Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

1 Górnictwo Odkrywkowe

1 2005

Znaleziono wyników: 1

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: peat-bogs recultivation

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Geologiczne i górnicze warunki rekultywacji wyrobisk po eksploatacji dużych złóż torfu

Jurys L., Żmuda J.

Górnictwo Odkrywkowe

2005

Vol. 47, nr 2

44-52

W latach 2003 i 2004 autorzy przeprowadzili badania, których celem było poznanie kluczowych problemów rekultywacji terenów zdegradowanych przez przemysłowe wydobycie torfu, wynikających z metod eksploatacji oraz warunków geologiczno-górniczych. Przedmiotem badań i źródłem przykładów było dziewięć złóż o dużej powierzchni, znajdujących się w województwie pomorskim oraz w pobliżu jego granic w ościennych województwach. Osiem złóż jest od wielu lat eksploatowanych, a eksploatację jednego zarzucono około 1990 roku w kilka lat po jej rozpoczęciu. Jak dotąd problemy rekultywacji poeksploatacyjnych terenów torfowisk były poruszane najszerzej przy okazji planowania eksploatacji. Przedstawiane sposoby i efekty rekultywacji (nieraz bardzo szczegółowe) miały charakter wizji nigdzie w praktyce nie zrealizowanej. Podstawową tego przyczyną jest długi okres eksploatacji złóż oraz pewna schematyczność koncepcji nie zawsze adekwatnych do nie zbadanych w porę cech danego złoża i torfowiska. Dawniej przewidywano leśne lub rolnicze zagospodarowanie wyrobisk, obecnie dominującym kierunkiem rekultywacji jest ich renaturyzacja. Zalecają ją także w swoich pracach naukowych i popularyzatorskich wybitni torfoznawcy, dla których renaturyzacja oznacza odtworzenie od razu na terenach poeksploatacyjnych żywego torfowiska wysokiego w ramach swoistej rekompensaty za wydobycie podobnego torfu. Wymaganie to wydaje się iść za daleko, ponieważ nie uwzględnia realnych cech wyrobisk. We wszystkich badanych kopalniach na końcowej i hipsometrycznie zróżnicowanej powierzchni wyrobisk powstaje mozaika różnych typów torfu (zwykle o pH powyżej 4) i osadów podtorfowych oraz terenów wcześniej zrekultywowanych i zbiorników wodnych, których cechy geochemiczne należy brać pod uwagę przy planowaniu rekultywacji. Cechy te będą na każdym złożu inne, zatem różna też powinna być specyfika i cele działań rekultywacyjnych. Najwłaściwsze wydaje się być ustalenie renaturyzacji wyrobisk przez stworzenie warunków dla powstania środowiska bagiennego i wodnego, obejmującego cały obszar kopalni bez kolizji z otoczeniem. W wyrobiskach na zróżnicowanym podłożu może powstać wówczas bogaty ekosystem, także z żywymi torfowiskami wysokimi. Taki sposób renaturyzacji jest właściwy także z tego powodu, że w wielu przypadkach niezamierzoną cechą obecnie wykonywanej rekultywacji będzie jej tymczasowość. Przyczyną są obecnie obowiązujące przepisy w zakresie gospodarki złożem i ochrony środowiska, a także względy ekonomiczne wymuszające pospieszną rekultywację wyrobisk pomimo braku możliwości przewidywania istotnych dla rekultywacji końcowych cech całego wyrobiska i ich dalszych zmian spowodowanych renaturyzacja. W celu rozpoznania geochemicznych cech wyrobisk winno się więcej niż dotychczas uwagi poświęcić osadom podtorfowym. Należy to robić na etapie dokumentowania złoża oraz podczas jego eksploatacji. Badaniami przydatnymi na etapie eksploatacji są badania pH i przewodności elektrycznej wody, które można wykonywać w dużej ilości przy pomocy elektronicznego pehametru i konduktometru. Badania takie przynoszą najwięcej ważnych informacji dopiero w zaawansowanym stadium eksploatacji złoża. Ich wykonanie wydaje się być konieczne wobec faktu bardzo dużej ogólnikowości opisów warunków wodnych złoża, zawartych w dokumentacjach geologicznych i rekultywacyjnych. Badania te mogą być także przydatne w bieżących pracach wydobywczych.

During years 2003 and 2004 authors have conducted investigation in aim to recognize key problems of recultivation of areas degraded by industrial peat exploitation, problems resulting from geological - mining conditions. Nine peat deposits of large areas were the subject of investigation and source of examples. They are situated in Pomeranian Voivodeship and near its borders in neighboring voivodeships. Eight of them has been exploitated for may years, exploitation of one o them was finished in 1990, few years after its start. So far problems of recultivation of peat-bogs areas after exploitation were touched mainly during exploitation planning. Presented ways and results of recultivation (sometimes very detailed) were in fact a kind of a vision being never realized in reality. The reason for it is a long time of exploitation of deposits and a kind of idea scheme not always adequate to unknown properties of given deposit or peat-bog. In past times forestry or agricultural direction was scheduled, presently dominant recultivation direction is renaturisation. It is also recommended by prominent peat-experts in their scientific and popular scientific articles. For them renaturisation means almost immediate reconstruction of alive high bog on the areas of peat exploitation as a kind of compensation for mining the same type of peat. These expectations seem to go to far as it does not take into consideration real pit's features. In all investigated mines, on final terrain surface of significantly diversified hypsometry, there occurs mosaic of different peat types (of pH above 4.0) and sediments underlying peat. Also geochemical features of water reservoirs and already recultivated areas should be taken into consideration while recultivation is planned. These features are different at each deposit and so specification and aims of recultivation activities should be diversified. The most proper solution should be conducting renaturisation of pits by creating conditions for existence of swamp and water environment, including whole mine area without any collision with surroundings. In pits on diversified geological basis may then come into being rich ecosystem, also with living high bogs. This way of renaturisation is proper also because in many cases unintended feature of presently performed recultivation is that its done for a just for a period of time. The reason for that are regulation that are in force, dealing with deposit management and environment preservation. Economic reasons compel hasty pits recultivation in spite of lack of possibilities for predicting important final recultivation features of pits and further changes caused by renaturisation. In order to recognize geochemical pits parameters one should pay more attention to sediments underlying peat. It should be done at the stage of deposit documenting and during its exploitation. Analyses of pH and electric water conductivity are useful at the stage of exploitation and may be performed in high amounts with the use of electric conductor and pH-meter. These analyses give most of all important Information at the very advanced stage of deposit exploitation. Their performance seems to be essential due to high generality of description of deposit hydro conditions included in recultivation and geological documentations. These investigation may also be very useful during ongoing exploitation process.