Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zastosowanie wskaźnika TAI (thermal alteration index) i analizy palinofacjalnej do określenia stopnia dojrzałości termicznej materii organicznej w utworach górnego permu i triasu w północnej części niecki nidziańskiej (Polska centralna)

Fijałkowska-Mader Anna

Nafta-Gaz

|

2020

|

R. 76, nr 8

495--500

PL

Określanie dojrzałości termicznej palinomorf na podstawie ich barwy jest metodą powszechnie stosowaną w prospekcji węglowodorów. Kolor zewnętrznej błony miospor zmienia się na skutek podgrzania od bladożółtego po czarny w zależności od paleotemperatury. Obecnie funkcjonuje wiele skal barw palinomorf skorelowanych z wartościami refleksyjności witrynitu, maksymalną temperaturą pogrzebania i stadiami generacji węglowodorów. Ze względu na zróżnicowany zarówno pod względem taksonomicznym, jak i morfologicznym materiał autorka posłużyła się skalą TAI AMOCO. Przeanalizowano ponadto udział poszczególnych grup kerogenu w palinofacjach pod kątem ich węglowodorowego potencjału. Badaniami objęto osady górnego permu i triasu z 11 otworów wiertniczych zlokalizowanych w północnej części niecki nidziańskiej. Wykazały one, że w próbkach triasowych oraz w próbkach górnego permu z otworu Milianów IG 1 dominuje jasnożółty do pomarańczowego kolor spor i ziaren pyłku, odpowiadający indeksowi TAI od 1 do 4, czyli stadium przed generacją ropy naftowej i stadium wczesnej generacji ropy naftowej. Jedynie w próbach górnego permu z otworu Pągów IG 1 dominuje brązowy kolor miospor, który odpowiada indeksowi TAI od 4+ do 5, czyli głównemu stadium generacji ropy naftowej. Dominująca wartość refleksyjność witrynitu Ro wynosi 0,4–0,6%, a zatem stopień dojrzałości materii organicznej w utworach górnego permu i triasu jest niezbyt wysoki, co świadczy o stosunkowo niskich temperaturach diagenezy osadu (< 80°C). Z analizy palinofacji wynika, że w utworach górnego permu i triasu występuje kerogen mieszany i strukturalny. Kerogen mieszany, stwierdzony w skałach węglanowych, zawiera amorficzny kerogen drobnorozproszony i „fluffy” pochodzenia glonowego oraz kerogen strukturalny, pochodzenia terygenicznego, głównie egzynit i witrynit. Kerogen mieszany charakteryzuje się potencjałem ropnym (kerogen ropotwórczy), natomiast kerogen strukturalny – potencjałem ropno-gazowym.

EN

Determining the thermal maturity of palynomorph based on their color is a method commonly used in hydrocarbon prospecting. The color of the outer membrane of miospores (exine) changes as a result of heating from pale yellow to black depending on the paleotemperature. Currently, there are many palynomorph color scales correlated with the value of vitrinite reflectance, temperature of burial and hydrocarbon generation stages. Due to the varied material, both in taxonomic and morphological terms, the author used the TAI AMOCO scale. Furthermore, the share of individual kerogen groups in palynofacies was analyzed in terms of their hydrocarbon potential. The Upper Permian and Triassic deposits from eleven boreholes located in the north part of the Nida Basin were investigated. They showed that the Triassic and in the Upper Permian samples from the Milianów IG 1 borehole, are dominated by the pale yellow to orange color of spores and pollen grains, corresponding to a TAI index from 1 to 4, i.e. the pre-generation, dry gas and the early oil generation windows. In turn, only the samples of the Upper Permian from the Pągów IG 1 borehole are dominated by the brown color of miospores, which corresponds to a TAI index from 4+ to 5, i.e. the peak oil prone. Dominant vitrinite reflectance Ro varies from 0,4% to 0,6%, so the degree of organic matter maturity in the Upper Permian and Triassic deposits is not very high, which indicates relatively low temperatures of sediment diagenesis (< 80°C). Analysis of palynofacies showed that the Upper Permian and Triassic deposits contain mixed and structural kerogen. Mixed kerogen, occurring in carbonate rocks, contains amorphous fine-scattered kerogen and “fluffy” of algae origin, as well as structural kerogen of terrigeneous origin, mainly exinite and vitrinite. Mixed kerogen is characterized by oil potential, whereas structural kerogen – by gas-oil potential.

2

Litostratygrafia, palinofacje i środowiska sedymentacji utworów triasu w północnej części niecki Nidy

Fijałkowska-Mader A., Kuleta M., Zbroja S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 462

83--123

PL

W artykule przedstawiono najnowszą propozycję podziału litostratygraficznego utworów triasu północnej części niecki Nidy nawiązującego do jednostek wyróżnianych na Niżu Polskim oraz w północno-zachodnim obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich. Podano charakterystykę petrograficzną skał tworzących zaproponowane wydzielenia. Zamieszczono także wyniki analizy palinofacjalnej utworów triasu. Opisano siedem typów palinofacji odpowiadających różnym środowiskom sedymentacji: rzecznym, jeziornym, playi, sebhy, otwartego morza i laguny. Palinofacje charakterystyczne dla środowiska rzecznego występują w utworach pstrego piaskowca środkowego, piaskowca trzcinowego (formacja stuttgarcka) oraz kajpru górnego, dla środowiska jeziornego – w utworach kajpru dolnego i piaskowca trzcinowego, dla środowiska playi – w dolnych warstwach gipsowych, dla środowiska sebhy – w recie oraz w dolnych i górnych warstwach gipsowych, dla środowiska otwartego morza – w wapieniu muszlowym i dolomicie granicznym, a dla środowiska laguny – w recie, wapieniu muszlowym górnym i dolomicie granicznym. Na podstawie wyników analizy litofacjalnej i palinofacjalnej zrekonstruowano środowisko sedymentacji utworów triasu z północnej części niecki Nidy.

EN

The latest lithostratigraphical scheme of Triassic deposits from the northern part of the Nida Basin (southern Poland) is presented. It refers to the units distinguished in the Polish Lowlands and NW margin of the Holy Cross Mountains. Petrographic characteristics of the proposed lithostratigraphic units, and the results of palynofacies analysis are given. The identified seven palynofacies types represent a variety of depositional environments: fluvial, lacustrine, playa, sebkha, open marine and lagoonal. Palynofacies characteristic for fluvial environments were identified in the Middle Buntsandstein, Schilfsandstein (Stuttgart Formation) and Upper Keuper deposits, lacustrine environment – within the Lower Keuper and Schilfsandstein, playa environment – in the Lower Gipskeuper, sebkha environment – in the Röt as well as Lower and Upper Gipskeuper, open marine environment – within the Muschelkalk and Grenzdolomit and lagoonal environment – in the Röt, Upper Muschelkalk and Grenzdolomit. Depositional environments of the Triassic deposits have been presentedreconstructed based on the lithofacies and palynofacies analyses.

3

Palynofacies from Bathonian (Middle Jurassic) ore-bearing clays at Gnaszyn, Kraków-Silesia Homocline, Poland, with special emphasis on sporomorph eco-groups

Gedl P., Ziaja J.

Acta Geologica Polonica

|

2012

|

Vol. 62, no. 3

325-349

EN

The palynological organic matter of dark clays from Bathonian ore-bearing clays exposed at Gnaszyn (Częstochowa, Kraków-Silesia Homocline, Poland) consists of high proportions of land-derived particles; aquatic elements (mainly dinoflagellate cysts) are comparatively rare. Terrestrial particles include black opaque phytoclasts, dark brown phytoclasts, cuticle remains and subordinate sporomorphs. The latter are represented by eighty-four taxa of spores and pollen grains. They represent various groups of plants, including Bryophyta, Sphenophyta, Lycophyta, Pteridophyta, Pteridospermophyta, Cycadophyta or Ginkgophyta and Coniferophyta. The most frequent sporomorphs in almost all samples from Gnaszyn are Callialasporites (Araucariaceae), Cerebropollenites and Perinopollenites elatoides (Taxodiaceae) pollen grains, fern spores with triradiate tetrad mark, bisaccate pollen grains belonging to conifers (Pinaceae or Podocarpaceae) and also to Pteridospermophyta. Quantitative analysis of the palynofacies shows fluctuations of particular element ratios, which correlate with lithology. Clay intervals that contain siderite concretion levels yielded lower amounts of cuticles in relation to sporomorphs (mainly pollen grains) and dinoflagellate cysts. Intervals of monotonous clays and silts are characterized by a higher ratio of cuticles in relation to other elements, especially dinoflagellate cysts. Also, quantitative analysis of the sporomorphs shows changes in frequency of the representatives of various plant communities, which coexisted during the Jurassic: Upland, Lowland, River, Pioneer, Coastal and Tidally-influenced. These changes might have reflected sealevel fluctuations, which affected vegetation growing on adjacent land. However, the dominance of Callialasporites pollen grains, which belong to the Coastal community, indicates that the Gnaszyn assemblage was mainly influenced by the seashore vegetation. The high frequency of Araucariaceae pollen grains and the presence of ferns representing the Osmundaceae, Cyatheaceae, Dicksoniaceae, Schizeaceae, Gleicheniaceae and Matoniaceae indicate a warm climate without large seasonal amplitudes during the deposition of the Gnaszyn succession.

4

Palaeoenvironmental and sedimentological interpretations of the palynofacial analysis of the Miocene deposits from the Jamnica S-119 borehole (Carpathian Foredeep, Poland)

Gedl P.

Kwartalnik Geologiczny

|

1999

|

Vol. 43, Nr 4

479-492

EN

Analysis of the palynofacies from the Miocene deposits from the Jamnica S-119 borehole allows to reconstruct the palaeoenvironmental and sedimentological conditions prevailing during deposition of the Machów Formation and upper part of the Baranów Beds in the northern part of the Carpathian Foredeep. Relatively shallow-marine environment during the sedimentation of the lower part of the Pecten Beds was replaced by a more off-shore setting in its upper part. The boundary between the Pecten Beds and the Krakowiec Clays reflects a major sea level fall and/or an increase in salinity and terrestrial matter influx. The lower part of the Krakowiec Clays was deposited as a pelagic sediment in a deep-water off-shore marine setting, whereas younger deposits of this unit are a result of deltaic sedimentation under reduced salinity.

PL

W obrębie badanych osadów z otworu wiertniczego Jamnica S-119 wyróżniono siedem interwałów o odmiennych palinofacjach odzwierciedlających zróżnicowane warunki sedymentacji. Interwał I (276,5-274,5 m; warstwy Baranowskie występujące w spągowej części otworu). Palinofacja sugeruje normalne warunki morskie. Zdecydowana większość dinocyst to formy przybrzeżne, jednak obecność kilku przedstawicieli form oceanicznych (Nematosphaerospsis) nie może wykluczyć głębszego środowiska depozycji. Interwał II (258-255 m; dolna część warstw pektenowych). Palinofacja wskazuje na stosunkowo płytkowodne i przybrzeżne środowisko, przy czym obecność glonów Geiosphaeridia sp, może świadczyć o wciąż zaburzonym chemizmie wody będącym pozostałością po poprzedzających osadach chemicznych (por. T. M. Peryt i in., 1997). Interwał III (254,0-246,1 m; środkowa i górna część warstw pektenowych). Utwory zaliczane do tego interwału powstały najprawdopodobniej w warunkach sedymentacji pelagicznej w stosunkowo głębokim ( 100-200 m) i odległym od brzegu środowisku. Interwał IV (245,9-244,0 m; najwyższa część warstw pektenowych). Palinofacja wskazuje na silne spłycenie w stropowej partii warstw pektenowych, połączone być może ze wzrostem zasolenia. Możliwe jest zjawisko transportu z płytszych stref basenu, przy czym zupełny brak form otwartego morza wydaje się to wykluczać. Interwał V (242,9-229,02 m; dolna część iłów krakowieckich). Ze względu na zróżnicowanie zespołu dinocyst wyróżniono dwa subinterwały: subinterwał Va (w części spągowej: 242,9-237,0 m) charakteryzujący się dużym udziałem oceanicznego rodzaju Impagidinium, oraz subinterwał Vb (236,03-229,02 m) ze zróżnicowanym zespołem dinocyst pozbawionych jednak form głębokowodnych. Utwory tego interwału powstały w wyniku sedymentacji pelagicznej w zbiorniku o zmiennej batymetrii. Subinterwał Va reprezentuje największe pogłębienie zbiornika w czasie powstawania badanych utworów (głębokość mogła przekroczyć 200 m), natomiast osady subinterwału Vb osadzały się w znacznie płytszych warunkach. Interwał VI (228,17-208,5 m; dolna część iłów krakowieckich). W wyższej części interwału pojawiają się liczniej dinocysty z rodzaju Lejeunecysta, opisywanego często z osadów deltowych (np. U. Biffi, D. Grignani, 1983). Obecność pojedynczych osobników głębokowodnych; wskazuje na wciąż stosunkowo głębokie środowisko. Interwał VII (120-36 m; górna część iłów krakowieckich). Palinofację tego interwału można zinterpretować jako powstałą w wyniku sedymentacji delty rzecznej. W przeciwieństwie do utworów interwału VI, które najprawdopodobniej stanowią osady dystalne delty, utwory z interwału VII to osady proksymalne delty. W niektórych odcinkach badanych utworów stosunkowo licznie występują dinocysty redeponowane (z reguły są to odcinki o zwiększonej dostawie materii lądowej). Ze względu na różny stan zachowania, który wynika z rozmaitych miejsc pochodzenia, wyróżnia się wśród nich dwie grupy. Dobrze zachowane formy (występują praktycznie w całym profilu) pochodzą z kredowych i paleogeńskich utworów Niżu Polskiego (tym samym wskazują na brzeg północny jako obszar alimentacyjny). Źle zachowane dinocysty paleogeńskie pochodzą natomiast z erodowanych utworów Karpat fliszowych i występują wyłącznie w interwale VII.