Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Doświadczanie rzeki i krajobrazów nadrzecznych w perspektywie edukacji geograficznej. Ujęcie geograficzno-humanistyczne

Angiel Joanna

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2021

|

nr 46 (2)

7--26

PL

Doświadczanie krajobrazów nadrzecznych, w tym rzek, jest procesem ich poznawania. Polega on na obserwacji, percepcji i innych działaniach sensorycznych, jak też na przeżywaniu bezpośredniego z nimi kontaktu i związanych z tym pogłębionych refleksji. Proces poznawania jest powiązany z wiedzą o krajobrazach, wzbogaconą o własne przeżycia i refleksje. W szkolnej edukacji geograficznej w ujęciu humanistycznym (jeszcze mało obecnym w realiach polskiej szkoły) ważna jest nie tylko wiedza, ale umożliwianie uczniom tworzenia pozytywnych więzi z rzeką i krajobrazami nadrzecznymi. Prowadzi to do nadawania im znaczeń i przemiany w świadomości w miejsca znaczące. Przykładem takiej edukacji jest też stwarzanie okazji do dialogu z rzeką i krajobrazami nadrzecznymi. Kluczowe jest ich wielozmysłowe i wieloaspektowe doświadczanie podczas zajęć terenowych, nie pomijając delikatnej i głębokiej sfery sacrum. Ważne dla uczniów jest uzewnętrznianie przez nauczyciela jego własnego doświadczania krajobra¬zów i efektów tego procesu – jako studium przypadku, prowadzącego od obserwacji i percepcji do holistycznego, komplementarnego ich odbioru.

EN

Experiencing riverside landscapes, including rivers, is a process of familiarizing with them. It consists of observation, perception and experiencing direct contact with them and related afterthoughts. The process of learning is closely connected to a level of knowledge, enriched with own experiences, emotions and reflections. In geography lessons conducted in the humanistic approach it is particularly important to encourage pupils to create positive bonds with the river and riverside landscapes which transforms them into meaningful places in students’ consciousness, and further determine the level of taming (meaning making them their own). Such an approach teaches a special dialogue with the river and riverside landscapes. A multi-sensory discovery and experience during field activities is also crucial for multisensory experience including the sphere of the sacred. It could be important and helpful for students if a teacher could externalize their own experience of the river and riverside landscapes as a case study, leading from observation and perception to a holistic complementary experience.

2

Zmiany krajobrazu Beskidu Śląskiego i Żywieckiego w percepcji mieszkańców a jego ochrona

Sobala M.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2018

|

nr 39 (1)

173--187

PL

Dla skuteczności ochrony krajobrazu duże znaczenie ma partycypacja społeczna. Stąd istotna jest wiedza na temat percepcji krajobrazu przez mieszkańców. Celem opracowania było zbadanie percepcji zmian krajobrazu przez mieszkańców wybranych miejscowości powiatu żywieckiego oraz poznanie ich opinii na temat kierunków tych zmian, co stanowi pierwszy etap badań nad próbą rozpoznania wśród mieszkańców gotowości do partycypacji w działaniach na rzecz krajobrazu. Przeprowadzone badania sondażowe wykazały, że mieszkańcy negatywnie oceniają krajobrazowe skutki porzucania działalności rolniczej, natomiast na ogół pozytywnie oceniają estetykę obszarów zabudowanych. Krajobrazy pasterskie w Karpatach, podlegające w ostatnich latach szczególnej ochronie, znajdują się poza zasięgiem codziennej percepcji mieszkańców. Znajomość tego faktu może mieć duże znaczenie dla możliwości angażowania społeczeństwa w czynną ochronę tych krajobrazów.

EN

Social participation is of great importance for the effectiveness of landscape conservation. Hence, knowledge of inhabitants’ perception of the landscape is crucial. The aim of the study is to examine the perception of landscape changes by the inhabitants of selected villages in the Żywiec poviat and to establish their views on the directions of these changes. This is the first stage of a study of attempts to establish the willingness of residents to participate in landscape activities. Surveys have shown that residents negatively assess the landscape effects of abandoning agricultural activities, while in general they positively assess the aesthetics of built-up areas. Pasture landscapes in the Carpathians, which have been the subject of intense conservation efforts in recent years, are not within easy reach of everyday perception of the inhabitants. An understanding of this may be of great importance for engaging the community in the active protection of these landscapes.

3

Wokół pojęcia soundscape. Dyskusja terminologiczna

Bernat S.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2015

|

nr 30

45--57

PL

W ostatnich latach obserwujemy dynamiczny rozwój soundscape studies, w których dźwięk jest traktowany jako zasób, źródło znaczeń i przeżyć estetycznych. Są one uzupełnieniem interdyscyplinarnych badań hałasu, charakteryzujących się traktowaniem dźwięku, jako jednego z rodzajów zanieczyszczenia atmosfery, zagrożenia zdrowia człowieka, źródła jego dyskomfortu. Studia te rozwijane są także w Polsce przez przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. Niestety wraz z rozwojem badań nie wypracowano spójnego systemu pojęciowego. Oprócz terminu soundscape, różnie tłumaczonego na język polski, funkcjonuje szereg innych terminów koniecznych dla opisania struktury, funkcji, metod badań, m.in.: dźwięk szczególny, biofony, geofony, antrofony, sonotopy, topofonofilia, spacer dźwiękowy, mapa dźwiękowa, społeczność akustyczna, rewitalizacja akustyczna, dziedzictwo akustyczne, turystyka dźwiękowa. Są one stosowane dość dowolnie, co wywoduje pewien chaos utrudniający rozwój badań. Celem artykułu jest wyjaśnienie istotnych nieścisłości terminologicznych oraz próba uporządkowania stosowanych już pojęć, w ramach soundscape studies (zwłaszcza w literaturze polskojęzycznej).

EN

Recent years, dynamic development of soundscape studies has been observed. In these studies supplementary the research on noise, the sound is treated as reserves of aesthetic meanings and experience, the sound is perceived as a threat and a source of discomfort. In Poland, soundscape studies have been also developed by representatives of various academic disciplines. Unfortunately, not any coherent terminological system has been created. Apart the term soundscape, that is translated into Polish in different ways, there is a range of additional expressions describing structure, functions and methods of soundscape research. These are among other things: soundmark, biophony, geophony, antrophony, sonotopes, topophonophilia, soundwalk, soundmap, acoustic community, acoustic revitalisation, acoustic heritage, sound tourism. All the terms mentioned previously are used freely that causes chaos and hinders progress of the studies. The objective of the paper is to explain terminological inaccuracies and organize existing nomenclature concerning soundscape studies (especially in Polish literature).

4

Wizualizacja dźwięku w krajobrazie na mapach „dźwiękowych”

Bernat S.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2015

|

nr 28

81--97

PL

Celem artykułu jest prezentacja przykładowych rozwiązań w zakresie wizualizacji dźwięku w krajobrazie na mapach „dźwiękowych”. Badania oparto na analizie literatury naukowej i źródeł internetowych oraz ankiecie przeprowadzonej w 2014 r. wśród studentów Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej (UMCS) w Lublinie. Badanie ankietowe, w którym poproszono o zobrazowanie w dowolnej formie krajobrazu dźwiękowego konkretnego miejsca, a następnie jego opisanie i ocenienie wykazało, że wizualizacja w formie rysunku jest łatwiejsza. Wizualizacja krajobrazu dźwiękowego okazuje się przydatna w dziedzinie projektowania akustycznego na potrzeby rewitalizacji akustycznej. Szczególnie użytecznym narzędziem w zakresie wizualizacji są Geograficzne Systemy Informacyjne (GIS). Wizualizacja dźwięku w krajobrazie na mapie może okazać się ważnym wkładem geografów w badania krajobrazu dźwiękowego. Jednak żadne graficzne wyobrażenie dźwięku w formie linii czy krzywizn nie może zastąpić jego zmysłowego doświadczenia w konkretnym miejscu i czasie.

EN

The aim of the work is to present some example on visualising sound in landscape on sound maps. The paper is based on the analysis of literature, websites and questionnaire survey conducted in 2014 among the students of Maria Curie-Skłodowska University (UMCS) in Lublin. Students were asked to visualise, in any form, the soundscape of a selected place and then describe and appraise it. It turned out that visualisation in the form of a drawing was easier because people could relate to the perspective it showed. A visualisation of soundscape proves useful for the purposes of acoustic design in acoustic revitalisation. Particularly useful tool in visualisation is GIS. The visualisation of soundscape can become an important contribution of geographers to soundscape studies. However, no visual depiction of sound, in the form of a line or curve, can be a real substitute for the sensual experience of sound at a specific time and place.

5

Postrzeganie wybranych typów krajobrazu przez różne grupy kulturowe na przykładzie mieszkańców Krakowa i Stambułu

Jakiel M., Bernatek-Jakiel A.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2015

|

nr 29

93--107

PL

W niniejszej pracy zaprezentowano podobieństwa i różnice w postrzeganiu krajobrazu przez Polaków i Turków. W ramach badań przeprowadzono ankiety z mieszkańcami Krakowa i Stambułu. W ankietach wykorzystano dziesięć zdjęć przedstawiających wybrane typy krajobrazu Polski i Turcji, sklasyfikowane na podstawie Europejskiej Klasyfikacji Krajobrazu (LANMAP). Badania wykazały, że choć ogólna ocena krajobrazu wśród mieszkańców Krakowa i Stambułu jest podobna, to przy wyrażaniu skrajnych emocji istnieją różnice. Przeprowadzone badania i analiza wyników pozwoliły wyciągnąć wnioski i uwagi metodyczne dotyczące wykonywania tego typu badań.

EN

This paper reports the similarities and differences in landscape perception between two various cultural groups (Poles and Turks – Cracow and Istanbul residents). Landscape photos used in the study were focusing on 10 selected types of landscapes – 5 for each country (Poland and Turkey). They were categorized using an European Landscape Classification (LANMAP). The analysis was based on interviews with photo-based assessing procedures among Cracow and Istanbul residents. The survey instrument was available in Polish and Turkish. Generally, landscape perception is similar among Cracow and Istanbul residents whereas the differences can be noticed. This paper outlines also the methodological conclusions about this type of research.

6

Sound in landscape: the main research problems

Bernat S.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2014

|

nr 23

89--108

EN

At present, various initiatives related to the study of soundscapes/acoustic landscapes are developing around the world. Interdisciplinary soundscape studies were initiated in the 1970s by Raymond Murray Schafer and his World Soundscape Project research team. The goal of the present paper is to identify, from the perspective of a geographer, the key research problems related to sound in landscape. Based on the literature, the most important concepts are defined and acoustic ecology research in Poland is described. The empirical section of the paper presents the results of a questionnaire survey conducted at the beginning of 2013 among the students of UMCS in Lublin (mainly Geography and Tourism/Recreation students). The final part of the paper points out the challenges for soundscape research and focuses on the practical dimension of the survey as it reflects the social role of geography. The possibility to study the sound in landscape offers new prospects for the development of geography.

PL

Współcześnie obserwujemy na świecie rozwój inicjatyw w zakresie badań krajobrazów/pejzaży dźwiękowych (soundscape) zapoczątkowanych w latach 70. XX w przez kanadyjskiego muzykologa R.M. Schafera. Celem artykułu jest rozpoznanie, z perspektywy geografa, głównych problemów badawczych dotyczących dźwięku w krajobrazie. Na podstawie literatury zdefiniowano najważniejsze pojęcia (m.in. audiosfera, krajobraz dźwiękowy) a następnie scharakteryzowano badania ekologii akustycznej w Polsce. W studiach empirycznych przedstawiono wyniki badań ankietowych przeprowadzonych na początku 2013 r. wśród studentów UMCS w Lublinie (głównie kierunku geografia oraz turystyka i rekreacja). Na koniec wskazano wyzwania dla studiów nad dźwiękiem w krajobrazie. Zwrócono także uwagę na praktyczny wymiar przedstawionych badań, odzwierciedlający społeczną rolę geografii. Możliwość badań dźwięku w krajobrazie to nowe perspektywy rozwoju geografii.

7

Potencjał nieczynnych kamieniołomów dla turystyki dźwiękowej (na wybranych przykładach)

Bernat S.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2014

|

nr 26

111-126

PL

Celem artykułu jest ukazanie możliwości rozwoju turystyki dźwiękowej w obrębie nieczynnych kamieniołomów. Jako przykłady interesujących obiektów w aspekcie turystyki dźwiękowej wytypowano cztery kamieniołomy surowców węglanowych, położone w regionie świętokrzysko-lubelskim: „Kadzielnia” w Kielcach (Góry Świętokrzyskie), Kazimierz Dolny i Nasiłów (Małopolski Przełom Wisły Środkowej) oraz Wierzbica (Przedgórze Iłżeckie), charakteryzujące się odmiennym kontekstem krajobrazowym. Dodatkowo przedstawiono przykłady nieczynnych kamieniołomów: w Wielisławiu Złotoryjskim „Organy Wielisławskie” (Pogórze Kaczawskie) oraz na Górze Świętej Anny (Grzbiet Chełma – Wyżyna Śląska). Nieczynne kamieniołomy stanowią ogromny potencjał dla rozwoju turystyki dźwiękowej. Potencjał ten jest jednak słabo wykorzystywany. Zagospodarowanie kamieniołomów w aspekcie turystyki dźwiękowej ukierunkowane być powinno na wyznaczenie ścieżek spacerów dźwiękowych, budowę amfiteatrów i muzeów interaktywnych oraz organizację koncertów. Ważne jest także powiązanie walorów dźwiękowych z walorami widokowymi i urządzenie punktów widokowych umożliwiających komfort dalekiego patrzenia.

EN

The aim of the work is to present possibilities of development of soundscape tourism within closed quarries. There are four quarries of carbonate resources, situated in świętokrzysko-lubelski region, singled out as examples of the objects that are interesting in the aspect of that type of tourism. These are: “Kadzielnia” in Kielce (The Świętokrzyskie Mountains), Kazimierz Dolny and Nasiłów (The Lesser Poland Gorge of the Middle Vistula) and Wierzbica (Iłża Foreland). They are distinguished by different landscape context. Additionally, two more examples of the closed quarries are depicted: “Organy Wielisławskie” in Wielisław Złotoryjski (Kaczawa Foothills) and another one on the St. Anne Mountain (Chełm Mountain Ridge – Silesian Upland). Non-functioning quarries possess great potential for development of sound tourism, but it is not utilized sufficiently. Taking into consideration adapting quarries for purposes of soundscape tourism, there should be set some primary goals: outlining tracks of soundwalks, building amphitheatres and interactive museums as well as organizing musical concerts. Sound values ought to be bound up with scenic values, so planning and preparing beauty spots (providing extensive view) have also great significance.

8

Badanie społecznej percepcji krajobrazu jako podstawa oceny predyspozycji przestrzeni geograficznej do lokalizacji farm wiatrowych

Badora K.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2014

|

nr 25

19--29

PL

Rozwój energetyki wiatrowej oznacza wzrost zagrożenia dla krajobrazu, w tym jego walorów fizjonomicznych. Jednym z ważniejszych zadań do zrealizowania na etapie planowania farm wiatrowych jest ocena wizualnej jakości krajobrazu przez społeczności lokalne. W przedstawionych badaniach 57 ekspertów oceniło 18 krajobrazów przedstawionych na fotografiach. Oceniono jakoś wizualną krajobrazu oraz znaczenie form ukształtowania i pokrycia terenu dla tej jakości. Wskazano, że krajobrazy o dużej konfliktowości dla elektrowni wiatrowych mają zróżnicowaną rzeźbę terenu, dalekie pole widoku, wiele planów i duże urozmaicenie naturalnych form pokrycia. Niskimi walorami fizjonomicznymi charakteryzują się krajobrazy antropogeniczne, w tym industrialne. Elementami struktury krajobrazu mającymi duże pozytywne znaczenie dla walorów widokowych są lasy, zbiorniki wodne, aleje drzew i grupowe zadrzewienia. Elementami degradującymi walory fizjonomiczne krajobrazu są drogi asfaltowe, sieci energetyczne wysokich napięć, zabudowa produkcyjna i cmentarze.

EN

Wind energy development means growth threat for landscapes, in this visual values of landscapes. One of more important task to realize at a different stages of wind farms planning is evaluation of visual landscape quality by local communities. In present researches 57 experts evaluated 18 landscapes show on photographs. Evaluated visual quality of landscape and significance of relief and landcover forms to this quality. Indicated that landscapes of great conflicts to wind energy development have high diversity of natural relief, far view field, a lot of plans in panorama and high diversity of natural forms of landcover. Low physignomical values have degraded landscapes, in particular in industrial character. Forests, water areas, avenues of trees and afforestations are components of landscape structure have high positive significance in view values. Components degraded physignomical values of landscapes are roads, high voltage electricity transmission lines, production developments and cementaries.

9

Dźwięk a sacrum w krajobrazie

Bernat S.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2013

|

nr 21

11-22

PL

Celem artykułu jest rozpoznanie relacji dźwięku i sacrum. Głównym przedmiotem badań jest dźwięk i krajobraz dźwiękowy. Poszukiwanie badawcze zmierza do uzyskania odpowiedzi na następujące pytania: jaka jest rola dźwięku we współczesnym sacrum?, jakie dźwięki współtworzą sacrum? Studia oparto na literaturze, źródłach internetowych oraz badaniach ankietowych. Zwrócono uwagę na krajobrazy dźwiękowe związane z obrzędami religijnymi wpisanymi na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz na konflikty społeczne wynikające z obecności dźwięków religijnych w krajobrazie. W części empirycznej przedstawiono wyniki badań ankietowych traktujących o doświadczaniu sacrum w krajobrazie. Badania przeprowadzono na początku 2012 r. wśród studentów geografii oraz turystyki i rekreacji UMCS.

EN

The aim of the paper is to recognize relations between sound and sacrum. The main subject of research is sound and soundscape. Research work tends to get the answer for the following questions: what is role of sound in the present sacrum?, what sounds create sacrum? Studies are based on literature, Internet sources and a survey. The author pays a special attention to soundscapes connected with religious ceremonials that are registered on the list of The Intangible Cultural Heritage. He also investigate social conflicts which arise from presence of religious sounds in landscape. In the empirical part of the paper, the author presents results of the survey that concerns experiencing sacrum in landscape. The survey was carried out in 2012 among students of two faculties of the MCSU: Geography and Tourism and Recreation.

10

Ekrany akustyczne w krajobrazie - ochrona akustyczna czy degradacja krajobrazu?

Bernat S.

Architektura Krajobrazu

|

2013

|

nr 3

16--30

PL

Rozwojowi cywilizacyjnemu towarzyszy zanieczyszczenie hałasem, wywołujące wzrastające koszty gospodarcze i społeczne. W ostatnich latach w Polsce wraz z budową sieci dróg szybkiego ruchu i autostrad stawiane są ekrany akustyczne, które oprócz obniżenia poziomu hałasu powodują m.in. degradację walorów wizualnych krajobrazu, zwiększenie kosztów inwestycji oraz protesty społeczne. Aby zapobiec nadmiernemu stosowaniu ekranów akustycznych, we wrześniu 2012 roku Ministerstwo Środowiska zwiększyło dopuszczalne poziomy hałasu. Celem artykułu jest rozpoznanie wpływu ekranów akustycznych na krajobraz. W artykule przedstawiono problematykę projektowania dróg z uwzględnieniem ochrony krajobrazu i ochrony przed hałasem, omówiono rodzaje i skuteczność ekranów akustycznych. Dodatkowo zwrócono uwagę na rolę czynnika degradacji krajobrazu w konfliktach społecznych związanych z budową ekranów akustycznych. Artykuł oparto na analizie literatury, stron internetowych i obserwacjach terenowych. Przy projektowaniu ekranów konieczne jest nie tylko zwracanie uwagi na ich skuteczność, ale także uwzględnianie ich oddziaływania na percepcję krajobrazu. Podniesienie dopuszczalnych poziomów hałasu może ograniczyć budowę nowych ekranów, a przez to zmniejszy ich oddziaływanie na krajobraz. Z drugiej strony może spowodować zwiększenie zanieczyszczenia hałasem. Stąd ważną rolę odgrywają oceny oddziaływania inwestycji na krajobraz, których podstawą jest rozpoznanie zasobów krajobrazu i warunków percepcji w otoczeniu drogi.

EN

The development of civilization has been accompanied by an increase in noise, which leads to higher economic and social costs. In recent years, motorways and expressways in Poland have been built to include noise protection barriers that, although they reduce noise levels have a negative visual impact on the landscape, increase the cost of investment projects and raise public outcry. In September 2012 the Ministry of the Environment increased permissible noise levels in order to prevent the excessive use of noise barriers [Stop hałasowi… 2013, Rozporządzenie… 2012]. The goal of this paper is to examine the impact of noise protection barriers on the landscape. The article discusses the problem of road design with regard to preserving the landscape and reducing noise, and reviews different kinds of sound barriers and their level of effectiveness. In addition, attention is drawn to landscape degradation as a factor in social conflicts arising from the construction of sound barriers. The paper is based on an analysis of literature, websites, press articles and field observations. In the course of designing acoustic screens, it is essential to take into account not only their effectiveness in reducing noise but also on how they influence the perception of the landscape. Raising permissible noise levels may reduce the construction of new sound barriers that would have an impact on the landscape. On the other hand, this may lead to an increase in noise pollution. Therefore, it is important to assess the impact of investment projects on the landscape, starting from an examination of landscape resources and visual conditions around roadways.

11

Doliny rzeczne i ich percepcja

Bernat Sebastian

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2010

|

nr 13

167--178

PL

Doliny rzeczne są wyjątkowym elementem krajobrazu reprezentującym bogaty potencjał percepcyjny. Celem artykułu jest identyfikacja właściwości percepcyjnych krajobrazu dolin rzecznych. Na podstawie literatury scharakteryzowano percepcję rzeki jako osi doliny oraz nadrzecznej przestrzeni. Na przykładzie granicznego odcinka doliny Bugu oraz nadrzecznej przestrzeni miejskiej Łęcznej, przeanalizowano rolę rzek w kreowaniu więzi społecznych. Studia przypadków oparto na badaniach ankietowych i analizie dostępnych opracowań.

EN

The river valleys are unique elements of the landscape characterized by rich perception potential. The main aim of the paper is identification of perceptive properties of the river valleys landscape. Perception of the river as the axis of the valley and the riverside area were characterized on the basis of several bibliographic sources. The role of rivers in creation of social bonds was analysed using data for the border course of the Bug River and riverside city area of Łęczna. Case studies were based on questionnaire researches and analysis of available documents and papers.

12

Konsekwencje zmiany rangi dawnych traktów we współczesnym układzie komunikacyjnym na przykładzie wsi Raczkowo

Mezer Ewa de

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2009

|

nr 12

150--157

PL

Streszczenie Krajobraz otwarty w Polsce ulga dynamicznym przemianom. Sposób użytkowania terenów wiejskich i sposób kształtowania zabudowy domagają się redefinicji krajobrazu kulturowego wsi. Zmiany są daleko idące i mają charakter strukturalny i funkcjonalny. Ślady pozostawianie przez nie w krajobrazie nie zawsze są równie czytelne. Problemem stała się ekspansywna zabudowa mieszkaniowa nierespektująca wielowiekowej tradycji kształtowania działki siedliskowej, czy charakteru architektury wernakularnej. Uniformizacja budownictwa na terenie całego kraju grozi zatraceniem genius loci poszczególnych wsi. Harmonijnie kształtowane przez wieki dzisiaj podlega dyktatowi gospodarki Za sprawą przemian w hierarchii sieci dróg mogą zachodzić zmiany struktury osadniczej. Te ostatnie można zaobserwować analizując układ przestrzenny wsi Raczkowo położonej w Gminie Skoki (Powiat Wągrowiecki, Województwo Wielkoplskie). Wieś ta, o średniowiecznym rodowodzie, stanowić będzie ilustrację dla tematu.

EN

Open landscape in Poland is undergoing dynamic transformations and this process in the last decade seems to be constantly intensified. The land use of rural areas and management of built-up areas practically require the cultural landscape of rural areas to be re-defined. These changes are extensive and structural in character, and the complexity of underlying processes needs to be thoroughly analyzed. Traces they leave in landscape are not always equally evident. Obviously a commonly perceived problem has been related with the expansion of residential housing areas, with no respect for the tradition, dating back many centuries, concerning the development of a settlement plot or the character of vernacular architecture. Uniformity of building design throughout the country is a threat to genius loci of individual villages, located in different parts of Poland. Much less attention is paid to transformations occurring in cropland expanse, concerning the type of crops or field green. In turn, the open landscape is not only architecture, but also topographic features and land cover. For ages roads, constituting a circulatory network in the cultural landscape, have been a crucial element of the settlement structure. The role of roads in European culture is evidenced by numerous literary works with motifs of the road and quest or travel it makes possible. Roads, for centuries determined by both human needs and natural conditions, at present are defined by requirements of the economy, or even international freight logistics. Thus many formerly important routes at present are only narrow forest roads, which does not change the fact that a road still remains to a lesser or bigger extent the space of contact with open landscape. Thanks to changes in the hierarchy of the road network changes may occur in the settlement structure, both in the absolute and relative space. The latter may be observed when analyzing the spatial arrangement of the village of Raczkowo, located in the Skoki commune (the Wągrowiec county, the Wielkopolskie province). This village, dating back to the Middle Ages, will be used to illustrate the presented topic, showing dependencies between changes in the use of a road, in this case a route used for many centuries, and reorganization of the village structure.

13

The Geoworld and its reflection in the daytime surface structure

Kovalyov Alexander

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 9

38--62

EN

The author proposes the new presentations about nature of information appearance and causes of development in a whole, the conception of the Geospace as the result of the Earth spherical symmetry breach and conception of a landscape as the communicative surface organization in the whole case. It shows that two-dimensional Fourier-spectrums is good method of analyze a daytime surface. For the geographical landscape it is the daytime surface organization. The presentation about Geoworld structure including mineral geosphere, biosphere, anthroposphere (agrosphere, technosphere, noosphere) and divosphere is given.

14

Percepcja i ocena estetyczna krajobrazu Krakowa

Osikowska W., Przetacznik J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 1-A

147-170

PL

Badania prowadzone w okresie od listopada 2006 r. do maja 2007 r. można podzielić na dwie części. Pierwsza część badań miała na celu uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania: 1. Czy walory krajobrazowe wpływają w opinii osób zawodowo związanych z wyceną terenów na cenę nieruchomości? 2. Jak procentowo przedstawia się ten wpływ? 3. Jakie elementy krajobrazu w opinii tych osób podnoszą cenę nieruchomości, a jakie ją obniżają? Grupa badana to: rzeczoznawcy majątkowi - 67 osób, pośrednicy w obrocie nieruchomościami - 53 osoby, deweloperzy - 60 osób, zarządcy nieruchomościami - 26 osób, pracownicy biur podróży - 70 osób oraz pracownicy hoteli - 66 osób. Razem przebadano 342 osoby. W drugiej części badań osobami badanymi byli mieszkańcy Krakowa spotykani w parkach, na Błoniach, w Lasku Wolskim, w miejscu pracy oraz na uczelniach (studenci). Zbadano 297 osób. Ta część badań dotyczyła następujących problemów: 1. Jakie elementy krajobrazu mieszkańcy chcieliby widzieć z okna, a jakich nie chcieliby oglądać? 2. Jakie mają (badani mieszkańcy) widoki z okien, czy są z nich zadowoleni i w jakim stopniu? Metodą badania była ankieta. Posłużono się dwoma rodzajami ankiet: ankietą opracowaną dla osób zajmujących się zawodowo wyceną terenów oraz ankietą dla mieszkańców. W wyniku analizy zebranego materiału stwierdzono, że w opinii osób zawodowo związanych z wyceną nieruchomości walory krajobrazowe wpływają na cenę nieruchomości. Zdaniem największej liczby osób badanych (47%) wpływ ten przekracza 20% ceny nieruchomości. Kolejne 31% badanych szacuje wielkość tego wpływu na poziomie od 10 do 20%. Tylko 3% badanych twierdzi, że takiej zależności nie ma lub posiada ona śladowy zakres. Różna jest wielkość omawianego wpływu w opinii poszczególnych grup zawodowych: najmniejsza w ocenie rzeczoznawców, największa w opinii pracowników hoteli i deweloperów. Dalsza analiza pozwoliła ustalić, w jakim stopniu poszczególne elementy krajobrazu widziane z okna podwyższają lub obniżają - zdaniem badanych - cenę nieruchomości. Obliczenie średnich ocen pozwoliło na stworzenie list rankingowych rozpatrywanych elementów krajobrazu. W formie graficznej przedstawiono na rys. 1 i 2. Druga część badań, w której osobami badanymi byli mieszkańcy Krakowa, pozwoliła na ustalenie list rankingowych elementów krajobrazu pożądanych lub niechcianych do oglądania z okien własnych mieszkań; pozwoliła również na stwierdzenie, jakie są różnice międzygrupowe w tych ocenach. I tak np. po wyodrębnieniu trzech następujących grup widoków: zieleni z elementami budowli, atrakcyjnych budowli z elementami zieleni oraz widoków obiektów emitujących hałas, ustalono (na podstawie średnich ocen w skali od 0 do 10), w jakim stopniu mieszkańcy chcieliby je oglądać. Przedstawiono to na rys. 3. W kolejnym fragmencie opracowania określono, jakie widoki oglądają mieszkańcy z okien swoich mieszkań oraz w jakim stopniu są z nich zadowoleni. Okazało się m.in. że krakowianie najczęściej oglądają ze swoich okien ulice, skrzyżowania, obiekty komunikacyjne lub parkingi (45% badanych) oraz ściany sąsiednich budynków (42%). Sytuacja ta przekłada się na niezbyt wysoki poziom zadowolenia krakowian z otoczenia, w którym mieszkają. Aż 37% badanych mieszkańców tego miasta wyraża niezadowolenie z widoku z okien swoich mieszkań, zaś tylko 33% sygnalizuje zadowolenie.

EN

Our research conducted from November 2006 to May 2007 may be subdivided into two parts. The goal of the first part was to obtain answers to the following questions: 1. Do landscape values affect the real-estate prices, in the opinion of the professionals working in the area of real-estate appraisal? 2. What would be the proportion of such influence? 3. What landscape elements cause increase or decrease of the real-estate prices, in the opinion of those professionals? The surveyed group included the following: property appraisers - 67 persons, real-estate agents - 53 persons, developers - 60 persons, property managers - 26 persons, travel agents - 70 persons, and hotel workers - 66 persons. In total, 342 persons were surveyed. The second part of the research applied to the residents of Kraków met in parks, on the Błonie field, in the Wolski Forest, at work places and in colleges (students). 297 persons were surveyed. That part of the research concerned the following issues: 1. Which landscape elements would and which ones the residents would not like to see from their windows? 2. What is your present view from your window like? Are you satisfied of it and how much? Questionnaires were the survey method. Two types of questionnaires were used: one prepared for the professional land appraisers and one for the residents. As a result of survey evaluation, it was found that, in the opinions of the real-estate professionals, the landscape values affected the real-estate prices. In the opinion of the majority of the respondents (47%), such an influence exceeded 20% of the real-estate price. Another group of 31% of the respondents estimated the size of such an influence from 10 to 20%. Only 3% of the respondents stated that either there was no such interdependence or it was insignificant. The magnitude of that type of influence is difference among particular professional groups: the smallest among the appraisers and the largest in the opinions of the hotel workers and developers. Further analysis allowed us to establish how much (in the scale from 0 to 10) particular landscape elements seen from ones. window increase or decrease, in the respondents. opinions, the real-estate price. The mean evaluation calculation allowed us to develop ranking lists of particular landscape elements. They are presented in Figs. 1 and 2. The second part of the survey in which the residents of Kraków participated allowed us to establish ranking lists of the desired or undesired landscape elements in front of people's windows; it also allowed us to find out what were the group differences in such evaluations. The following three types of vies were specified: greenery with some structures, attractive structures with some greenery and noise-generating objects. It was found (based on averaged evaluations in the scale from 0 to 10) in what degree the residents would like to see such objects from their windows. The results are presented in Fig. 3. In another part of the study, it was established what views are seen by the residents from their windows and in what degree the residents are satisfied of their views. It was found that what the residents of Kraków mostly see are for example streets, junctions, transportation facilities and car parks (45% of the respondents), or walls of adjacent buildings (42%). That situation is reflected in a fairly moderate level of the residents' satisfaction of their surroundings. As many as 37% of the surveyed city residents expressed their dissatisfaction of the views from their windows, while only 33% were satisfied.

15

Techno-kreacja w architekturze krajobrazu

Kuc S.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2007

|

R. 104, z. 5-A

215-217

PL

Nowe materiały i technologie stają się rzeczywistymi materiałami w rękach architektów krajobrazu. Są one inspiracją do działań artystycznych i eksperymentalnych. Wynikiem tego procesu są arcydzieła w świecie realnym i rzeczywistości wirtualnej.

EN

New materials and technologies are becoming real materials in the landscape architects' hands. They are an inspiration for artistic and experimental works. The results of this process are masterpieces in the real world and in a virtual reality.

16

Sztuka patrzenia jako analiza percepcyjna krajobrazu

Skalski J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2007

|

R. 104, z. 5-A

241-242

PL

Na etapie projektowania koncepcyjnego, proponowana metoda analityczna inicjuje proces projektowania, którego rezultatem może być oryginalna, twórcza idea. Zastosowana na etapie realizacji projektu pozwala dostrzec wiele zjawisk w krajobrazie, które mogą mieć zasadnicze znaczenia dla tworzenia nowych rozwiązań, w większym stopniu akceptowanych przez ludzi. Umożliwia także dokonywanie porównań przy nadzorowaniu przez autora rzeczy, które zostały zrealizowane i tych, które były jego zamierzeniem projektowym. Analiza percepcyjna krajobrazu może być stosowana w dydaktyce, co pozwoli studentom nauczyć się sztuki widzenia i dzięki temu, w swej twórczości będą lepiej rozumieli czym jest krajobraz.

EN

At the stage of conceptual designing, the suggested analytic method initiates designing process that may result in an original creative idea. Applied at the stage of realization design it allows to notice many phenomena in landscape that may have substantial significance in creating new solutions, more acceptable by people. It also enables making comparisons while supervising by the author the things which have been realized and the ones which were a designing intention. Perception analysis of landscape may be applied in teaching, which will help students to learn the art of seeing and to better understand landscape.

17

Interpretacja krajobrazu wiejskiego - między teorią a praktyką

Raszeja E.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2007

|

R. 104, z. 5-A

75-77

PL

Dla zapewnienia odpowiedniego planowania i zarządzania wsią konieczne jest ustalenie i zrozumienie wartości krajobrazowych, które definiują tożsamość kulturową danego obszaru. Zakłada to zdolność do interpretowania krajobrazu (czytania krajobrazu). Metoda wypracowana i stosowana przez autorkę opiera się na następującej sekwencji: historia krajobrazu (pochodzenie, kontekst, procesy, dynamika) - struktura krajobrazu (elementy, modele i relacje przestrzenne) - percepcja krajobrazu (tożsamość, emocje, znaczenie). Bardzo istotny dla poszczególnych poziomów percepcji jest zakres analizy, jak również metoda zapisu.

EN

In order to ensure proper rural planning and management, it is necessary to identify and understand landscape values, which define cultural identity of a given area. This implies the ability to interpret landscape (the landscape reading). The method worked out and applied by the author is based on the following sequence: landscape history (origin, context, processes, dynamics) - landscape structure (elements, spatial patterns and relations) - landscape perception (identity, emotions, meaning). For particular levels of interpretation, the range of analysis, as well as the method of record, are very essential.