. W tej sytuacji uskoki te są starsze od uskoków T. Zarówno uskoki DR i DL, jak T przecinają regionalne struktury w płaszczowinie śląskiej, dukielskiej i magurskiej oraz nasunięcia tych jednostek. Wskazuje to, że omawiana sieć uskoków powstała już po sfałdowaniu i nasunięciu tych płaszczowin. Analizując prace innych autorów (N.Oszczypko, A.Tomaś, 1985; M.Cieszkowski i in., 1992), można wnioskowac, że system uskoków DR i DL powstał we wczesnym sarmacie, kiedy to nastąpiło dopchnięcire płaszczowiny magurskiej (M.Cieszkowski i in., 1988). Prawdopodobnie dopiero od tego czasu zaczęły ujawniać się spękania ciosowe systemu ścięciowego (DL i DR - L.masella i in., 1997). Natomiast uskoki T (a zapewne i cios T) wiązać należy z postorogenicznym wypiętrzeniem badanego obszaru, co zgodnie ze zdaniem M.Cieszkowskiego i in.,(1992) wiązać należy ze schyłkiem neogenu.