Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ostrów Tumski – miejsce magiczne

Rutkowska Agnieszka

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2022

|

Z. 8

159--168

PL

W artykule opisano wybrane wydarzenia historyczne i obiekty architektoniczne pochodzące z początków dziejów Ostrowa Tumskiego w Poznaniu. Autorka-przewodniczka zabiera czytelnika-turystę na spacer po tej historycznej części miasta, podczas którego mamy możliwość cofnąć się w czasie i poznać fakty oraz ciekawostki wiążące się z powstawaniem miasta i kształtowaniem państwa polskiego. Pierwszym przystankiem jest miejsce pierwotnie zajmowane przez palatium Mieszka I, gdzie obecnie znajdują się kościół Najświętszej Marii Panny i Psałteria. Kolejnym punktem wycieczki jest poznańska katedra. Poznajemy jej historię, liczne przebudowy i zwiedzamy jej wnętrze. Udajemy się do podziemi, aby zobaczyć relikty katedr przedromańskiej i romańskiej, a także pozostałości misy chrzcielnej oraz nagrobków pierwszych władców Polski. Następnie zwiedzamy wnętrze współczesnej regotycyzowanej katedry, zaczynając od prezbiterium, przez wybrane kaplice i kończąc na Złotej Kaplicy. Po opuszczeniu budynku katedry autorka zachęca do samodzielnego zwiedzenia Ostrowa Tumskiego i odkrycia magii tego miejsca.

EN

The article describes selected historical events and architectural structures from the early history of Ostrów Tumski (cathedral island) in Poznań. The author-guide takes the reader-tourist for a walk on the island, where the reader can travel back in time to learn about historical facts and curiosities related to the time when the place was the cradle of the emerging city and the Polish state. The first stop is the location originally occupied by the palace and chapel complex from the times of Mieszko I, and which is now where we can see St Mary’s Church and the Psalm Singers’ House. The next point of the tour is the Cathedral, with its history, numerous remodellings and a visit to the interior. The reader is taken to the crypt where the relics of the oldest cathedral buildings are located, and also sees the tombs of Poland’s first rulers and the remains of a baptismal font. After coming back to the main nave, the reader can experience the present-day, regothicised cathedral and visit the chancel and some of the chapels with their original furnishings, including the Golden Chapel. At the end of the walk, the author encourages everyone to explore Poznań’s cathedral island on their own and discover its magic.

2

Palatium Mieszka I i Dąbrówki w Poznaniu. Analiza możliwości ekspozycji architektonicznej

Przygodzki D.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2014

|

Nr 40

14--24

PL

Artykuł porusza tematykę poszukiwań formy ekspozycji odkrytych przedromańskich reliktów archeologicznych w ramach współpracy Instytutu Historii Architektury i Konserwacji Zabytków z Wojewódzkim Konserwatorem w Poznaniu. Rozważania nad kierunkiem rozwoju dalszych prac archeologiczno-konserwatorskich w rejonie kościoła NMP na Ostrowie Tumskim w Poznaniu oraz przedstawienie kilku zróżnicowanych pod względem zarówno formy, jak i funkcji, z wykorzystaniem tradycyjnych i współczesnych technologii budowlanych oraz multimedialnych form, koncepcji sposobów prezentacji reliktu architektury romańskiej, jakim jest palatium Mieszka I i Dąbrówki.

EN

In the article, the author discusses the search for the form of display of discovered pre-Romanesque archaeological relics within the scope of cooperation of the Institute of History of Architecture and Preservation of Monuments with the Province Conservator in Poznań. The author presents the directions of development of further archaeological and conservation work in the area of the Church of the Blessed Virgin Mary in Ostrów Tumski in Poznań and shows several concepts for the manner of presenting the relics of Romanesque architecture, i.e. the palace of Mieszko I and Dąbrówka diversified with respect to the form and function, using traditional and modern construction technologies and multimedia forms.

3

Fenomen „sali o 24 słupach”. Reinterpretacja reliktów romańskiego palatium na Wzgórzu Wawelskim

Stala K.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2013

|

Nr 33

32--38

PL

W artykule podjęto polemikę z utrwaloną w literaturze naukowej rekonstrukcją palatium wawelskiego jako „sali o 24 słupach”, która w tej wersji nie znajduje analogii wśród budynków palatialnych średniowiecznej Europy, stanowiąc ewenement architektoniczny. Autorka analizując dotychczasowy stan badań nad obiektem oraz zachowane relikty murów przedstawia alternatywną propozycję wizualizacji badanego obiektu. Wersja zaproponowana przez autorkę wpisuje się w cykl budowli pałacowych wczesnego średniowiecza, zarówno w kontekście rozwiązań piastowskich, jak też przykładów cesarskich pfalzów, do których budowla ta nawiązuje w wyraźny sposób.

EN

The article is a polemic with the consolidated in scientific literature reconstruction of the Wawel palatium as the “hall with 24 pillars” which, in this version, has no analogy among palatial buildings in medieval Europe, thus constituting an architectonic phenomenon. Having analysed the current state of research on the object, as well as the preserved relics of walls, the author presents an alternative visualization of the examined object. The version proposed by the author fits into the series of palatial buildings of the early medieval period, both in the context of the Piast solutions, and the examples of imperial ‘pfalzen’ to which that building clearly alludes.

4

Krajobraz kulturowy wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Gieczu nad Maskawą

Makohonienko M., Kara M.

Landform Analysis

|

2011

|

Vol. 16

52-55

EN

The paper presents the Early Medieval history of the Giecz settlement complex and characteristic of its landscape. The stronghold in Giecz is the oldest among the so-called central strongholds of the Piast monarchy, dated to around 865 AD, i.e. to the tribal period. The settlement was located in the vicinity of Góra Górzno - probably a sacred mount. The remains of stone architecture – palatium were dated to the first half of the 11th century. The studies on vegetation history, based on the sediments from fossil lake, provided a Holocene record of environmental changes and development of cultural landscape

5

Ze studiów nad reliktami domniemanego palatium Sieciecha w Krakowie

Pawlicki B. M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 7-A

179--225

PL

Obszerny artykuł, oparty na nowych źródłach, omawia problematykę i interpretuje odkryte wcześniej przez wielu badaczy relikty i rzuca nowe spojrzenie na funkcjonowanie na terenie krakowskiego Okołu domniemanego palatium Sieciecha.

EN

An extensive article based on new sources concerning the issues and interpretations of relics discovered by many researchers, and sheds a new light on the functioning of Okół, a supposed palatium of Sieciech, now in the central area of Kraków.

6

Uwagi w kontekście ostatnich odkryć w rotundzie i palatium na Wzgórzu Zamkowym w Przemyślu

Stala K.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2009

|

Nr 25

58--69

PL

Zasadniczym tematem artykułu jest analiza wyników najnowszych badań archeologiczno-architektonicznych oraz ich interpretacja w kwestii wzajemnych relacji pomiędzy budynkiem palatium a rotundą prostą wzniesionymi w okresie wczesnego średniowiecza w obrębie grodu przemyskiego. Autorka zwraca uwagę na pewne przesłanki architektoniczne, które zmuszają do postawienia pytania o prawidłową interpretację jednorodności całego założenia. Za uznaniem rotundy prostej jako wolnostojącego kościoła misyjnego w pierwotnym założeniu przemawia jej usytuowanie względem bramy grodowej, potwierdzona dylatacja pomiędzy ścianami magistralnymi części nadziemnej palatium i rotundy, usytuowanie wejścia z zewnątrz do kościoła w miejscu przysłonięcia go ścianą budynku podłużnego, co utrudniało komunikację, oraz wtórne umieszczenie empory we wnętrzu rotundy. Dopiero w drugiej fazie, po dobudowaniu części pałacowej, rotunda zyskałaby funkcję kaplicy z emporą komunikującą się bezpośrednio z reprezentacyjną częścią pałacu, co tłumaczyłoby drugorzędną rolę wejścia z zewnątrz.

EN

The main subject of the article is an analysis of results of latest archeological – architectonic research, and their interpretation regarding the issue of mutual relations between the buildings of palatium and the rotunda erected during the early medieval period within the hillfort in Przemyśl. The author draws attention to certain architectonic conditions, which force us to pose a question concerning the correct interpretation of homogeneity of the whole complex. Its location in relation to the hillfort gate, confirmed expansion joint between the load-bearing walls of the ground-level section of the palatium and rotunda, locating the entrance from the outside to the church in a place hidden by the wall of the oblong building which hindered communication, and secondary placing of the empora inside the rotunda, are arguments in favour of accepting the rotunda as a detached missionary church in the original layout. Only in the second phase, after adding the palace section, the rotunda would have become a chapel with the empora communicating directly with the formal part of the palace, which would explain the minor role of the outside entrance.

7

Wczesnośredniowieczne zespoły paIatiaIne w Polsce jako przykład adaptacji i transformacji tradycji antycznej za pośrednictwem europejskich wzorców architektonicznych

Stala K.

Przestrzeń i Forma

|

2007

|

Nr 7-8

119-166

PL

Podjęcie w Polsce na przełomie II i III tysiąclecia szeroko zarysowanych dwóch wielkich programów badawczych dedykowanych generalnie kulturze Polski wczesnopiastowskiej w kontekście Jej chrystianizacji i ożywienia związków z kulturą Europy wczesnośredniowiecznej, a związanych z 1000 rocznicą Zjazdu Gnieźnieńskiego i Kościoła Polskiego oraz 2000 lat kultury chrześcijańskiej w Europie, przyniosły niespodziewane rezultaty, czyniące milowy postęp w wiedzy o początkach naszej państwowości Stało się to możliwe dzięki zaangażowaniu się w realizację tego programu wielu ośrodków naukowych oraz wyspecjalizowanych zespołów badawczych i organizacji tych badań w trybie interdyscyplinarnym, angażującym archeologów, architektów, historyków i specjalistów technologów. Otwartość i szybka wymiana informacji pomiędzy badaczami, oraz sięgnięcie po nowe metody badawcze stosujące szeroko weryfikację dotychczasowych badań i analizę porównawczą, znaczne rozszerzenie obszarów badań poza dotąd ujawnione centra kulturowe z wykorzystaniem bazy AZP, a także rozwój technik pomocniczych, takich jak datowanie metodą C14, czy analizy dendrologicznej, pozwoliły zebrać bogaty materiał badawczy, który zapewne przez wiele jeszcze lat będzie przedmiotem naukowej komparatystyki i konfrontacji. Niniejszy artykuł dotyczący wczesnośredniowiecznych zespołów palatialnych w Polsce i konfrontuje dotychczasową wiedzę z najnowszymi wynikami badań uzyskanymi w ramach wspomnianych powyżej programów badawczych. Przedstawiono tu zarówno bardzo szczegółowy stan badań dotyczący omawianych obiektów, jak i proponowaną w efekcie najnowszych odkryć weryfikację obejmującą sporne problemy związane z rekonstrukcją niektórych budowli, a także chronologią. Autorka opowiadając się za określonymi teoriami uzasadnia merytorycznie swoje stanowisko, proponując w kilku przypadkach, własne odrębne rozwiązania. Równorzędne zagadnienie artykułu dotyczy tradycji antycznych w budownictwie, które rysują się wyraźnie w wielu omawianych tu obiektach, dowodząc niezbicie, iż poddana transformacji, terytorialnie obca, spuścizna antyku została zaadoptowana na ziemiach polskich dzięki pośrednictwu europejskich wzorców architektonicznych. Wyraźne analogie polskich rozwiązań architektury palatialnej do rozwiązań zastosowanych w sztuce karolińsko-ottońskiej zostały tu mocno zaakcentowane.

8

Dwie najwcześniejsze murowane budowle monumentalne na wzgórzu zamkowym w Przemyślu

Proksa M.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2005

|

z. 39 [221]

53-65

PL

Zespół przedromańskich budowli, odkryty przed czterdziestu z górą laty na grodzie przemyskim, powoli odsłaniał swe kolejne tajemnice. Badania w latach 80 przyniosły odkrycie filarów przyściennych w "auli", ostatnie zaś - kolumn empory w nawie rotundy. Ważnym odkryciem związanym z systemem komunikacji w obrębie palatium było odnalezienie przejścia oraz (ewentualnie) klatki schodowej w poprzecznej ścianie działowej w 2002 r. Pomimo rozmaitych zniszczeń murów, zarówno rotundy, jak też budynku pałacowego, należy stwierdzić, że zachowane relikty w pełni uzasadniają utworzenie w przyszłości rezerwatu archeologiczno-architektonicznego, w obrębie którego mogłyby zostać, po gruntownej konserwacji, należycie wyeksponowane. Odkrycie śladów empory w rotundzie przemyskiej, sugerowane wcześniej przez wielu badaczy, a także możliwość rekonstruowania jej w bardzo "monumentalnym" wymiarze, dobitnie potwierdzają znaczenie tego grodu jako ośrodka władzy książęcej oraz ważnego punktu strategicznego pomiędzy dwoma, a właściwie trzema metropoliami: Kijowem, Krakowem i Pragą. Podtrzymując pogląd iż omawiany zespół budowli powstał w końcowym okresie panowania Bolesława Chrobrego i funkcjonował także za Mieszka II, można, zwłaszcza po ostatnich odkryciach, mówić bez zbytniej przesady, o "królewskiej kaplicy" i "rezydencji królewskiej" w Przemyślu. Jej realizacja wiązała się ściśle ze sposobem sprawowania władzy przyjętym w ówczesnej Europie.

EN

The complex of pre-Roman buildings, discovered more than forty years ago on the ground of the town of Przemyśl, has consecutively been revealing its secrets. The research done in the 1980s eventually brought the discovery of wall pillars in the "aula" (assembly hall), whilst the latest - inner gallery columns in the nave of the rotunda. Very important discovery relevant to the communication system within the palatium was the discovery of the passage and (likely) the staircase in the transversal partition wall - in the year 2002. Despite miscellaneous destruction of the walls as well of the rotunda as the palace construction one can ascertain that preserved relicts entirely justify the need of setting up an archeological and architectural reserve, within which the objects could be properly exhibited after having been thoroughly conserved. The discovery of the relic of the inner gallery in the Przemyslian rotunda, which had been earlier suggested by many other researchers as well as the possibility of its reconstruction in a very "monumental" shape, confirm distinctly the significance of this town as a prince authority center and an important strategic point between two, or maybe even three metropolies: Kiev, Cracow, and Prague. Upholding the opinion that the elaborated complex of buildings was founded in the late Bolesław Chrobry's reign and functioned under the Mieszko II rule, it is likely to say without superfluous exaggeration about "king's chapel" and "king's residence" in Przemyśl, particularly after having taken into consideration the last discoveries. These facts are strictly connected with the way of reigning which had become generally accepted in the Europe of that time.