Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The trend of changes in soil organic carbon content in Poland over recent years

Bogusz Paulina, Zimnoch Urszula, Brodowska Marzena S., Michalak Jacek

Archives of Environmental Protection

|

2024

|

Vol. 50, no 1

35--44

EN

The article analyzes soil organic carbon (SOC) content of in Poland from 2015 to 2021. The research aims to determine SOC levels and their dependence on soil agronomic categories and drought intensity. Soil samples from 1011 farms across 8 Polish voivodships were collected for analysis, all from the same agricultural plots. SOC determination was conducted using the Tiurin method. The results indicate a low SOC content nationwide (0.85- 2.35%). Heavy soils exhibited higher SOC accumulation compared to light soils. Moreover, significant drought impact led to decreased SOC content in affected regions. Scientific evidence underscores a declining trend in organic carbon stock within agricultural soils, attributed to natural soil changes and unsustainable management practices. This decline is concerning given the crucial role of SOC in soil health, quality, and crop productivity. Therefore, it is imperative to monitor and address areas with low SOC levels to enhance SOC abundance. Furthermore, when used as a whole-cell biocatalyst in a low-cost upflow MFC, the Morganella morganii-rich SF11 consortium demonstrated the highest voltage and power density of 964.93±1.86 mV and 0.56±0.00 W/m3, respectively. These results suggest that the SF11 bacterial consortium has the potential for use in ceramic separator MFCs for the removal of penicillin and electricity generation.

PL

W artykule dokonano analizy zawartości węgla organicznego w glebie (SOC) w Polsce w latach 2015 - 2021. Celem badań było określenie poziomu SOC oraz określenie jego zależności od kategorii agronomicznej gleby, odczynu i zawartości wody w glebie. intensywność suszy w glebie. Dane do analizy zawartości SOC uzyskano poprzez pobranie i analizę prób glebowych z 1011 gospodarstw zlokalizowanych na terenie całej Polski w 8 województwach Polski. Próbki gleby do badań pobierano co roku z tych samych powierzchni rolniczych. Oznaczenie SOC przeprowadzono metodą Tiurina. Wyniki testów wykazały niską zawartość SOC w całym kraju (0,85-2,35%). Lepsza. Większą kumulację zawartości SOC stwierdzono na glebach ciężkich w porównaniu z glebami lekkimi. Stwierdzono duży wpływ suszy na spadek zawartości SOC w rejonach jej występowania. Dowody naukowe wskazują, że zasoby węgla organicznego w górnych warstwach gleb rolniczych są niskie i nadal maleją w wyniku naturalnych zmian w glebie i niezrównoważonej gospodarki. Z danych naukowych wynika, że zasoby węgla organicznego w górnych warstwach gleb rolniczych zmniejszają się. Jest to szczególnie niepokojące, ponieważ zasoby SOC są ważnym czynnikiem wpływającym na zdrowie i jakość gleby, a tym samym na wydajność upraw. Z tego powodu bardzo ważne jest monitorowanie i identyfikowanie obszarów o niskim poziomie SOC oraz podejmowanie działań w celu poprawy obfitości SOC

2

Węgiel organiczny jako czynnik determinujący pH i zawartość składników pokarmowych w glebach

Kuśmierz Sebastian, Tkaczyk Przemysław, Skowrońska Monika, Bronowicka-Mielniczuk Urszula, Walczak Jacek

Przemysł Chemiczny

|

2021

|

T. 100, nr 8

758--761

PL

Na podstawie dwuletnich badań środowiskowych określono zależności pomiędzy poziomem węgla organicznego w glebach a ich pH oraz zawartością przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu. Stwierdzono, że poprawa zasobności gleb w węgiel organiczny może stanowić skuteczne narzędzie zarówno optymalizacji odczynu, jak i zwiększenia wykorzystania związków magnezu i fosforu zgromadzonych w agroekosystemach w formach niedostępnych dla roślin.

EN

A relationship between the level of org. C in soils and their pH as well as the content of available forms of P K and Mg was detd. in long-term field studies. The C content was found an effective tool both in optimizing pH and increasing the use of Mg and P accumulated in agroecosystems in forms unavailable to plants.

3

Logistyka upraw zintegrowanych z pożytecznymi mikroorganizmami

Szwedziak K., Tukiendorf M., Polańczyk E.

Logistyka

|

2014

|

nr 6

10473--10477

PL

Postęp technologiczny i rosnące wymagania związane z produkcją rolniczą doprowadziły do poszukiwań nowych rozwiązań w zakresie logistyki prowadzonych prac. Zaproponowane w artykule rozwiązania przyczynią się do polepszenia warunków uprawy i prowadzonych działań, a w efekcie pozwolą na ograniczenie kosztów.

EN

Technological advances and the increasing demands of agricultural production have led to the search of new solutions in the field of agricultural work logistics. Solutions proposed in the article will help to improve the conditions of cultivation and agricultural activities, and ultimately will have impact in costs reduction.

4

Sezonowa migracja wody glebowej w okresie stagnacji wegetacyjnej i ocena jej przydatności do spożycia

Widłak M., Łukawska M.

Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska

|

2014

|

Vol. 16, nr 3

25--32

PL

Artykuł zawiera charakterystykę form wody glebowej z omówieniem roli wody gruntowej oraz procesu wymywania pierwiastków biogennych z gleby. W glebie i wodzie badanych rejonów oznaczono stężenia N-NO3-, P-PO43-, K+, Mg2+, Ca2+ oraz odczyn. Badane próbki gleby pobierane były jesienią 2012r. i wiosną 2013r., próbki wody wiosną 2013r., czyli w okresie stagnacji wegetacyjnej roślin. Wodę pobierano ze studni kopanych zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie gruntów ornych ze źródeł zagospodarowanych i niezagospodarowanych. Na podstawie uzyskanych wyników wskazane jest rozszerzenie badań wody glebowej z ujęć użytkowych, w celu zapewnienia jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

EN

The article contains the characteristics of the soil water forms and discussion of the groundwater role as well as leaching process of biogenic elements from the soil. In the soil and water of studied areas the concentrations of N-NO3-, P-PO43-, K+, Mg2+, Ca2+ and pH were determined. The tested soil samples were collected in the autumn of 2012. and in the spring of 2013., water samples in the spring of 2013., thus in a period of plants vegetative stagnation. Water was collected from dug wells located in the immediate vicinity of the arable land from the developed and undeveloped sources. On the basis of the results it is advisable to extend the study of soil water from usable water intakes in order to ensure the water quality intended for human consumption.

5

Content of Heavy Metals in Soil and in Pine Bark in Skalki Twardowskiego Landscape Park in Krakow

Chrzan A., Marko-Worłowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

Vol. 19, nr 10

1255--1262

EN

Among the components of natural environment, the soil is the main center of accumulation of many chemical substances, among others pollutions such as heavy metals. In order to evaluate pollution of the environment the soil samples were taken with the use Morris square frame 25 cm by 25 cm in around 40-year old pine grove as well as in the meadow situated nearby, in Skalki Twardowskiego Landscape Park, that is a part of Bielansko Tyniecki Landscape Park. In the grove, necrotic bark of the common pine (Pinus sylvestris L.) was taken as well. The environmental condition was analyzed owing to the detection of reaction of the soil, its humidity, content of heavy metals, pH and content of the metals in the pine bark obtained near the area where the soil samples were taken. It was detected that the soils of the researched areas had slightly alkaline reaction, whereas humidity was slightly higher in the meadow. What is more, the analysis of the results concerning the pine barks from the grove indicates considerable acidity (pH 3.33–3.97). The concentration of the metals such as Pb, Zn and Cd was higher in the soil of pine grove, while Cu slightly higher in the meadow. In meadow and grove soil content of the Cd was almost two times above the norm, whereas content of the other metals complied with norms. The content of Cu in bark pine was similar to content of Cu in soil, while content of Pb, Cd and Zn in bark was lower than it was in the soil.

PL

Spośród komponentów środowiska przyrodniczego gleba jest głównym ośrodkiem akumulacji wielu substancji chemicznych, w tym również zanieczyszczeń, takich jak metale ciężkie. Dla oceny zanieczyszczenia środowiska pobierano próbki glebowe przy użyciu ramy Morrisa o wymiarach 25 × 25 cm w ok. 40-letnim zagajniku sosnowym oraz na pobliskiej łące w Parku Skałki Twardowskiego w Krakowie należącym do Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego. W zagajniku pobierano również korę martwicow ą sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Badano stan środowiska, określając odczyn gleby, jej wilgotność, zawartość metali ciężkich oraz pH i zawartość metali w korze sosny pozyskanej w pobliżu miejsca pobierania gleby. Stwierdzono, iż gleby badanych stanowisk wykazywały odczyn słabo zasadowy, zaś wilgotność była nieznacznie większa na łące. Natomiast wyniki dotyczące kory sosen z zagajnika wskazują na jej znaczne zakwaszenie (pH 3.33–3.97). Koncentracja metali, takich jak Pb, Zn i Cd była wyższa w glebie zagajnika sosnowego, natomiast Cu nieznacznie wyższa na łące. W glebie łąki, jak i w glebie zagajnika ilość kadmu przekraczała prawie dwukrotnie normę, a pozostałych metali mieściła się w normie. Zawartość miedzi w korze sosny była porównywalna do zawartości w glebie, podczas gdy ilość Pb, Cd i Zn w korze była mniejsza niż w glebie.

6

Efektywność nawożenia saletrą amonową i wapniową w plonowaniu użytku zielonego na glebie mineralnej - wyniki wieloletnich doświadczeń

Sapek B.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 1

241-265

PL

W ocenie efektywności działania czynnika nawozowego oraz jego dynamiki należałoby brać pod uwagę nie tylko ilość uzyskiwanych plonów, lecz również jego oddziaływanie na środowisko przyrodnicze. Celem pracy była ocena plonowania użytków zielonych w wieloleciu na glebach mineralnych o zróżnicowanych właściwościach fizyczno-wodnych pod wpływem nawożenia saletrą amonową (AN) oraz saletrą wapniową (CN) na tle następczego wpływu wapnowania i zróżnicowanej dawki azotu, a także w warunkach zaniechania nawożenia fosforem. Oszacowano efektywność działania dwóch nawozów azotowych na przykładzie wyników dwóch długoletnich doświadczeń łąkowych (doświadczenie J, 1981-2007; doświadczenie L, 1982-2003) użytkowanych kośnie, założonych na kwaśnej glebie mineralnej, usytuowanych w województwie mazowieckim. Obserwowane zróżnicowanie plonowania rozważono w świetle ochrony gleby i kosztów nawożenia. W warunkach silnie kwaśnej gleby, ubogiej w Corg i stosowania większych dawek azotu (240 kg N·ha-¹) można oczekiwać większego efektu plonotwórczego nawożenia saletrą wapniową w porównaniu z saletrą amonową, również po zaniechaniu nawożenia jej fosforem. Bez względu na właściwości fizyczno-wodne gleby, nawożenie saletrą wapniową gwarantuje większą stabilność uzyskiwanych plonów w wieloleciu. Większy koszt azotu w tej samej dawce saletry wapniowej w porównaniu z saletrą amonową jest rekompensowany jego zwiększoną plonotwórczą efektywnością oraz działaniem prośrodowiskowym, tj. przeciwdziałaniem zakwaszeniu gleby i stabilizacją jej odczynu.

EN

Estimation of the efficiency of fertilisation and its dynamic should involve both the yield and environmental effects. The aim of this paper was to estimate long-term yield in grasslands on mineral soils of different physical and water properties fertilised with ammonium nitrate (AN) and calcium nitrate (CN) in relation to the secondary effect of liming and different dose of nitrogen and abandoned phosphorus fertilisation. The efficiency of the two nitrogen fertilisers was estimated from results of two long-term experiments set up on mown meadows (in Janki, 1981-2007; in Laszczki, 1982-2003) situated on acid mineral soil in Mazowieckie province. Observed yield differentiation was considered in the light of soil protection and the cost of fertilisation. In very acid soil, poor in Corg and at a higher dose of nitrogen (240 kg N·ha-¹) one may expect higher yields with calcium than with ammonium nitrate fertilisation even after the abandonment of phosphorus fertilisation. Regardless of physical and water properties of soil, fertilization with calcium nitrate guarantees higher long-term stability of yields. The higher cost of nitrogen in calcium nitrate than in ammonium nitrogen is compensated by increased yield-forming efficiency and environmental-friendly effect of counteracting soil acidity and stabilising its pH.

7

Estimation of the Persistence of Liming Action on the Mountain Meadow

Kasperczyk M., Szewczyk W., Kacorzyk P.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2011

|

Vol. 18, nr 8

1041-1046

EN

The study was conducted on a mountain meadow (altitude of 640 m) in the years 1999–2008. The investigations were located on the brown soil of the loamy sand granulometric composition. The soil was very acidic, the pH value amounted to 5.20 in H2O and 4.28 in KCl. Two kinds of lime were used for liming in the autumn of 1998: calcium-magnesium carbonate in the amount of 1.5 Mg CaO and calcium oxide in the dose of 0.5 Mg CaO ha–1. Four variants were subjected to the study: control and 3 limed objects. Moreover, two kinds of fertilizers were also applied for two limed fields: phosphate-potassium – PK and phosphate-potassium-nitrogen – PKN. The meadow was mown twice a year. The evaluation of liming was carried out annually on the basis of the meadow yielding and soil pH after 3, 6 and 10 years from the treatment. Additionally, during the last year of the experiment, manganese, copper and cadmium content was determined in the soil from the control object and from the field where only liming was applied. The soil samples were collected from the layer of 0–15 cm. The investigations revealed that liming had no effect on the meadow yielding. On the other hand, it improved soil pH reaction, which increased by 0.4 – pH in H2O and 0.4–0.7 – pH in KCl. The latter effect lasted for the following three years. The soil evaluation conducted after 10 years from the liming revealed significant decrease of soil pH. The lowest decrease was stated in the case of the object where only liming was applied, whereas the highest change was noticed for the object with full PKN fertilization. In the latter case the pH reached the value close to the level stated before liming. Liming had a beneficial influence as regards the manganese and cadmium concentration in the soil decreasing their levels by approximately 2.5 times. On the contrary, the copper level slightly increased under the action of liming.

PL

Badania przeprowadzono na łące górskiej (640 m n.p.m.) w latach 1998-2008. Były one zlokalizowane na glebie brunatnej o składzie granulometrycznym piasku gliniastego. Była to gleba bardzo kwaśna, jej pH wynosiło w H2O - 5,20, a w KCl - 4,28. Do wapnowania łąki użyto dwojakiego rodzaju wapna: węglanowo-magnezowego w ilości 1,5 Mg CaO i tlenkowego 0,5 Mg CaO ha-1. Zabieg ten wykonano jesienią 1998 r. W sumie badania obejmowały 4 warianty: kontrolę i 3 obiekty wapnowane. Ocenę wapnowania przeprowadzano corocznie na podstawie plonowania łąki i odczynu gleby po 3, 6 i 10. roku od zabiegu. W szóstym i ostatnim roku w glebie obiektów kontrolnego i z samym wapnowaniem dodatkowo oznaczono zawartość manganu, miedzi i kadmu. Próbki gleby do analizy pobierano z warstwy 0-15 cm. Wapnowanie nie wywarło żadnego wpływu na plonowanie łąki. Natomiast poprawiło odczyn gleb, zwiększając po 3 latach od wapnowania pH w H2O o 0,4, a w KCl o 0,4-0,7 jednostki. Taki efekt tego zabiegu utrzymał się przez dalsze 3 lata. Natomiast ocena gleby wykonana po 10 latach od wapnowania wykazała znaczne zmniejszenie pH gleby. Najmniejsza była ona w obiekcie wyłącznie wapnowanym, a największa w obiekcie z pełnym nawożeniem (PKN). W tym ostatnim obiekcie pH gleby zbliżyło się do stanu sprzed wapnowania. Wapnowanie korzystnie wpłynęło na zawartość w glebie manganu i kadmu zmniejszając ich ilości około 2,5-krotnie. Natomiast wapnowanie nie miało wpływu na zawartość miedzi.

8

Zanieczyszczenie gleby i kory sosny metalami ciężkimi w Parku Krajobrazowym skałki Twardowskiego w Krakowie

Chrzan A., Marko-Worłowska M., Łaciak T.

Proceedings of ECOpole

|

2010

|

Vol. 4, No. 1

115--119

PL

Do oceny zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi pobierano próbki glebowe w ok. 40-letnim zagajniku sosnowym oraz na pobliskiej łące w Parku Skałki Twardowskiego w Krakowie, należącym do Bielańsko-Tynieckiego Parku Krajobrazowego. W zagajniku pobierano również korę martwicową sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Badano stan środowiska, określając odczyn gleby, jej wilgotność, zawartość metali ciężkich oraz pH i zawartość metali w korze sosny pozyskanej w pobliżu miejsca pobierania próbek gleby. Stwierdzono, iż gleby badanych stanowisk wykazywały odczyn słabo zasadowy, zaś wilgotność była nieznacznie większa na łące. Natomiast wyniki dotyczące kory sosen z zagajnika wskazują na jej znaczne zakwaszenie (pH 3,33÷3,97). Koncentracja metali, takich jak Pb, Zn i Cd była większa w glebie zagajnika sosnowego, natomiast Cu nieznacznie większa na łące. W glebie łąki, a także w glebie zagajnika ilość kadmu przekraczała prawie dwukrotnie normę, a zawartość pozostałych metali była zgodna z normą. Zawartość miedzi w korze sosny była porównywalna do zawartości w glebie, podczas gdy ilość Pb, Cd i Zn w korze była mniejsza niż w glebie.

EN

In order to evaluate pollution of the environment the soil samples were taken in around 40-year old pine grove as well as in the meadow situated nearby, in Skałki Twardowskiego Landscape Park, that is a part of Bielańsko-Tyniecki Landscape Park. In the grove, necrotic bark of the common pine (Pinus sylvestris L.) was taken as well. The environmental condition was analyzed owing to the determination of reaction of the soil, its humidity, content of heavy metals, pH and content of the metals in the pine bark obtained near the area where the soil samples were taken. It was detected that the soils of the researched areas had slightly alkaline reaction, whereas humidity was slightly higher in the meadow. What is more, the analysis of the results concerning the pine barks from the grove indicates considerable acidity (pH 3.33÷3.97). The concentration of the metals such as Pb, Zn and Cd was higher in the soil of pine grove, while Cu slightly higher in the meadow. In meadow and grove soil content of Cd was almost two times above the norm, whereas content of the other metals complied with norms. The content of Cu in bark pine was similar to content of Cu in soil, while content of Pb, Cd and Zn in bark was lower than it was in the soil.

9

Content and uptake of lithium at variable soil reaction part 2. Content and uptake of lithium by Italian ryegrass in the second year after liming

Rogóż A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Vol. 13, nr 9

981-988

EN

Doses of calcium or magnesium fertilizers applied in the second year led to significant changes in the degree of soil acidification (pH). Changes of soil reaction in result of consequent effect of liming and magnesium application but also used lithium dose 2.5 mg Li . kg-1 of soil in the first year to various extent affected the amount of Italian ryegrass yield and its lithium concentrations. Lithium supplied to the soil in the form available to plants in the first year caused a significant increase in its concentrations in roots and tops of Italian ryegrass grown in soil with this element natural content. Changes of soil reaction resulting from application of different doses of calcium or magnesium fertilizers influenced a de-crease in lithium concentration in Italian ryegrass and affected the quantity of cation taken up with the yield of cultivated plant. The greatest decline in lithium amount taken up by Italian ryegrass was observed on treatments where calcium or magnesium fertilizer doses calculated according to double hydrolytic acidity were used.

PL

Zastosowane dawki nawozów wapniowych lub magnezowych w drugim roku prowadziły do znacznych zmian stopnia zakwaszenia gleby (PH). Zmiany odczynu pH gleby w wyniku następczego oddziaływa-nia wapnowania oraz magnezowania, jak również zastosowana dawka litu w ilości 2,5 mg Li . kg-1 gleby w 1 roku, w różnym stopniu wpływały na ilość plonu życicy wielokwiatowej oraz na zawartość w niej litu. Lit zastosowany doglebowo w pierwszym roku doświadczenia w formie dostępnej dla roślin, spowodował wyraźny wzrost jego koncentracji w korzeniach i częściach nadziemnych w życicy wielokwiatowej w stosunku do roślin wyrosłych na glebie o naturalnej zawartości tego pierwiastka. Zmiany odczynu gleby w wyniku zastosowania różnych form i dawek nawozów wapniowych lub magnezowych skutkowały obniżeniem koncentracji litu w życicy wielokwiatowej oraz oddziaływały na ilość tego pierwiastka pobranego z plonem tej rośliny. Największą obniżkę ilości pobranego litu przez życicę wielokwiatową obserwowano w obiektach, w których w pierwszym roku badań zastosowano dawki nawozów wapniowych lub magnezowych równoważne wartości dwóch kwasowości hydrolitycznych.

10

Odczyn gleby oraz nawozy oraz nawozy fosforowe jako czynniki wpływające na akumulację kadmu i cynku w agroekosystemach

Kwiecień M., Filipek T.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2003

|

Vol. 10, nr S2

279-286

PL

Określono wzajemne zależności pomiędzy kadmem, cynkiem i fosforem w roślinach oraz w glebie kwaśnej i intensywnie zwapnowanej. Porównano reakcje kukurydzy, łubinu oraz gorczycy na zanieczyszczenie kadmem i cynkiem w warunkach stosowania intensywnego nawożenia fosforem oraz wapnowania gleby silnie zakwaszonej dużymi dawkami wapna zastosowanego według trzech kwasowości hydrolitycznych. Reakcje roślin przedstawione zostały na podstawie przebiegu ich wzrostu i rozwoju, ilości i zawartości suchej masy w częściach nadziemnych i korzeniach.

EN

The interaction between cadmium, zinc and phosphorus in plants in acidic soil and intensivly limed soil was estimated. A response of maize, lupine, mustard to toxic amounts of Cd and Zn under conditions of application intensive phosphorus fertilization and acidic soil of liming of limed with used according to three hydrolytic acidity was analyzed. The response of plants was presented on the basis of course of plant growth and development, content and value of dry matter in above ground parts and roots.

11

Macroelements Uptaking by the Plants Grown on the Soil with Elevated Cd Content

Wiśniowska-Kielian B.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2003

|

Vol. 10, nr 9

1001-1010

EN

The effect of the elevated cadmium content in soil on the macroelements content and their reciprocal proportions in edible parts of oats and maize was studied in a pot experiment carried out in the vegetation hall. Macroelements content dependent on soil acidity, species and part of the plant. Generally plants contained more macroelements in vegetative parts, roots include the most of Na, oats panicles had the most P and the lowest amounts of other elements. On both soils the plants had similar K and P content, and more other elements they included on alkaline soil. It was found diversified effect of Cd addition on chemical composition of the tested plants. On acid soil it caused decrease of P, Mg and Na content in maize, K level in its aerial parts and Ca content in roots, but on alkaline soil took place an increase of Mg, K and Na, and decrease of Ca in tops and all cations in roots in relation to the control. Oats reaction on Cd influence was visible only on alkaline soil, in which oats contained less K, Ca and Na in roots and K in vegetative parts, less P and more K, Ca and Na in panicles than control plant. Edible parts of oats had nearly optimal P level with respect to the optimal fodder quality, and maize contained too low P. Vegetative parts contained many times less Na, nearly optimal Mg amount, but too much K on both soils and Ca on alkaline soil, and almost its optimum on acidic one. K, Ca and Mg level in oats panicles was twice lower than optimum. Close to the optimal values had Ca:P and K:(Ca+Mg) ratios in aerial parts of both plants on acid soil and oats on alkaline one with natural Cd content. These parts of oats had also nearly optimal Ca:Mg ratio. On alkaline soil maize tops had suitable only K:Ca ratio, and on both soils panicles had nearly optimal only K:(Ca+Mg) ratio. Ca:Na and K:Na ratios in all parts of both plants were to wide. Cd addition to the soil did not significantly change the fodder quality of plant products with respect to macroelements content and they reciprocal relations.

PL

W doświadczeniu wazonowym prowadzonym w hali wegetacyjnej badano wpływ zwiększonej zawartości kadmu w glebie na zawartość makroelementów i ich wzajemne stosunki w jadalnych częściach roślin owsa i kukurydzy. Zawartość makroelementów zależała od kwasowości gleby, gatunku i części rośliny. W większości rośliny zawierały więcej makroelementów w częściach nadziemnych, a korzenie miały najwięcej Na, wiechy owsa gromadziły najwięcej P, a najmniej innych pierwiastków. Na obu glebach rośliny zawierały podobne ilości K i P, a więcej pozostałych pierwiastków nagromadzały na glebie zasadowej. Stwierdzono zróżnicowany wpływ dodatku Cd na skład chemiczny roślin. Na glebie kwaśnej powodował on zmniejszenie zawartości P, Mg i Na w kukurydzy, K w jej nadziemnych częściach i Ca w korzeniach, zaś na glebie zasadowej następowało zwiększenie zawartości Mg, K i Na, a obniżenie poziomu Ca w pędach oraz wszystkich kationów w korzeniach w porównaniu z roślinami kontrolnymi. Reakcja owsa na działanie Cd była widoczna tylko na glebie zasadowej, na której owies zawierał mniej K, Ca i Na w korzeniach, a K w częściach wegetatywnych oraz mniej P a więcej K, Ca i Na w wiechach niż rośliny kontrolne. Oceniając jakość paszową stwierdzono, że na obu glebach jadalne części owsa miały niemal optymalny poziom P. Części wegetatywne obu roślin miały bliski optimum poziom Mg, w większości zawierały za dużo K oraz zbyt mało Na, na glebie kwaśnej miały prawie optymalną zawartość Ca. Na glebie alkalicznej obie rośliny gromadziły zbyt dużo Ca, a kukurydza za mało P. Wiechy owsa miały dwukrotnie mniejsze niż optymalne zawartości K, Ca i Mg. Części wegetatywne obu roślin uprawianych na glebie kwaśnej i owsa na glebie zasadowej o naturalnej zawartości Cd miały bliskie optymalnym wartości stosunków Ca:P i K:(Ca + Mg). Ta część owsa miała też bliski optimum stosunek Ca:Mg, a w kukurydzy na glebie zasadowej odpowiedni był tylko stosunek K:Ca. Na obu glebach w wiechach owsa tylko relacja K:(Ca + Mg) przybierala wartość bliską optimum. Wszystkie części roślin wykazywały zbyt szeroki stosunek Ca:Na oraz K:Na. Dodatek Cd do gleby nie zmienił istotnie wartości paszowej produktów roślinnych pod względem zawartości makroelementów i ich wzajemnych relacji.

12

Effect of Dose and Form of Nitrogen on Nickel Uptake by Maize. Part I. Yielding of Plants and Some Soil Properties

Spiak Z., Radoła J., Romanowska M.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2003

|

Vol. 10, nr 9

957-965

EN

In pot experiment, the effect of different doses and forms of nitrogen fertilisation on nickel content and uptake by maize was studied. The experiment was carried out in conditions of increasing Ni content, treated as nickel sulphate in doses: [formula]. A nitrogen fertilisation was applied as ammonium nitrate, ammonium sulphate, urea and calcium nitrate. In the obtained yield, the content of nickel and macronutrients were determined and after harvest also soil reaction in [formula] solution, as well as content of total and soluble Ni-forms were analysed. During the whole experiment the quantity of the obtained yield depended on the nickel content in soil as well as on the quantity of the applied nitrogen fertilisers in different form. The yield decreased with growing nickel concentrations in soil and the higher yield reduction occurred on the objects where the highest nickel dose ([formula]) was applied. The increasing nitrogen doses lowered the soil reaction, but addition of Ni to the soil did not have any influence on the parameter.

PL

W doświadczeniu wazonowym na tle wzrastających dawek niklu ([wzór] gleby) stosowano zróżnicowane nawożenie azotem w postaci: saletry amonowej, siarczanu amonu, mocznika i saletry wapniowej. Po zakończeniu doświadczenia określono plon kukurydzy, a po jej zbiorze oznaczono odczyn oraz zawartość całkowitą i form rozpuszczalnych niklu w glebie. Stwierdzono, że wzrastające dawki niklu powodowały zmniejszenie plonów, przy czym znaczące obniżki plonu nastąpiły dopiero po zastosowaniu [wzór] gleby. Plon roślin w największym stopniu zależał jednak od dawki azotu, wzrastał wraz z ilością zastosowanego pierwiastka, najwyraźniej przy naturalnej zawartości niklu w glebie. Spośród czterech badanych nawozów azotowych najbardziej efektywna w tym względzie była saletra amonowa, a najmniej saletra wapniowa. W warunkach prowadzonych badań nawożenie azotem zwiększało zakwaszenie gleby, tym znaczniej, im większą zastosowano dawkę tego składnika. Najbardziej widoczne było to na obiektach nawożonych siarczanem amonu. Koncentrację niklu całkowitego i jego form rozpuszczalnych w glebie zależała od ilości dodanego metalu oraz dawki azotu.