Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Koszt wykonania otworu geotermalnego na terenie Polski

Noga Bogdan

Instal

|

2024

|

nr 1

15--19

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy kosztów wykonania otworu geotermalnego na terenie Polski. Analizę przeprowadzono na podstawie cen ofertowych złożonych w postępowaniach przetargowych zmierzających do wyłonienia wykonawców poszczególnych otworów geotermalnych. W celu wykonania otworu geotermalnego ogłaszane były dwa przetargi. Jeden z nich dotyczył obsługi geologicznej a drugi dotyczył wiercenia otworu. Koszt wykonania otworu geotermalnego zależy głównie od jego głębokości i zmienia się średnio od 6 649,83 do 20 406,00 zł netto za 1 metr jego głębokości. Na uwagę zasługuje fakt, że koszt wykonania otworu do głębokości 1500 m wynosi średnio 8 255,76 zł/m. Następnie koszt ten maleje w miarę wzrostu głębokości, aby przy głębokości 2500 m osiągnąć 6 649,83 zł/m. Następnie wzrost głębokości wiercenia otworu powoduje wzrost kosztów jego wykonania, aby przy głębokości 7000 m osiągnąć wartość 20 406,00 zł/m.

EN

This paper presents results of an analysis of costs of drilling a geothermal well in Poland. The analysis was made on the basis of bid prices submitted in tenders aimed at selecting contractors for individual geothermal wells. Two tenders were announced for drilling a geothermal well. One was for geological services and the other for drilling the well. The cost of drilling a geothermal well depends mainly on its depth and varies on average from PLN 6,649.83 to PLN 20,406.00 net per metre of depth. It is noteworthy that the cost of drilling a well to a depth of 1,500 metres is on average PLN 8,255.76 per metre. Then the cost decreases as the depth increases to reach PLN 6,649.83 per metre at a depth of 2,500 m. Subsequently, as the depth of drilling increases, the cost of drilling a well increases to reach a value of PLN 20,406.00/m at a depth of 7,000 m.

2

Przegląd konstrukcji dubletów geotermalnych wykonanych na terenie Polski

Noga Bogdan

Instal

|

2023

|

nr 12

4--8

PL

W artykule przedstawiono rodzaje konstrukcji dubletów geotermalnych wykonanych na terenie Polski. Analizie poddano dublet geotermalny składający się z dwóch otworów pionowych, otworu pionowego i otworu kierunkowego o trajektorii typu „J” oraz otworu pionowego i otworu kierunkowego o trajektorii typu „S”. Określono odsunięcie wlotu wody termalnej otworu kierunkowego od wylotu z otworu pionowego. Odległość ta jest uzależniona głównie od głębokości otworów w dublecie geotermalnym - im głębokość otworów jest większa tym odległość pomiędzy spodami obu otworów jest większa. Na terenie Polski obecnie wykonanych jest 12 dubletów geotermalnych (otwór wydobywczy i otwór chłonny) lub ich wielokrotności, w skład których wchodzą 34 otwory geotermalne, w tym: 25 otworów pionowych, 6 otworów kierunkowych o trajektorii typu „S”, oraz 3 otwory kierunkowe o trajektorii typu „J”.

EN

This paper presents the types of geothermal doublet construction performed in Poland. An analysis was made of a geothermal doublet consisting of two vertical wells, a vertical well and a directional well with a „J” type trajectory and a vertical well and a directional well with an „S” type trajectory. The offset of the thermal water inlet of the directional well from the outlet of the vertical well was determined. This distance depends mainly on the depth of the wells in the geothermal doublet - the deeper the wells, the greater the distance between the bottoms of the two wells. In Poland, there are currently 12 geothermal doublets (extractor well and absorption well) or multiples thereof comprising 34 geothermal wells, including: 25 vertical wells, 6 directional wells with an ‚S’ type trajectory, and 3 directional wells with a ‚J’ type trajectory.

3

Aspekty techniczne, geologiczne i formalno-prawne pozyskiwania wód termalnych

Noga Bogdan

Instal

|

2023

|

nr 2

20--26

PL

W artykule przedstawiono aspekty techniczne eksploatacji wody termalnej poprzez omówienie konstrukcji otworu geotermalnego. Scharakteryzowano jedno- i dwuotworowy system eksploatacji wody termalnej. Opracowano schematy możliwości pozyskiwania ciepła geotermalnego w zależności od temperatury wydobywanej wody termalnej, temperatury jej schłodzenia oraz ilości wody termalnej przepływającej przez wymiennik ciepła. Przeanalizowano również aspekty geologiczne warunkujące lokalizację planowanych do budowy ciepłowni geotermalnych. Przedstawiono również wykaz niezbędnych dokumentów jakie należy pozyskać aby możliwa była eksploatacja wody termalnej. Na zakończenie przedstawiono możliwości dofinansowania planowanych do realizacji przedsięwzięć geotermalnych ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

EN

The article presents technical aspects of thermal water exploitation by discussing geothermal borehole construction. A one-hole and two-hole system of thermal water exploitation was characterized. Schemes were developed for the possibility of obtaining geothermal heat depending on the temperature of the extracted thermal water, its cooling temperature and the amount of thermal water flowing through the heat exchanger. Geological aspects conditioning the location of geothermal heat plants planned for construction were also analyzed. A list of necessary documents to be obtained for the exploitation of thermal water was also presented. Finally, the possibilities of financing the geothermal projects planned from the National Fund for Environmental Protection and Water Management were presented.

4

Analiza wpływu wiercenia otworów geotermalnych na wody podziemne na przykładzie rejonu Łodzi

Noga Bogdan

Instal

|

2023

|

nr 9

38--44

PL

W artykule przedstawiono analizę możliwości występowania wód podziemnych (głównie wód termalnych) do głębokości 2800 m zlokalizowanych w rejonie Łodzi. Podczas wiercenia otworu geotermalnego następuje przewiercenie kilku poziomów wodonośnych, a w rejonie Łodzi w najwyższych poziomach wodonośnych znajdują się wody przeznaczone do celów spożycia przez ludzi dla miasta Łodzi. Praca powstała w wyniku pojawiających się teorii, że eksploatacja wód termalnych znajdujących się na głębokości około 2800 m może mieć wpływ na zanieczyszczenie wód do picia znajdujących się na głębokości około 800 m. Aby rozwiać wszelkie wątpliwości w tym zakresie przeanalizowano proces wiercenia otworu geotermalnego. Brak możliwości mieszania się wód z poszczególnych poziomów wodonośnych, zarówno na etapie wykonywania otworu i podczas jego późniejszej eksploatacji, zapewnia odpowiednio zaprojektowana i wykonana konstrukcja otworu geotermalnego.

EN

The article presents an analysis of the possibility of groundwater (mainly thermal water) up to a depth of 2,800 meters located in the Lodz area. During the drilling of a geothermal well, several aquifers are drilled and in the Lodz region, the highest aquifers contain water for drinking purposes for the city of Lodz. The work was created as a result of emerging theories that the exploitation of thermal waters located at a depth of about 2,800 meters could affect the contamination of drinking water located at a depth of about 800. To dispel any doubts in this regard, the process of drilling a geothermal well was analyzed. The absence of the possibility of mixing of water from the various aquifers, both at the stage of drilling the well and during its subsequent operation, is ensured by a properly designed and constructed geothermal well.

5

Analiza możliwości zagospodarowania do celów energetycznych wody termalnej możliwej do pozyskania na terenie miasta Łodzi

Noga Bogdan

Instal

|

2023

|

nr 11

14--22

PL

W artykule przedstawiono analizę możliwości pozyskiwania wody termalnej na terenie miasta Łodzi. Oszacowano możliwą do pozyskania jej temperaturę i wydajność w zależności od głębokości zalegania warstwy wodonośnej. Następnie przeanalizowano możliwości jej wykorzystania do celów produkcji energii elektrycznej i ciepła. Analizie poddano również możliwości zasilania ciepłem geotermalnym miejskiej sieci ciepłowniczej zarówno w wariancie elektrociepłowni jak i ciepłowni. Na zakończenie przeanalizowano możliwość zasilania ciepłem geotermalnym obiektu rekreacyjnego posiadającego baseny funkcjonujące przez cały rok.

EN

The article presents an analysis of the possibilities of obtaining thermal water in the city of Łódź. The temperature and yield of thermal water, depending on the depth of the aquifer, were estimated. Efficiency depending on the depth of the aquifer. Then the article presents an analysis of the possibilities of using thermal water in the production of electricity and heat. energy production and heat production. The possibilities of feeding geothermal heat into the municipal heat network were also analysed. geothermal heat was also analysed for the municipal district heating network in both the CHP plant and heat plant variants. CHP plant and district heating plant. Finally, the possibility of supplying geothermal heat to a recreational facility geothermal heat to a recreational facility with year-round swimming pools. all year round.

6

Doskonalenie zaczynów cementowych przeznaczonych do uszczelniania głębokich otworów wiertniczych w celu poprawy ich parametrów mechanicznych

Kut Łukasz, Kremieniewski Marcin

Nafta-Gaz

|

2022

|

R. 78, nr 2

110--119

PL

Głęboki otwór wiertniczy podczas uszczelniania kolumny rur okładzinowych wymaga użycia specjalnie opracowanego zaczynu cementowego przystosowanego do specyficznych warunków panujących na dnie, tj. temperatury często przekraczającej 100°C oraz ciśnienia złożowego powyżej 60 MPa. Tak trudne warunki otworowe niejednokrotnie przysparzały wielu problemów w czasie opracowywania odpowiednich składów zaczynów cementowych wykorzystywanych podczas uszczelniania kolumn rur okładzinowych. Firmy wiertnicze wykonują coraz głębsze i bardziej skomplikowane otwory, przekraczające coraz częściej 3500 m, które podczas zabiegów cementowania wymagają zastosowania specjalnie opracowanych receptur zaczynów uszczelniających. Jednym z podstawowych problemów podczas zabiegów cementacyjnych w otworach o znacznej głębokości jest zapewnienie długiego czasu przetłaczania zaczynu cementowego, który ponadto powinien charakteryzować się dobrymi właściwościami reologicznymi, niewielkim lub zerowym odstojem wody oraz jak najniższą filtracją. Należy zatem dobierać odpowiednie domieszki opóźniające, odporne na działanie wysokich temperatur, oraz dodatki zapewniające właściwe parametry technologiczne świeżego i stwardniałego zaczynu cementowego. Wraz ze wzrostem głębokości otworu wiertniczego rosną również parametry ciśnienia i temperatury. W głębokich otworach wierconych poniżej 3500 metrów problem stanowią nie tylko wysoka temperatura i ciśnienie, ale również wody złożowe o różnej mineralizacji, które w dużym stopniu oddziałują na stwardniały zaczyn cementowy. Zaczyny cementowe przeznaczone do dużych głębokości powinny zawierać w swoim składzie dodatki lub/i domieszki: podnoszące odporność termiczną, opóźniające wiązanie, obniżające filtrację oraz poprawiające odporność na korozję chemiczną wywołaną działaniem solanek złożowych. Celem badań laboratoryjnych było doskonalenie obecnych oraz opracowanie innowacyjnych receptur zaczynów cementowych do uszczelniania kolumn rur okładzinowych w otworach o temperaturze dennej 130°C – zarówno naftowych, jak i geotermalnych – w rejonie Karpat. Podczas realizacji tematu wykonywano badania laboratoryjne świeżych oraz stwardniałych zaczynów cementowych. Zaczyny cementowe zarabiano wodą wodociągową z dodatkiem chlorku potasu w ilości 3%, 6% i 10% bwow (w stosunku do ilości wody). Do wody zarobowej dodawano kolejno środki odpieniające, regulujące czas wiązania i gęstnienia, upłynniające i obniżające filtrację. Zaczyny cementowe sporządzono z dodatkiem lateksu w ilości 1–1,2% bwoc (w stosunku do masy suchego cementu). Dla poprawy parametrów mechanicznych zastosowano również dodatek nanorurek węglowych oraz grafenu. Pozostałe składniki – mikrosilikę, hematyt i cement – mieszano ze sobą i wprowadzano następnie do wody zarobowej. Wszystkie zaczyny cementowe sporządzano na bazie cementu wiertniczego G (PN-EN ISO 10426-2). Po połączeniu wszystkich składników zaczyn cementowy mieszano przez 30 minut, a następnie wykonywano pomiary laboratoryjne, takie jak: gęstość, rozlewność, odczyty z aparatu Fann, odstój wody, filtracja, czas gęstnienia. Z opracowanych zaczynów cementowych wybrano te o najlepszych parametrach reologicznych, następnie sporządzono z nich próbki kamieni cementowych. Zaczyny cementowe wiązały przez 48 h w środowisku wysokiej temperatury i ciśnienia (warunki otworopodobne). Otrzymane kamienie cementowe poddano badaniom: wytrzymałości na ściskanie, wytrzymałości na zginanie, przyczepności do rur stalowych, porowatości.

EN

When sealing a casing string, a deep borehole requires the use of a specially developed cement slurry adapted to the specific conditions at its bottom, i.e. temperature often exceeding 100°C and reservoir pressure above 60 MPa. Such difficult downhole conditions often caused many problems in the development of appropriate cement slurry compositions used for sealing casing strings. Drilling companies make deeper and more complicated boreholes, more and more often exceeding 3500 m, which during cementing procedures require the use of specially developed formulas of sealing slurries. During cementation procedures at boreholes of considerable depth, a serious problem is to ensure a long conveying time of the cement slurry, which, moreover, should be characterized by good rheological properties, little or no free water and the lowest possible filtration. Therefore, appropriate retardants that are resistant to high temperatures and additives ensuring the appropriate technological parameters of the cement slurry and stone should be selected. As the depth of the borehole increases, the pressure parameters and temperature also increase. Significant depths exceeding 3500 m are associated not only with high temperatures and pressures, but also with the presence of reservoir waters of various mineralization, which greatly affect the hardened cement slurry. Cement slurries intended for great depths should contain additives increasing thermal resistance, delaying setting, lowering filtration and improving resistance to chemical corrosion caused by the action of reservoir brines. The aim of the laboratory research was to improve current and to develop innovative formulas of cement slurries for sealing oil and geothermal boreholes with a bottomhole temperature of 130°C in the Carpathian region. Laboratory tests were carried out on both cement slurries and cement stones obtained from them. The cement slurries were made using tap water with the addition of potassium chloride in the amount of 3, 6 and 10% bwow (in relation to the amount of water). The defoaming agent was successively added to the mixing water, regulating the setting and thickening time, liquefying and reducing filtration. Cement slurries were made with the addition of 1–1.2% latex bwoc (in relation to the weight of dry cement). To improve the mechanical parameters, the addition of carbon nanotubes and graphene was also used. The other ingredients: microsilica, hematite and cement were mixed together and then added to the mixing water. All cement slurries were prepared on the basis of drilling cement G. After all components had been combined, the cement slurry was mixed for 30 minutes, followed by laboratory measurements such as: density, flow, readings from the Fann apparatus, water retention, filtration, thickening time. From among the developed cement slurries, those with the best rheological parameters were selected, then samples of cement stones were prepared from them and hardened for 48 hours in an environment of high temperature and pressure (borehole-like conditions). The obtained cement stones were tested for: compressive strength, bending strength, adhesion to steel pipes, porosity.

7

Opracowanie receptur zaczynów cementowych do uszczelniania otworów o podwyższonych temperaturach w rejonie Karpat

Kut Łukasz

Nafta-Gaz

|

2021

|

R. 77, nr 3

200--207

PL

Prace związane z wykonywaniem otworu wiertniczego o dużej głębokości (przekraczającej 3000 m) muszą uwzględnić specyficzne warunki panujące na jego spodzie, tj. temperaturę przekraczającą 90°C oraz ciśnienie powyżej 60 MPa. Tak trudne warunki otworowe nieraz przysparzały wiele problemów w czasie opracowywania odpowiednich składów zaczynów cementowych stosowanych podczas uszczelniania kolumn rur okładzinowych. Z roku na rok firmy wiertnicze wykonują coraz głębsze i bardziej skomplikowane otwory, przekraczające 3000 m, które podczas uszczelniania kolumny rur okładzinowych wymagają zastosowania specjalnie opracowanych receptur zaczynów uszczelniających. W przypadku znacznej głębokości otworu (na której panuje bardzo wysoka temperatura i ciśnienie) poważnym problemem jest zapewnienie długiego czasu przetłaczania zaczynu cementowego, który powinien charakteryzować się niską lepkością, niewielkim lub zerowym odstojem wody oraz jak najniższą filtracją. Należy zatem dobierać odpowiednie środki opóźniające, które są odporne na działanie wysokich temperatur, oraz dodatki zapewniające właściwe parametry technologiczne zaczynu i kamienia cementowego. Wraz ze wzrostem głębokości otworu wiertniczego wzrastają również parametry ciśnienia i temperatury. Wody złożowe (solanki o różnej mineralizacji) w dużym stopniu oddziałują na stwardniały zaczyn cementowy, dlatego zaczyny cementowe przeznaczone do dużych głębokości powinny zawierać w swoim składzie dodatki: podnoszące odporność termiczną, opóźniające wiązanie, obniżające filtrację oraz poprawiające odporność na korozję chemiczną wywołaną działaniem solanek złożowych. Celem badań laboratoryjnych było opracowanie innowacyjnych receptur zaczynów cementowych do uszczelniania otworów o podwyższonych temperaturach (do około 130°C), zarówno naftowych, jak i geotermalnych, w rejonie Karpat. Podczas realizacji tego tematu wykonywano badania laboratoryjne zaczynów cementowych oraz otrzymanych z nich kamieni cementowych. W związku z zainteresowaniem przemysłu pozyskiwaniem energii z innych źródeł niż ropa naftowa i gaz ziemny szerszym zakresem badań laboratoryjnych objęte zostały zaczyny cementowe do uszczelniania otworów geotermalnych o regulowanych parametrach reologicznych, które mogą być użyte w wysokich temperaturach złożowych do uszczelniania głębokich otworów wiertniczych. Zaczyny cementowe zarabiano wodą wodociągową z dodatkiem chlorku potasu w ilości 3%, 6% i 10% bwow (w stosunku do ilości wody). Do wody zarobowej dodawano kolejno środek odpieniający, regulujący czas wiązania i gęstnienia, upłynniający i obniżający filtrację. Zaczyny cementowe sporządzono z dodatkiem lateksu w ilości 10% i stabilizatora lateksu w ilości 1% bwoc (oba składniki w stosunku do masy suchego cementu). Pozostałe składniki: mikrocement (nanocement), mikrosilikę, hematyt i cement mieszano ze sobą i wprowadzano następnie do wody zarobowej. Wszystkie zaczyny cementowe sporządzano na bazie cementu wiertniczego G. Po połączeniu wszystkich składników zaczyn cementowy mieszano przez 30 minut, a następnie wykonywano pomiary laboratoryjne takie jak: gęstość, rozlewność, odczyty z aparatu Fann, odstój wody, filtrację, czas gęstnienia. Z opracowanych zaczynów cementowych wybrano te o najlepszych parametrach reologicznych, następnie sporządzono z nich próbki kamieni cementowych. Zaczyny cementowe wiązały przez 48 h w środowisku wysokiej temperatury i ciśnienia (warunki otworopodobne). Otrzymane kamienie cementowe poddano badaniu: wytrzymałości na ściskanie, wytrzymałości na zginanie, przyczepności do rur stalowych oraz porowatości.

EN

Works related to the drilling of a deep borehole must take into account the specific conditions at its bottom. This applies especially to high temperatures, exceeding 90–100°C, and pressures of 60–80 MPa. Such difficult downhole conditions have often posed many problems when developing appropriate compositions of cement slurries used for sealing columns of casing pipes. With each passing year, drilling companies make deeper and more complicated boreholes, more and more often exceeding 3000 m, which require the use of specially developed recipes of cement slurries when sealing the casing column. In deep boreholes (with very high temperature and pressure), a serious problem is to ensure a long pumping time of the cement slurry, which should be characterized by low viscosity, little or no free water and the lowest filtration possible. Therefore, it is necessary to select appropriate retardants that are resistant to high temperatures and additives ensuring the appropriate technological parameters of the slurries and cement stone. Pressure and temperature parameters increase with the depth of the borehole. Reservoir waters (brines of different mineralization) largely affect the hardened cement slurry, therefore cement slurries intended for deep boreholes should contain in their composition additives that increase thermal resistance, delay setting, lower filtration and improve resistance to chemical corrosion caused by the action of brines reservoir. The aim of the laboratory research was to develop innovative formulas of cement slurries for sealing boreholes, both crude oil and geothermal, with increased temperatures (up to about 130°C) located in the Carpathian region. During the implementation of the topic, laboratory tests were carried out on both cement slurries and cement stones obtained from them. Due to the industry’s interest in acquiring energy from sources other than crude oil and natural gas, a broader scope of laboratory tests covered cement slurries for sealing geothermal boreholes with controlled rheological parameters, which can be used at high reservoir temperatures to seal deep boreholes. The cement slurries were prepared with tap water with the addition of potassium chloride in the amount of 3, 6 and 10% bwow (in relation to the amount of water). The following agents were successively added to the mixing water: defoaming, adjusting the setting and thickening time, plasticizing and reducing filtration. Cement slurries were made with the addition of 10% latex and a latex stabilizer in the amount of 1% bwoc (both components in relation to the weight of dry cement). The other ingredients: microcement (nanocement), microsilica, hematite and cement were mixed together and then added to the mixing water. All cement slurries were prepared on the basis of drilling cement G. When all components blended, the cement slurry was mixed for 30 minutes followed by laboratory measurements such as: density, fluidity, readings from the Fann apparatus, water retention, filtration, thickening time. From among the developed cement slurries, those with the best rheological parameters were selected, then samples of cement stones were prepared from them. Cement slurries were cured for 48 hours in an environment of high temperature and pressure (downhole conditions). The obtained cement stones were tested for: compressive strength, bending strength, porosity, adhesion of cement stone to steel pipes.

8

Zasady projektowania, wykonania i odbioru studni wierconych ze szczególnym uwzględnieniem procedur w zakresie wykonania otworów-studni geotermalnych

Witek Wiesław

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2020

|

R. 23, Nr 5 (259)

12--24

PL

W artykule autor omawia szeroko zagadnienia związane z wykonaniem otworu hydrogeologicznego ze szczególnym uwzględnieniem realizacji wiercenia głębokiego otworu geotermalnego. Specyfika realizacji takiego projektu polega na pozyskaniu wody o wysokiej temperaturze często o wysokiej mineralizacji z przeznaczeniem do celów balneologicznych lub do celów komunalnych, czyli do celów grzewczych. Z treści artykułu wynika, że cały proces realizacji projektu geotermalnego składa się z wielu istotnych operacji, których profesjonalne wykonanie często przesądza o końcowym sukcesie. Jedną z najważniejszych operacji w wykonaniu studni geotermalnej jest zabieg właściwego zaprojektowania i zapuszczenia kolumny filtracyjnej oraz skuteczne wykonanie zabiegu żwirowania. Operacje te poprzedzone są wieloma badaniami i pomiarami wykonanymi podczas wiercenia otworu jak również po zakończeniu wiercenia. W pierwszej części artykułu przedstawiono ogólne zagadnienia dotyczące kwestii geologiczno-złożowych i hydrogeologicznych, natomiast w drugiej części omówiono szczegółowo zasady i procedury, jakie powinny być stosowane w realizacji projektu geotermalnego. Całość artykułu podsumowano wykazem generalnych zasad, jakie powinny obowiązywać w procesie projektowo-wykonawczym studni geotermalnej z jednoczesnym wskazaniem na wypracowanie stosownych instrukcji lub wytycznych w tym zakresie. Całość artykułu jest opracowana na bazie powszechnie znanej literaturze przedmiotu oraz na bazie własnych doświadczeń autora w realizacji projektów hydrogeologicznych w kraju i za granicą. Całość artykułu jest zobrazowana kilkoma ilustracjami ze wskazaniem na najważniejsze kwestie złożowo-hydrogeologiczne oraz kwestie techniczne związane z zafiltrowaniem i wykonaniem zabiegu żwirowania.

EN

In the article the author discusses broadly the issues related to the drilling of a hydrogeological well with particular emphasis on the implementation of deep geothermal drilling. The specificity of such a project is to obtain water of high temperature, often of high mineralization for balneological or municipal purposes, i.e. for heating purposes. The content of the article shows that the whole process of geothermal project implementation consists of many important operations whose professional execution often determines the final success. One of the most important operations in the execution of a geothermal well is the procedure of proper design and setting of the screen column and effective execution of the gravel placement. These operations are preceded by many tests and measurements made during the drilling of the well and also after the completion of the drilling. The first part of the article presents general issues concerning geological and deposit and hydrogeological issues, while the second part discusses in detail the recommendations and procedures to be applied in the implementation of the geothermal project. The whole article is summarized with a list of general recommendations which should apply in the design and execution process of a geothermal well and at the same time indicate the development of appropriate instructions or guidelines in this respect. The whole article is prepared on the basis of commonly known literature on the subject and on the author’s own experience in the implementation of hydrogeological projects in Poland and abroad. The whole article is illustrated by several illustrations indicating the most important deposit-hydrogeological issues and technical issues related to screen and gravel placement.

9

Exalo Drilling wierci geotermalny otwór Sękowa GT-1

Lubaś Łukasz

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2020

|

R. 23, Nr 8 (262)

14--17

10

Uwarunkowania techniczne i chemiczne metody supermiękkiego kwasowania otworów geotermalnych na przykładzie geotermii w Pyrzycach

Marjanowski J., Nalikowski A.

Dozór Techniczny

|

2015

|

z. 5

22--26

11

Możliwości zagospodarowania zasobów wód termalnych udokumentowanych na Niżu Polskim

Noga B., Kosma Z., Motyl P.

Logistyka

|

2014

|

nr 6

7852--7861

PL

W pracy przeanalizowano możliwości zagospodarowania zasobów geotermalnych głównie pary wodnej i wody termalnej. Skupiono sie głównie nad wykorzystaniem geotermii do produkcji energii elektrycznej i ciepła. Dokonano również analizy możliwych wariantów zagospodarowania wody termalnej rozpoznanej na Niżu Polskim z pomocą wykonanych po 2008 roku otworów geotermalnych. Do oceny przydatności możliwej do pozyskania nowych zasobów geotermalnych na Niżu Polskim dokonano porównania ich temperatury i wydajności z parametrami zasobów już eksploatowanych. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że na Niżu Polskim odkryte nowe zasoby wód termalnych mogą być wykorzystywane w ciepłownictwie oraz w balneoterapii i rekreacji.

EN

The paper presents the analyses of possibilities of managing the geothermal resources, mainly water vapour and thermal water. The analyses are focused on the possibilities of using geothermal energy to produce electricity and heat. The geothermal wells made after 2008 was used to help to diagnose the utilization of thermal water located on Polish Lowlands. To assess the suitability of new geothermal resources that could be possible to access on Polish Lowlands, the comparison of temperature and efficiency of the new and already used geothermal resources was conducted. Based on the results it was stated that new geothermal resources located on Polish Lowlands can be used for heating, balneotherapy and recreation.

12

Koncepcja metody zapobiegania powstawaniu osadów w chłonnych otworach geotermalnych

Noga B., Kosma Z., Motyl P.

Logistyka

|

2014

|

nr 6

7872--7881

PL

Głównym problemem z eksploatacją ciepłowni geotermalnych jest zatykanie się geotermalnych otworów chłonnych. Otwory te zatykane są osadami powstającymi w wyniku schładzania wód termalnych. Rezultatem wieloletnich prac związanych z czyszczeniem otworów chłonnych było opracowanie metody super miękkiego kwasowania. Metoda ta jest obecnie w fazie wdrożenia na instalacji geotermalnej w Pyrzycach. Jej zastosowanie pozwoliło na ustabilizowanie pracy ciepłowni geotermalnej, zwiększenie wykorzystania odnawialnego źródła energii oraz obniżenie emisji CO2.

EN

The main problem occurring during the operation of the geothermal plants is clogging of the geothermal absorbent wells. These wells are plugged with the sludge produced during the process of thermal water cooling. As the result of many years of work related to the cleaning of the absorbent wells, the method of super soft acidizing was developed. This method is currently in the implementation phase of the installation of geothermal plant in Pyrzyce. The use of super soft acidizing method allows to stabilize the work of geothermal heat plant, increasing the use of renewable energy sources and reducing CO2 emissions.

13

Analiza porównawcza metod usuwania osadów w otworach chłonnych stosowane w Geotermii Pyrzyce

Noga B., Kosma Z., Motyl P.

Logistyka

|

2014

|

nr 6

7882--7891

PL

W artykule przedstawiono metody czyszczenia chłonnych otworów geotermalnych. Do niedawna w Geotermii Pyrzyce stosowano znane na świecie metody mechanicznego i chemicznego czyszczenia zatykających się otworów. Polegały one na wtłaczaniu do otworu dużych ilości kwasu solnego. Metody te przynosiły bardzo dobre efekty w postaci zwiększenia chłonności i zmniejszenia ciśnienia zatłaczania. Efekty te jednak były krótkotrwałe. Obecnie w Geotermii Pyrzyce opracowano nowatorską technologię zapobiegania kolmatacji otworów chłonnych. Polega ona na ciągłym dozowaniu kwasu solnego i dyspergatora do instalacji geotermalnej i okresowym czyszczeniu otworów za pomocą miękkiego kwasowania. Zastosowanie super miękkiego kwasowania w połączeniu z miękkim kwasowaniem spowodowało zdecydowane ustabilizowanie pracy ciepłowni geotermalnej oraz zwiększenie udziału ciepła pochodzącego z geotermii.

EN

The article presents the methods of geothermal absorbent wells’ cleaning. Until recently, in geothermal plant in Pyrzyce, the world-known methods were used for mechanical and chemical cleaning of clogging holes. These methods were using a large amount of hydrochloric acids that were injected to the wells. It brought a good results in terms of absorption increase and pressure reduction. These effects, however, were short-term. Currently, in geothermal plant in Pyrzyce, the innovative technology for prevention of clogging in the absorbent wells, was developed. This innovative method involves a continuous dosage of hydrochloric acid and dispersant for the geothermal installation. Additionally it involves the periodic cleaning of wells with a soft acidizing. The usage of super soft acidizing method combined with the soft acidizing method resulted in strong stabilization of installation work in the geothermal plant and increase of heat acquired from geothermal energy.

14

Efekt termiczny w obliczeniach przewodności hydraulicznej w otworach ujmujących wodę termalną

Bielec B., Miecznik M.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2012

|

R. 51, nr 2

45--54

PL

Jednym z podstawowych celów testów hydrodynamicznych jest określenie parametrów filtracyjnych warstwy wodonośnej. Wyniki testów są jednak najczęściej obarczone błędem polegającym na nieuwzględnieniu efektu termicznego wygrzewania się otworu geotermalnego podczas pompowania, co prowadzi do zaburzonych odczytów poziomu zwierciadła wody lub ciśnienia głowicowego. Efektem tego jest wyznaczenie wyższego współczynnika filtracji niż jest w rzeczywistości, co może prowadzić do niewłaściwego oszacowania wielkości zasobów eksploatacyjnych otworu. Efekt termicznego wygrzewania otworu, zwany również efektem termodźwigu (ang. thermal lift) jest tym bardziej istotny im większa jest głębokość otworu oraz większa różnica temperatur w jego profilu. W artykule przedstawiono równania pozwalające obliczyć powyższy efekt wraz z zastosowaniem w analizie danych z testu hydrodynamicznego dla otworu geotermalnego o głębokości 2000 m. W powyższym przypadku, maksymalna różnica pomiędzy zaobserwowanym ciśnieniem głowicowym a ciśnieniem głowicowym zredukowanym, obliczonym z uwzględnieniem opisywanego efektu wynosi 0,172 MPa, co odpowiada około 17,3 m wysokości słupa wody. Różnica obliczonego w obu przypadkach wartości współczynnika filtracji wynosi od 216,7% (II i III stopień pompowania) do 319,4% (I stopień pompowania).

XX

One of the primary purposes of hydrodynamic tests is to determine the hydraulic parameters of the aquifer. The results of the tests are often flawed as a consequence of rejection of thermal heating of a well during pumping which leads to aberrant readings of water level or wellhead pressure. A product of this is higher hydraulic conductivity coefficient than is in fact, which may lead to incorrect assessment of admissible volume of extracted groundwater. Effect of thermal heating of a well, also called thermal lift effect is the more important the greater depth of the well is and the bigger temperature difference is in the well’s profile. This paper presents equations that allows to calculate above affect including the sample analysis of the data from hydrodynamic test carried in 2000 m deep geothermal well. In this case, the maximum difference between the observed and reduced wellhead pressure is 0,172 MPa, which is approximately 17,3 m of water column. The difference of hydraulic conductivity coefficient calculated for both cases is from 216,7% (II and III step of pumping) to 319,4% (I step of pumping).

15

Utilization of geothermal energy for electric power

Pinka J., Wittenberger G., Sidorova M., Vizi L.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2007

|

T. 24, z. 1

373-380

EN

The geothermal energy is gaining more and more attention today. The geothermal energy is an energy derived from the heat of the earth's core. It is clean, abundant, and reliable. If properly developed, it can offer a renewable and sustainable energy source. There are three primary applications of geothermal energy: electricity generation, direct using of heat, and ground-source heat pumps. The results of geological research put Slovakia to the regions with the high geothermal potential. The project for the geothermal energy utilization in the area of east Slovakian Neogen is coming in to the phase of production tests these days. The article is also focused on the descriptions of every phase of geothermal water utilization.

PL

Obecnie energia geotermalna poważnie zyskuje na znaczeniu. Jest ona rodzajem energii pozyskiwanym z ciepła jądra Ziemi. Charakteryzuje ją czystość, obfitość i pewność. Jeżeli jest odpowiednio zarządzana, może stanowić zrównoważone źródło energii odnawialnej. Można wymienić trzy podstawowe zastosowania energii geotermalnej: produkcja energii elektrycznej, produkcja energii cieplnej oraz pompy ciepła. Wyniki badań geologicznych plasują Słowację na wysokim miejscu wśród krajów o dużym potencjale geotermalnym. Projekt wykorzystania energii geotermalnej na obszarze występowania wschodniosłowackiego neogenu weszła właśnie w fazę testów produkcyjnych. W artykule skoncentrowano się na opisie każdej z faz wykorzystanie wód geotermalnych.