Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kanon w architekturze cerkwi prawosławnej pw. Mądrości Bożej – Hagia Sophia w Białymstoku

Tokajuk Andrzej

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2022

|

T.18, nr 4

7--14

PL

W niniejszym artykule autor poddaje analizie cechy architektoniczne obiektu cerkwi prawosławnej pw. Mądrości Bożej – Hagia Sophia w Białymstoku. Autor identyfikuje cechy architektury budynku i odnosi je do kanonów projektowania tego typu obiektów. Punktem odniesienia jest też archetyp architektury bizantyjskiej – obiekt Hagii Sophii z Istambułu (dawny Konstantynopol). Celem badawczym jest odpowiedź na pytania, czy w projekcie białostockiej świątyni zachowano zasady kształtowania formy i detalu architektury bizantyjskiej oraz czy obiekt ma charakter oryginalny. Metody badawcze zastosowane przez autora w trakcie badań to metoda „in-situ” oraz metoda analityczno-porównawcza.

EN

In this article, the author analyzes the architectural features of the orthodox church of St. of God's Wisdom - Hagia Sophia in Bialystok. The author identifies the features of the building's architecture and relates them to the canons of designing this type of facility. Another point of reference is the archetype of Byzantine architecture - Hagia Sophia from Istanbul (former Constantinople). The aim of the research is to answer the questions whether the design of the temple in Bialystok has preserved the principles of shaping the form and detail of Byzantine architecture and whether the object has an original character. The research methods used by the author are the "in-situ" method and the analytical-comparative method.

2

Wooden orthodox churches of the Polish-Ukrainian borderland

Kurek Jan

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

nr 50

317--334

EN

During the period of the difficult birth and development of Polish statehood and the formation of the national spirit in the lands of present-day Ukraine, architecture became an important marker for these tendencies. For centuries, these structures had been built at the point of contact between Latin and Eastern cultures. Christian churches of the Eastern rite – wooden Orthodox churches – were the most numerous, right after wooden Latin churches, group of religious buildings in Poland, and are the largest in present-day Ukraine. In comparison to Latin churches, the forms of Orthodox ones are much more diverse. The research conducted by the author in the years 1989-2002 made it possible to identify many of the most valuable orthodox churches in Western Ukraine. Today remains only hope that the current Russo-Ukrainian war will not deplete this priceless cultural heritage.

PL

W czasie trudnego rodzenia się i kształtowana państwowości polskiej oraz formowaniu się ducha narodowego na terenach obecnej Ukrainy, architektura stała się ważnym wyróżnikiem tych tendencji. Szczególnie widać to w drewnianych budowlach sakralnych. Budowle te powstawały przez stulecia na styku kultury łacińskiej i kultury wschodniej. Świątynie chrześcijan obrządku wschodniego – czyli drewniane cerkwie – to najliczniejsza, po drewnianych kościołach, grupa budowli sakralnych w Polsce, a największa w dzisiejszej Ukrainie. W porównaniu z kościołami formy cerkwi są znacznie bardziej zróżnicowane. Badania prowadzone przez autora w latach 1989-2002 umożliwiły rozpoznanie wielu najcenniejszych budowli cerkiewnych Ukrainy zachodniej. Dziś pozostaje nadzieja, że obecne rosyjskie działania wojenne w Ukrainie nie spowodują uszczuplenia tego bezcennego dziedzictwa kulturowego.

3

Conservation delemmas – the fate of the timber Orthodox church in Miękisz Stary

Kurek Jan

Przestrzeń i Forma

|

2019

|

nr 38

59--72

EN

Attempts to describe the fate of timber Orthodox churches in the region of the former Galicia (primarily Greek Orthodox ones) have been made for over 100 years. They were not aided in the least by the geopolitical and cultural changes that happened in this part of Europe, as well as the permanent loss of research subject matter. Already in 1989, the technical condition of the church in Miękisz Stary was bad and for the next 30 years it deteriorated significantly. The conservation project currently under preparation envisages strengthening its structure, securing polychromes and recreating the original historical environment of the church.

PL

Próby opisania losów drewnianych cerkwi na terenie dawnej Galicji (w przeważającej liczbie greckokatolickich) podejmowane są od ponad 100 lat. Nie sprzyjały im przemiany geopolityczne i kulturowe w tej części Europy, a także permanentny ubytek materii badawczej. Już w 1989 roku stan techniczny cerkwi był zły i przez kolejne 30 lat znacznie się pogorszył. Opracowany obecnie projekt konserwatorski przewiduje wzmocnienie jej struktury, zabezpieczenie polichromii oraz odtworzenie pierwotnego historycznego otoczenia cerkwi.

4

Application of a sound tomography in revalorization of the area serroundung the nativity of the Blessed Virgin Mary orthodox church in Wlodawa

Dudkiewicz M.

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2018

|

no. 3

7--22

EN

The main purpose of the present work was to examine the effectiveness of using information technology tools in the form of ultrasound computed tomography in the reclamation of historical garden space. The obtained dendrological inventory results were applied in carrying out a project of revitalizing the area around the historic orthodox church in Włodawa. The city is located in the central-eastern part of Poland, near the border with Belarus and Ukraine. The origins of the orthodox parish date back to the turn of the fifteenth and sixteenth centuries. The orthodox church was erected in the Byzantine-Classicist style, on the Greek cross plan with three apses from the altar side. In 2017, the renovation of the temple building and its surroundings began at the initiative of the Lublin-based Dialog Foundation. During the dendrological stocktaking process of the area around the church, the studies conducted with the help of specialized diagnostic equipment in the form of Picus 3 Sonic Tomograph were particularly important. The tests will allow for early diagnosis and selection of the best course of action in view to increasing the safety of users and preserving the historic substance of the site. Within the area of the estate there are 20 trees growing, differing in their age and health condition, with a quantitative advantage of common chestnut trees, planted without proper compositional arrangement or sacred symbolic. The management plan of the tree envisages the removal of 8 trees for sanitary reasons, whereas the corrective and sanitary cutting of branches should be applied to all the other trees. On the basis of the collected material, the options and possible directions for the improvement of the orthodox church’s surroundings were presented.

PL

Głównym celem pracy było zbadanie efektywności wykorzystania narzędzi komputerowych w postaci tomografu dźwiękowego w rewaloryzacji historycznej przestrzeni ogrodowej. Uzyskane wyniki inwentaryzacji dendrologicznych posłużyły do wykonania projektu rewaloryzacji terenu wokół zabytkowej cerkwi we Włodawie. Miasto położone jest w środkowo-wschodniej części Polski, przy granicy z Białorusią i Ukrainą. Początki parafii prawosławnej sięgają przełomu XV i XVI wieku. Cerkiew została wzniesiona w stylu bizantyjsko-klasycystycznym, na planie krzyża greckiego z trzema apsydami od strony ołtarzowej. W 2017 r. z inicjatywy lubelskiej Fundacji Dialog rozpoczął się remont budynku świątyni i jej otoczenia. Podczas wykonywania inwentaryzacji dendrologicznej terenu wokół cerkwi szczególnie ważne były badania prowadzone za pomocą specjalistycznej aparatury diagnostycznej w postaci tomografu sonicznego Picus 3. Wykonane badania pozwolą na wczesną diagnozę i wybór najlepszych działań w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa użytkowników oraz zachowania substancji zabytkowej miejsca. W granicach posesji rośnie 20 drzew, w zróżnicowanym wieku i stanie zdrowotnym, z przewagą ilościową kasztanowców pospolitych, posadzonych bez zachowania właściwego układu kompozycyjnego i symboliki sakralnej. Plan gospodarki drzewostanem zakłada wycinkę 8 drzew ze względów sanitarnych, a cięcie korekcyjne i sanitarne gałęzi powinno objąć wszystkie pozostałe drzewa. Na podstawie zebranego materiału przedstawiono możliwości i kierunki rewaloryzacji otoczenia cerkwi.

5

Wyzwania przy adaptacji. Cz.2

Rzepiejewska M.

Builder

|

2018

|

R.22, nr 7

18--20

EN

The Greek Catholic Church (1791) located in Smolnik on the River San is a precious sign of former cultural landscape of Bieszczady. The church forfeited its keepers in 1951. In 1973, after 22 years of being unused, the church was taken over by the Roman Catholic parish in Lutowiska. Since then it has performed the function of the filial church. The present appearance of church is a result of renovations and conservation work which took place in 1969-1970, in 1970s, in 2004-2007 and in 2009. It was the huge challenge to save the old interior design of church and to adapt it to the requirements of the Latin Church liturgy.

6

Wyzwania przy adaptacji. Cz.1

Rzepiejewska M.

Builder

|

2018

|

R.22, nr 6

32--33

7

Problemy konwersji drewnianej architektury sakralnej Łemków po 1947 r.

Uścinowicz J.

Budownictwo i Architektura

|

2015

|

Vol. 14, nr 3

277--293

PL

W referacie przedstawiono wybrane przykłady międzykonfesyjnych konwersji cerkwi łemkowskich, dokonanych po „Akcji Wisła” 1947 r. w Polsce. Ukazano proces przetworzenia struktur przestrzenno-funkcjonalnych i rozwiązań ikonograficznych tych świątyń, zrealizowanych podczas ich adaptacji na kościoły rzymskokatolickie. Ujawniono zarówno występujące wówczas problemy natury konserwatorskiej, jak też istotne aspekty ideowe, natury symboliczno-liturgicznej.

EN

This paper presents selected examples of interconfessional conversions of lemko temples, after "Vistula Operation" 1947 in Poland. It also shows the process of transformation of spatial and functional structures as well as iconography of the temples, implemented throughout adaptation. It covers problems in architectural conservation as well as essential ideological aspects of symbolical and liturgical nature.

8

Cerkiew Świętej Trójcy w Hajnówce i Podwyższenia Krzyża Świętego w Jałówce

Woźniak K.

Architectus

|

2013

|

Nr 3(35)

113--129

PL

W artykule autor przedstawia formy wyróżniających się poziomem architektonicznym cerkwi Świętej Trójcy w Hajnówce i Podwyższenia Krzyża Świętego w Jałówce, obie autorstwa prof. Aleksandra Grygorowicza. Oba te obiekty stanowią rzadki przykład udanej integracji tradycji i współczesności, często zresztą postulowanej w literaturze przedmiotu. Jednak w obu przypadkach integracji tej dokonano w ramach zupełnie innej fi lozofi i projektowej. Świątynia jałowska, zbudowana zasadniczo w konwencji tradycyjnej, wpisuje w swój historyzujący układ współczesne, żelbetowe elementy, czytelnie wskazujące na czas jej powstania. Obiekt hajnowski, zasadniczo modernistyczny, stanowi jednak rozpoznawalną reinterpretację tradycyjnego układu krzyżowo-kopułowego. Odmienność obu obiektów sięga o wiele dalej, co stanowi przedmiot porównań w ramach niniejszego artykułu. Nie ulega jednak wątpliwości, że oba obiekty są przede wszystkim udanymi przykładami świątyń stojących po dwóch stronach cezury dzielącej współczesną architekturę cerkiewną na nurt tradycyjny i współczesny. Oba także stanowią konstruktywną odpowiedź na problem projektowania współczesnej cerkwi (niezwykle konserwatywny sektor architektury), a także udowadniają, że wpisanie obiektu w tradycję nie musi oznaczać czerpania z form historycznych.

EN

The article presents the forms of architecturally outstanding churches The Holy Trinity Church in Hajnówka and the Holy Cross Exaltation Church in Jałówka. Both churches were designed by Professor Aleksander Grygorowicz. They are a rare example of a successful integration of tradition and contemporaneity which is often postulated in the literature on the subject. This integration is based on an entirely different design philosophy in each case. Built in a traditional and historicizing convention, the church in Jałówka contains contemporary elements made of reinforced concrete, clearly indicating the time of its construction. The modern church in Hajnówka constitutes a recognizable reinterpretation of the traditional crosswise and domed arrangement. Both objects are dissimilar in many more ways, and have been compared within this article. The churches stand on both sides of the line dividing the contemporary Orthodox church architecture into a traditional and a contemporary trend. Both churches answer constructively to the problem of designing a contemporary church (a very conservative sector of architecture), and prove that the use of traditional solutions does not have to mean culling from historical forms literally.

9

Wystrój malarski wnętrza drewnianej cerkwi w Miękiszu Starym - stan zachowania oraz problematyka konserwatorska

Tomaszek T.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2011

|

z. 58, nr 2

405-418

PL

Drewniane cerkwie Podkarpacia to najwspanialsze przykłady tradycyjnego budownictwa charakterystycznego dla terenów południowo-wschodniej Polski. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje świątynia greckokatolicka pw. Pokrow Bogurodzicy z Miękisza Starego (XVII - XIX w.). Jest jedynym zachowanym na tym obszarze zabytkiem drewnianej architektury cerkiewnej o bryle wzorowanej na murowanym, barokowym budownictwie sakralnym oraz wnętrzu zdobionym iluzjonistycznym malarstwem monumentalnym o podobnej estetyce. W niniejszym opracowaniu przeanalizowano stan zachowania polichromii, przyczyny jej zniszczeń oraz ścisłe powiązanie degradacji warstwy malarskiej z korozją drewnianego podłóża. Jednocześnie nakreślono wytyczne dla konserwacji i restauracji polichromii, zakładające kompleksowe podejście do zagadnienia ratowania zabytku.

EN

The wooden orthodox churches of Podkarpacie voivodeship are the finest examples of the traditional construction from the south-eastern part of Poland. Among them the Greek-Catholic shrine of Our Lady Pokrova in Miękisz Stary (17th-19th century) takes a special place. It is the only surviving monument of the wooden architecture of this type in this territory that is modeled on a masonry, religious baroque building and has the interior decorated with the illusionist monumental paintings of a similar aesthetic. In this elaboration the conservation status of the mural paintings was examined together with the causes of its destruction and the close link between the degradation of the paint layer and the corrosion of the wooden foundation. At the same time the guidelines for the preservation and restoration of murals have been outlined, pointing on a comprehensive approach to the problem of saving the monument.

10

Lubny (Ukraina) - kształtowanie tradycji na kresach

Wrana Jan

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2007

|

T. 3

168--175

PL

Lubny - miasto powiatowe w guberni połtawskiej na lewym brzegu Suły. Pierwsze wzmianki o grodzie spotykamy w 1107 r. Pod koniec XVI w. dobra te otrzymał ród Wiśniowieckich od króla Zygmunta III Wazy. Przełom XVI i XVII wieku w tym regionie jest okresem kształtowania się tradycji kulturowej, nakładania się kultury bizantyjskiej Wschodu i łacińskiego Zachodu, wpływów religijnych i tworzenia mozaiki kulturowej architektury obiektów sakralnych na kresach. Księżna Raina z Mohyłów Wiśniowiecka matka księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, funduje w 1619 r. cerkiew Przemienienia Pańskiego oraz monastyr Mharski i wkrótce umiera. Osierocony w roku 1619 Jeremi kształci się we Włoszech i po powrocie w roku 1632 przechodzi na wiarę katolicką, a roku 1641 rozbudowuje zamek oraz buduje kościół i klasztor bernardynów. Siedem lat później, zbuntowani chłopi ukraińscy zadnieprzańscy zdobywają i palą Łubny, dokonując rzezi mieszkańców i niszcząc zamek i klasztor. Od roku 1993 obiekty powracają do cerkwi ukraińskiej i zaczynają się prace restauracyjne. Cerkiew Przemienienia Pańskiego jest przykładem nakładania się formy architektonicznej obiektów sakralnych dwóch religii.

EN

Lubny - a district town in Poltava guberniya on the left bank of the Sula River (east Ukraine), with more than 50 thousand inhabitants. According to tradition it was founded by the Ruthenian prince Vladimir Svetoslavic. The first records of that very town are found in the chronicles from 1107. Since the end of the XVI century the town has been in the possession of a splendid lordly family of Wiśniowieccy, who have been residing in the castle in Lubny, the family being the owners of vast estates in Transdnieper, the founders (XVII century) of the Orthodox Church and the Monastery as well as of the Church and the Monastery of Bernardines. The tragic history of the city and the temples in the XVII and XX century, make an example of the hardships of the cultural identity shaping on the borderline.

11

Sakral'na arhitektura L'vova 1991-2005 rr.

Kryworuczko J. I.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo

|

2006

|

Z. 30

185-211

PL

Poczynając od roku 1988, wraz z wprowadzeniem swobody praktyk religijnych i zmianą klimatu duchowego społeczeństwa, na Ukrainie sukcesywnie odnawiano zabytkowe oraz budowano nowe obiekty kultu religijnego. W 2000 roku na Ukrainie zarejestrowanych było już ponad 70 związków religijnych różnych wyznań, 21500 parafii, w tym 20500 chrześcijańskich. Zwrot od ateizmu ku religii odbywał się bardzo gwałtownie i dotyczył zarówno tradycyjnie tu wyznawanych: prawosławia i grekokatolicyzmu, jak i wyznań dla tego terenu "egzotycznych". W pracy ukazano proces odradzania się architektury sakralnej Lwowa w latach 1988-2005. Przedstawiono go zarówno w zakresie podjętych działań konserwatorskich, rekonstruujących dawny stan posiadania Cerkwi, jak też w zakresie poszukiwań ideowych przestrzeni sacrum, zrealizowanych w architekturze współczesnej.

EN

Since 1988, alongside with freedom of religious practice and transformation of the society spiritual mood, historic monuments of sacral architecture have been gradually renewed as well as new churches have been built in Ukraine. In 2000 there were over 70 religious associations of different confessions, 21 500 parishes (including 20 500 of Christian origin) registered in Ukraine. This sudden conversion from atheism to theism included not only the time-honored Orthodox and Greco-Catholic Church, but some "exotic" churches, too. The article introduces the process of revival of sacral architecture of Lvov in 1988-2005. It was presented in architectural conservation aspects, which reconstructed former Orthodox Church assets as well as in the field of an ideological search for sacral space in modern architecture.