Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analiza petrograficzna kruszyw zastosowanych do wytworzenia modernistycznych tynków Krakowa

Pabiś-Mazgaj Ewelina, Najduchowska Marzena

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2023

|

nr 1

72--79

PL

Jak umiejętnie przeprowadzić renowację elewacyjnego tynku szlachetnego? Kluczowe w przywróceniu pierwotnego wyglądu wszelkiego rodzaju obiektom historycznym jest znalezienie materiału naprawczego, który będzie kompatybilny z elementem poddawanym renowacji zarówno pod względem technicznym, jak wizualnym.

2

Estimating solid contaminant levels in beach sands through petrographic analysis, screening evaluation, and optical imaging

Kuś Sebastian, Jelonek Zbigniew, Jelonek Iwona, Sierka Edyta

Archives of Environmental Protection

|

2023

|

Vol. 49, no 3

50--63

EN

Determining the level of solid pollution in beach sands located near artificial inland water bodies in order to maintain high safety standards is a difficult and expensive task. The tests aimed at determining beach pollution caused by solid wastes through analysis of toxic and chemical concentrations, are time-consuming and usually require several days before the results are available. In addition, the maintenance of the beach area involving beach raking or grooming, and the seasonal replenishment of sand makes it difficult to realistically determine the chemical or bacterial contamination of the tested material. Solid pollutants, such as glass, caps, cans, thick foil, metal, and plastic fragments, pose a greater health risk to beachgoers. The above-mentioned pollutants, especially small ones, are hardly visible on the surface or they are buried at shallow depths. Beach garbage poses a serious threat that can lead to infections from cuts and scratches. These injuries can become infected, further jeopardizing the health and lives of beachgoers due to risks like tetanus, staphylococcus, etc. The authors presented a new petrographic method aimed at assessing the quality of sand by examining the content of solid pollutants. The obtained results allowed us to conclude that the mentioned procedure can be used for a quick quantitative estimation of the content of potentially dangerous and undesirable pollutants in beach sands. Consequently, the method implemented to determent the amount of solid pollutants in beach sands has proven to be a valuable tool for recreational facility administrators, helping them in taking necessary measures to ensure the safety of beach users. Petrographic analysis of beach sands revealed the presence of pollutants of plant origin (0.4–1.8%), plastic (0.1–0.4%), paper (0.1–0.6%), charcoal (0.1–0.5%), glass (0.1–0.4%), metals (0.1–0.4%), rust (0.1–0.3%), ash and slag (0.1–0.3%), and fossil coals (0.1–0.2%).

3

Osady denne w zastosowaniach energetycznych na podstawie analiz fizyko-chemicznych i petrograficznych

Jelonek Iwona, Kuś Sebastian

Rynek Energii

|

2022

|

Nr 3

71--76

PL

Zastosowanie mułów dennych pozyskiwanych ze zbiorników oraz cieków wodnych i rzek jest praktykowane od czasów prehistorycznych w rolnictwie. Zarówno naturalne jak i wywoływane przez człowieka wylewy rzek czy doprowadzanie do lokalnych wysychań zbiorników umożliwiało rolnikom pozyskiwanie mułów i szlamów do użyźniania gleb. Obecnie poza naturalnymi akwenami mamy do dyspozycji wiele zbiorników utworzonych w wyniku eksploatacji górniczej. Zazwyczaj są to zbiorniki o małym przepływie wód zasilających powierzchniowych i niewielkich dopływach podskórnych oraz stosunkowo krótkotrwałym czasie osadzania się mułów i szlamów. Poddane badaniom osady zostały pozyskane podczas rekultywacji zbiornika ,,Sosina” położonego w południowej części Polski i są ciekawym przedmiotem badań ze względu na znaną genezę zbiornika i ich czas osadzania. Określenie składu fizyko-chemicznego osadów oraz części stałych na podstawie badania petrograficznego pozwoliło na wykazanie przydatności badanego materiału w gospodarce rolnej jako materiał wzbogacający gleby piaszczyste. Poza tradycyjnym wykorzystaniem pozyskanych osadów dennych do użyźniania gleb rozważono również na podstawie przeprowadzonych badań przydatność pozyskanej kopaliny do celów energetycznych zarówno jako samodzielnego produktu po odwodnieniu jak i dodatku do innych paliw alternatywnych. Przy czym zaznaczyć należy, że analiza chemiczna nie wykazała ponadnormatywnego zanieczyszczenia badanego materiału metalami toksycznymi, co umożliwia wykorzystanie tych osadów dennych zarówno do celów rolniczych jak i w energetyce.

EN

Bottom sediments from reservoirs, watercourses, and rivers have been used in agriculture since ancient times. Both natural and human-induced flooding of rivers or drying up of reservoirs allows farmers to use mud and sludge for soil fertilization. Today, apart from natural water bodies, we have many reservoirs resulting from mining activities. Typically, these are reservoirs with a limited supply of surface water, low groundwater inflow, and a relatively short time of mud and sludge deposition. The sediments were collected during the reclamation of the "Sosina" reservoir located in the southern part of Poland and are an interesting object of study due to the known genesis of the reservoir and their deposition time. The physicochemical composition of sediments and solids was determined based on petrographic analysis; the obtained results confirmed that they can be used in agriculture for improving sandy soils. In addition to the traditional use of bottom sediments for soil fertilization, the usefulness of the obtained mineral for energy purposes, both as a stand-alone product after dewatering and as an additive to other alternative fuels, was also considered based on the conducted research. Based on the chemical analysis it can be stated that the concentration of toxic metals is relatively low, which allows the use of these bottom sediments both for agricultural and energy purposes.

4

Uszlachetnianie kruszyw żwirowych

Naziemiec Zdzisław, Pabiś-Mazgaj Ewelina

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2021

|

nr 2-3

40--51

PL

Z powodu dużego zróżnicowania składu petrograficznego kruszyw oraz występowania ziaren zwietrzałych i porowatych, zastosowanie procesu uszlachetniania w separatorze grawitacyjnym SET, pomimo małych różnic gęstości kruszyw, w wielu przypadkach może przynieść poprawę ich właściwości.

5

Revised stratigraphy and palaeogeography of the Rostan Hills in northwestern Ukraine

Rychel Joanna, Orłowska Anna, Zbucki Łukasz, Nowacki Łukasz, Zalesskij Ivan

Studia Quaternaria

|

2021

|

Vol. 38, Nr 1

33-41

EN

This paper presents a new approach to stratigraphy and palaeogeography of NW Ukraine. So far, the glacial landforms near the Rostan area have been interpreted as end moraines derived from the Saalian ice-sheet. Sedimentological and petrographic analyses conducted at the Rostan site shed new light on the dynamics and age of the ice-sheet that formed the examined glaciogenic forms. Sedimentological analysis of glacial deposits documented the sedimentary environment of a glaciofluvial fan deposited by the ice-sheet front characterised by varying dynamics, i.e. advancing, stationary and retreating. Petrographic analysis proved an older age of deposits, i.e. Elsterian, and not Saalian as interpreted so far. These results shed new light on palaeogeography and stratigraphy of this area. The occurrence of the Elsterian deposits on the surface gives evidence of the absence of younger – Saalian – glaciation in this area, which relates to the recently announced new approaches to palaeogeography and stratigraphy of neighbouring areas in eastern Poland.

6

Analiza petrograficzna narzutniaków w żwirowni Łubienica-Superunki oraz ich skandynawskie obszary alimentacyjne

Górska-Zabielska Maria, Smolska Ewa, Wachecka-Kotkowska Lucyna

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

Vol. 69, nr 1

43--54

EN

Petrographic studies covered 20-60 mm coarse gravel and 4-10 mm medium-grained fractions of two till horizons (units ŁS II and ŁS IV) and two beds of sand-gravelly-outwash deposits(units ŁS I and ŁS III) associated with the Odra Glaciation (MIS6) in Łubienica-Superunki on the North Mazovian Lowland. Regardless of the facies type and grain sise, crystalline rocks dominate over all other petrographic groups in all samples. The percentage of crystalline rocks is greater among coarse gravel (average 74.7%) than among medium-grain gravel (average 67.8%). The share of carbonate rocks is limited only to the both lower units ŁS I and ŁS II. The upper units (ŁS III and ŁS IV) are deprived of these rocks, both in the medium and coarse gravel fraction. Sandstones, presented in all samples, were in the range of 5-20%. From the other petrographic groups, individual chalk limestones clasts, dolomites, flints and quartz grains were identified in the material. The indicator erratics were identified in all four units. Their percentage content stands for 10-18% of the total sample of coarse-grained fraction. Among them, the most common were the erratics derived from the Åland Islands, and then from the area of south-eastern Sweden (Smaland) and from Dalarna in central Sweden. Amongst the erratics with limited indicator significance, Lower Paleozoic limestones and Jotnian sandstones were most frequent. Single fragments of Ordovician red and Paleoporella limestone were present. These rocks, including the Lower Paleozoic grey limestone, occurred only in thelowerunits(ŁS I and ŁS II). The results of the research suggest that the two lower sediment units should be correlated with a ice-sheet advance (Middle Polish Complex, Odranian Stadial?), and the two upper ones - with a separate, subsequent advancement (Wartanian?). The paper is another methodological contribution to the consideration of abandoning the tedious testing of glacial till and focusing on a much faster petrographic analysis of fluvioglacial sediments associated with the same ice sheet. This is demonstrated by the comparable results of the petrographic analysis of short transport outwash sediments and till from a single glacial period.

7

Beneficiation potential of a low-grade coal from the Emalahleni (Witbank) coalfield

Nyoni Sancho, Bwalya Murray, Chimwani Ngonidzashe

Physicochemical Problems of Mineral Processing

|

2020

|

Vol. 56, iss. 5

849--859

EN

The challenge of coal depletion has, among other resolutions, forced countries such as South Africa which depend heavily on coal-generated electricity to consider low-grade coal to meet their energy requirements. The Emalahleni Coalfield has an abundance of low-grade coal in-situ and in discards obtained from the No. 4 seam. This research thus seeks to give a technical assessment of the beneficiation potential of such coal for use in power stations linked to the coalfield. To that end, gravimetric and flotation beneficiation techniques were used, and their demineralisation capacities were assessed using physicochemical and petrographic analysis techniques. The results obtained showed that demineralisation of the coal was possible; with 29.1 and 33.6% ash obtained for an ~50% mass yield from gravimetric and flotation beneficiation techniques, respectively, against a thermal ash content requirement of 25–34% for coal-generated electricity.

8

Znaczenie analizy petrograficznej w ocenie reaktywności alkalicznej kruszyw do betonu

Pabiś-Mazgaj Ewelina

Materiały Budowlane

|

2020

|

nr 7

2--4

PL

Poprawna identyfikacja składników potencjalnie reaktywnych alkalicznie to ważny, a zarazem trudny etap w badaniach reaktywności alkalicznej kruszyw do betonu. W artykule przedstawiono aktualne metody badania reaktywności kruszyw krajowych i omówiono znaczenie analizy petrograficznej. W Instytucie Ceramiki i Materiałów Budowlanych w Krakowie prowadzone są badania reaktywności kruszyw w pełnym zakresie, od analizy petrograficznej po badania ekspansji zapraw i betonów.

EN

Correct identification of the potentially alkali-reactive constituents is significant and also difficult step in alkali-reactivity assessment of concrete aggregates. In this paper the current test method for reactivity of the domestic aggregates and significance of the petrographic analysis were discussed. Ongoing reactivity tests in Institute of Ceramics and Building Materials in Krakow are carried out in the comprehensive scope from petrographic analysis to expansion tests of mortar and concrete.

9

Microstructural Analysis of Concrete Using Cow Bone Ash for Alkali-Silica Reaction (ASR) Suppression

Adanikin Ariyo, Falade Funsho, Olutaiwo Adewale

Journal of Casting & Materials Engineering

|

2020

|

Vol. 4, no. 2

34--40

EN

Concrete pavements are prone to microstructural changes and deterioration when exposed to Alkali-Silica Reaction (ASR). ASR results in strength reduction, cracking, spalling and other defects in the concrete if left unchecked. Supplementary Cementitious Materials (SCMs) such as Cow Bone Ash (CBA) however can be used to improve concrete performance, hence its use in this study. Concrete samples were prepared at replacement levels of 0%, 5%, 10%, 15%, 20% and 30% of cement with Cow Bone Ash. The concrete samples were then subjected to petrographic and Scanning Electron Microscopy (SEM) analysis. Petrographic examination shows that the minimal and least amount of ASR gels and micro cracking were observed at 15% CBA replacement of cement in the concrete samples. Scanning Electron Microscopy (SEM) analysis shows that changes in the elemental composition of the concrete samples is related to the effect of CBA which enhances adhesion in the concrete. SEM analysis show that, in general, the change in microstructure in the concrete was mainly due to the change in the arrangement of the C-H-S compounds. The microstructure analysis indicates that CBA in concrete influences the densification of the concrete at the transition zone, resulting in a much lower porosity. This results in the concrete having a tightly bound layer that repels ingress of water and thereby inhibiting cracks and gel formation as water is a contributing factor to the ASR in concrete.

10

Charakterystyka litologiczna wapieni dewońskich jako kopaliny użytecznej do produkcji kruszyw do betonów

Rembiś M.

Mosty

|

2018

|

nr 2

72--74

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy petrograficznej wapieni dewońskich. Kruszywa produkowane z wapieni z rejonu świętokrzyskiego charakteryzują się dużą odpornością na rozdrabnianie i są całkowicie mrozoodporne. Autor przedstawia również inne wybrane właściwości tych kruszyw, wskazując, że mogą być one z powodzeniem wykorzystywane do produkcji betonów.

EN

The article presents the results of the petrographic analysis of limestones from the devonian deposits. The aggregates produced from these limestones are characterised by high resistance to fragmentation and are fully frost resistant. The author demonstrates also other selected features of these aggregates, pointing out that they can be successfully used for the manufacture of concrete.

11

Charakterystyka litologiczna wapieni dewońskich jako kopaliny użytecznej do produkcji kruszyw do betonów

Rembiś M.

Magazyn Autostrady

|

2018

|

Nr 4

48--50

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy petrograficznej wapieni dewońskich. Kruszywa produkowane z wapieni z rejonu świętokrzyskiego charakteryzują się dużą odpornością na rozdrabnianie i są całkowicie mrozoodporne. Autor przedstawia również inne wybrane właściwości tych kruszyw, wskazując, że mogą być one z powodzeniem wykorzystywane do produkcji betonów.

EN

The article presents the results of the petrographic analysis of limestones from the devonian deposits. The aggregates produced from these limestones are characterised by high resistance to fragmentation and are fully frost resistant. The author demonstrates also other selected features of these aggregates, pointing out that they can be successfully used for the manufacture of concrete.

12

Petrographic identification of reactive minerals in domestic aggregates and their classification according to RILEM and ASTM recommendations

Jóźwiak-Niedźwiedzka D., Gibas K., Glinicki M. A.

Roads and Bridges - Drogi i Mosty

|

2017

|

Vol. 16, no. 3

223--239

EN

Considering the long-time durability of concrete in road infrastructure it is important to control the threat of expansive reaction between sodium and potassium hydroxides in the pore solution and the reactive minerals present in the aggregate. Petrographic analysis is the basis for the qualification of aggregates to appropriate classes of reactivity according to ASTM C1778 and RILEM recommendations. The paper presents the results of petrographic analyses of thin sections made from twenty different domestic aggregates. The tested crushed aggregates were obtained from bedrock and glacial deposits. The evaluation of the mineral composition of aggregates included identification of deleterious components and determination of the content of reactive forms of silica. This enabled preliminary classification of aggregate in one of the three classes of reactivity according to RILEM. Obtained results provide an initial assessment of potential reactivity of aggregates and can assist in making decisions to undertake further accelerated or long-term laboratory testing or to modify the concrete mix design.

PL

Z uwagi na projektowaną wieloletnią trwałość betonu w obiektach inżynierskich należy odpowiednio minimalizować zagrożenie wystąpieniem ekspansywnej reakcji między wodorotlenkami sodu i potasu w cieczy porowej betonu, a reaktywnymi minerałami w kruszywie. Analiza petrograficzna kruszywa stanowi podstawę kwalifikacji kruszyw do odpowiedniej kategorii reaktywności, zgodnie z zaleceniami normowymi ASTM C1778 oraz RILEM. W artykule przedstawiono wyniki analizy petrograficznej 20 krajowych kruszyw, przeprowadzonej na cienkich szlifach. Badania objęły kruszywa łamane, zarówno ze skał litych, jak też ze złóż polodowcowych. Ocena składu mineralnego kruszyw dotyczyła rozpoznania składników szkodliwych i określenia zawartości reaktywnych minerałów krzemionkowych. Pozwoliło to na wstępną kwalifikację kruszywa do jednej z trzech kategorii reaktywności według RILEM. Uzyskane wyniki badań stanowią pierwszy etap oszacowania potencjalnej reaktywności kruszyw, wspomagają podejmowanie decyzji o przeprowadzeniu dalszych przyspieszonych lub długotrwałych badań laboratoryjnych lub o koniecznej modyfikacji składu betonu.

13

Petrograficzna identyfikacja kruszyw podatnych na wystąpienie reakcji alkalicznej w betonie

Gibas K., Jóźwiak-Niedźwiedzka D., Glinicki M. A.

Prace Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych

|

2017

|

R. 10, nr 30

68--78

PL

Przedstawiono wyniki analizy petrograficznej 20 kruszyw łamanych z różnych regionów Polski, przeprowadzonej na cienkich szlifach analizowanych pod mikroskopem w świetle przechodzącym. Próbki kruszyw grubych frakcji do 16 mm pochodziły ze skał litych oraz ze złóż polodowcowych z zakładów produkcji kruszyw, łamanych stosowanych do betonu. Ocenę składu mineralnego kruszyw, mającą na celu rozpoznanie składników szkodliwych, przeprowadzono z uwagi na zawartość reaktywnych minerałów krzemionkowych, m.in. opalu, krystobalitu, trydymitu, chalcedonu, wielkość kryształów (skryto- i mikrokrystaliczny kwarc) oraz kwarcu w stanie naprężeń. Zastosowanie metody petrograficznej na cienkich szlifach pozwoliło na wstępną kwalifikację do kategorii potencjalnie reaktywnej lub reaktywnej. Uzyskane wyniki badań stanowią wstępną informację o przydatności kruszyw jako składników betonu bądź o skierowaniu ich do dalszych szczegółowych badań lub ich odrzucenia.

EN

The paper presents the results of the petrographic analysis of 20 aggregates from different regions of Poland, carried out on thin section analyzed under a microscope in transmitted light. Samples of coarse aggregate fractions up to 16 mm came from the production of crushed aggregates from solid rocks and glacial deposits. Evaluation of the mineral composition of the aggregate regarding to recognition of the harmful component was made due to content of reactive silica minerals: including opal, cristobalite, tridymite, chalcedony, or size of quartz crystals: crypto- or microcrystalline quartz and quartz in stress state. Application of petrographic identification of thin sections allowed for preliminary qualification of aggregate to potentially reactive or reactive category. The results support the decision about suitability of aggregate as components of the concrete or refer them for further detailed research or reject them.

14

Wstępne wyniki analizy petrograficznej osadów w żwirowni Łubienica-Superunki

Górska-Zabielska M.

Landform Analysis

|

2017

|

Vol. 33

41--47

PL

Osady piaszczysto-żwirowe pochodzące z transgresji stadiału młodszego zlodowacenia warty w ŁubienicySuperunkach zostały zbadane pod kątem składu petrograficznego frakcji średniożwirowej i grubożwirowej. Stwierdzono wyraźną przewagę skał krystalicznych, brak skał węglanowych oraz dziesięcioprocentowy udział piaskowców. Kwarc zmniejsza swój udział z około 9% we frakcji średniożwirowej do 0,6% we frakcji grubożwirowej. We frakcji 20–60 mm zidentyfikowano narzutniaki fennoskandzkie. Wśród nich były narzutniaki przewodnie z Wysp Alandzkich i sąsiadujących regionów Uppland i dna północnego Bałtyku oraz z obszaru południowo-wschodniej Szwecji (Småland). Wśród narzutniaków wskaźnikowych nie znaleziono ani jednego egzemplarza skały węglanowej.

EN

Sandy and gravel deposits, originating from the ice sheet transgression during the younger stadial of the Warthanian glaciation in Łubienica-Superunki, have been examined in terms of petrographic composition of the middle-coarse gravel fraction and pebble fraction. The distinct predomination of crystalline rocks, no carbonate rocks and a 10% share of sandstones have been ascertained. Quartz has reduced its share from about 9% in the middle-coarse gravel fraction to 0.6% in pebble fraction. The Scandinavian erratics have been identified within the 20–60 mm fraction. Among them the indicator erratics from the Åland Islands, neighboring Uppland, North Baltic bottom and Småland have been found. There was no single carbonate rock found among the so called statistical erratics.

15

Mikroskopowe metody badań charakteryzujące przestrzeń porową dolomitów z cechsztyńskich miedzionośnych formacji skalnych rejonu Polkowic

Godyń K.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2016

|

T. 18, nr 3

43--53

PL

Artykuł przedstawia wyniki mikroskopowych badań dolomitów pochodzących z miedzionośnych formacji rejonu Polkowic. Przeprowadzono analizy petrograficzne oraz stereologiczne wybranych skał. Badania te prowadzono w świetle przechodzącym, na szlifach cienkich impregnowanych niebiesko barwioną żywicą oraz w świetle odbitym, na polerowanych zgładach. Wyniki badań pozwoliły określić parametry porowatości w tych skałach. Na ich podstawie wyliczono porowatość całkowitą oraz porowatość otwartą (efektywną) i zamkniętą. Wnioski dotyczące stosowania tych metod pozwalają, po pierwsze pokazać ich możliwości w kontekście badania przestrzeni porowej skał węglanowych po drugie zaś, mogą posłużyć w celu lepszej interpretacji i opisu przestrzeni porowej dolomitów, w aspekcie zagadnień związanych z zagrożeniem wyrzutowym obejmującym skały węglanowe obszaru Legnicko- Głogowskiego Okręgu Miedziowego.

EN

Article presents the results of microscopic research of dolomites from copper-bearing formation of Polkowice. Petrographic and stereological analyses of the selected rocks were performed. These studies were carried out, in transmitted light on the thin sections impregnated with blue colored resin, and in the reflected light on the polished sections. The results of the studies allowed to determine the porosity parameters of in these rocks. On this basis, total as well as open and closed porosity were calculated. Conclusions regarding application of these methods fi rstly, allow to show their capabilities in the context of the study of the pore space of carbonate and secondly, can be used for better interpretation and description of the pore space of dolomites in terms of issues related to the outburst risk involving carbonate rocks within the Legnica-Głogów Copper District.

16

Analizy petrograﬁczne skał rejonu Rudnej, budujących cechsztyńskie formacje miedzionośne monokliny przedsudeckiej

Godyń K.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2016

|

T. 18, nr 4

117--132

PL

Artykuł przedstawia wyniki mikroskopowych analiz petrograficznych kilku odmian litologicznych skał miedzionośnych rejonu kopalni Rudna zlokalizowanego w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym. Badaniom poddano skały okruchowe – piaskowce, ilaste – łupki miedzionośne, węglanowe – dolomity oraz siarczanowe – anhydryty. Analizy petrograficzne osadów wykonywane były na szlifach cienkich w świetle przechodzącym i odbitym, na zgładach w świetle odbitym, a także pomocniczo przy użyciu mikroskopu stereoskopowego. Wyniki prowadzonych badań pozwoliły określić cechy petrograficzne osadów, w tym parametry strukturalno-tekstualne i charakter przestrzeni porowej. Znajomość tych cech może przyczynić się do szeroko pojętej oceny osadów miedzionośnych z punktu widzenia zagrożeń naturalnych, w szczególności pod kątem zagrożeń gazowych. Analizy takie, gdy są prowadzone na bieżąco, podczas eksplorowana coraz to głębszych formacji skalnych, mogą dać informację o niepokojących, gwałtownie zmieniających się cechach strukturalno-tekstualnych głęboko zalegających skał. Te cechy osadu mogą z kolei determinować obecność gazów występujących w przestrzeni porowej. Zawartość tych gazów, szczególnie gdy występują w porach zamkniętych pod dużym ciśnieniem, może podczas prowadzenia eksploatacji, nieść za sobą ryzyko wystąpienia zjawisk gazo-geodynamicznych.

EN

The article presents the results of microscopic petrographic analyses of several types of lithological cupriferous rocks in the area of Rudna copper mine, located in the Legnica-Głogów Copper District. The study involved different rocks: clastic – sandstones, clay – copper-shales, carbonate – dolomites and sulphate – anhydrites. Petrographic analyses of sediments were performed on thin sections in transmitted and reflected light, on polished sections in reflected light and, as a subsidiary, using a stereoscopic microscope. The results of the research allowed to determine the petrographic features of sediments, including the parameters of structural and textual nature of the pore space. Knowledge of these characteristics may contribute to the broader assessment of copper sediments from the point of view of natural hazards, particularly for gas threats. Such analyses, when they are conducted on a regular basis, when exploring a increasingly deeper rock formations, can give information about distressing and rapidly changing structural and textual features of rocks. These characteristics of sediment may, in turn, determine the presence of gases in the pore space. The content of these gases, particularly when they are inside the closed pores at high pressure, may entail the risk of gaso-geodynamic phenomena during mining operations.

17

O badaniach i wykorzystaniu minerałów ciężkich

Jagodziński R., Szczuciński W.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2008

|

R. 13, nr 2

18-22

PL

Skorupa ziemska jest zbudowana z mas skalnych, których składnikami są różnego typu minerały. Tych ostatnich znamy ponad 3000, te zaś tworzą kolejnych kilka tysięcy odmian. Istnieje szereg metod ich podziału -z uwzględnieniem składu chemicznego, budowy wewnętrznej, jak również możliwości praktycznego ich wykorzystania. Jednym z parametrów wykorzystywanych w praktyce do podziału minerałów jest ich ciężar właściwy. Wartości tej cechy mogą się wahać w szerokim zakresie - od 2,16 g/cm3 w przypadku halitu (NaCI), po ponad 19 g/cm3 dla złota rodzimego.

18

Metodyka badań petrograficznych frakcji szkieletowej glin lodowcowych w Europie Środkowej

Lisicki S.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 4

351-353

PL

Petrograficzne oznaczanie frakcji żwirowej glin lodowcowych - to analizy dość powszechnie stosowane w Europie. Eratyki przewodnie o frakcji 20-60 mm rozpoznaje się w materiale pobranym jedynie z odkrywek i odsłonięć naturalnych. Z glin zwałowych z rdzeni wiertniczych pobiera się do badań żwir o średnicy mniejszej od 20 mm, najczęściej zaś od 4 do 12,5 mm. Stosuje się bardzo różne wskaźniki (współczynniki) głazowe, tj. matematyczne zależności pomiędzy określonymi grupami petrograjicznymii skał tworzących frakcję żwirową glin lodowcowych. Powszechnie obliczane współczynniki petrograficzne: O/K-K/W-A/B nie zawsze oznaczają te same zależności petrograficzne. Wyniki badań mogą być również przedstawiane w postaci histogramu. W Niemczech, jak i na Litwie duże znaczenie dla litostratygrafiii mają skały jurajskie i kredowe. W Polsce, przy obliczaniu współczynników petrograficznych, są one na ogół nie uwzględniane.

EN

Petrographic analysis of fine clasts in tills is quite commonly applied in Europe. Key erratic, 20-60 mm in diameter, are examined in exposures only. Till samples from boreholes are examined for their gravel, less than 20 mm in diameter, usually 4 to 12.5 mm. Different petrographic coefficients (indices) are applied, being mathematical relations between definite petrographic groups of rocks that form a gravel fraction in tills. Commonly applied petrographic coefficients O/K-K/W-A/B do not indicate always the same petrographic relations. Results can be also presented in histograms. The Jurassic and Cretaceous rocks play a significant lithostratigraphic role in Germany and Lithuania. However, these rocks generally are not taken into account in Poland.

19

Kryteria stosowania litotypów stratygraficznych glin lodowcowych w badaniach czwartorzędu

Lisicki S.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 4

368-370

PL

W najnowszych opracowaniach dotyczących obszaru dorzecza Wisły wyróżnia się 16 litotypów stratygraficznych glin lodowcowych. Osadem odpowiednim do określania litotypów, a tym samym litostratygrafii glin lodowcowych jest glina lodowcowa wytopnieniowa (typu melt-out). Badany poziom gliny powinien mieć dużą miąższość, a frekwencja żwirów w pojedynczej próbce powyżej 100 sztuk ziaren. Określenie litotypów stratygraficznych było możliwe w obszarach, w których osady interglacjalne występują w profilach otworów kartograficznych. Z tymi litotypami porównuje się litotypy lokalne. Wykonywanie analizy petrograficznej umożliwia prowadzenie badań porównawczych na dużych obszarach Polski.

EN

The most recent papers, dealing with the Vistula drainage basin present 16 stratigraphic lithotypes of tills. Such lithotypes and therefore a till lithostratigraphy, are to be defined on the basis of melt-out tills, considerably thick and a population of gravels from which is over 100 grains. Stratigraphic lithotypes could be defined in the areas, in which interglacial sediments were examined in the test-cartographic boreholes. These lithotypes are the reference to the local ones. Petrographic analysis enables a comparative analysis in a large territory of Poland.

20

Advantages and disadvantages of petrographic analyses of glacial sediments

Górska M.

Kwartalnik Geologiczny

|

1999

|

Vol. 43, Nr 2

241-250

EN

Petrographic studies are a helpful tool for glacial geomorphology, because they may supplement lithofacial analysis. They introduced information about dynamics and thermic conditions in a glacial sole, about different alimentary zones, and routes of an ice sheet and individual glacial streams that deposited tills in central and western Wielkopolska, western Poland. Apart from advantages, the petrographic analyses have also disadvantages, e.g. ability to recognize 200 types of indicator erratics, which follows in pointing to respective source areas. A sample volume must be represented statistically, i.e. it should consist of not less than 1000 erratics from tills and not less than 300 pebbles from gravel.

PL

Pierwsze systematyczne i metodologicznie przygotowane analizy składu petrograficznego glin lodowcowych pochodzą z początku XX wieku. V. Milthers (1909, 1934), J. Hesemann (1931, 1935) i później G. Liittig (1958) próbowali znaleźć najlepszy sposób na wskazanie skandynawskich obszarów egzaracji eratyków przewodnich (20-60 mm), które występują w glinach lodowcowych Niemiec, Danii i Polski. Na podstawie 200 znanych eratyków przewodnich P. Smed (1993) zaproponował nowy sposób prezentacji graficznej torów wędrówki odrębnych strumieni lodowych, począwszy od ich ośrodków alimentacyjnych w Skandynawii aż po Niż Europejski. Frakcja żwirowa 4-12,5 mm występująca w heterogenicznej glinie (M. Böse, 1989) jest separowana na 10 grup petrograficznych, które z kolei służą wyliczeniu tzw. wskaźników głazowych. Frakcja kamienista 200 mm (K.-D. Meyer, 1983) analizowana jest pod względem liczebności eratyków przewodnich, co prowadzi do wyliczenia teoretycznego centrum głazowego TGZ. Studia nad petrografią w obu frakcjach mają zarówno wady, jak i zalety. Wśród słabych punktów metody wymienia się konieczność umiejętnego wyboru litofacji, od której zależy ostateczny skład mineralno-petrograficzny glin morenowych. Dużą niedogodnością metody jest analizowanie statystycznie reprezentatywnej frakcji żwirowej - co najmniej 300 sztuk (B. Krygowski, 1955; A. Gaigalas, 1963; por. J. Nunberg, 1971; M. Böse, 1989) i frakcji kamienistej-co najmniej 1000 okazów (K.-D. Meyer,1983), wobec czego badania są żmudne i długotrwałe. Wyznaczenie stref, w których przebiegała egzaracja, zależy w dużej mierze od poprawnego zaklasyfikowania eratyku przewodniego do jednego z czterech obszarów śródlądowych Skandynawii i niecki Bałtyku i przyporządkowanie mu właściwej nazwy. Mimo wymienionych wad, studia nad składem petrograficznym glin morenowych weszły na stałe do standardowych metod badawczych tych osadów w Europie Zachodniej (np. G. Liittig, 1958, 1995; M. Houmark-Nielsen, 1987; W.-A. Panzig, 1989, 1992; M. Böse, 1996). Również w Polsce zauważa się od kilku lat wzrost zainteresowania analizami petrograficznymi (np. D. Krzyszkowski, 1988, 1990, 1994; K. Choma-Moryl i in., 1991; W. Gogołek, 1991a, b, 1994; K. Kenig, 1991, 1989; R. Racinowski, 1991; H. Klatkowa, 1993; M. Górska, 1995a, b, 1997; S. Dobrzyński, 1995; C. Seul, 1995; S. Lisicki, 1997, 1998a-c). Analizy petrograficzne są doskonałą metodą wspierającą analizy litofacjalne osadów (M. Górska, 1997) w geomorfologii glacjalnej; uzupełniają dane dotyczące dynamiki, termiki stopy lądolodu, obszaru alimentacji i toru wędrówki lądolodu. Studia nad petrografią wspierają wyznaczone, na podstawie wskaźników głazowych, wnioski o zróżnicowanych ośrodkach alimentacyjnych glin morenowych. Należy przy tym wyraźnie stwierdzić i bezwględnie pamiętać, co było wielokrotnie podnoszone w literaturze przedmiotu (m.in. G. Liittig, 1995), że analizy petrograficzne, będące uzupełnieniem sedymentologiczno-petrograficznym, mogą uporządkować klasyfikację stratygraficzną jedynie w połączeniu z innymi, komplementarnymi metodami litologiczno- stratygraficznymi.