Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: określenie zależności

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Zmiany zawartości miedzi w Zbiorniku Goczałkowickim w aspekcie procesów hydrochemicznych

Kwapuliński J., Korczak K., Kmak-Kapusta D., Bondaruk J.

Ekologia i Technika

2007

R. 15, nr 6

219-224

Badaniem dynamiki zmian zawartości miedzi w zbiorniku wodnym (woda, osady denne) może być analiza procesów hydrochemicznych zachodzących w zbiorniku. Przedstawiono wyniki badań i ich interpretację dla zbiornika zaporowego Goczałkowice na rzece Mała Wisła. Zmiany zawartości miedzi ma powiązanie ich z procesami biochemicznymi przebiegającymi cyklicznie, ale z różnym natężeniem w ekosystemie zbiornika. Osad denny pobierano na szczególnych stanowiskach za pomocą przyrządu Eckmana. Woda interstycjalną (międzycząsteczkowa) decyduje o wilgotności osadu dennego i była pozyskiwana drogą próżnlowego odsączania przez twardy filtr membranowy. Woda przydenna pobierana była w ilości 2 litrów z warstwy 50 cm ponad dnem oraz warstwy powierzchnlowej. Okazało się, że największe ilości Cu zawierały osady denne w strefie przyzaporowej zbiornika. Jest to rezultat najintensywniejszych procesów sedymentacyjnych w tych obszarach oraz charakterystyki podłoża, którymi są dawne grunty orne. Natomiast woda interstycjalną stanowi permanentnie czynny magazyn Cu mający duży wpływ na ogólny bilans zmian zawartości miedzi, różnorodność i migrację tego pierwiastka w ekosystemie wodnym. Dużą podatność Zbiornika Goczałkowickiego na wpływ wiatru w zakresie stopnia falowania potwierdzają współczynniki zmienności występowania Cu w wodzie przydennej (w granicach błędu systematycznego), rzędu 30 %, które były podobne jednocześnie dla zmian występujących w osadzie przydennym, wodzie interstycjalnej oraz wodzie z warstwy powierzchniowej.

Investigation of copper content changes dynamics in water reservoir (water, bottom sediments) can constitute a method for analysis of hydrochemical processes occuring in the reservoir. Results of testing and their interpreta-tion for dam reservoir Goczałkowice on the Mała Wisła River were presented. Copper content changes are related to biochemical processes occurring cyclically but with varying intensity in the ecosystem of reservoir. Bottom sediment was sampled in particular points by means of Eckman device. Interstitial water (intermolecular) governs the moisture content of the bottom sediment and was separated by means of vacuum filtration through a hard membrane filter. Near-bottom water (2 litres) was sampled from the level of 50 cm above the bottom and from the surface level as well. It turned out that the largest quantities of Cu were contained in the bottom sediments in the neardam zone. It is a result of the most intensive sedimentation processes in this area as well as bed characteristics (former arable lands). Interstitial water constitutes a permanently active Cu storage that has great influence on general copper balance, diversity and migration of this element in the water ecosystem. Great susceptibility of Goczałkowice Reservoir for wind parameters (intensity of waving) was confirmed by large values of Cu occurrence coefficients in the near-bottom water within the limits of systematic error 30%. These values were similar to changes observed in near-bottom sediment, interstitial water and surface layer water.

Geomechanical properties of rocks from the rockburst hazard viewpoint

Bukowska M.

Archives of Mining Sciences

2002

Vol. 47, nr 2

111-138

Studies carried out over many years by the Central Mining Institute on the geological properties of the Coal Measure rocks in the Upper Silesian Coal Basin have resulted in the acquisition of a substantial data base of mechanical parameters of rocks over the total strain range. Among the parameters arc the following: peak strength or maximum stress, modulus of elasticity, drop modulus determined from the post-peak range of the stress-strain curve. The post-peak rock properties are closely related with the peak strength and the pre-peak properties. Hence, the relationship between the uniaxial compressivc strength Rc, the drop modulus M, and the relationship between the modulus of elasticity E and the drop modulus Mhave been determined. The fundamental mechanical properties of rocks described are needed to predict the "host rock-coal seam" system dynamic failure (rockburst) incidence from the laboratory-based "testing machine platen-rock specimens" system-failure experiment. The paper considers a double roof-seam-floor system, namely, Mcoai < Erock (Table 1, variant 1) and A/Coa| > Lrock (Table 1, subvariants 2a and 2b) that have been identified through the relationship between Erock and A/Coa|. A proposed classification of the liability of rocks to rockbursts based on the A/coa|/Lrock index is suggested. A prognosis of the variation of the "host rock-coal scam" system--failurc patterns related to an increase in strain rate has been elaborated, using knowledge of the variation of drop modulus post-peak values obtained for various strain rates, mostly in the 10~4-10"' s~' range. In the paper, the possibility to use the proposed Mcon\/ETocy index for the analysis of the triaxial compression testing results with regard to the rockburst hazard is suggested.

Budowa geologiczna, w tym litologia wraz z naturalną skłonnością węgla i skał płonnych do tąpań, należy do czynników naturalnych wywołujących tąpnięcie. Prowadzone w Głównym Instytucie Górnictwa wieloletnie badania własności gcomcchanicznych skał, stanowiących formację węglonośną Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW) pozwoliły na zebranie bogatej bazy danych parametrów mechanicznych skał w pełnym zakresie ich odkształcenia. Są wśród nich: naprężenie krytyczne, moduł sprężystości oraz moduł spadku wyznaczany z pokrytycznej części charakterystyki naprężeniowo-odkształceniowej. Własności pokrytyczne są ściśle związane z naprężeniem maksymalnym oraz z własnościami przedkrytycznymi. Stąd określono zależności pomiędzy wytrzymałością na jednoosiowe ściskanie Rc a modułem spadku M skał karbonu produktywnego GZW oraz zależność między modułem sprężystości E a modułem spadku M. Zależności M=f(Rc) oraz M =j\E) mają postać funkcji potęgowej o wysokich współczynnikach korelacji od 0,72 do 0,93 (rys. 2-6). Traktując węgle górnośląskie jako samoistnie nietąpiące, przedstawiono podstawowe własności mechaniczne skał, które są niezbędne do oceny możliwości zaistnienia zjawiska dynamicznego rozpadu (tąpnięcia) układu "skały otaczając-pokład" jako odpowiednika w warunkach laboratoryjnych układu "płyty maszyny wytrzymałościowej-próbka skalna". W dalszej części przedstawiono wyniki analizy rzeczywistych układów "skały otaczające-pokład" jako stabilnych lub niestabilnych, a w konsekwencji zdolnych do przeskoku energii odkształcenia sprężystego, które jest jednym z mechanizmów inicjujących tąpnięcie. Traktując tąpnięcie jako utratę stateczności skał wokół wyrobisk górniczych, o jego zaistnieniu decydują własności sprężyste skał zalegających w stropie i w spągu pokładu [...] oraz własności pozniszczeniowe pokładu [...] wegla. W zależności od relacji między [...] węg]a wyróżniono dwa układy stropowo-spągowo-pokładowc, a mianowicie: gdy [...] (tabl. 1, wariant 1) oraz gdy [...] węgla L,skał (tabl. I, wariant 2a i 2b). Z uwagi na możliwość zaistnienia dynamicznego zniszczenia skał wokół wyrobiska za niebezpieczny uznano układ drugi z zastrzeżeniem, że skały otaczające nic mogą cechować się zbyt niską wytrzymałością na jednoosiowe ściskanie, ponieważ nic mają zdolności do gromadzenia energii sprężystej o wysokiej wartości (wariant 2b). Eneregia sprężysta skał płonnych wraz z własnościami pokrytycznymi węgla decyduje o dynamice jego zniszczenia. Na podstawie wskaźnika [...] przedstawiono propozycję klasyfikacji skłonności do tąpań. Zaproponowano trzy przedziały jego zmienności oceniając układ "skały otaczające-pokład" pod względem możliwości jego dynamicznego zniszczenia jako nieskłonny bądź skłonny do tąpań (rozdz. 4). Korzystając z danych doświadczalnych dotyczących wartości modułów sprężystości i modułów spadku skał formacji węglonośncj GZW stwierdzono, że z uwagi na stosunek Wwągla^skal teoretycznie jest możliwość zaistnienia dynamicznego zniszczenia pokładu we wszystkich grupach pokładów. Ocena skłonności do tąpań wymaga zatem, oprócz analizy stanu naprężenia panującego w górotworze, również analizy konkretnych układów stropowo-spągowych w konfrontacji z wartościami parametrów pozniszczeniowych pokładu. W dalszej części przedstawiono ocenę skłonności do tąpań na podstawie wskaźnika Wwc,g]a/L'sita| w konfrontacji ze stosowanymi dotychczas niektórymi wskaźnikami skłonności skał do tąpań, wykazując niezgodności w ocenie możliwości zajścia zjawiska dynamicznego niszczenia pokładu. Wykorzystując zdobytą wiedzę na temat zmian wartości modułu spadku (po-krytycznego) M dla różnych prędkości odkształcenia, głównie w zakresie prędkości 10-10 s , wykonano prognozę zmian sposobów niszczenia układu "skały otaczające-pokład węglowy" ze wzrostem prędkości odkształcenia. Dokonana analiza wpływu prędkości odkształcenia na dynamikę niszczenia pokładu węglowego wykazała, iż ze wzrostem prędkości odkształcenia, w zakresie prędkości odkształcenia [...] odpowiadającej odkształcaniu się skał w sąsiedztwie wyrobisk eksploatacyjnych do prędkości [...], wzrasta zagrożenie tąpaniami. W artykule zasygnalizowano możliwość zastosowania proponowanego wskaźnika [...] w analizie wyników badań w trojosiowym ściskaniu w aspekcie zagrożenia tąpaniami.