Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Influence of SARS-CoV-2 coronavirus pandemic on the dynamics of tourism in selected national parks in Poland

Zbucki Łukasz

Ekonomia i Środowisko

|

2022

|

nr 4

250--273

EN

The SARS-CoV-2 pandemic that began in 2020 hit the tourist services sector very hard. This article aims to determine the impact of the coronavirus pandemic and its consequences on the tourism dynamics in nine Polish national parks. The statistical (descriptive) analysis method was used based on data collection regarding the number of tickets sold in parks in 2019 and 2020. Studies have shown that despite health concerns and several restrictions, the number of tourists in all parks, expressed in ticket sales in 2020, only decreased by 0.06%. Polish national parks, which are less popular, recorded increases in visitors by up to 66%, while in gardens with usually high attendance, there were decreases, especially during the spring lockdown. The obtained analyses allow the development of tourist mobility patterns in unique situations.

PL

Pandemia SARS-CoV-2, rozpoczęta w 2020 roku, bardzo dotkliwie dotknęła sektor usług turystycznych. Celem niniejszego artykułu jest określenie wpływu pandemii koronawirusa i konsekwencji z nią związanych na dynamikę ruchu turystycznego w dziewięciu polskich parkach narodowych. Posłużono się metodą analizy statystycznej (opisowej) na podstawie danych dotyczących sprzedaży biletów do parków w 2019 i 2020 roku. Przeprowadzone badania dowiodły, że mimo obaw o zdrowie oraz szeregu ograniczeń, liczba turystów we wszystkich parkach, wyrażona sprzedażą biletów w roku 2020 spadła tylko o 0,06%. Polskie parki narodowe, które są mniej popularne, zanotowały wzrosty odwiedzjących nawet o 66%, natomiast w parkach o dużej zwykle frekwencji nastąpiły spadki, szczególnie podczas wiosennego lockdownu. Uzyskane analizy pozwalają na opracowanie wzorców mobilności turystów w sytuacjach wyjątkowych.

2

Ocena możliwości wykorzystania punktów widokowych projektowanego Geoparku Małopolski Przełom Wisły w edukacji geomorfologicznej i geoturystyce

Gajek Grzegorz, Zgłobicki Wojciech

Landform Analysis

|

2021

|

Vol. 40

57--69

PL

Efektywne działania na rzecz rozwoju geoedukacji i geoturystyki powinny w pierwszej kolejności opierać się o geostanowiska, które mogą budzić zainteresowanie turystów ze względu na swoje walory estetyczne. Warunek taki spełniają punkty widokowe – duża liczba odwiedzających daje szansę na wykorzystanie ich potencjału naukowego. Celami pracy były: a) analiza zasięgu widoczności dla 26 punktów widokowych położonych w obrębie projektowanego Geoparku Małopolski Przełom Wisły, w odniesieniu do występujących tu krajobrazów i form ukształtowania terenu oraz b) ocena ich walorów geoturystycznych w oparciu o autorską metodę. Większość punktów widokowych cechujących się wysokimi walorami naukowo-edukacyjnymi ma również wysokie walory turystyczno-funkcjonalne, co daje dobre podstawy do ich wykorzystania w geoturystyce i geoedukacji. Wskazano punkty widokowe, które mogą stanowić podstawę opracowania szlaku geoturystycznego, prezentującego kluczowe elementy ukształtowania terenu obszaru.

EN

Effective actions for the development of geoeducation and geotourism should be based, first of all, on the geo-sites whose aesthetic value can arouse the interest of tourists. This condition is met by viewpoints, and the large number of visitors gives an opportunity to use their scientific potential. The objectives of the study are: a) the analysis of the range of view for 26 viewpoints located within the proposed Geopark Małopolska Vistula Gap, with regard to the landscapes and landforms occurring here and b) assessment of their geotourism values based on the method proposed by authors. Most viewpoints of high scientific and educational value are also of high tourism and functional value, which provides a good basis for their use in geotourism and geoeducation. The indicated viewpoints can be the basis for designing a geotourist trail presenting the key geomorphological features of the area.

3

Globalnie i lokalnie ważona kombinacja liniowa jako podejście metodyczne do oceny georóżnorodności geoparków

Zwoliński Zbigniew, Najwer Alicja, Jankowski Piotr

Landform Analysis

|

2021

|

Vol. 40

57--69

PL

Artykuł przedstawia analizę porównawczą metody przestrzennej analizy wielokryterialnej w dwóch technikach do oceny georóżnorodności wybranych parków narodowych reprezentujących zróżnicowane typy krajobrazu Polski: obszar górski, wyżynny i nizinny. Pierwsza technika dotyczy globalnie ważonej kombinacji liniowej (G-WLC), natomiast druga – lokalnie ważonej kombinacji liniowej (L-WLC). Oceny georóżnorodności zlewni elementarnych wykonano w oparciu o siedem komponentów środowiska geograficznego wybranych parków narodowych. Do analizy porównawczej uzyskanych wyników ocen georóżnorodności obydwoma technikami wykorzystano indykator georóżnorodności. W artykule wykazano, że technika globalnie ważonej kombinacji liniowej (G-WLC) jest bardziej czuła na georóżnorodność obszarów jednorodnych środowiskowo, np. wyżynnych i nizinnych, natomiast technika lokalnie ważonej kombinacji liniowej (L-WLC) powinna być przeznaczona do badania obszarów heterogenicznych, bardzo zróżnicowanych, szczególnie hipsometrycznie, np. do obszarów górskich.

EN

The paper presents a comparative analysis of the method of spatial multicriteria analysis (S-MCA) with two techniques for the assessment of geodiversity of selected national parks representing various types of Polish landscape: mountain, upland and lowland areas. The first technique concerns the Globally Weighted Linear Combination (G-WLC), while the second one – the Locally Weighted Linear Combination (L-WLC). The geodiversity assessment of elementary catchments was performed with seven components of the geographical environment of selected national parks. The geodiversity indicator was used for a comparative analysis of the obtained results of geodiversity assessments by both techniques. The paper shows that the globally weighted linear combination (G-WLC) technique is more sensitive to the geodiversity of environmentally homogeneous areas, e.g. uplands and lowlands, while the locally weighted linear combination (L-WLC) technique is more suitable in terms of assessment accuracy for the study of heterogeneous, highly diversified areas, especially hypsometrically, e.g. mountainous areas.

4

Organization of nature protection system and the quality of management in national parks – contribution to the discussion

Bezruchko Lyubomir, Pasierbek Tonasz, Juraj Rakos, Zhuk Yuriy

Ekonomia i Środowisko

|

2021

|

nr 4

183-203

EN

The aim of the article is to compare the legal and administrative foundations of the functioning of national parks as factors determining the quality of management. National parks in Poland and Ukraine, representing different nature protection systems, were selected for the comparative analysis and evaluation. The data was obtained from published sources. The most important were legislations that create the legal basis of the nature protection systems in both countries. The available data were used for analysis using the Desk Research method. There are numerous differences between the Polish and Ukrainian systems of protected areas, mostly based upon the position in the government structure (what is the way of creating the national park and which ministry is responsible for it). Despite those differences, general conclusions can be drawn. Due to the separate legal entity of individual units, as well as subordi-nation to various ministries, there is no clear link between the institutions. This hinders the flow of infor-mation and reporting and complicates the decision-making process both at individual units and between national parks.

PL

Celem artykułu jest porównanie prawnych i administracyjnych podstaw funkcjonowania parków narodowych jako czynników decydujących o jakości gospodarowania. Do analizy porównawczej wybrano parki narodowe w Polsce i na Ukrainie, które reprezentują różne systemy ochrony przyrody. Dane uzyskano z opublikowanych źródeł. Najważniejsze były akty prawne tworzące podstawy prawne systemów ochrony przyrody w obu krajach. Dostępne dane wykorzystano do analizy metodą desk research. Istnieje wiele różnic pomiędzy polskim i ukraińskim systemem obszarów chronionych, głównie ze względu na pozycję w strukturze rządowej (sposób tworzenia parku narodowego i instytucja odpowiedzialna za tworzenie). Mimo tych różnic można wyciągnąć ogólne wnioski. Ze względu na odrębną osobowość prawną poszczególnych jednostek, a także podporządkowanie różnym ministerstwom, nie ma wyraźnego powiązania między instytucjami. Utrudnia to przepływ informacji, raportowanie i komplikuje proces decyzyjny zarówno na poziomie poszczególnych jedno-stek, jak i pomiędzy parkami narodowymi.

5

Financial Inclinations of Visitors to the Wielkopolska National Park

Zydroń Adam, Kayzer Dariusz, Fiedler Michał, Korytowski Mariusz

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2020

|

Tom 22, cz. 1

265--280

EN

Among all the functions served by forest ecosystems an increasingly important role is played by their social function. These ecosystems have been traditionally associated with tourism and recreation and as a result also interest in the appraisal of non-productive functions of forests has been increasing. The value of the natural environment is not tangible and it may be assessed only based on subjective opinions and attitudes of the general public. A contingent valuation method based on the Willingness to Pay and Willingness to Accept has been applied to determine the nature value of a landscape dominated by forests within the boundaries of a national park in central Poland. The most important aim of this study was to determine the propensity of individuals actively using the environmental goods to pay fees charged by the Wielkopolska National Park. Dependencies between the inclination of local residents to pay fees for the possibility to use the Wielkopolska National Park and selected variables were determined using the logit model approach. It was observed that the willingness to incur costs for the use of the Wielkopolska National Park grows with an increase in the awareness of the respondents concerning financial requirements related to environmental protection, their knowledge on the Park and membership in environmental organisations. Based on the conducted studies it was found that environmental education provided to the general public is a necessary pre-requisite to making the public aware of the need to finance actions related to preservation of the natural environment and nature conservation.

PL

Spośród wielu funkcji jakie pełnią ekosystemy leśne coraz większe znaczenie odgrywa ich funkcja społeczna. Od dawna kojarzone są z turystyką i rekreacją wobec czego rośnie zapotrzebowanie na ocenę wartości pozaprodukcyjnych funkcji lasów. Wartość środowiska przyrodniczego nie jest mierzalna tylko ocenia się ją na podstawie subiektywnych odczuć społeczeństwa. Metoda wyceny warunkowej w formie Willingness to Pay oraz Willingness to Accept została użyta do określenia wartości przyrody krajobrazu zdominowanego przez lasy na obszarze parku narodowego w środkowej Polski. Najważniejszym celem pracy było określenie skłonności osób korzystających czynnie z dóbr środowiska do ponoszenia opłat na rzecz Wielkopolskiego Parku Narodowego. Zależności pomiędzy inklinacją mieszkańców do ponoszenia opłat za możliwość korzystania z Wielkopolskiego Parku Narodowego a wybranymi zmiennymi objaśniającymi określono przy zastosowaniu metody logitowej. Zaobserwowano, że skłonność do ponoszenia opłat na rzecz Wielkopolskiego Parku Narodowego rośnie wraz ze wzrostem świadomości respondenta na temat finansowych wymagań ochrony środowiska, jego wiedzy o Parku oraz przynależności do organizacji ekologicznych. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że edukacja ekologiczna społeczeństwa jest niezbędnym elementem uświadamiania ludzi o potrzebach finansowania działań związanych z zachowaniem w naturalnym stanie środowiska przyrodniczego.

6

Ocena przestrzennego rozmieszczenia parków narodowych i obszarów chronionego krajobrazu w państwach Europy Środkowej na tle prowincji fizycznogeograficznych

Badora Krzysztof, Nita Jerzy

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2020

|

nr 44 (2)

73--99

PL

Na podstawie analizy przestrzennego rozmieszczenia parków narodowych i obszarów chronionego krajobrazu Polski (parki krajobrazowe), Czech, Słowacji i Węgier oceniono czy tworzone w poszczególnych krajach systemy ochrony przyrody i krajobrazu są reprezentatywne również dla prowincji fizycznogeograficznych w granicach państw. Stwierdzono znaczną reprezentatywność w prowincjach głównie górskich i wskazano na dalsze możliwości ochrony. Na podstawie oceny stopnia integracji systemów ochrony przyrody i krajobrazu w rejonach przygranicznych określono obszary, które powinny uzupełnić system. Między poszczególnymi krajami występują różnice w przestrzennej organizacji parków narodowych i obszarów ochrony krajobrazu. Współpraca transgraniczna w ostatnich 30 latach znacznie się poprawiła. Większość przygranicznych parków narodowych i obszarów ochrony krajobrazu ma swoje kontinuum w kraju sąsiednim w formach podobnej rangi. Najsłabsze powiązania przestrzenne występują na granicy Węgier i Słowacji.

EN

Based on the analysis of the spatial distribution of national parks and protected landscape areas in Poland (landscape parks), the Czech Republic, Slovakia and Hungary, it was assessed whether the systems of nature and landscape protection created in individual countries are representative also for physico-geographical provinces within state borders. High representativeness was found in predominantly mountain provinces and further conservation options were indicated. Based on the assessment of the degree of integration of nature and landscape protection systems in border regions, areas that should complement the system have been identified. There are differences between individual countries in the spatial organization of national parks and landscape protection areas. Cross-border cooperation has improved significantly in the last 30 years. Most of the border national parks and landscape protection areas have their continuum in the neighboring country in forms of a similar rank. The weakest spatial connections are found on the border between Hungary and Slovakia.

7

Tourist traffic in national parks in Poland

Ćwiek Małgorzata, Pater Beata

Ekonomia i Środowisko

|

2020

|

nr 1

151--167

EN

The article aims to assess the size of tourism in national parks in Poland in 2004-2017, with particular emphasis on the Tatra National Park (TPN), a park with high tourist attendance. The study investigates the dynamics of tourism in national parks as well as the size, character and spatial distribution of tourism in the TPN. It also shows the conditions of tourist traffic management in national parks and its importance both for nature and for the budget of these organizational units. The analysis was based on data from the studies of the Central Statistical Office concerning environmental protection and data concerning the access to the Tatra National Park. The dominant features of tourism include its dynamic growth in the period under study and record attendance in the Tatra National Park, especially around August 15 on the trail leading to the Morskie Oko lake and the Valley of Five Polish Lakes (Dolina Pięciu Stawów Polskich).

PL

Celem artykułu jest ocena wielkości ruchu turystycznego w parkach narodowych w Polsce w latach 2004-2017, ze szczególnym uwzględnieniem parku o najwyższej frekwencji turystycznej − Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN). Szczegółowa analiza ruchu turystycznego w TPN dotyczy okresu 2013-2018. W opracowaniu zbadano dynamikę ruchu turystycznego w parkach a także wielkość, charakter i rozkład przestrzenny ruchu turystycznego w TPN. Ukazano również uwarunkowania zarządzania ruchem turystycznym w parkach narodowych oraz jego znaczenie zarówno dla przyrody, jak i dla budżetu tych jednostek organizacyjnych. Do analizy wykorzystano dane pochodzące z opracowań Głównego Urzędu Statystycznego dotyczących ochrony środowiska oraz danych dotyczących wstępu do Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wśród dominujących cech ruchu turystycznego należy wymienić jego dynamiczny wzrost w badanym okresie oraz rekordową frekwencję w Tatrzańskim Parku Narodowym, zwłaszcza w okolicy 15 sierpnia na szlaku wiodącym do Morskiego Oka i Doliny Pięciu Stawów Polskich.

8

Justice postulate in the context of statutory tasks and functions of national parks

Pater Beata

Ekonomia i Środowisko

|

2019

|

nr 2

179--189

EN

The postulate of intergenerational justice is the core concept of sustainable development. National parks as protected areas with the highest status of protection bring together individual elements contained in the Brundtland definition and the tasks they perform are intended to satisfy the needs of the present generation, without prejudice to subsequent generations. The article presents the implementation of this postulate through a review of sustainable development concepts and their reference to the statutory tasks and functions performed by national parks.

9

Parki ze wsparciem

Szymański D.

Zieleń Miejska

|

2018

|

Nr 3

8

PL

Ponad 44 mln zł wsparcia na budowę, rozbudowę i wyposażenie ośrodków edukacji ekologicznej otrzyma pięć parków narodowych: Tatrzański, Słowiński, Karkonoski, „Ujście Warty” oraz „Bory Tucholskie”. Pieniądze pochodzić będą z Unii Europejskiej, a przekazywać je będzie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

10

Rozwój infrastruktury technicznej w latach 2004-2014 jako czynnik zrównoważonego rozwoju gmin Kampinoskiego Parku Narodowego

Podawca K., Karsznia K.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2017

|

nr 166 (46)

85--95

PL

W artykule scharakteryzowano zmiany jakie zaszły na przestrzeni 11 lat w odniesieniu do rozwoju infrastruktury technicznej w gminach Kampinoskiego Parku Narodowego. Wyposażenie w sieć wodociągową i kanalizacyjną ma bardzo duże znaczenie tak w kontekście jakości życia mieszkańców, jak ochrony i zabezpieczenia unikalnych wartości przyrodniczych KPN. Analizę wielowskaźnikową wykonano dla dystansu czasowego 2004-2014 ze skokiem 5-letnim. tj. dla roku 2004, 2009, 2014 z wykorzystaniem danych statystycznych GUS, zawartych w BDL-u. Ocenę dostępności społeczno-przestrzennej oparto na miernikach ukazujących dany wskaźnik odniesiony do powierzchni lub liczby ludności. Przeprowadzona analiza pozwoliła ukazać różnice pod względem standardów życia mieszkańców gmin z bardzo silnymi uwarunkowaniami przyrodniczymi. Załączniki graficzne pokazują, nie tylko stan aktualny, ale również dynamikę zmian na płaszczyźnie obsługi mieszkańców infrastrukturą techniczną co stanowi podstawę zrównoważonego rozwoju.

EN

The article describes the changes that have taken place over 11 years in the development of technical infrastructure of the Kampinoski National Park (KPN) municipalities. The availability of waterworks and wastewater systems is important both in the context of health protection as well as for the preservation of unique natural values of KPN. Regarding that, a multifactoral analysis was performed for the time period 2004-2014 by increments of 5 years, ex. for 2004, 2009, 2014 etc. with the use of statistic data provided by Central Statistical Office of Poland (GUS) in the Local Data Base (BDL). The assessment of the socio-spatial availability is based on factors referred to surface or population. The analysis made it possible to point on differences in terms of living standards of the inhabitants of municipalities significantly influenced by nature. The graphical attachments show not only the current stage but also the dinamics of changes of technical infrastructure considered on the inhabitant service level which stands a base for a sustainable development.

11

Modern Issues of Development of the System of Specially Protected Natural Areas in the Context of the Concept of Sustainable Development

Anisimov A., Lidzheeva K., Ryzhenkov A.

Problemy Ekorozwoju

|

2017

|

Vol. 12, nr 2

47--58

EN

The article proposes a new perspective on the issues of development of the system of specially protected natural areas (SPNAs) in the context of the concept of sustainable development. The authors suggest ways of finding a balance of economic, environmental and social interests in SPNAs, which will not lead to a decrease in their number or area, however, prevent a number of economic and social problems. The change in approaches to the management of the system of SPNAs including in terms of their creation, modification of their boundaries or termination of their operation will allow including SPNAs in the system of social economic relations of regions and certain countries, provide an opportunity to withdraw from the current one-sided bias solely in favor of environmental factors. This will ensure the necessary balance of the interests of the local population, business and protection of nature.

PL

W artykule zaproponowano nowe podejście do zagadnień rozwoju obszarów specjalnej ochrony w kontekście rozwoju zrównoważonego. Autorzy wskazują na sposoby równoważenia ekonomicznych, środowiskowych i społecznych celów na terenach chronionych, które nie będą prowadziły do zmniejszenia ich ilości bądź obszaru, zapobiegając zarazem powstawaniu ekonomicznych i społecznych problemów. Sugerowane zmiany w zarządzaniu obszarami chronionymi w kontekście ich tworzenia, zmiany granic czy ich zniesienia pozwolą na włączenie tych obszarów do systemu społeczno-ekonomicznych zależności w poszczególnych regionach i krajach, co oznaczać będzie wycofanie się z obecnego jednostronnego podejścia ograniczającego się wyłącznie do kwestii środowiskowych. W ten sposób zapewniona zostanie równowaga pomiędzy potrzebami lokalnych społeczności, biznesu i ochrony przyrody.

12

Sharing economy development paths in non-urban areas. The case of hospitality product in polish national parks

Pawlicz A., Kubicki R.

Ekonomia i Środowisko

|

2017

|

nr 4

166--176

EN

Although the recent rise of sharing economy platforms revolutionized hospitality market around the world, its impact is unevenly distributed, as a majority of new P2P accommodation providers emerged in urban areas. The aim of this study is to provide sharing economy development paths in areas surrounding all 23 national parks in Poland. This study is conducted basing on data from online observation of 2 sharing economy platforms development with data gathered from official census. Results show that sharing economy is still in its nascent stage in non-urban areas; there is a strong positive relationship between sharing economy accommodation establishments and both the population density and income per capita, population density and income per capita have no effect on the ratio between the number of traditional and sharing economy accommodation establishments. This study contributes to existing literature in following areas: it assesses the sharing economy phenomenon in areas with natural attractions, it validates the relationship between area population density and sharing economy proliferation, it examines the connection between area economic performance and sharing economy proliferation.

13

Religious tourism in areas of environmental value in Poland

Mróz F.

Ekonomia i Środowisko

|

2017

|

nr 2

215--230

EN

The study presents pilgrimage sites located in environmentally valuable areas – the areas subject to two forms of nature protection in Poland, i.e. national parks and natural landscape parks. The purpose of the paper is to present, in quantitative terms, shrines in the protected areas of Poland and to analyse the scale and forms of tourism relating to these sites. The subject of the research includes only shrines of the Roman Catholic Church. A descriptive-analytic method, a dynamic-comparative method, as well as statistical methods were used to present the study results. Over 70 of more than 830 shrines that operate in Poland nowadays are located in areas of nature protected by legislation. At present, in the area of nine Polish national parks, there are twelve shrines and pilgrimage sites that are frequently visited by pilgrims and tourists traveling for religious or religious and cognitive reasons. Nowadays, in the area of Polish natural landscape parks (with buffer zones), there are more than 60 shrines.

14

Turystyka w planie ochrony Wielkopolskiego Parku Narodowego - studium przypadku

Raszka B., Kasprzak K.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2016

|

T. 20

161--168

PL

Działalność ochronna w Wielkopolskim Parku Narodowym następuje poprzez realizację ustaleń planu ochrony. Dokument ten przedstawia m.in. sposób udostępnienia terenów parku narodowego dla turystyki, rekreacji i sportu a jego projekt przedstawia dyrektor Parku. Plan ochrony sporządza się na 20 lat z uwzględnieniem charakterystyki i oceny stanu przyrody, identyfikacji i oceny istniejących oraz potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych, charakterystyki i oceny uwarunkowań społecznych i gospodarczych, analizy skuteczności dotychczasowych sposobów ochrony, charakterystyki i oceny stanu zagospodarowania. Prace przy sporządzaniu planu ochrony, polegają m. in. na: ocenie stanu zasobów, tworów i składników przyrody, walorów krajobrazowych, wartości kulturowych oraz istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych, opracowaniu koncepcji ochrony zasobów, tworów i składników przyrody oraz wartości kulturowych, a także eliminacji lub ograniczeniu istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych. Dokument ten zawiera m.in.: wskazanie obszarów i miejsc udostępnianych dla celów edukacyjnych, turystycznych, rekreacyjnych, sportowych, amatorskiego połowu ryb oraz określenie sposobów ich udostępniania. Dla parku narodowego do czasu ustanowienia planu ochrony, sprawujący nadzór (tj. minister właściwy do spraw środowiska) sporządza projekt zadań ochronnych. Uprawianie turystyki w każdym parku narodowym wymaga minimum kultury, niezależnie od obowiązujących przepisów prawnych i dokumentów planistycznych związanych z jego ochroną. Ochrona parku to także problem kwestii etyczno-estetycznych, związanych z poznawaniem przejawów życia w całym jego bogactwie oraz z chęcią poznania i lepszego zrozumienia świata.

EN

Protective activities in Wielkopolska National Park take place through the implementation of the protection plan. This document presents the way of making national park areas available for tourism, recreation and sport. According to the Nature Conservation Act for the national park a plan of protection and implementation shall be drawn up and presented by the Park director. The security plan is drawn up for 20 years with regard to: the characterization and assessment of the nature state, the identification and evaluation of existing and potential internal and external threats, characterization and evaluation of social and economic conditions, analysis of the effectiveness of existing methods of protection, characterization and assessment of development. Work on drawing up a security plan consists of: assessment of resources, objects and elements of nature, landscape values, cultural values, existing and potential internal and external threats, developing the concept of conservation, formations and elements of nature and cultural values, as well as the elimination or reduction of existing and potential internal and external threats. The security plan for the national park contains issued like: identification of areas and places available for education, tourism, recreation, sports, amateur fishing and a decision on how they become available. Until the protection plan for the national park is established, the supervisor (i.e. the minister responsible for the environment) draws up draft protection tasks. Leisure and tourism in each national park requires obtaining of certain minimum of culture, regardless of existing legislation and planning documents related to its protection. Protecting the park is also the problem of ethical and aesthetic issues associated with exploring aspects of life in all its richness and desire to know and better understand the world.

15

Wykorzystanie systemu typu GIS na przykładzie Parku Narodowego Ujście Warty

Witzurki A., Metynowska M., Sanecki J., Klewski A., Sobczyk I., Stępień G.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2016

|

nr III/2

995--1009

PL

Obecnie parki narodowe gromadzą znaczne ilości danych przestrzennych. Dane te pozyskiwane są z powietrza, z ziemi oraz z wody. Występują one zarówno w postaci cyfrowej jak i analogowej, a do ich przetwarzania wykorzystywane są systemy o różnorodnych funkcjonalnościach i różnym stopniu złożoności. Budowa infrastruktury geoinformacyjnej parków odbywa się najczęściej z wykorzystaniem zobrazowań satelitarnych, lotniczych oraz danych z bezpośrednich pomiarów terenowych. Dane terenowe zbierane są na ogół przy użyciu odbiorników nawigacji satelitarnej (GNSS). Duże możliwości gromadzenia geodanych dają obecnie, wykorzystywane coraz częściej technologie Bezzałogowych Systemów Powietrznych (UAS) oraz skaningu laserowego. Analityczne opracowanie danych odbywa się na ogół przy zastosowaniu aplikacji typu GIS (Geographic Information System), która umożliwia analizy danych rastrowych, bazodanowych i wysokościowych. Dane te mają także swoje odniesienie przestrzenne, dzięki czemu możliwe jest np. określanie natężenia szlaków turystycznych czy stopnia wilgotności ściółki leśnej. W publikacji zaprezentowano możliwości wykorzystania systemu typu GIS na przykładzie Parku Narodowego Ujście Warty. W przedstawionym rozwiązaniu podstawą uzyskiwania informacji są dane atrybutowe zapisane w geobazie (w środowisku ArcGIS), dane obrazowe (obrazy lotnicze, satelitarne i z UAS) oraz Numeryczne Modele Wysokościowe. Dzię ki opisanej propozycji (Witzurki A., 2013) możliwe stało się utworzenie w pełni funkcjonalnego systemu, wykorzystującego szerokie spektrum danych przestrzennych. W publikacji przedstawiono również możliwości trójwymiarowego opracowania przestrzeni parków narodowych z wykorzystaniem danych z UAS i naziemnego skaningu laserowego.

EN

Currently national parks are collecting considerable quantities of spatial data. These data are gaining over from air, ground as well as water. The data exists in both digital and analog form, and to processed them various systems with different functionalities and the different degree of complexity are used. The building of geoinformation infrastructure of the Parks is going through satellite and aerial images as well as surveying data. Measurements data are collected mostly using Global Navigation Satellite Systems (GNSS) receivers. The wide possibilities in this field offer also, less used in national parks technologies, Unmanned Aerial Systems (UAS) as well as the LiDAR (Light Detection and Ranging). The analytic study of data is mainly basing on GIS (Geographical Information System) application, which makes possible the analysis of data base and elevation data. These data set has also spatial reference, which makes possible e. g. defining intensity of touristic routes of degree of moisture of forest bedding. In this paper the possibility of utilization of GIS system type on the example of Ujście Warty National Park were presented. The national park currently creates analytical solutions to provide the multi-access to spatial information. The basis for obtaining information are the attribute data stored in the geodatabase (in ArcGIS), image data (aerial and satellite images, UAS pictures and the numerical elevation models. Thanks to described proposal (Witzurki A., 2013) it was possible to create a fully functional system, using a wide range of spatial data. In the publication were also presented the possibility of a three-dimensional development of the national parks using data from the UAS and terrestrial laser scanning.

16

Działalność gospodarcza parków narodowych w Polsce

Zbaraszewski W.

Ekonomia i Środowisko

|

2016

|

nr 2

249--258

PL

Celem artykułu jest analiza możliwości prowadzenia przez polskie parki narodowe działalności gospodarczej jako źródła przychodów. Zagadnienie to jest relatywnie mało rozpoznane w polskiej literaturze przedmiotu3. W artykule wskazano na okoliczności uniemożliwiające osiąganie przez parki narodowe bezpośrednio przychodów z prowadzenia działalności gospodarczej, tym samym dowodząc iluzoryczności zapisów związanych z tym zagadnieniem w znowelizowanej ustawie o ochronie przyrody. W opracowaniu wykorzystano materiały źródłowe w postaci opracowań Głównego Urzędu Statystycznego, danych Ministerstwa Środowiska oraz Najwyższej Izby Kontroli. W celu możliwie wszechstronnego i obiektywnego przedstawienia wieloaspektowej problematyki wykorzystano właściwą tematycznie literaturę przedmiotu oraz akty prawne.

EN

The primary funding source for national parks in Poland, as elsewhere in the world, is the public budget, donations in particular. Due to limitations of public funds, a chance to increase funding for national parks could be found in market sources, including the income from the economic activity. A record about the business opportunities for national parks was present in the revised Nature Conservation Act. The aim of the article is to analyse the current situation of business opportunities for Polish national parks. The article indicated the circumstances which prohibit the direct conduct of economic activities by Polish national parks.

17

Ochrona krajobrazu kulturowego na obszarach chronionej przyrody. Aspekty prawne i instrumenty wdrażania ochrony na przykładzie Drawieńskiego Parku Narodowego

Freino H.

Przestrzeń i Forma

|

2015

|

nr 24/1

177--194

PL

Ochronę dziedzictwa kulturowego w obrębie kluczowych przestrzennych form chronionej przyrody nakazuje ustawa o ochronie przyrody i zgodnie z nią dla parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych sporządza się i realizuje plany ochrony. Zakres prac w tych dokumentach musi uwzględniać także wartości kulturowe. Wykonany w latach 2012–2013 Operat ochrony walorów kulturowych do projektu planu ochrony Drawieńskiego Parku Narodowego zostanie omówiony w niniejszym artykule.

EN

The protection of cultural heritage within key spatial forms of nature conservation is a requirement of the Act on nature conservation. According to that Act, conservation plans have to be prepared for national parks, nature reserves and landscape parks. The scope of works within such documents must also address cultural values. The Report on the protection of cultural values for the purposes of the draft conservation plan for the Drawa National Park (Operat ochrony walorów kulturowych do projektu planu ochrony Drawieńskiego Parku Narodowego) will be discussed in this paper.

18

Zagospodarowanie nieruchomości w parkach narodowych

Nowak M. J.

Przegląd Komunalny

|

2015

|

nr 9

71--72

PL

Obok ogólnych zasad zagospodarowania przestrzennego warto zwrócić uwagę na zagospodarowanie obszarów o cechach specyficznych. W tym kontekście bardzo ważną rolę odgrywają nieruchomości położone w parkach narodowych.

19

Wykorzystanie mediów społecznościowych jako narzędzia marketingu turystycznego przez gminy leżące na terenach parków narodowych w Polsce

Pawliczek A.

Ekonomia i Środowisko

|

2015

|

nr 4

176--187

PL

Celem niniejszej pracy jest oszacowanie stopnia wykorzystania mediów społecznościowych w 119 gminach leżących na terenach parków narodowych w Polsce. Zbadany został również stopień aktywności wykorzystania dwóch najpopularniejszych mediów społecznościowych: Facebook i Youtube.

EN

Social media are playing an increasingly significant role as information source for holidaymakers. Although there is an abundance of research concerning good practices in its usage in marketing of destinations, little is known about implementation of social media in protected areas. The objective of this study is to examine the degree which particular social media appear on webpages of Polish communes (commune is the principal unit of administrative division of Poland) which are located in Polish National Parks (n=119 communes out of 2479 communes in Poland). Those communes are characterised by lower population number and lower per capita income than Polish average. Results showed that 41,18% (49) communes have at least one official profile in social media. The most common used social media were Facebook (45) and Youtube (16). Communes that were using social media have on average 35% higher income per capita and 68% more citizens than those that do not use social media. Hence commune’s economy and its population determine its propensity to use social media. The analysis of the results showed that social media are still under utilised in marketing of Polish communes in protected areas.

20

Zmiany w finansowaniu parków narodowych w Polsce na przykładzie Babiogórskiego oraz Ojcowskiego Parku Narodowego

Pater B., Zawilińska B.

Ekonomia i Środowisko

|

2014

|

nr 1

164--177

PL

Polska jest krajem o długich tradycjach ochrony wartości przyrodniczych, sięgających czasów średniowiecza i dobrze wykształconym systemie wzajemnie uzupełniających się obszarów chronionych. Kraj znajduje się w europejskiej czołówce pod względem liczby przyrodniczych terenów prawnie chronionych (9432 obszary w 2011 roku), odsetka ogólnej powierzchni zajętej przez te tereny (32% terytorium państwa) oraz powierzchni obszarów przypadających na jednego mieszkańca (26,55 arów na 1 mieszkańca). W ciągu ostatniego dwudziestolecia w Polsce zaszły znaczne zmiany w strukturze obszarów chronionych oraz systemie zarządzania tymi terenami i ich finansowania. Zmiany te zbieżne są z tendencjami ogólnoświatowymi, prowadzącymi do wzrostu ogólnej powierzchni objętej ochroną, różnicowania form ochrony, wzrostu partycypacji społecznej w zarządzaniu tymi terenami oraz dywersyfikacji źródeł ich finansowania. Szczególnie ważne miejsce w systemie obszarów chronionych stanowią parki narodowe, które są najwyższą formą ochrony przyrody w naszym kraju.

EN

Period of 2010-2012 in Poland was the time of change for national parks, especially in the financing system. Those institutions were converted from state budgetary units into the state-owned legal persons. The changes were intended to improve the economic condition of the parks while managing finances independently, and motivate to be more active in applying for external funds, so as to improve effectives in using the resources. Over the transition the financial transparency of the parks also improved. An artificial duality has been eliminated – the division for the national park and its subsidiary company. The year of 2011 was a time of transition and it was not easy in terms of organization. Yet the year of 2012 shows some changes due to the possibility of keeping the income by the park. Since then, the national park – a state-owned legal person – carries its own financial management covering expenditures for the tasks specified in the Act on nature protection, including the tasks of the National Park Service and administrative costs.