Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Skały w architekturze podkrakowskich kościołów romańskich

Bromowicz Jan, Magiera Janusz

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 9

728--735

EN

There are a few Romanesque churches (12th to mid of 13th century) located iin the close suburbs north ofKrakow which are not well known nor described, in contrast to the churches of this age located within the city. Three of them were the subject to the present study. All three churches are located close to each other, but the local geology and available building stones are different. The Romanesque walls of the Church in Prandocin are built of calcareous sandstone of light grayish shade (Neogene). Their exposures and probable past mining sites are located a few kilometers to the north of the church. Stone blocks are very neatly shaped and fitted, so the joints are smooth and very narrow. The church in Wysocice is built mainly of a local compact, white to grayish limestone with cherts (Upper Jurassic), with horizontal stripes made of a porous gray travertine (Quaternary?) adapted to retaining the wall. Sculptures are carved of a soft lithotamnium limestone (Pińczów, Leithakalk; Neogene). Both the compact Jurassic limestone and the soft Pińczów limestone are applied in the church of Kościelec Proszowicki. Decorative sculptures and carvings are made exclusively of the Pińczów limestone. The works in all three places were performed by masonry guilds, which searched for and quarried an appropriate stone material and treated it. Stonemasons had apparently high qualifications for selecting an appropriate material which, on one hand, fulfilled aesthetical requirements of the founder and, on the other, guaranteed durability of the whole structure.

2

Profil sedymentologiczny przedkelowejskich (jurajskich) utworów silikoklastycznych w otworze badawczym Cianowice 2 (okolice Krakowa)

Pieńkowski G.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2014

|

nr 459

147--156

PL

W otworze Cianowice 2 (okolice Krakowa), bezpośrednio na niezgodności erozyjnej ze zmetamorfizowanymi łupkami neoproterozoiku (ediakaru), a pod węglanowymi utworami jury środkowej (keloweju), występuje ponad 20-metrowy kompleks utworów silikoklastycznych (brekcje, zlepieńce, piaskowce, mułowce z podrzędnymi wkładkami węgli, syderytów i margli). Wykonane w czterech próbkach analizy palinologiczne pozwoliły uzyskać stosunkowo ubogi zespół miosporowy o szerokim zasięgu stratygraficznym, niedający rozstrzygających rezultatów, potwierdzający bardzo ogólnie jedynie jurajski wiek utworów (Jadwiga Ziaja, inf. ustna). Pozycja stratygraficzna tych utworów nie jest jasna – mogą one należeć zarówno do wczesnej jury, do środkowej jury, jak i obu tych epok, a najniższe warstwy grubookruchowe mogą być jeszcze starsze i reprezentować późny trias. Cały nawiercony kompleks silikoklastyczny został podzielony na pięć wyraźnych sukcesji. W poszczególnych sukcesjach dominują podrzędne cykle proste o ziarnie (i energii przepływu) malejący ku górze. Sukcesja 1 składa się z brekcji i zlepieńców o nieuporządkowanej strukturze, co wskazuje na spływy mułowe (soliflukcyjne), przechodzące być może w spływy wodne w środowisku stożków aluwialnych. Sukcesja 2 składa się z pięciu cykli prostych piaszczysto-mułowcowych, ze śladami wegetacji roślinnej, utworzonych na równi rzecznej. Sukcesja 3 składa się w całości z mułowców o genezie jeziorno-bagiennej, z licznymi śladami wegetacji roślinnej i węglami w stropie. Sukcesje 4 i 5 to ponownie sukcesje złożone z cykli prostych o genezie rzecznej. Cały profil badanych utworów silikoklastycznych wykazuje peneplenizację żywej początkowo rzeźby obszarów źródłowych i ciągły spadek energii procesów depozycyjnych ku górze aż do stropu sukcesji 3 z węglami, a następnie ponowny nawrót równi rzecznej. Poszczególne sukcesje są oddzielone powierzchniami nieciągłości (przeważnie erozyjnymi, jedynie spąg sukcesji 3 ma charakter odpowiednika powierzchni mogącej być korelatywną powierzchnią transgresji), które mogą stanowić regionalne powierzchnie korelacyjne (zwłaszcza dolne granice sukcesji 1, 3 i 5). Sukcesje o dolnych granicach erozyjnych mogą odpowiadać sekwencjom depozycyjnym. Porównania regionalne otworu wiertniczego Cianowice 2 z otworem Parkoszowice 58 BN położonym ok. 40 km na północny zachód skłaniają do uznania tych utworów wstępnie za jurę dolną (najprawdopodobniej pliensbach–toark), grubookruchowe utwory sukcesji 1 w spągu otworu mogą reprezentować także wiek późnotriasowy. Do czasu uzyskania bardziej precyzyjnych danych biostratygraficznych lub chemostratygraficznych nie można potwierdzić tego z całą pewnością ponad stwierdzenie, że są to utwory jurajskie starsze od keloweju.

EN

In the Cianowice 2 borehole (located in the vicinity of Kraków), straight on the erosional unconformity on the top of metamorphosed Neo-Proterozoic (Ediacaran) shales and below carbonate deposits of Callovian, 20 meters thick interval of siliciclastic rocks has been encountered. The siliciclastic rocks are composed of conglomerates, sandstones, mudstones and subordinate intercalations of coal, siderite and marls. Stratigraphical position of this interval can be inferred based on poorly-preserved miospore assemblage, spanning relatively long geological time (Jadwiga Ziaja, pers. comm.) – it can represent either Early or Middle Jurassic, or both of those epochs, while the lowermost coarse-grained package can be even of an older, i.e. Triassic age. The interval was subdivided into 5 well-distinguished sedimentary successions, separated by bounding surfaces, mostly of erosional character – only succession 3 starts with sharp lithological contrast between sandy deposits and overlying mudstones, which reflects flooding and rapid retrogradation (either lacustrine or lagoonal). All these bounding surfaces (particularly bottoms of successions 1, 3 and 5) are of regional correlative significance-erosional bounding surfaces can represent sequence boundaries, while bottom of the succession 3 can represent correlative surface of a transgression. In each succession, except for the lowermost one, subordinate fining-upward cycles are dominating. They represent diminishing-upward energy of transport. The succession 1 is composed of breccia and conglomerates with chaotic structure, indicative of mudflow – dominated fans, possibly passing into alluvial fans and back to the mudflow fan again in the top. There is a marked lithological contrast (possibly connected also with considerable hiatus) between the coarse-grained deposits of succession 1 and following successions built of fine-grained sandstones, siltstones, mudstones and claystones. The succession 2 is composed of five fining-upward cycles, indicative of fluvial environment (fluvial plain), with traces of plant vegetation. The succession 3 is entirely composed of mudstones of lacustrine origin, with numerous traces of plant vegetation, siderite concretions and bands and coals at the top. Successions 4 i 5 again contain typical fining-upward fluvial cycles with traces of plant vegetation. The overall profile shows peneplanation of a landscape and continuous diminishing of energy of sedimentary processes up to the top of succession 3 marked with coals. Then, fluvial sedimentation returned. Regional comparison of the Cianowice 2 borehole with borehole Parkoszowice 58 BN, located some 40 km to NW tends to suggest the Early Jurassic (most probably Pliensbachian–Toarcian) age of the profile (the lowermost coarse-grained part can be of a Triassic age), but until more reliable biostratigraphical or chemostratigraphical evidences are obtained, these more detailed interpretations of stratigraphical division remain tentative.

3

Biostratygrafia mikropaleontologiczna utworów kredy górnej i miocenu w wierceniu "Bibice" (okolice Krakowa)

Zapałowicz-Bilan B., Pilarz M., Machaniec E.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2/1

95-103

EN

Lower Campanian marls and marly opokas with cherts ("Bibice" borehole, Kraków vicinity) are rich in benthic forams (mainly Stensioeina and Gavelinella species) and rare planktic ones (Hedbergella). The overlying Miocene deposits (Kłodnik and Skawina beds), are developed as conglomerates (equivalent of fresh-water marls in Krakow region) which are completely devoid of microfossils, but younger clays are full of the Badenian forams.

4

Domy marzeń, zespoły mieszkaniowe - prezentacje

Seruga W.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2005

|

nr 3

4--58

5

Odkrywkowe górnictwo zwięzłych surowców skalnych okolic Krakowa - uwarunkowania sozologiczne

Pietrzyk-Sokulska E.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2001

|

T. 17, z. 3

35-52

PL

Odkrywkowe górnictwo zwięzłych surowców skalnych rozwijało się od dawna w okolicach Krakowa. Jest to obszar obejmujący wiele mezoregionów fizyczno-geograficznych (rys. 1), o skomplikowanej budowie geologicznej (rys. 2), urozmaiconej rzeźbie i walorach przyrodniczo-krajobrazowych. Jednocześnie obszar ten charakteryzuje się dużym skupieniem złóż i miejsc eksploatacji zwięzłych surowców skalnych reprezentowanych przez wapienie oraz skały pochodzenia wulkanicznego. Ich wydobycie ma wielowiekową tradycję, o czym świadczy duża liczba różnej wielkości kamieniołomów (tab. 1). Wydobywano w nich kopaliny, będące surowcem na potrzeby budownictwa, drogownictwa, przemysłu cementowo-wapienniczego oraz hutniczego, a także dla rolnictwa. Okolice Krakowa to także obszary o unikatowych walorach przyrodniczo-krajobrazowych objęte w 1981 r. różnymi formami prawnej ochrony (rys. 3). Wpływ działalności górniczej na środowisko uwidacznia się tutaj z większą niż gdzie indziej intensywnością i dlatego wymaga większej ostrożności przy jej prowadzeniu. Zakres i skala oddziaływania górnictwa zależą od czynników przyrodniczych, górniczych, społeczno-ekonomicznych, a także czasu trwania eksploatacji oraz kierunju rekultywacji i zagospodarowania wyrobisk po jej zakończeniu. W artykule przedstawiono wpływ eksploatacji zwięzłych surowców skalnych na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego na tle uwarunkowań sozologicznych. Podano także możliwości zagospodarowania wyrobisk poeksploatacyjnych, które minimalizują przekształcenia środowiska. Powstają jednocześnie w ich wyniku nowe formy antropogeniczne, mogące być dodatkowym walorem badanego obszaru.

EN

Open mining of hard-rocks has been performed in the vicinity of Cracow for a long period of time. Discussed teritory consist of several physico-geographical mesoregions (Fig. 1) that display complicated geological structure (Fig. 2), diversified relief as well as natural - landscape values. The Cracow region is also characterized by considerable concentration of hard- rock deposits as well as limestone and magmatic rock mining sites. The mining of these rocks has got a few century long tradition which has performed in a lot quarries of different dimensions (Tab. 1). The hard-rock deposits excavated in these quarries have been used in many branches of industry as well as in agriculture. In the vicinity of Cracow there are also the areas of unique natural landscape values which have been under different forms of legal protection since 1981 (Fig. 3). The open mining activity has influenced the environment in described region with larger intensity than elsewhere. Thus, the greater precautions should be undertaken during the course of mining. The range and scale of the exploitation effect depend on the environmental, mining and social-economic factors as well as on the course of reclamation and management of the workings after the closing up of the mining activity. Presented paper deals with the influence of the hard-rock mining on the particular components of the natural environment against the sozological conditions. Prospects of management of the post-exploited workings that minimaze environmental transformations are also discussed. New, antropogenic forms resulting from this management may also become an additional atraction of the region.

6

Mikrofauna górnej jury z odsłonięcia w Imbramowicach (Jura Krakowsko-Częstochowska)

Barwicz-Piskorz W.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2001

|

T. 27, z. 2--4

243-255

PL

W marglach górnej jury odsłoniętych w brzegu potoku Dłubnia znaleziono mikrofaunę złożoną z 42 gatunków otwornic oraz mikroszczątków innych organizmów. Otwornice reprezentowane są przez formy bentoniczne wapienne i nieliczne aglutynujące. Otwornice planktoniczne pojawiają się sporadycznie - tylko jeden gatunek. Pozycja stratygraficzna tych utworów została określona na podstawie składu zespołu mikrofauny i przez analogię do obszarów sąsiednich (wiercenie w Glanowie), z których znane są amonity, na poziom Idoceras planula. Wśród otwornic bentonicznych wyróżniono 12 morfogrup. Na podstawie obecności przedstawicieli poszczególnych morfogrup oraz ich liczebności podjęto próbę interpretacji warunków środowiska na dnie zbiornika górnojurajskiego - jest to środowisko szelfowe

EN

In the small outcrop of the Upper Jurassic marly sediments a rich assemblage of microfauna have been found. The microfaunal assemblage consists of 42 specimens of foraminifera and many debris of another fossils. The foraminiferal assemblage consists of benthic calcareous species and some arenaceous ones. Only one species of planktic foraminifera has been found. Sfratigraphical position of the sediments was settled as Idoceras planula Zone on the base of microfauna and similar Jurassic sediments from neighbourhood (Glanów borehole), which age was known. In the benthic foraminiferal assemblage 12 morphogroups have been distinquished. Interpretation of the paleoenvironment on the bottom of Upper Jurassic basin have been done. It was the shelf paleoenvironment condition

7

Badanie wodoprzepuszczalności lessów okolic Krakowa

Klimczyk J.

Czasopismo Techniczne. Budownictwo

|

1999

|

R. 96, z. 4-B

105--116

EN

Loess occupies all around Cracow countryside and is a main Quarternairy coverage. The paper presents the results of the opportunity to use loess soil for the land nivelation and tighteining of the background. When loess is as a local soil or a background layer, total or partial using of this material may decrease the cost of objekts' building very much.