Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Palynostratigraphy of dinosaur bone-bearing deposits from the Upper Cretaceous of Western Bulgaria

Pavlishina Polina, Dochev Docho, Nikolov Vladimir, Yaneva Marlena, Konyovska Ralitsa

Acta Geologica Polonica

|

2019

|

Vol. 69, no. 4

617--626

EN

Palynological investigation of the Vrabchov dol locality (Western Bulgaria) which recently yielded fragmentary dinosaur bones attributed to the clade Titanosauria, reveals well-preserved sporomorph assemblages dominated by angiosperm pollen from the Normapolles group, spores and rare gymnosperms. The age assessment of the studied sequence is based on the diagnostic Normapolles species, such as Oculopollis orbicularis Góczán, 1964, Oculopollis zaklinskaiae Góczán, 1964, Krutzschipollis spatiosus Góczán in Góczán et al., 1967 and Krutzschipollis crassus (Góczán, 1964) Góczán in Góczán et al., 1967. The concurrent presence of these pollen species suggests a late Santonian–early Campanian age for the succession. The sporomorph association is encountered in a palynofacies dominated by continental elements, including translucent phytoclasts (tissues, wood remains and plant cuticles). The sedimentary succession shows no evidence of marine elements and a very low proportion of AOM that attests to deposition within a lagoonal to foreshore marine environment, with high continental input and short transportation. The vegetation in the studied area was primarily composed of a range of Normapolles-producing angiosperms and secondarily of pteridophyte spore-producing plants. Gymnosperms were rare. Such a vegetation pattern reflects a warm, seasonally dry climate during the late Santonian–earliest Campanian in the studied area. The dinosaurs inhabited a wet lowland area, probably rich in herbaceous plants.

2

Changes of sedimentation in the Drużno Lake based on geoarchaeological data from the Teutonic fortress in Elbląg, North Poland

Nitychoruk J., Szymanek M., Bińka K., Kasprzycka M., Zbucki Ł.

Acta Geologica Polonica

|

2016

|

Vol. 66, no. 1

85--98

EN

The wooden structures unearthed in 2012 during archaeological excavation in the courtyard of the Museum of Archaeology and History in Elbląg have been dated using the dendrochronological method to the period between 1245 and 1302, which allows them to be considered to be parts of a Teutonic fortress. The remains of the wooden building located directly on the prehistoric lacustrine sediments created a unique opportunity to reconstruct the near-shore sedimentation of the Drużno Lake. Geological, malacological and palynological methods were applied during the investigation. The results, compared with the ranges of both the Drużno Lake and the Vistula Lagoon, known from previous studies of the region, allowed the correlation of a phase of a deep lake with the “Roman Period”. Rapid shallowing of the lake occurred in the “Migration Period”. The final disappearance of the lake in the area of modern Elbląg occurred in the early Middle Ages.

3

Towards an integrated Jurassic biostratigraphy for eastern Greenland

Kelly S. R. A., Gregory F. J., Braham W., Strogen D. P., Whitham A. G.

Volumina Jurassica

|

2015

|

Vol. 13, no. 1

43--64

EN

The thick and relatively complete Jurassic succession of eastern Greenland provides a unique biostratigraphic record for the North Atlantic region. The main biostratigraphic control for the succession has been provided by molluscs, especially ammonites and to a lesser extent by bivalves and belemnites. The late John Callomon and colleagues recognised 93 Boreal ammonite-bearing horizons in the Mid to Late Jurassic. This provides a reliable backbone to the biostratigraphy of these strata, prompting a palynological colleague to comment that they are the “Policemen of Jurassic Stratigraphy”. Other biostratigraphically significant microfossil and palynological groups, can be calibrated against this standard, but on their own cannot achieve the same precision. The Early Jurassic of eastern Greenland does not have such fine control as later parts of the period. No single biostratigraphic group can be used successfully throughout the interval, and there are only three significant ammonite faunas during this period. Reliance on various different organisms is necessary to cope with the changing range of marine to non-marine environments. CASP field-work from 1990 to 2012 has resulted in the collection of much biostratigraphic material. In this article, published data are summarised together with previously unpublished data in the form of a unified table. The integrated chart shows detailed columns for the whole eastern Greenland Jurassic. It demonstrates the ammonite, palynological and microfossil events/biozones and horizons which are correlated by time. More limited information is available on belemnites, bivalves and macroflora. This is the first time such an integrated biostratigraphic scheme has been assembled for the Jurassic of eastern Greenland. It will be of value to the offshore oil-industry in the northern North Atlantic and on the Barents Shelf as well as to field geologists in Greenland.

4

Osady paleogenu i neogenu w wielkoskalowych strukturach glacitektonicznych Wzgórz Dylewskich

Słodkowska B., Gałązka D.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 461

251--293

PL

Badawczy otwór wiertniczy w Wysokiej Wsi, zlokalizowany w centrum Wzgórz Dylewskich (NE Polska), osiągnął głębokość prawie 490 m, z czego na ponad 400 m przewiercono utwory paleogenu i neogenu. W wyniku badań palinologicznych 47 próbek wyróżniono 13 zespołów palinomorf (sporomorfy, fitoplankton i zoomorfy) i datowano osady. Stwierdzono dwu- i trzykrotne powtarzanie się podobnych zespołów palinomorf w paleogeńskim i neogeńskim odcinku profilu, co wskazuje na silne glacitektoniczne zaburzenie osadów. Udokumentowana w wyniku badań palinologicznych skomplikowana budowa geologiczna odnacza się kilkoma strefami odkłucia i przemieszczenia pakietów skalnych. Najniższy, paleogeński kompleks znajduje się w położeniu pierwotnym, datowano w nim zespoły pyłkowo-fitoplanktonowe: D3–D4 – środkowy paleocen, utwory górnego paleocenu w facji lądowej i D8 – dolny eocen. Na głębokości ok. 455 m występuje pierwsza powierzchnia nieciągłości, gdzie w osady paleogeńskie został wprasowany ponad 100-metrowej miąższości pakiet osadów środkowego miocenu z poziomami sporowo-pyłkowymi V, VI, VIII, IX, XI. Kolejną powierzchnię odkłucia stwierdzono na głębokości ok. 339 m. Na osadach mioceńskich ponownie występuje ok. 60-metrowej miąższości pakiet utworów paleogeńskich, stratygraficznie młodszych od leżących w spągu, datowanych na podstawie poziomów pyłkowo-fitoplanktonowych – górnoeoceński poziom D12 i wykształcone w facji lądowej utwory dolnego oligocenu. W te paleogeńskie osady jest wprasowana kilkumetrowej miąższości seria osadów mioceńskich reprezentująca poziom sporowo-pyłkowy IX. Na głębokości ok. 240 m znów pojawiają się osady środkowomioceńskie ok. 150-metrowej miąższości z poziomami sporowo-pyłkowymi V, VII i IX. Stwierdzone mozaikowe następstwo warstw odzwierciedla skomplikowane procesy glacitektoniczne, które doprowadziły do powstania łusek glacitektonicznych budujących jądro moreny spiętrzonej Wzgórz Dylewskich. W wyniku badań palinologicznych uzyskano unikatowe dane, pozwalające na lokalizację stref odkłuć glacitektonicznych. Brak osadów czwartorzędowych w jądrze moreny spiętrzonej wskazuje na wczesnoplejstoceński wiek deformacji.

EN

The Wysoka Wieś borehole located in the center of Dylewskie Hills (NE Poland) reached a depth of almost 490 metres, with more than 400 metres of the Paleogene and the Neogene deposits. Palynological studies were designed to determine whether this huge Paleogene and Neogene sedimentary complex is located in situ or it has been glacitectonically redeposited. Forty-seven samples were analysed for all palynological matter components, i.e. palynomorphs (sporomorphs, phytoplankton, zoomorphs), palynoclasts (phytoclasts) and inorganic debris. Among the palynomorphs, 13 assemblages have been distinguished. Describing these assemblages from the bottom to the top of the section, dual or triple repetition of the same palynomorph zones indicates a strong glacitectonic deformation of the sediments. Palynological data evidence several disengagement zones and displacement of rock packages. The lowest sedimentary complex occurs in the primary position and it contains the pollen and phytoplankton assemblage D3–D4 of the Middle Paleocene to the Upper Paleocene (terrestrial facies), and the Lower Eocene assemblage D8. At a depth of ca. 455 m there is the first discontinuity zone, along which the over 100-metres thick package of Middle Miocene sediments, containing pollen zones V, VI, VIII, IX and XI, became intruded/ pressed into the Paleogene deposits. The next disengagement zone occurs at a depth of ca. 339 m, where the Miocene sediments are overlain by a about 60-metres thick package of Paleogene deposits dated with the stratigraphically younger pollen and phytoplankton zones D12 of the Upper Eocene and Lower Oligocene (terrestrial facies). These Paleogene deposits were intruded by the Miocene series, a few metres thick, representing pollen zone IX. Then, at a depth of 240 m, occurs the Middle Miocene sedimentary complex, ca. 150 m thick, with pollen zones V, VII and IX. The complicated glacitectonic processes caused such mosaic succession, reflecting the slice structure of glaciotectonic thrust moraines. Palynological studies provided unique data to define the glaciotectonic disengagement zones. The absence of Quaternary deposits in the internal moraine structure indicates the Early Pleistocene age of deformation.

5

Cambrian phytoplankton of the Brunovistulicum : taxonomy and biostratigraphy

Jachowicz-Zdanowska M.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2013

|

Vol. 28

1--150

EN

The paper presents the results of detailed palynological studies carried out on the Cambrian deposits of the Brunovistulicum, a characteristic regional unit distinguished in sub-Devonian geology in southern Poland and NE Czech Republic. The material studied consists of drillcore samples collected from 22 boreholes that have penetrated Cambrian in southern and north-eastern parts of the Upper Silesian Block (USB) and 3 boreholes located in the Moravia region (Czech Republic). Within those boreholes, complexes of lithologically differentiated clastic rocks have been encountered below Jurassic, and Lower or Middle Devonian deposits. The age of these sediments, apart from the Goczałkowice IG 1 profile, was determined only on the basis of palynological studies. Majority of the investigated rock samples yielded very rich usually well preserved microfloristic material that allowed to make taxonomic revisions of analysed acritarch associations. Five new genera, nineteen new species and eleven species new combinations are proposed. The new and revised taxa include mainly those that appear in the Cambrian Series 2 and forms characteristic for the Cambrian Series 3. These are the following important new genera as: Ichnosphaera, Lechistania, Eklundia, Parmasphaeridium and Turrisphaeridium. The taxonomic revision and systematic analysis of acritarch associations described from the Cambrian of Brunovistulicum allowed to establish the succession of microfloral assemblages. As a result of the present studies nine distinct regional assemblage acritarch zones have been recognised – BAMA I to BAMA IX, correlated with the Cambrian series: Terreneuvian, Series 2, and Series 3. The BAMA I – Pulvinosphaeridium antiquum–Pseudotasmanites and the BAMA II Asteridium tornatum–Comasphaeridium velvetum zones are distinguished in the oldest Cambrian deposits of the Brunovistulicum and are correlated with the Platysolenites Zone. Acritarch assemblages characteristic for the older one were documented in the Borzeta Formation in the eastern margin of the Upper Silesian Block. The acritarch association of the BAMA II constrains the biostratigraphic position of the Mogilany Member of Goczałkowice Formation in the USB area. The BAMA III–VI acritarch assemblage zones: Ichnosphaera flexuosa–Comasphaeridium molliculum, Skiagia–Eklundia campanula, Skiagia–Eklundia varia and Volkovia dentifera–Liepaina plana are recognised in the Goczałkowice Formation of both the Upper Silesian and Brno blocks and comprise deposits of Schmidtiellus, Holmia and Protolenus trilobite zones in the studied area. The BAMA VII to BAMA IX zones are correlated with Series 3 of the Cambrian System and were established in the Sosnowiec Formation known only from the Sosnowiec IG 1 borehole in the Upper Silesian Block area. The BAMA VII Ammonidium bellulum–Ammonidium notatum Zone is here correlated with trilobite Acadoparadoxides oelandicus Zone, while BAMA VIII Turrisphaeridium semireticulatum and BAMA IX Adara alea–Multiplicisphaeridium llynense zones are regarded as equivalents of the Paradoxides paradoxissimus Zone. The present study indicates that the oldest Cambrian (Terreneuvian) sediments containing BAMAI Zone assemblages were deposited only in the eastern part of the Upper Silesian Block. Younger sediments, from the Terreneuvian and Series 2 with BAMA II–VI Zones assemblages were developing over much larger areas of the Upper Silesian and Brno blocks. Sediments of the Series 3 with BAMA VII–IX assemblages are known only from the northern part of the USB. The Furongian sediments, not yet found in the study area, potentially may occur in the northern part of the Block, where the Ordovician strata were found. Nevertheless, a reliable reconstruction of the Early Palaeozoic deposition within the Brunovistulicum still remains an open question, which can be solved only by new borehole data.

PL

W pracy przedstawiono wyniki szczegółowych badań palinologicznych wykonanych dla utworów kambryjskich rozpoznanych na obszarze Brunovistulicum, regionalnej jednostki tektonicznej położonej na południu Polski i w północno-wschodnich Czechach. Materiał do badań stanowiły próbki skał z 22 otworów wiertniczych zlokalizowanych w obszarze bloku górnośląskiego oraz z 3 wierceń wykonanych na Morawach (blok Brna). W wierceniach tych pod utworami jury, dewonu dolnego lub środkowego nawiercono zróżnicowane litologicznie kompleksy skał klastycznych, które poza jednym profilem - Goczałkowce IG 1 - pozbawione są przewodnich mikroskamieniałości, a ich kambryjski wiek został ustalony na podstawie badań palinologicznych. Uzyskany w trakcie badań bogaty i w większości dobrze zachowany materiał mikroflorystyczny umożliwił przeprowadzenie rewizji wielu taksonów akritarch, w tym wykreowania 5 nowych rodzajów oraz wyróżnienia 19 nowych gatunków i 11 nowych kombinacji gatunkowych. Nowe i rewidowane taksony to głównie gatunki występujące w utworach oddziału 2 i formy charakterystyczne dla oddziału 3 systemu kambryjskiego. Do najważniejszych należą następujące nowe przewodnie rodzaje: Ichnosphaera, Lechistania, Eklundia, Parmasphaeridium i Turrisphaeridium. Przeprowadzone analizy taksonomiczne zespołów akritarch udokumentowanych w utworach kambru Brunovistulicum pozwoliły na wyznaczenie w tym obszarze 9 regionalnych poziomów mikroflorystycznych - BAMA I do BAMA IX, które datują trzy kolejne oddziały kambru: terenew, oddział 2i3. Poziomy BAMA I Pulvinosphaeridium antiquum-Pseudotasmanites i BAMA II Asteridium tornatum-Comasphaeridium velvetum rozpoznano w najstarszych utworach kambru Brunovistulicum, gdzie zostały skorelowane z poziomem Platysolenites. Zespoły akritarch charakterystyczne dla poziomu BAMA I stwierdzono w utworach formacji z Borzęty udokumentowanych we wschodniej brzeżnej części bloku górnośląskiego. Kolejna asocjacja BAMA II datuje wiek kompleksu skalnego wyróżnionego w obszarze bloku górnośląskiego jako ogniwo piaskowców skolitusowych z Mogilan formacji z Goczałkowic. Zespoły akritarch charakterystyczne dla poziomów BAMA III-VI: Ichnosphaeraflexuosa-Comasphaeridium molliculum, Skiagia-Eklundia campanula, Skiagia-Eklundia varia i Volkovia dentifera-Liepaina plana, które korelowane są z poziomami Schmidtiellus, Holmia i Protolenus udokumentowano w osadach formacji z Goczałkowic, rozpoznanych w obszarach bloku górnośląskiego i bloku Brna. Utwory odddziału 3 kambru w analizowanym obszarze dokumentują trzy poziomy akritarchowe BAMA VII-IX, stwierdzone w osadach formacji z Sosnowca, udostępnionych otworem wiertniczym Sosnowiec IG 1 na bloku górnośląskim. Poziom BAMA VII Ammonidium bellulum-Ammonidium notatum należy wiązać z poziomem Acadoparadoxides oelandicus, natomiast dwa pozostałe poziomy BAMA VIII Turrisphaeridium semireticulatum i BAMA IX Adara alea-Multiplicisphaeridium llynense z poziomem Paradoxidesparadoxissimus. Z przeprowadzonych badań wynika, że najstarsze osady kambryjskie - terenewu - zawierające zespoły BAMA I tworzyły się tylko w części wschodniej bloku górnośląskiego. Osady młodsze, terenewu i oddziału 2 z zespołami BAMA II-VI rozwijały się na znacznie większym obszarze bloku górnośląskiego i bloku Brna. Osady oddziału 3 z zespołami BAMA VII-IX tworzyły się w północnej części bloku górnośląskiego. Obecność osadów furongu w analizowanym obszarze jest wielce prawdopodobna, mogą one występować w północnej części bloku, tym bardziej, że zostały tam już udokumentowane utwory ordowiku. Wiarygodne i prawidłowe odtworzenie rozwoju sedymentacji osadów dolnopaleozoicznych na obszarze Brunovistulicum pozostaje zagadnieniem otwartym, które można rozwiązać jedynie za pomocą nowych otworów wiertniczych pozwalających na poznanie pełniejszych profili tych utworów.

6

Renesansowe ogrody królewskie na Wawelu. Palinologiczne badania ogrodów na górnym tarasie

Nalepka D.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 6-A

39--43

PL

W ziemi wypełniającej przestrzeń między renesansowymi ceglanymi ścieżkami na Wawelu, stosując metodę analizy palinologicznej, szukano ziaren pyłku roślin, które mogły być uprawiane w tym miejscu w okresie renesansu. Niestety, nie znaleziono dowodów na uprawę roślin w tym miejscu, ale wskazano, jakie zbiorowiska roślinne mogły otaczać miejsce, skąd pobrano ziemię do wypełnienia rabat.

EN

Pollen and spores were searched in the sediment filled spaces among renaissance brick paths at the Wawel Hill kings gardens. Unfortunately, there were no palynological proves to any plants cultivation here. Anyway it was stated which type of vegetation community developed in close neighboring of the place where the earth to the gardens were collected.

7

Analiza palinologiczna mioceńskich wypełnień lejów krasowych w Tarnowie Opolskim na Wyżynie Śląskiej - wyniki wstępne

Worobiec E., Szulc J.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 12

1176-1181

EN

Pollen analysis of 16 samples of coaly sediments taken from one of sinkholes developed within the Triassic limestones cropping out at Tarnów Opolski, Upper Silesian Upland has been done. The study revealed a taxonomically rich assemblage of excellently preserved sporomorphs (pollen grains and spores) as well as microfossils of fresh-water algae (mainly Chlorophyta). The pollen analysis made it possible to reconstruct a vegetation growing during sedimentation of deposits filling the studied sinkhole and clear facies succession, from open aquatic (with abundant fresh-water algae) to marshy one (e.g. swamp forests composed of Taxodium, Nyssa and Alnus). Riparian forests dominated by deciduous trees, e.g. Pterocarya, Carya and Liquidambar, grew on wet terrains surrounding the water body. Drier elevated terrains were overgrown by mixed mesophytic forests with small admixture of thermophilous plants. Results of the pollen analysis indicate that during the sedimentation of the sinkhole filling the climate was warm temperate and moderately wet. Recorded sporomorphs and a mutual ratio of arctotertiary and palaeotropical taxa point at a Middle Miocene age of the studied deposit.

8

Charakterystyka węgla brunatnego z miocenu Niżu Polskiego na podstawie wybranych profili

Kasiński J. R., Piwocki M., Swadowska E., Ziembińska-Tworzydło M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 439 (1)

99--153

PL

W typowych profilach trzech neogeńskich pokładów węgla brunatnego odsłaniających się w kopalniach odkrywkowych na Niżu Polskim i w basenach satelickich zostały przeprowadzone studia porównawcze makro- i mikrofacjalne oraz geochemiczne, w skład których wchodziły badania: sedymentologiczne, paleobotaniczne (w szczególności analiza palinologiczna), litologiczne i petrograficzne węgla oraz geochemiczne. W wyniku tych badań wyróżniono szereg facji, uwarunkowanych głównie czynnikami hydrologicznymi, które można powiązać z subśrodowiskami sedymentacji jeziorno-bagiennej, współcześnie zasiedlonymi przez określone zbiorowiska roślinne. Najbardziej pełny zestaw takich subśrodowisk został przedstawiony dla II łużyckiego pokładu węgla brunatnego w niecce żytawskiej. Sukcesja subśrodowisk sedymentacyjnych i związanych z nimi zbiorowisk roślinnych jest w zasadzie porównywalna z naturalną sukcesją roślinną zarastania zbiornika jeziornego, jednak często bywa zaburzana w związku ze zmianami poziomu wód gruntowych: podnoszenia się w wyniku działania mechanizmów auto- (kompakcja niżejległych osadów, szczególnie istotna w przypadku przejścia od torfu do węgla brunatnego) i allochtonicznych (subsydencja tektoniczna). Podobne zaburzenia mogły powodować także czynniki sedymentacyjne, takie jak progradacja litosomów klastycznych lub podniesienie bazy erozyjnej w następstwie ruchów eustatycznych. Badania wykazały, że tylko kompleksowe badania mikro- i makrofacjalne dają podstawy do przedstawienia wiarygodnej rekonstrukcji środowiska sedymentacji węglotwórczej. Najistotniejsze wyniki pracy stanowi rekonstrukcja następstwa zbiorowisk roślinnych i wnioski na temat zmian warunków hydrologicznych i hydrogeologicznych.

EN

Some selected profiles of three Neogene lignite seams outcropped within opencast mines in the Polish Lowlands and satellite basins have been examined for comparison of macro- and microfacies and geochemical features. The investigations included: sedimenological research, paleobotanical investigation (particularly palynological analysis), lithological and petrographic study of lignite and geochemical examinations of coal have been made there. Some facies related to recent lacustrine/paludal sedimentary subenvironments, qualified at first by hydrological conditions and corresponding with floristic habitats have been established. The most complete inventory of sedimentary subenvironments has been defined within the 2nd lignite seam in the Zittau Basin. The sedimentary subenvironment succession and related floral communities is generally conformable with a natural plant succesion of a lake overgrowth. However, it was frequently interrupted after groundwater level changes: uplifting in the result of autochtonic mechanism (compaction of underlying sediments, most substantial in the case peat to lignite) and allochtonic one (tectonic subsidence). Also sedimentary factors, like progradation of clastic lithosomes and elevation of erosional base after eustatic movements could take part in the disruptions. The examination show that only integrated macro- and microfacial analysis makes it possible to present a reliable reconstrustion of the coal-forming sedimentary environment. The reconstruction of the succession of plant communities and conclusions on hydrological/hydrogeological conditions are the most substantial results of the work.

9

Climate change at the Triassic/Jurassic boundary in the northwestern Tethyan realm, inferred from sections in the Tatra Mountains (Slovakia)

Michalik J., Biron A., Lintnerova O., Gotz A., Ruckwied K.

Acta Geologica Polonica

|

2010

|

Vol. 60, no. 4

535-548

EN

Sedimentological, palynological, clay mineralogical and carbon isotope studies were carried out on the Triassic/Jurassic (T/J) boundary interval in the NW Tethyan Realm. The analyses are based on two sections in the Slovakian Tatra Mountains (Western Carpathians): the Siroky Zl'ab section in the Med'odoly Valley and the Furkaska section above the Juranova Valley. Clay mineralogical analysis suggests an increasing intensity of chemical weathering in the hinterland due to increasing humidity. The palynological data do not allow the inference of a major T/J boundary mass extinction event. The observed striking increase in spores points instead to sudden climatic change, interpreted as a result of distant volcanic activity associated with the onset of rifting of Pangea. The [delta^13]C[org] excursion across the T/J boundary follows the globally documented perturbation of the carbon cycle during this period. it may be used for a more precise regional and global correlation.

10

Kilka uwag o interglacjale mazowieckim we wschodniej Polsce

Winter H.

Przegląd Geologiczny

|

2008

|

Vol. 56, nr 3

225-231

EN

Eastern Poland is a region, where a lot of sites with detailed palynological records of the Mazovian (Holsteinian) Interglacial are located. The pollen succession of this interglacial in Eastern Poland has specific features: high proportions of Pterocarya pollen, the occurrence of Parrotia pollen and a distinct share of pollen of other exotic taxa, among others: Juglans, Ilex, Celtis, Buxus and Vitis. Palynological studies reveal variability proportions of Taxus in the Ma IV Taxus-Picea-Alnus zone. The presence of intra-interglacial cooling is distinct in sediments of this age.

11

Wstępne wyniki badań zony aulisporites astigmosus w otworze wiertniczym solarnia IG-1 (kajper).

Staneczko K.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2007

|

Vol. 120, nr 49

285-295

PL

Artykuł zawiera opis zony palinologicznej Aulisporites astigmosus wyróżnionej w epikontynentalnych utworach kajpru. Materiał prezentowany tu pobrany został z rdzenia otworu wiertniczego Solarnia IG-1 i jest jedynie wstępem do badań palinologicznych triasu prowadzonych przez autorkę na terenie obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Jedna z mikrospor odnotowano w dużych ilościach - Aulisporites astigmosus (Leschik) Klaus - jest gatunkiem wskaźnikowym i charakterystycznym dla "piaskowca trzcinowego". Przedmiotem niniejszej pracy jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat wieku piaskowca trzcinowego w nawiązaniu do palinologii (mikrospory) na podstawie własnych obserwacji oraz danych archiwalnych w oparciu o dane litologiczne.

EN

The paper contains a description of palynological assemblage of Aulisporites astigmosus zone distinguished in Keuper epicontinental sediments. The material presented here was collected from the core of Solarnia IG-1 borehole. Those are only preliminary palynological investigation results of Triassic of the Upper Silesia Coal Basin margin. One species - Aulisporites astigmosus (Leschik) Klaus - is noticed in large quantities and considered as the indicator of reed sandstone. The aim of the paper is to present the up-to-date knowledge of reed sandstone age with reference to palynology (microspores) and lithology using current studies and archives.

12

Stanowisko osadów jeziornych interglacjału murawińskiego (eemskiego) w Rumlówce koło Grodna (Białoruś)

Marciniak B., Jełowiczewa J., Lindner L., Sańko A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2007

|

nr 425

75-86

PL

Przedstawiono główne wyniki badań interdyscyplinarnych osadów jeziornych w Rumlówce koło Grodna. Osady te reprezentowane są przez kredę i mułki ilaste, a przykryte są przez piaski i piaski ze żwirem stanowiące osady fluwioperyglacjalne i deluwialne najwyższego (VI) tarasu Niemna. Badaniami palinologicznymi objęto górną część kredy i mułku ilastego w profilu Rumlówka 2. Obejmują one młodszą część (od fazy Carpinus do fazy Betula+Pinus+NAP) interglacjału murawińskiego (eemskiego) i najstarszą część zlodowacenia poozierskiego (wisły). Badania diatomologiczne młodszej części osadów interglacjału murawińskiego pozwoliły na wydzielenie w nich pięciu lokalnych poziomów okrzemkowych (Local Assemblage Zones L DAZ DR-1 do DR-5), a na ich podstawie pięciu stadiów rozwoju ówczesnego jeziora, od głębokiego, oligotroficznego przez oligomezotroficzne, z często zmieniającym się poziomem wody, do eutroficznego, wyraźnie się wypłycającego. Analiza licznych szczątków malakofauny oraz zębów i kości ssaków, zachowanych zarówno w wymienionych osadach jeziornych, jak i przykrywających je osadach rzecznych, wykazała wzajemne przenikanie się form ciepło- i zimnolubnych. Jest to zjawisko typowe dla schyłkowej części ostatniego interglacjału (murawińskiego, eemskiego) i początkowej części ostatniego zlodowacenia (poozierskiego, wisły) na obszarze środkowej Europy.

EN

The paper presents results of multi-disciplinary studies of the lacustrine deposits from Rumlówka near Grodno. Geological studies show that the strata are represented by marls and clayey silts and are covered by sands and sands with gravel representing of the fluvioperiglacial and deluvial accumulation of the highest (VI) terrace of Niemen. Pollen analyses were conducted in the upper part of the marls and clayey silts in the Rumlówka 2 section. These deposits correspond to the younger part (from the Carpinus to the Betula+Pinus+NAP phase) of the Muravian (Eemian) Interglacial and the oldest part of the Poozerian (Vistulian) Glaciation. Diatom analyses of the younger part of the Muravian Interglacial allowed distinguishing five Local Assemblage Zones L DAZ DR-1 to DR-5, and as a result, also five stages of the lake evolution, from deep basin (oligotrophic lake), through a reservoir with oscillating water level (oligo-mesotrophic lake), to a distinctly shallowing environment (eutrophic lake). The analysis of abundant malacofauna along with teeth and bones of mammals preserved both in the lake deposits as well as in the overlying fluvial deposits indicated intermingling of thermo- and cryophilous forms. This phenomenon is typical of the terminal part of the last interglacial (Muravian, Eemian) and the initial part of the last slaciation (Poozerian, Vistulian) in Central Europe.

13

The results of palynological investigations as the evidence of development of the Rzucewo Culture neolithic settlement on the coast of the Puck Lagoon

Miotk-Szpiganowicz G., Król D.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2005

|

Vol. 16

65--70

EN

Archaeological investigations have been performed for years in the vicinity of the Rzucewo Headland, on the western shore of the Puck Lagoon. The best known site of the Neolithic Rzucewo Culture is located there. Also palynological investigation was performed earlier in this area. The present article is an attempt at recapitulating the obtained information. Materials for the palynological tests came both from organic sediments, which occur on the shore of the present Lagoon, and directly from archaeological excavations. The obtained results of both the palynological and archaeological tests made it possible to find out that the earliest traces of the economic activity of humans in this area belong to settlement which was earlier than that of the Rzucewo Culture. This Paraneolithic settlement is dated at the end of the Atlantic Period. The area under investigation was covered then by peatlands and lake, which determined that the main economic activity of humans was fishing, and animal husbandry done on a small scale was only an extra activity of the then population. Archaeologically dated at 4400-3700 years BP, the settlement of the Rzucewo Culture developed when the sea transgressed into the area of the present Puck Lagoon. The results of the research shows that in the economic activity of the inhabitants of the settlement both animal husbandry and farming were treated as matters of secondary importance, while fishing and seal hunting were the main activities. The impact on the environment resembled Mesolithic economy rather than that of the Neolithic Age, hence traces of this activity are poorly visible in pollen diagrams.

PL

W okolicy Cypla Rzucewskiego, na zachodnim brzegu Zalewu Puckiego, jest zlokalizowane najbardziej znane stanowisko neolitycznej kultury rzucewskiej, na którym od wielu lat są prowadzone badania archeologiczne, od kilku lat również badania palinologiczne. Materiał do badań palinologicznych stanowiły osady organiczne występujące w strefie brzegowej obecnej laguny, jak i próbki osadów pobrane bezpośrednio z wykopów archeologicznych.Wyniki zarówno badań palinologicznych, jak i archeologicznych wskazały na ślady osadnictwa wcześniejsze niż kultura rzucewska. Ta wcześniejsza faza, związana z osadnictwem preneolitycznym, jest datowana palinologicznie na koniec okresu atlantyckiego. Teren badań zajmowały wówczas torfowiska i jeziora, co decydowało o tym, że głównym zajęciem ludzi było rybołówstwo. Prowadzona na niewielką skalę hodowla bydła była zajęciem dodatkowym.Osadnictwo kultury rzucewskiej, datowane archeologicznie na 4400-3700 lat BP, rozwijało się w czasie, gdy na obszar obecnego Zalewu Puckiego transgredowało morze. Jednak i w tym przypadku wyniki badań palinologicznych wskazują, że zarówno hodowla, jak i uprawa roli były zajęciami mniejszej rangi. Głównymi zajęciami gospodarczymi było rybołówstwo i polowanie na foki. Taki typ gospodarki, przypominający bardziej gospodarkę mezolityczną niż neolityczną, słabo zaznacza się na diagramach pyłkowych.

14

Palynological studies of the Paleogene and Neogene deposits from the Pomeranian Lakeland area (NW Poland)

Słodkowska B.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2004

|

Vol. 14

1-116

EN

Part I. Detailed phytoplankton investigations were performed on the Paleogene deposits from the Pomeranian Lakeland. Phytoplankton assemblages were identified and described in 11 boreholes. 136 phytoplankton taxa have been identified. The taxa belong to the classes Dinoflagellata, Prasinophyta, Chlorophyta and to the Acritarcha group. On the basis of taxa composition ecological groups of phytoplankton were defined. A special attention was paid to the role of phytoplankton as an indicator of bathymetry, distance from land, dynamics of water, its temperature, salinity and sea-level changes. Biostratigraphic datings have been based primarily on marine phytoplankton, to a lesser extent on sporomorphs. The Middle Paleocene (Selandian) phytoplankton assemblage (part D3 and D4) has been first described from Poland. Phytoplankton assemblages from Upper Eocene through Upper Oligocene deposits were also identified and dated. The palynofacies analysis of organic and inorganic debris from palynological matter was investigated, augmenting data obtained from the palynomorph analysis. All organic components of palynological matter - both palynomorphs and palynoclasts - were analysed. These data allow to draw palaeoenvironmental conclusions and identify relationships between factors influencing vegetation of plants and depositional processes. All the palynological matter identified in the Middle Paleocene deposits indicate the occurrence of deeper shelf facies. Palynological debris in the Upper Eocene deposits show the sedimentation took place in a fairly deep-water basin, not far from the land. The assemblages, identified in Eocene/Oligocene transition sediments, indicate the deposition occurred in a shallow-marine basin, far from the land, in a moderate-energy environment. Lower Oligocene palynological matter point the a high-energy marine environment and decreasing distance from the coast. Upper Oligocene assemblage provides evidence for a considerable shallowing of the basin and low-energy environment. The marine sedimentary cycle was followed by Miocene continental deposition, as evidenced from the upper part of the section. Part II. The analyses of the Paleogene and Neogene deposits of the Pomeranian Lakeland resulted in a detailed characteristic of the sporomorph and pollen assemblages derived from 12 borehole profiles. 343 sporomorph taxa related to Recent botanical equivalents have been identified. Similar pollen spectra have been joined into groups, on the basis of which were established the phases of the dominant plant communities (A-K). The defined phases of the dominant plant communities within the model profiles of Komorza 1/KB and Łosiny 2/KB have been correlated with the phases of the plant communities present in the other profiles and attributed to the relevant local palynostratigraphical rank. The recognized spore and pollen assemblages from Lignite Seams II, IIA, I and IA as well as those from the inter-coal deposits were related to the Recent palynostratigraphical, litostratigraphical and chronostratigraphical subdivisions of Neogene. Reconstruction of the succession of the terrestrial plant communities has confirmed the changes of the palaeoenvironmental conditions. Investigation of the difference between the proportions of the Arctotertiary and Palaeotropical geoflora elements has proved the climatic changes during the formation of the studied sequences. The lower part of the Paleogene section, showed the prevalence of subtropical plant communities with mixed mesophilous forest as well as the abundance of evergreen plants has been noticed. The humid and warm climate has favoured the development of swamps and shrubs forming a coal-producing biomass. In the upper part of the Neogene profile, peatbogs were formed and riparian forest communities and mixed forests, with a smaller share of highly warmth-loving evergreen plants. The element of the Palaeotropical geoflora within the Neogene plant communities became poorer in components due to the distinct cooling of the climate. This element dominated for the last time during the formation of the II Łużyce Lignite Seam. The most important element of the mixed and riparian forests in the upper part of the Middle Miocene was formed by the Arctotertiary geoflora typical of a temperate climate.

PL

Część I. W osadach paleogeńskich z Pojezierza Pomorskiego przeprowadzono szczegółowe badania fitoplanktonu z 11 otworów wiertniczych. Wyróżniono 136 taksonów fitoplanktonu należących do gromad Dinoflagellata, Prasinophyta, Chlorophyta i grupy Acritarcha. Na podstawie składu gatunkowego zdefiniowano grupy ekologiczne fitoplanktonu. Zwrócono uwagę na jego rolę jako wskaźnika głębokości zbiornika, odległości od brzegu, dynamiki wód, ich temperatury i zasolenia, a także eustatycznych ruchów poziomu morza. Datowania biostratygraficzne oparte zostały przede wszystkim na fitoplanktonie morskim, w mniejszym stopniu na sporomorfach. Po raz pierwszy z obszaru Polski opisany został paleoceński zespół fitoplanktonu, zaliczony do zelandu (D3–D4). Ponadto datowano zespoły fitoplanktonowe z osadów od eocenu górnego do oligocenu górnego (D12–D15). Metodą analizy palinofacjalnej badano wszystkie szczątki organiczne i nieorganiczne zawarte w maceracie palinologicznym, uzupełniając w ten sposób dane uzyskane z analizy palinomorf. Wśród elementów organicznych brano pod uwagę wszystkie składniki materii palinologicznej — palinomorfy i palinoklasty. Przeprowadzono analizę palinofacji w ujęciu środowiskowym na tle syntetycznego profilu osadów paleogenu z obszaru Pojezierza Pomorskiego. Przedstawiono zależność ilościową i jakościową materii palinologicznej od środowiska sedymentacji w facjach od pełnomorskich do lądowych. Materia palinologiczna występująca w osadach środkowego paleocenu wskazuje na panowanie facji głębszego szelfu. Szczątki organiczne w osadach górnego eocenu świadczą, że sedymentacja miała miejsce w dość głębokim basenie morskim, niezbyt daleko od brzegu. Zespół z osadów eocen/oligocen akumulowany był w basenie płytkomorskim w strefie bardziej odległej od brzegu. Szczątki zawarte w osadach oligocenu dolnego wskazują na wysokoenergetyczne środowisko morskie i niewielką odległość od brzegu. Zespół górnooligoceński rejestruje spłycenie basenu i spadek energii wody. Powyżej, w profilu osadów mioceńskich, panują warunki kontynentalne. Część II. Badania osadów paleogenu i neogenu Pojezierza Pomorskiego pozwoliły na szczegółową charakterystykę zespołów spor i ziarn pyłku z dwunastu profili otworów wiertniczych. Wyróżniono 343 taksony sporomorf i powiązano ze współczesnymi odpowiednikami botanicznymi. Zbliżone spektra pyłkowe zestawiono w grupy, na podstawie których wyznaczono fazy dominujących zbiorowisk roślinnych (A-K). Zdefiniowane fazy dominujacych zbiorowisk roślinnych we wzorcowych profilach Komorza 1/KB i Łosiny 2/KB skorelowano z fazami zbiorowisk w pozostałych profilach. Fazom dominujących zbiorowisk roślinnych przypisano lokalną rangę palinostratygraficzną. Opisane zespoły spor i ziarn pyłku z II, IIA, I i IA pokładów węgla brunatnego oraz z osadów międzywęglowych powiązano z aktualnymi podziałami palinostratygraficznymi, litostratygraficznymi i chronostratygraficznymi neogenu. Odtworzono także następstwo zbiorowisk roślin lądowych, co pozwoliło na rekonstrukcję zmian warunków paleośrodowiskowych. Prześledzenie zmian proporcji pomiędzy elementami geoflory paleotropikalnej i arktycznotrzeciorzędowej dało możliwość stwierdzenia wahań klimatu w czasie tworzenia się badanych osadów. W niższej, paleogeńskiej części profilu osadów zapisane jest panowanie zbiorowisk roślinnych klimatu subtropikalnego, z dominacją mezofilnych lasów mieszanych i obfitym udziałem roślin wiecznie zielonych. Wilgotny i ciepły klimat sprzyjał rozwojowi lasów bagiennych i krzewiastych zarośli, tworzących biomasę węglotwórczą. W wyższej, neogeńskiej części profilu, tworzyły się torfowiska oraz zbiorowiska lasów łęgowych i mieszanych z malejącym udziałem wysoce ciepłolubnych roślin wiecznie zielonych. Element geoflory paleotropikalnej w zbiorowiskach roślinnych neogenu. na skutek wyraźnego ochładzania klimatu, stawał się uboższy w składniki i po raz ostatni dominował w czasie tworzenia się węgli II łużyckiej grupy pokładów. W wyższej części środkowego miocenu trzon roślinności lasów mieszanych i łęgowych stanowił element geoflory arktycznotrzeciorzędowej, typowy dla klimatu umiarkowanego.

15

Plejstocen w profilu Kończyce (Kotlina Oświęcimska) - analiza genezy i wieku na tle schematów podziału stratygraficznego czwartorzędu

Wójcik A., Nawrocki J., Nita M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2004

|

nr 409

5-50

PL

W południowej części Kotliny Oświęcimskiej, na terenie żwirowni w Kończycach odsłaniają się utwory czwartorzędowe o różnej genezie. Wykonane badania pozwoliły na ich rozpoziomowanie. Stwierdzono sześć serii osadowych leżących na osadach mioceńskich. Wyróżniono dolną serię rzeczną przykrytą przez serię osadów glacigenicznych, powyżej których lokalnie stwierdzono serię dolnych mułków organicznych z florą interglacjalną, charakteryzujących się odwrotną polarnością magnetyczną. Opisana seria mułków reprezentuje fragment sukcesji ciepłego interglacjału, którą powiązano z I interglacjałem kompleksu kromerskiego. Na ściętych osadach glacigenicznych i mułkach organicznych leży górna seria rzeczna przykryta górnymi mułkami organicznymi, w obrębie których zarejestrowano granicę Brunhes-Matuyama (B/M). Bezpośrednio powyżej tej granicy, w obrębie mułków, na podstawie badań palinologicznych stwierdzono występowanie fragmentów dwóch interglacjałów rozdzielonych piętrem zimnym. Utwory reprezentujące te ciepłe odcinki plejstocenu leżą bezpośrednio powyżej granicy B/M, co pozwala je łączyć z II i III interglacjałem kromerskim. Całość przykryta jest kilkumetrową serią utworów lessopodobnych ze śladami gleb kopalnych. Osady glacigeniczne, leżące poniżej granicy B/M i utworów interglacjalnych, są starsze od kompleksu kromerskiego i nie mogą być korelowane ze zlodowaceniem Elstery lub Mindel, jak dotychczas uważano. Reprezentowane przez nie nasunięcie lądolodu należy raczej korelować z Günzem i z najstarszymi przedkromerskimi śladami zlodowaceń w Europie Zachodniej. W Polsce być może odpowiada ono zlodowaceniu podlaskiemu. W omawianym profilu mamy zatem fragmenty sukcesji trzech interglacjałów, przy czym najniższy jest starszy od granicy Brunhes-Matuyama. Sukcesja pyłkowa jest inna niż w dotychczas znanych stanowiskach interglacjalnych w Polsce. Otrzymane wyniki sugerują konieczność nieco innego niż dotychczas spojrzenia na zasięg i wiek maksymalnego nasunięcia lądolodu.

EN

In the southern part of the Oświęcim Basin, in the area of the Kończyce quarry, the Quaternary deposits of different genesis crop out. Thanks to the performed investigations, particular horizons of these deposits have been identified. The lower fluvial series is overtopped with the glacigenic sediments. Above the latter, the lower series of organic mud with the interglacial flora occurs in places. This series is characterised by the reverse magnetic polarity. The discussed mud series represents a fragment of the warm interglacial succession and corresponds to the lst interglacial of the Cromerian Complex. The upper fluvial series overlain by an upper organic mud series, in which Brunhes-Matuyama boundary is registered, rests on the cut-off glacigenic deposits and organic muds. Directly above this boundary, in the organic muds, fragments of two interglacials separated by a cold stage have been identified by palynological methods. All the deposits are covered with the series of the loess-like sediments with the traces of the fossil soils. The glacigenic deposits occurring below the B/M boundary and interglacial sediments are older than the Cromerian Complex, and thus cannot be correlated with the Elster and Mindel glaciations as it has been accepted until now. This ice-sheet advance, in its maximum extent in southern Poland, is older and should rather be correlated with the Gunz and with the oldest, pre-Cromerian traces of glaciations in Western Europe. In Poland it might correspond to the Podlasie Glaciation. Thus, in the discussed profile there are fragments of three interglacials, and the lowermost one is older than the Brunhes-Matuyama boundary. The pollen succession differs from those known from interglacial sites in Poland. The obtained results suggest a new insight into the extent and age of the maximum ice-sheet advance than it has been accepted until now. The performed studies allow to infer that the oldest ice-sheet advance had also the largest extent in Poland. The performed study has cognitive aspects and the obtained results are a new input to the state of knowledge, thus can serves as a reference for further studies on the range of the Scandinavian Glaciation in its maximum extent. The Kończyce profile should be treated as a benchmark for the Quaternary stratigraphy of Western and Middle Europe.

16

Dolnopermski zespół miospor w profilu otworu Tarnawa 1

Dybova-Jachowicz S., Filipiak P.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

T. 174

81--86

PL

Bogate spektrum jednoworkowych ziarn pyłku, przeważających nad formami dwuworkowymi, otrzymano z próbki pochodzącej z głębokości 4327,0–4335,0 m. Wiek próbki na podstawie mikroflory określono na dolny perm. Przynależnośc botaniczna całego zespołu wskazuje na dominację roślin szpilkowych.

EN

Palinological research has been carried out on the sample from the depth of 4327.0-4335.0 m. After chemical maceration using first 36% solution of hydrochloric acid and then 45% solution of hydrofluoric acid, the macerat became decanted and sieved using nylon riddle of the diameter of 10μ. Such a condensed macerat was used to prepare standard microscope preparations which were then preserved using Petropoxy glue. This way, microflora associations were protected from drying. The preperations were subjected to microscopic planimetric analysis in a transmitted light. To obtain larger amount of palinological material, chemical maceration was carried out twice. Planimetric palinological analysis revealed the presence of a rich spectrum of the following monosaccatae pollen grains: Florinites luberae, F. grandis, F. minutus, F. pwnicosus, F. mediapudens, Potonieisporites novicus, P. rimosus, P. negleclus, P. grandis, P. permollis, P. lemniscatus, P. concinus, Wilsonites cf. vesicatus, Cordailina uralensis, Plicatipollenitesgondwanensis and Crucisaccites lalistilcatus. Among the bisaccatae pollen grains, the following spe-cics were determined: Gardenasporites pinnatus. Crustaesporites globosus, Vesicaspora potoniei, Pseudopodocarpus expresus and Jugasporites delasaucei. All these examples of microflora clearly indicate Lower Permian age. It significantly differs from the Carboniferous association determined below. The botanical attachment of the microflora studied confirms the domination of the conifers which replaced Carboniferous hygrophilous flora into xerophilous one at the turn of Carboniferous and Permian. The appearance of first bisaccatae pollen grains which predominate in Upper Permian (eg. Jugasporites delasaucei) indicates a permanent trend of dry climate changes into almost semidesertic climate of Upper Permian. The determined association of microflora may be compared with an association known from Lower Permian - Autunian of the Sudetic Mountains and Pre-Sudetic monocline (Dybova-Jachowicz, 1995) and also from Asselian of Donicck Basin, Ukraine (Inosova et al-, 1976). Photographic documentation was made by M. Jachowicz using Olympus BX50 microscope with 750x magnitude.