Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ obecności wodoru na system przesyłowy gazu ziemnego w północnej Polsce w aspekcie możliwości magazynowania energii w postaci wodoru

Włodek Tomasz, Polański Krzysztof, Panek Wojciech

Przemysł Chemiczny

|

2019

|

T. 98, nr 5

817--820

PL

Modelowano zachowanie gazu ziemnego w sieci przesyłowej w północnej Polsce w przypadku uwzględnienia w składzie gazu ziemnego dodatku wodoru pochodzącego z potencjalnych magazynów energii zlokalizowanych w kawernach solnych w celu prognozowania zmian parametrów przesyłanego gazu ziemnego w sieci przesyłowej.

EN

The behavior of H₂-contg. natural gas in transmission pipeline system in northern Poland was modeled to evaluate the possibility of the H₂ storage in salt caverns and to predict changes of the transmitted natural gas parameters.

2

Morza plejstoceńskie elbląskie i z Próchnika na Wzniesieniu Elbląskim

Makowska Aurelia

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

T. 206

5--43

PL

W artykule omówiono trzy nowe odsłonięcia terenowe plejstoceńskich osadów morskich na Wzniesieniu Elbląskim w Kadynach i w Próchniku oraz niepublikowane dotąd wyniki ich datowania metodami TL, OSL i 14C. Na podstawie analizy tych danych oraz sytuacji geologicznej osadów morskich, w porównaniu z opublikowanymi już danymi o plejstoceńskich osadach morskich z tego obszaru, potwierdzono wcześniejsze wnioski o tym, że są one różnowiekowe, zarówno interglacjalne, jak i interstadialne. Wyniki nowych badań uwiarygodniają także uprzednie ustalenia, że znajdują się w jednej z międzymorenowych serii zaburzonego glacitektonicznie kompleksu osadów zlodowacenia Wisły nazwanej formacją Kadyn, gdzie są odmiennie usytuowane. Najwięcej miejsca zajmują tam interglacjalne iły elbląskie z Kadyn i z innych stanowisk omawianego obszaru. Są one nieporównywalne z niżej leżącymi na tym obszarze i niezaburzonymi lub mało zaburzonymi glacitektonicznie osadami eemskiego morza tychnowskiego, ponieważ to ostatnie jest morzem strefy luzytańskiej, a iły elbląskie reprezentują morza borealne i arktyczne. Według nowych danych można jednak przypuszczać, że są one głębokowodnymi osadami morza eemskiego, pochodzącymi z północnych obszarów niecki bałtyckiej i w odróżnieniu od osadów płytszego morza tychnowskiego, które występują tu w swej pierwotnej pozycji stratygraficznej, są jedynie porwakami glacjalnymi przeniesionymi na obszar Wzniesienia Elbląskiego przez loby lodowcowe ostatniego stadiału zlodowacenia Wisły. Z kolei osady morskie z Próchnika różnią się od iłów elbląskich wieloma cechami – są od nich młodsze i na podstawie datowań można przyjąć, że są związane sedymentacyjnie z międzymorenową formacją Kadyn, w której występują. Są one osadami nieznanego dotąd w tym rejonie chłodnego morza, które zajmowało południową część niecki bałtyckiej w starszym interstadiale zlodowacenia Wisły. Ustalenia te wpływają na zmianę rangi interglacjału krastudzkiego (elbląskiego) w podziale stratygraficznym osadów zlodowacenia Wisły, opierającym się na badaniach prowadzonych w latach 70–90. ub. w. na obszarze Pomorza Nadwiślańskiego, na wcześniej określony w tej pozycji stratygraficznej interstadiał gniewu.

EN

The paper discusses three new exposures of Pleistocene marine deposits in the Elbląg Upland at Kadyny and Próchnik, and unpublished results of their dating using the TL, OSL and 14C methods . Analysis of these data and the geological setting of the marine deposits, compared with previously published data on the Pleistocene succession in this area, confirm the earlier conclusions that these deposits are of different ages, both interglacial and interstadial. The results of the new research also confirm the previous observations that they occur within one of the intermorainic series of a glaciotectonically disturbed complex of Vistulian Glaciation deposits, referred to as the Kadyny Formation, where they occupy a different position. The interglacial Elbląg Clays from Kadyny and from other sites of the study area are the most common deposits there. They are incomparable with the underlying undisturbed or slightly deformed glaciotectonically deposits of the Eemian Tychnowy Sea in this area, because the sea belonged to the Lusitanian zone, while the Elbląg Clays represent the boreal and arctic seas. According to the new data, it can be assumed that they are deepwater sediments of the Eemian Sea, derived from northern areas of the Baltic Basin and, unlike the sediments of the shallower Tychnowy Sea, which occur here in their original stratigraphic position, they are only glacial rafts transported into the Elbląg Upland by ice lobes during the last stadial of the Vistulian Glaciation. In turn, the marine sediments from Próchnik differ from the Elbląg Clays with many features; they are younger and their ages suggest that they are associated with the intermorainic Kadyny Formation, within which they occur. They were deposited in a cold sea, previously unknown in this region, which occupied the southern part of the Baltic Basin in the older interstadial of the Vistulian Glaciation. These findings entail a necessity to change the rank of the “Krastudian (Elbląg) Interglacialˮ in the Vistulian Glaciation stratigraphic scheme, which is based on research conducted in the years 1970-1990s in the Vistulian Pomerania area, to the “Gniew Interstadialˮ that was previously determined for this stratigraphic position.

3

Późnoglacjalne i holoceńskie zmiany środowiska zapisane w osadach organogenicznych profilu Bysławek-2 (Wysoczyzna Świecka - północna Polska)

Wieczorek D., Winter H.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

Vol. 59, nr 12

793-800

EN

Core drilling of a hole Bysławek-2 consisted of gyttja and peat, lying on the mineral deposits (fluvioglacial sand). Lake sediments and peat were investigated by pollen analysis and radiocarbon dating (AMS). Sedimentation of mineral deposits took place into the subglacial channel, during the Main Stage of the Vistula Glaciation. The beginning of sedimentation in lake is dating at 13 340 š 70 years 14C BP, but pollen data suggest the Alleröd character of vegetation. According to pollen analysis gyttja and peat covered the period from the Alleröd to the Subboreal. The Alleröd forest dominated by Pinus sylvestris became more open in the Younger Dryas. The Holocene history of vegetation is characterized by relatively low content of Carpinus and Fagus in forest. Human impact was also generally low throughout the Holocene.

4

Współczesny morfosystem strefy młodoglacjalnej

Kostrzewski A., Zwoliński Z., Andrzejewski L., Florek W., Mazurek M., Niewiarowski W., Podgórski Z., Rachlewicz G., Smolska E., Stach A., Szmańda J., Szpikowski J.

Landform Analysis

|

2008

|

Vol. 7

7--11

5

Zapis litologiczny i mikrofacjalny osadów euksynicznych kambru górnego i tremadoku obniżenia bałtyckiego (północna Polska)

Szymański B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2008

|

nr 430

113-113

PL

W sekwencji litologicznej kambru górnego i tremadoku polskiego fragmentu obniżenia bałtyckiego wyróżniono - opierając się na makro- i mikroskopowej zmienności cech sedymentacyjnych i petrograficznych osadów - dwie jakościowo odmienne grupy mikrofacji hydrogenicznych - grupę mikrofacji terygenicznych (silikoklastycznych) i grupę mikrofacji węglanowych. Grupę wyróżnionych mikrofacji terrygenicznych tworzą: zlepieńce piaszczyste i piaszczysto-glaukonitowe (COsa-COsa-gl), piaskowce kwarcowe (arenity) (SAqw) oraz czarne iłowce i mułowce bitumiczne (CLbi-SLbi). Grupę mikrofacji węglanowych tworzą: greistony (GRbc), greistony/pakstony bio-klastyczne (GRbc/PAbc), pakstony/wakstony bioklastyczne (PKbc/WKbc) oraz sparyty i mikrosparyty (LMre). Zasięg stratygraficzny mikrofacji grupy węglanowej jest zróżnicowany przestrzennie i przyporządkowany kolejno: w profilach części zachodniej obniżenia bałtyckiego - interwałowi poziomów Agnostus pisiformis-Acerocare kambru górnego (formacja z Piaśnicy), a w profilach części środkowej - przedziałowi poziomów Olenus i Agnostus (Homagnostus) obesus-Parabolina spinulosa włącznie (formacja z Młynar). Sumaryczna miąższość sekwencji osadów silikoklastyczno-węglanowych kambru górnego i tremadoku waha się od 34,5 m w zachodniej i północno-zachodniej części obniżenia bałtyckiego (otwór wiertniczy A21-1/95) do 0,05 m w skrajnie wschodniej jego części (otwór wiertniczy Jezioro Okrągłe IG 2).

EN

The paper presents microfacies characteristics of Upper Cambrian and Tremadocian siliciclastic and carbonate rocks from the Polish part of the Baltic Depression (Northern Poland). Whitin the Upper Cambrian and Tremadocian sequence two different groups of hydrogenic microfacies can be distinguished: terrigenous (siliciclastic) and carbonate microfacies. The terrigenous (siliciclastic) group consists of three microfacies types: sandy conglomerates and sandy-glauconitic conglomerates (COsa-COsa-gl); quartz sandstones (arenites) (SAqw), black bituminous claystones (shales) and black bituminous siltstones (SLbi-CLbi). The carbonate group consists of four microfacies types: bioclastic grainstones (GRbc), bioclastic grainstones/packestones (GRbc/PAbc); bioclastic packstones/wackestones (PKbc/WKbc) and sparites and microsparites (LMre). Stratigraphic range of the carbonate mocrofacies is spatially variable and assigned respectively to the Upper Cambrian Agnostus pisiformis-Acerocare zones in the sections from the western part of the Baltic Depression, and to the Olenus and Agnostus {Homagnostus) obesus-Parabolina spinulosa zones (Młynary Formation) in the sections from the central part. The total thickness of the Upper Cambrian-Tremadocian siliciclastic-carbonate sequence varies from 34.5 m in the western and north-western part of the Baltic Depression (21-1/95 borehole) to 0.05 m in its easternmost area (Jezioro Okrągłe IG 2 borehole).

6

Malakofauna późnoglacjalnych i holoceńskich węglanowych osadów jeziornych północnej Polski

Alexandrowicz W. P.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2007

|

T. 33, z. 4

395-420

PL

Późnoglacjalne i holoceńskie węglanowe osady jeziorne rozwinięte jako kredy jeziorne i gytie wapienne są bardzo rozpowszechnione na obszarze północnej Polski. Stanowią one wypełnienia paleojezior, które tworzyły się w okresie deglacjacji ostatniego lądolodu. Utwory te są zazwyczaj przykryte torfami. W omawianych osadach została znaleziona bogata i urozmaicona malakofauna. Analizie malakologicznej zostały poddane profile pochodzące z 54 stanowisk opracowanych przez różnych autorów. W całym badanym materiale zostało wydzielonych 18 zespołów mięczaków reprezentujących trzy typy siedlisk: środowiska lądowe, środowiska okresowych zbiorników wodnych i środowiska stałych zbiorników wodnych. Skład i struktura tych zespołów pozwalają na scharakteryzowanie klimatu i zróżnicowania siedlisk. Następstwa asocjacji malakologicznych umożliwiły zdefiniowanie trzech typów sekwencji malakologicznych. Na podstawie tych sukcesji został opracowany schemat ewolucji zbiorników jeziornych w czasie późnego glacjału i holocenu na północy Polski.

EN

Late Glacial and Holocene mollusc-bearing deposits developed as lacustrine chalk and/or calcareous gyttja are widespread in Northern Poland. They fill up water bodies formed during the final stage of deglaciation. These sediments usually contains rich assemblages of molluscs. Calcareous lake deposits and it's malacofauna were described in detail by several authors in 54 localities. Eighteen communities of snails and bivalves have been distinguished. They are represents three types of environment: land, temporary water bodies and permanent water bodies (lakes). The composition and structure of malacocenoses reflect changes of the climate and differentiation of habitats. Three types of malacological sequences can be define. The scheme of evolution water bodies during the Late Glacial and Holocene in Northern Poland was elaborated based on successions of molluscan communities.

7

Skały silikoklastyczne górnego arenigu (volkhov) z otworu wiertniczego B5–1/01 (N Polska)

Domżalski J., Modliński Z., Pokorski J., Szymański B.

Przegląd Geologiczny

|

2004

|

Vol. 52, nr 2

151-159

EN

Two silicoclastic beds separated by the 0.75 m thick bed of marly limestone were discovered inside the upper portion of the section of Pieszkowo Red Limestone Formation in the offshore B5–1/01 borehole (Fig. 1). The lower bed (0.2 m thick) consists of brownish-grey limy sandstones with intraclasts. The upper one (0.25 m thick) is represented by light grey quartz sandstones and limy quartz sandstones with glauconite. The beds under study belong to theMegistaspis limbata Trilobite Zone (Late Arenig) and can be the equivalent of quartz sandstones in the carbonate Kriukai Formation in western Latvia (Figs 2, 3). The Latvian sandstones are known as “Volkhov collector” and considered a potential hydrocarbon reservoir (Todorovskaya et al., 1976; Laškov & Vosilus, 1987).

8

Composition and provenance of clastic material in the Vendian–lowermost Cambrian from northern Poland: geotectonic implications.

Jaworowski K., Sikorska M.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2003

|

Vol. 8

5-59

EN

The Vendian-lowermost Cambrian deposits from northern Poland belong to the Żarnowiec Formation. Data concerning the formation have been gained from deep boreholes. The Żarnowiec Fm. rests directly on the crystalline basement of the East European Craton and is developed almost exclusively as continental sandstones and conglomerates. They are grey-pink and red-brownish in colour. No fossils have been found in the Żarnowiec Fm. At the top it gradually passes into marine sandstones and sand-mud heteroliths which are early Cambrian in age. The Żarnowiec Fm. is believed to represent the Vendian and earliest Cambrian. Mineral composition of the Żarnowiec Fm. shows close relationships with the crystalline basement of the East European Craton. When plotted on the Dickinson's diagrams (1985), mineral composition of the Żarnowiec Fm. indicates internal cratonic areas as the sources of clastic material. In the western part of the study area the clastic material was supplied from an elevated block of the basement. Chemical analyses point to a passive continental margin as the main source of clastic material. Three depositional systems have been identified within the Żarnowiec Fm.: proximal part of alluvial fans; distal part of alluvial fans and braid-and-sheetflood plain. Clastic material of the Żarnowiec Fm. was transported in two opposite directions: WŽE and EŽW. Some of the clastics were transported in the NŽS direction. The sources of clastic material were located: (1) west of the Teisseyre-Tornquist Zone, i.e. outside the present-day East European Craton; (2) in the marginal part of the East European Craton; (3) in the East European Craton in the area of the present-day Baltic Shield. On the basis of the present paper, the breaking up of the Precambrian supercontinent of Rodinia and formation of the southwestern edge of Baltica (East European Craton) may be interpreted in terms of the model of asymmetric lithosphere stretching.

PL

Wendyjsko-dolnokambryjskie osady północnej Polski należą do formacji żarnowieckiej. Dane dotyczące tej formacji uzyskano z głębokich otworów wiertniczych. Formacja żarnowiecka leży bezpośrednio na podłożu krystalicznym kratonu wschodnioeuropejskiego i jest wykształcona niemal wyłącznie jako kontynentalne piaskowce i zlepieńce. Są one barwy szaroróżowej i wiśniowej. W formacji żarnowieckiej nie znaleziono skamieniałości. W stropie przechodzi ona stopniowo w morskie piaskowce i heterolity piaszczysto-mułowcowe wieku dolnokambryjskiego. Uważa się, że formacja żarnowiecka reprezentuje wend i najniższy kambr. Skład mineralny formacji żarnowieckiej wykazuje bliskie podobieństwo do składu podłoża krystalicznego kratonu wschodnioeuropejskiego. Na diagramach Dickinsona (1985) skład mineralny formacji wskazuje wewnętrzne obszary kratonu jako źródła materiału okruchowego. W zachodniej części badanego obszaru materiał okruchowy był dostarczany z wyniesionego bloku podłoża. Analizy chemiczne świadczą, że głównym źródłem materiału okruchowego był pasywny brzeg kontynentu. W obrębie formacji żarnowieckiej wyróżniono trzy systemy depozycyjne: proksymalną część stożków napływowych, dystalną część stożków napływowych oraz równię roztokową i zalewowo-warstwową. Materiał okruchowy formacji żarnowieckiej był transportowany głównie w dwóch przeciwnych kierunkach: W-E i E-W. Część klastyków była transportowana w kierunku N-S. Źródła materiału okruchowego były położone: (1) na zachód od strefy Teisseyre'a-Tornquista, tj. poza dzisiejszym kratonem wschodnioeuropejskim; (2) w brzeżnej części kratonu wschodnioeuropejskiego; (3) na kratonie wschodnioeuropejskim w miejscu dzisiejszej tarczy bałtyckiej. Na podstawie niniejszej pracy, rozpad prekambryjskiego superkontynentu Rodinii i formowanie południowo-zachodniej krawędzi Baltiki (kratonu wschodnioeuropejskiego) mogą być interpretowane w kategoriach asymetrycznego modelu rozciągania litosfery.

9

Chronostratigraphy of the Vistulian deposits in the southern part of the Lower Vistula region (north Poland) in the light of TL dating

Wysota Wojciech, Chruścińska Alicja, Lankauf Krzysztof R., Przegiętka Krzysztof R., Oczkowski Hubert L., Szmańda Jacek

Geologos

|

2000

|

Vol. 5

123--134

EN

Lithostratigraphy and chronostratigraphy of the Vistulian deposits in the southern part of the Lower Vistula region are presented. In detail, sedimento- logical investigations and thermoluminescence (TL) dating of thick glaciogenic and fluvial deposits exposing at Rzęczkowo and Łążyn sections in the southwest of the Chełmno Lakeland are described. In profile of the Vistulian deposits have been distinguished two glaciogenic formation: Łążyn (La) and Starogród (Sa) which are represented mainly by tills and glaciolacustrine lithofacies. Fluvial deposits of Rzęczkowo formation (Rz) separate these formations. Four samples (R-2, L-l, L-2, L-3) taken from fluvial sand and silts of Rzęczkowo formation and two samples taken from glaciolacustrine silts (R-l) and stratified diamicton (L-4) of Starogród formation were investigated by thermoluminescence method. Obtained TL dates especially for the samples R-2 - 49 ± 6 ka and L-3 - 50 ± 8 ka indicate that chronostratigraphic position of distinguished formations can be younger than it was previously expected. So far Rzęczkowo formation has been related to the Gniew Interstadial (the Early Glacial). It is suggested that Rzęczkowo formation can be related with the younger Grudziądz Interstadial (the Inter-pleniglacial).

10

Profil wiercenia Kcynia IG IV i jego znaczenie dla stratygrafii i paleogeografii oksfordu i dolnego kimerydu

Matyja B. A., Wierzbowski A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

1998

|

nr 382

35-74

PL

Opracowanie paleontologiczne kolekcji amonitów oksfordu i dolnego kimerydu z wiercenia Kcynia IG IV z północnej Polski pozwoliło na zrewidowanie biostratygrafii występujących tu utworów i wydzielenie w całym profilu submedyterańskich poziomów i podpoziomów amonitowych. Oprócz obecnych w całym profilu amonitów submedyterańskich, ilościowe zestawienie przedstawicieli prowincji borealnej i subborealnej pozwoliło wykazać, że najsilniejsze wpływy tych prowincji rejestrują się w dolnej części poziomu Bimammatum i najwyższej części poziomu Hypselocyclum. Występowanie amonitów charakterystycznych dla różnych prowincji biogeograficznych w tych samych przedziałach profilu pozwoliło na wyróżnienie nowych powiązań korelacyjnych pomiędzy różnymi podziałami biostratygraficznymi: (1) dolna granica subborealnego poziomu Baylei, równoważna w podziale subborealnym dolnej granicy kimerydu, przebiega w obrębie wyższej części submedyterańskiego poziomu Bimammatum, (2) dolna granica subborealnego poziomu Mutabilis (sensu Birkelund i in., 1983) przebiega w obrębie najwyższej części submedyterańskiego poziomu Hypselocyclum. Analiza paleoekologiczna rozprzestrzenienia poszczególnych rodzin amonitów submedyterańskich w Polsce wskazuje, że w najwcześniejszym kimerydzie istniało bezpośrednie połączenie umożliwiające swobodne przemieszczanie amonitów pomiędzy północną Polska, a obszarami Jury Frankońskiej i Jury Szwabskiej poprzez obszary obecnie pozbawione osadów górnojurajskich.

EN

Palaeontological study of the ammonite collection of the Oxfordian and Lower Kimmeridgian in the Kcynia IG IV borehole in northern Poland has resulted in biostratigraphical revision of the succession and allowed the recognition of the Submediterranean Zones and Subzones. Although Submediterranean ammonites overdominate in the succession, Subboreal and Boreal ammonites increase proportionally in the lower Bimammatum Zone and the uppermost Hypselocyclum Zone reflecting significant ammonite invasions from the north. The co-occurrence of the ammonites indicative of different bioprovinces in the same intervals of the studied succession permits closer correlation of the zonal schemes. The new results of the correlation are as follows: (1) the lower boundary of the Baylei Zone of the Subboreal zonal scheme corresponding therein to the lower boundary of the Kimmeridgian lies within the upper part of the Submediterranean Bimammatum Zone, (2) the lower boundary of the Subboreal Mutabilis Zone (sensu Birkelund et al., 1983) lies within the uppermost part of the Submediterranean Hypselocyclum Zone. Palaeoecological analysis of the distribution of ammonites representing the particular Submediterranean families in Poland has shown that during the earliest Kimmeridgian there existed a direct marine connection between northern Poland and the Franconian and Swabian Albs enabling free migration of ammonites through the areas presently devoid of Upper Jurassic deposits.