Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Stratigraphy of the Albian-Cenomanian (Cretaceous) phosphorite interval in central Poland: a reappraisal

Machalski Marcin, Olszewska-Nejbert Danuta, Wilmsen Markus

Acta Geologica Polonica

|

2023

|

Vol. 73, no. 1

1--31

EN

Several closely-spaced phosphorite beds stand out at the Albian–Cenomanian transition in the mid-Cretaceous transgressive succession at the northeastern margin of the Holy Cross Mountains, central Poland. They form a distinctive condensed interval of considerable stratigraphical, palaeontological, and economic value. Here, we correlate the classical section at Annopol with a recently investigated section at Chałupki. We propose a new stratigraphic interpretation of the phosphorite interval, based on lithological correlations, Rare Earth Elements and Yttrium (REE+Y) signatures of phosphorites, age-diagnostic macrofossils, and sequence stratigraphic patterns. This interval has long been considered as exclusively Albian in age. However, new macrofossil data allow us to assign the higher phosphorite levels at Annopol and Chałupki, which were the primary target for the phosphate mining, to the lower Cenomanian. In terms of sequence stratigraphy, the phosphorite interval encompasses the depositional sequence DS Al 8 and the Lowstand System Tract of the successive DS Al/Ce 1 sequence. The proposed correlation suggests that lowstand reworking during the Albian–Cenomanian boundary interval played an important role in concentrating the phosphatic clasts and nodules to exploitable stratiform accumulations. Our conclusions are pertinent to regional studies, assessments of natural resources (in view of the recent interest in REE content of the phosphorites), and dating of the fossil assemblages preserved in the phosphorite interval. On a broader scale, they add to our understanding of the formation of stratiform phosphorite deposits.

2

Metale ciężkie w fosforytach stosowanych do produkcji nawozów fosforowych i ich oznaczanie za pomocą techniki ICP-OES

Ostrowski J., Olchowski R., Dobrzyńska J., Watros A., Dobrowolski R.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 8

1284--1287

PL

Fosforyty wykorzystywane do produkcji nawozów mineralnych zawierają metale ciężkie. Długookresowe stosowanie nawozów fosforowych może prowadzić zarówno do bioakumulacji zanieczyszczeń w glebie i tkankach roślin, jak i do wprowadzenia tych pierwiastków do przewodu pokarmowego człowieka. Unia Europejska wprowadza ograniczenia dopuszczalnych zawartości pierwiastków ciężkich w nawozach mineralnych, dlatego też istnieje potrzeba opracowania metod analitycznych do ich oznaczania. W pracy zaproponowano wykorzystanie optycznej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej (ICP-OES) do oznaczania śladowych ilości Cd, Pb, Ni i Cr w fosforytach. Rozpoznano i skorygowano interferencje towarzyszące analizom badanych fosforytów za pomocą techniki ICP-OES. Dokładność uzyskanych wyników zapewniono przez zastosowanie certyfikowanego materiału odniesienia SRM®695.

EN

An optical emission spectrometry with the ionization in inductively coupled plasma was tested as a potential anal. method for detn. of trace amts. of Cd, Pb, Ni and Cr in phosphorites- based materials, which were previously shredded and dissolved in a mixt. of concd. HNO3 and HCl acids in the ratio of 3:1 by vol. The markings were carried out without correction of the calibration as well as using Sc, Be and Cs solns. as internal stds. The calibration resulted in an increase in the accuracy of markings of the tested elements in the certified ref. material by approx. 10%.

3

Zasługi Jana Samsonowicza dla polskiego górnictwa

Mizerski W.

Hereditas Minariorum

|

2017

|

Vol. 4

251--260

PL

Omówiono badania geologiczne Jana Samsonowicza w Górach Świętokrzyskich i na Lubelszczyźnie prowadzące do odkryć złóż rud żelaza w Rudkach koło Nowej Słupii, fosforytów w rejonie Annopola-Rachowa oraz węgla kamiennego w Zagłębiu Lubelskim, których konsekwencją było uruchomienie eksploatacji tych surowców mineralnych i kopalin energetycznych; dwa pierwsze surowce były intensywnie eksploatowane od czasów międzywojennych do końca lat 60. ubiegłego wieku, a eksploatację węgla kamiennego na Lubelszczyźnie podjęto w latach 80.

EN

The author presents geological research of Jan Samsonowicz in Holy Cross Mts and in the Lublin area. This research has led to discovery of the deposit of iron ore in Rudki near Nowa Słupia, ore of phosphorites in Annopol-Rachów region and deposit of coal in the Lublin area. The results of these discovers were exploitations of those mineral deposits. The ores of iron and phosphorites were exploited from before World War II until the end of 60s while the exploitation of coal in the Lublin area begun in the 80s.

4

Zwiększenie efektywności surowców fosforytowych poprzez dodatek siarki. Cz. 1, Zagadnienia technologiczne wytwarzania nawozów fosforytowo-siarkowych

Hoffmann J., Korzeniowska J., Stanisławska-Glubiak E., Hoffman K.

Przemysł Chemiczny

|

2012

|

T. 91, nr 5

745-748

PL

Przedstawiono wyniki badań składu fizykochemicznego zmielonych surowców fosforowych, stosowanych przez krajowe zakłady wytwarzające nawozy fosforowe (Tunezja, Maroko I, Maroko II, Zin). Ze względu na skład chemiczny i zawartość przyswajalnych form fosforu należą one do fosforytów o dobrej lub wysokiej reaktywności i spełniają europejskie wymogi fosforytów miękkich. Cechują się natomiast mniejszą niż wymagana zawartością frakcji o mniejszym rozdrobnieniu. Po dodatkowym mieleniu w warunkach laboratoryjnych, przygotowano mieszanki fosforytowo-siarkowe z udziałem fosforytu zarówno spełniającego wymogi, jak i o mniejszym rozdrobnieniu. Udział siarki elementarnej w mieszankach wynosił 7,2–14,2%. Mieszanki przeznaczono do badań rolniczych.

EN

Four ground phosphate rocks were studied for P comps. soluble in mineral acids, H₂O and aq. solns. of NH₄ citrate COOH as well as heavy metals, Ca, F and Mg. Granulometric anal. was also performed. The rocks were mixed with powdered S (7.2–14.2%) to resp. fertilizers.

5

Precursors of volatile organic compounds emitted during phosphorite processing

Śliwak A., Gryglewicz S., Hoffmann J., Gryglewicz G.

Polish Journal of Chemical Technology

|

2012

|

Vol. 14, nr 2

62-69

EN

The composition of solvent-soluble organic matter of phosphorite, which is a precursor of volatile organic compounds emitted by the fertilizer industry, was studied. A benzene-methanol mixture and chloroform were used for the extraction of free and bound bitumen from phosphorites, respectively. The separated bitumen fractions were characterized qualitatively by GC-MS and quantitatively by GC-FID. n-Alkanes, n-alkenes, fatty acids and isoprenoids were identified in the extracts. The main components were n-alkanes and n-alkenes, constituting over 80% of the total bitumen determined. An unexpected presence of n-alkenes only in the free bitumen fraction was found. The possible source of ill-smelling substances evolved during treatment of phosphorite with H2SO4 was discussed.

6

Determination of organic compounds from phosphoric acid production by the extraction method

Westerlich S., Jagodziński T. S., Paterkowski W., Jagodzińska E.

Polish Journal of Chemical Technology

|

2005

|

Vol. 7, nr 4

55-59

EN

In order to detect the potential source of ill-smelling compounds, all stages of the phosphoric acid production carried out by the wet method have been monitored for the presence of organic compounds. The investigation has included the leaching of phosphorites, the extraction of sulfuric and phosphoric acids, and the leaching of phosphogypsum. The stack gases have also been analyzed.

7

Środowiska sedymentacji ordowiku górnego w regionie kieleckim Gór Świętokrzyskich

Trela W.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2005

|

nr 417

109-168

PL

W górnym ordowiku, w regionie kieleckim obserwowane są kontrasty facjalne związane z regionalną aktywnością tektoniczną i różnym tempem subsydencji basenu sedymentacyjnego. Efektem synsedymentacyjnych ruchów tektonicznych było powstanie pod koniec środkowego ordowiku wyniesienia podmorskiego, które w późnym ordowiku było miejscem rozwoju skondensowanych facji węglanowych - grejnstonów, pakstonów i wakstonów. W karadoku wyniesienie to graniczyło od południa z głębokim zbiornikiem, który był miejscem rozwoju facji ilastych. Okresowo sedymentacja w tym zbiorniku odbywała się w warunkach deficytu tlenowego wód dennych. Od późnego lanwirnu po początek późnego karadoku warunki ekologiczne i sedymentacyjne, na obszarze wyniesienia podmorskiego, były kształtowane przez prąd oceaniczny płynący między Avalonią a Baltiką, wzdłuż północnego brzegu bloku małopolskiego, oraz związane z nim prądy wstępujące. Zanik oddziaływania tego prądu był zbieżny ze zmianami cyrkulacji oceanicznej spowodowanej stopniowym zamykaniem w późnym ordowiku zachodniej części morza Tornquista, w wyniku dokowania wschodniej Avalonii do Baltiki oraz przesunięciem obu obszarów w kierunku niższej szerokości geograficznej. Abrazja tego wyniesienia przez falowanie sztormowe i oddziaływanie prądu oceanicznego oraz słabszy potencjał wzrostowy chłodnowodnego zespołu faunistycznego, spowodowały spowolnienie tempa depozycji, lub nawet jego okresowe zatrzymanie. Konsekwencją tego jest znaczna kondensacja osadu i rozwój małego "wygłodzonego wyniesienia podmorskiego" (statved seamount). Pod koniec wczesnego karadoku, w efekcie ożywienia regionalnej aktywności tektonicznej, nastąpiła przebudowa planu paleomorfologicznego. W centralnej części regionu kieleckiego ujawniły się tendencje do wzrostu pojemności akomodacyjnej, związane z tektonicznie uwarunkowanym większym tempem subsydencji tej części wyniesienia podmorskiego. Na przełomie karadoku i aszgilu zaznaczył się spadek względnego poziomu morza. Litologicznym wyrazem globalnej regresji w późnym aszgilu są w regionie kieleckim osady klastyczne (waki kwarcowe) związane z grawitacyjnymi spływami osadu, schodzącymi prawdopodobnie ze skłonu delty stożkowej. Utrzymująca się lokalnie w późnym aszgilu tendencja do pogłębiania basenu sedymentacyjnego centralnej części regionu kieleckiego sprzyjała natomiast zachowaniu ciągłości sedymentacyjnej między ordowikiem i sylurem.

EN

The spatial and temporal extent of the Upper Ordovician facies in the Kielce Region indicates regional tectonic controls on its distribution. The sedimentary basin was affected by differential subsidence rate, which probably originated from synsedimentary block faulting in the basement, that resulted in establishment of horst-like submarine palaeohigh with condensed carbonate deposition - grainstones, packstones to wackestons. During the Caradoc, the palaeohigh was bounded, to the south, by a deeper-water basin subjected to much stronger subsidence rate, where claystone facies were deposited. Periodically, the oxygen-deficient conditions occurred at the basin floor. From the latest Llanvirn to the early Late Caradoc the sedimentary and ecological conditions on the palaeohigh were affected by upwelling associated with the oceanic current that flowed south-eastwards along the northern margins of the Małopolska Block. The cessation of that oceanic current activity and then upwelling inflow was coeval with changes in palaeooceanographic circulation related to gradual closare of the western part of the Tornquist Sea during the latest Ordovician due to collision of the Avalonia with Baltica. The hydrodynamic conditions on the palaeohigh were dominated by interaction of storms and the oceanic palaeocurrent that together with slow carbonate production, resulted in low accumulation rate and subsequently in development of small starved seamount with a condensed carbonate sediment. During the end of the early Caradoc there was a rearrangement of the palaeohigh that resulted in establishment of a deeper water basin in the central part of the Kielce Region, with a continuous sedimentation in some places across the Silurian-Ordovician boundary. During the latest Caradoc and earliest Ashgill, the tectonic activity was intensified in the central part of the Kielce Region, resulting in uplifting of some parts of the basin floor, and subsequently a juxtaposition of the shallow and deep-water deposits in this area. The lithological expression of the Late Ashgill regression in the Kielce Region are clastic deposits (quartz wackes) accumulated by sandy debris flow derived from a fan delta.