Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Charakterystyka surowcowa kopaliny ilasto-krzemionkowej ze złoża Dylągówka–Zapady (polskie Karpaty fliszowe)

Panna W., Wyszomirski P., Myszka R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2014

|

T. 30, z. 2

85--102

PL

Badaniom zostały poddane trzy próbki z nieeksploatowanego dotąd złoża Dylągówka–Zapady. Charakterystyka surowcowa tych próbek, pochodzących z różnych głębokości złoża, polegała na określeniu ich składu fazowego (przy użyciu takich metod jak: analiza rentgenograficzna, spektroskopia w podczerwieni oraz analiza termiczna), składu chemicznego, ziarnowego oraz określenia właściwości sorpcyjnych. Badania te wykazały, że kopalina w przekroju pionowym złoża wykazuje zmienny skład chemiczny i mineralny, aczkolwiek generalnie jest zasobna w minerały grupy smektytu (montmorillonit). Zawartość tego minerału ilastego mieści się w przedziale 28–43%. Kolejną fazą mineralną, która ma istotny wpływ na właściwości technologiczne omawianej kopaliny jest opal. Obecność tej fazy krzemionkowej została potwierdzona analizą rentgenograficzną i termiczną. Stwierdzono, że w próbkach pobranych z różnych głębokości złoża występuje zarówno opal-A jak i opal-CT. Ponadto, w próbce pobranej z nadkładu złoża, stwierdzono także obecność innego minerału wykazującego właściwości sorpcyjne, tj. zeolitu (klinoptilolit). Z występowaniem w badanej kopalinie podwyższonej ilości smektytów, opalu i zeolitów, wiąże się jej wybitna drobnoziarnistość i dobre właściwości sorpcyjne, co predysponuje ją do wykorzystania jako sorbentu różnego rodzaju zanieczyszczeń.

EN

Examinations were carried out on three samples from the as yet unexploited Dylągówka–Zapady shale deposit. The samples represent various horizons of the deposit, from which the following characteristic features were determined: phase composition (using XRD analysis, infrared spectroscopy IS, and thermal analysis), chemical composition, grain-size distribution, and sorption properties. The results prove that the shales show vertical variability with respect to their chemical and mineral compositions, being generally rich in the minerals of the smectite group (montmorillonite). The content of this mineral ranges from 28 to 43%. The next mineral phase that significantly affects the technological properties of the prospective commodity is opal. This siliceous compound was identified with the XRD and DTA methods as two phases, i.e., opal-A and opal-CT. Additionally, in a sample collected from the overburden of the deposit, another mineral with sorption properties, i.e., clinoptilolite (group of zeolites), has been identified. The presence of higher amounts of smectite, opal, and zeolite results in the considerably fine grain size of the rocks as well as good sorption properties, being a potential sorbent of contaminants of various kinds.

2

Opal mineralization from Cigel’ locality (Central Slovakia)

Gregor M.

Geology, Geophysics and Environment

|

2012

|

Vol. 38, no. 4

475--476

EN

Besides the famous precious opals from Eastern Slovakia, the Neogene volcanic field in Central Slovakia shows numerous localities with various types of opals. Unfortunately these localities contain only common opal (or potch opal), but moreover, there are only few information on mineralogical composition or genesis of such opal types in Slovakian geological literature. Common opals are bound to all types of volcanic rocks and their pyroclastics. They can be found in fissures and cracks in basaltic, andesitic as well as in rhyolitic rocks. The Cigel' locality was chosen from the number of different opal localities based on the well preserved cross sections through the andesitic volcanic rocks and redeposited pyroclastics of Vtacnik Formation (Śimon et al. 1997) Opals can be found in irregular nodules of variable size in weathered redeposited pyroclastic materials as well as in fissures and cracks in fresh andesitic rocks. Opals are often associated with greenish clays, which are often intimately overgrown with opal, or they create a thin crust around the opal nodules. Also they create infilling of fissures in weathered pyroclastic material. Selected samples of opal were studied using optical microscopy, powder X-ray diffraction analyses (PXRD), scanning electron microscopy (SEM), infrared spectroscopy (IR) and electron microprobe (EMPA) in order to determine their exact mineralogical and chemical composition. Both types of opals samples (nodules and infilling of cracks in fresh andesite) shows typical PXRD pattern for opal-CT (Floerke et al. 1991, Graetsch 1994) with presence of expandable layer silicates. Etched surfaces of samples show presence of lepispheres (Floerke et al. 1975) of opal-CT in SEM. Based on IR analyses the associated clays consist mainly of nontronite, kaolinite was detected in lower amount. Chemical composition of opals is quite variable. Samples are not homogenous, they show two different phases which are either poor or rich on trivalent compounds. With increasing amount of trivalent compounds the content of SiO2 is getting lower, but the concentration of divalent and monovalent impurities is significantly getting higher. As for comparison phases poor on trivalent compound shows concentration of A12O3 up to 0.01 wt. % and Fe2O3 up to 0.2 wt. %. The concentration of SiO2 in this phase reaches up to 99.2 wt. %. Phase rich on trivalent compounds shows concentration of A12O3 up to 2.7 wt. % and 23.3 wt. % for Fe2O3. SiO2 concentration reaches 64.3-83.4 wt. %. Besides the opal phases, also impurities with high concentrations of MnO2 and Fe2O3 were identified. Sums over 100 wt. % belong to moganite, which was subsequently identified by the means of Raman spectroscopy. Based on the field observations, detected mineralogical features and chemical composition, an infiltration-weathering formation of opal was proposed. The proposed process includes low-temperature hydration of volcanic glass (smeetititzation) in solid state (Śamajova et al. 1992, Velde & Meunier 2008). Access of silica is transported by descending fluids and subsequently the opal can be precipitated in fissures or in cracks (Koivula et al. 1983, Horton 2002) between the weathered pyroelastic materials or in cracks and fissures in fresh andesite.

3

Znaczenie ettringitu towarzyszącego reakcji kruszywa z alkaliami w kilkuletnich zaprawach

Owsiak Z.

Cement Wapno Beton

|

2007

|

R. 12/74, nr 1

40-46

PL

Przedstawiono wyniki badania ekspansji zapraw przygotowanych z cementów o zwiększonej zawartości alkaliów i kruszyw reaktywnych z alkaliami. W badaniach zastosowano dwa cementy przemysłowe CEM l, różniące się zawartością alkaliów i glinianu trójwapniowego oraz dwa kruszywa, granit i piasek kwarcowy zawierający opal. Beleczki zapraw wykazywały ekspansję i spękania charakterystyczne dla przebiegu reakcji kruszywa z alkaliami. Obserwacje mikrostruktury metodą elektronowej mikroskopii skaningowej połączonej z analizą rentgenowską w mikroobszarze wykazały występowanie w zaprawach produktów reakcji krzemionki z alkaliami oraz ettringitu w rysach wokół ziaren kruszywa i w porach powietrznych.

EN

The paper presents expansion test results of mortars made from cements containing increased alkali and alkali-reactive aggregate. For test pur- poses, two CEM I industrial cements were used, which differed in alkali and tricalcium aluminate content, as well as two aggregates, granite and quartz sand containing opal. Mortar bars showed expansion and cracking typical for ASR. Observations of microstructure under SEM, combined with X-ray analysis, have shown the occurrence of the ASR products as well as ettringite in microcracks surrounding aggregate grains and air pores in mortars.

4

Rodzaj cementu a skład fazowy produktów korozji zaprawy z opalem w 1 N roztworze NaOH

Kurdowski W., Garbacik A., Trybalska B.

Cement Wapno Beton

|

2005

|

R. 10/72, nr 2

98-107

PL

Badanie przyspieszoną metodą ASTM C1260 zapraw z dodatkiem opalu wykonanych z trzech cementów: portlandzkiego, portlandzkiego z dodatkiem popiołu lotnego i portlandzkiego z żużlem wykazało, że reakcja alkaliów z opalem ma różny przebieg. W przypadku cementu portlandzkiego bez dodatków powstaje żel krzemianu sodowego, który następnie przekształca się w syntetyczny philipsyt. Przy dodatku popiołu z opalem reaguje głównie potas, a krystalizujący philipsyt zawiera glin i wapń. W przypadku dużego dodatku żużla powstają małe ilości żelu krzemianu sodowego, natomiast faza C-S-H narasta na ziarnach opalu oraz w wyniku reakcji ziaren tego ostatniego powstaje faza C-S-H.

EN

Accelerated test according to ASTM C1260 of mortars with opal addition and prepared from three cements: Portland Cement as well as this cement with fly ash and slag has reviled differences in the reaction of alkalis with opal. In case of Portland Cement gel of sodium silicate is formed which transforms in synthetic philipsite crystals. In mortar with fly ash principally potassium reacts with opal and synthetic philipsite formed contains aluminium and calcium. In case of high slag addition small quantities of sodium silicate gel is formed however, C-S-H overgrowth the opal grain and C-S-H is formed as a product of reaction of calcium with opal.