Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ecological, landscape and social values of green spaces

Rybak-Niedziołka K., Myszka-Stąpór I.

Przestrzeń i Forma

|

2018

|

nr 36

219--232

EN

Allotment gardens are a unique phenomenon characteristic for the urbanistic structure of Polish cities. They played an important part in the post-war and socialist Poland. Currently, in line with the rise of pro-ecological trends, allotments tend to return to their previous functions. Their location, often in the central city areas, does influence the development of city greatly. Carried out studies indicate that allotments shape the value urban space favouring ecology and building social spaces.

PL

Ogródki działkowe są ewenementem charakterystycznym dla urbanistycznych struktur polskich miast. Odegrały bardzo istotną rolę w okresie powojennej i socjalistycznej Polski. Aktualnie, wraz z rodzącym się nurtem proekologicznym, ogrody działkowe powracają do dawnych funkcji. Ich lokalizacja, często w pobliżu obszarów centralnych, ma niebagatelny wpływ na miasto. Jak wynika z przeprowadzonych badań ogródki działkowe znacząco wpływają na kształtowanie wartościowej, współczesnej przestrzeni miejskiej, sprzyjając ekologii i budowaniu przestrzeni społecznych.

2

Selected Problems of Regulating Legal Status of Allotment Gardens on Example of city of Krakow

Trembecka A.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2018

|

Vol. 12, no. 2

101--110

PL

Rodzinne ogrody działkowe stanowią integralną część infrastruktury miejskiej, służącą działkowcom i mieszkańcom pobliskich terenów. W Krakowie funkcjonuje około 80 urządzonych i trwale zagospodarowanych ogrodów działkowych położonych na gruntach o różnym stanie prawnym, w tym stanowiących własność prywatną. Łączna powierzchnia ogrodów działkowych w Krakowie wynosi ponad 470 ha, co stanowi około 1,5% powierzchni miasta. Celem artykułu jest analiza struktury własności ogrodów działkowych w obrębie Krakowa, w poszczególnych jego dzielnicach, jak również analiza tytułów prawnych do nieruchomości, którymi dysponują stowarzyszenia ogrodowe. Efektem prowadzonych badań jest identyfikacja problemów występujących w praktyce w zakresie regulacji stanów prawnych gruntów zajętych pod rodzinne ogrody działkowe. Zdecydowana większość gruntów zajętych przez ogrody działkowe w Krakowie nie ma uregulowanego stanu prawnego, tj. stowarzyszenia ogrodowe nie legitymują się żadnym tytułem prawnym do zajmowanych przez ogrody gruntów. Nieuregulowana struktura własności gruntów zajętych przez ogrody działkowe powoduje roszczenia osób uprawnionych o wydanie gruntu, a w konsekwencji skutkuje likwidacją ogrodu działkowego. W publikacji omówiono regulacje prawne wprowadzone w 2013 r. umożliwiające uzyskanie tytułów prawnych do nieruchomości od lat zajmowanych przez rodzinne ogrody działkowe oraz kwestie związane z zakładaniem nowych ogrodów. Znowelizowane przepisy prawne nie rozwiązują jednak wielu problemów pojawiających się w praktyce, związanych m.in. ze strukturą własności gruntów zajętych pod ogrody, odpłatnością z tytułu użytkowania, roszczeniami byłych właścicieli o zwrot nieruchomości lub unieważnienie decyzji wywłaszczeniowych bądź zasiedzenia.

EN

Used by gardeners and residents of the surrounding area, allotment gardens are an integral part of the urban infrastructure. In Krakow, there are about 80 organized and permanently developed allotments located on the grounds with various legal statuses, including private property. The total area of allotment gardens in Krakow exceeds 470 ha of land, which represents approximately 1.5% of the city. The study aims to analyze the structure of the ownership of allotments within the Krakow area with regards to the individual districts of the city and to analyze the legal title to the real properties that are at the disposal of allotment associations. The result of the research is identifying the problems that occur in the practice in regards to the regulation of the legal status of the land acquired for allotment gardens. The vast majority of the land acquired for allotment gardens does not have a regulated legal status of the land, and the allotment society does not hold any title to the land occupied by the gardens. The undetermined structure of the ownership rights of the land acquired for allotment gardens gives rise to claims for the release of the property by those people entitled to it, consequently resulting in the liquidation of the allotment. The paper presents the regulations introduced in 2013 that enable us to obtain a legal title to a real property that has been occupied by allotment gardens for many years as well as the issues related to the establishment of new gardens. The amended regulations do not, however, solve the numerous problems arising in the practice related to the structure of ownership of the land occupied by gardens, payment for use, claims of former owners for restitution of the property, annulment of expropriation decisions, or acquisitive prescription (among others).

3

Ceramiczne zdobnictwo architektoniczne jako wyróżnik krajobrazu – studium przypadku rodzinnych ogrodów działkowych w Chodzieży

Dymek D., Bednorz L.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2016

|

nr 32

93--108

PL

Celem artykułu jest identyfikacja zdobnictwa architektonicznego rodzinnych ogrodów działkowych w Chodzieży jako wyróżnika ich krajobrazu. Badania dowiodły obecności ceramicznych detali architektonicznych w 4 z 9 zbadanych ogrodów działkowych, których historia jest ściśle związana z chodzieskimi zakładami porcelany. Obecnie podważa się wartość artystyczną i estetyczną ceramicznych mozaik, przez co znikają one z polskiego krajobrazu kulturowego. Istnieje realne ryzyko, że w ciągu najbliższych kilkunastu lat tradycja ceramicznej mozaiki całkowicie przeminie. W obliczu takich tendencji, szczególnie istotne jest dokumentowanie przykładów stosowania ceramiki w architekturze jako świadectwa historii polskiej architektury II połowy XX w. Stanowią one wyróżnik krajobrazu wielu miast związanych z przemysłem ceramicznym budujący tożsamość ich mieszkańców.

EN

The paper aims to identify architectural ornamentation of family allotment gardens in Chodzież as their distinguishing mark of landscape. The research have proven the presence of ceramic architectural details in 4 of 9 researched allotment gardens, whose history is closely linked to the porcelain fabric in Chodzież. Unfortunately, where there are undermining artistic and aesthetic value of ceramic mosaics, what causes that they disappear from the Polish cultural landscape. There is real danger that in the next few years, tradition of ceramic mosaics entirely fade away. In the view of such trends is particularly important to document the examples of using ceramic in architecture as a testimony of Polish architecture history from the second half of the twentieth century. They are landscape differentiators of cities associated with ceramic industry, which build identity of their dwellers.

4

The valuation of ecosystem services for the sake of revitalization processes

Bernaciak A.

Ekonomia i Środowisko

|

2016

|

nr 4

122--132

EN

The valuation of urban ecosystem services may be a valuable diagnostic tool for programming revitalization processes. At the same time, the specific nature of these processes and a multitude of their aspects, thus, a high cost of implementing them (as it involves extended social research, field studies, etc.), make it unjustifiable to undertake yet another environmental diagnosis due to financial and time reasons. It would thus seem reasonable to include such issues in the situations when it is possible to use data from other studies and analyses carried out in a given area or comparable data from other spatial units. Such an approach is illustrated by the case of programming the revitalization of a part of Osiedle Grunwaldzkie (Grunwaldzkie housing estate) in Gniezno. The valuation of different forms of ecosystem existing there was based on comparable results of survey made in different parts of Gniezno.

PL

Wycena świadczeń ekosystemów miejskich może stać się elementem ewaluacji działań strategicznych i planistycznych w miastach. Szczególnie wartościowa wydaje się w odniesieniu do procesów rewitalizacji przestrzeni. Specyfika procesu odnowy przestrzeni miejskiej, połączonej z szerokim spektrum interwencji społeczno- ekonomicznej, umożliwia wykorzystanie co najmniej kilku metod wyceny świadczeń. Zdecydowanie mniej kosztowne wydaje się jednak posługiwanie się wynikami badań prowadzonych dla innych potrzeb lub adaptowanie wyników z innych jednostek przestrzennych. Jako przykład praktycznego zastosowania zaprezentowano ewaluację świadczeń dla terenów zieleni poddawanych rewitalizacji w Gnieźnie.

5

Historical allotment gardens in Wrocław - the need to protection

Kononowicz W., Gryniewicz-Balińska K.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2016

|

No. 21(2)

43--52

EN

Since about the mid-nineteenth century, together with the changing socio-economic situation, different types of allotments appeared in Wrocław. Initially, they were rented gardens, gardens for the poor or for factory workers. At the beginning of the twentieth century, school gardens and the so called Schreber gardens with a large common square were set up as part of Dr. Schreber's educational health program. In 1914-1918, “war” vegetable gardens were commonly cultivated. In the 1920s allotment gardens began to be systematically introduced to the city plan as permanent, purposefully designed elements of urban greenery. They were often designed together with urban parks, or so called “Folk Parks” of a recreational and sport character. In the 1930s, during the economic crisis, allotments with garden houses were adapted for the unemployed and the homeless to live in. Wrocław allotment gardens have undeniable historical, social, recreational, economic and compositional value. These gardens are a cultural heritage that should be protected. In Western Europe we are witnessing a renaissance of the idea of allotments, while in Poland - a tendency to eliminate them from urban landscapes.

PL

Od około połowy XIX wieku, wraz ze zmianami sytuacji społeczno-gospodarczej, pojawiały się we Wrocławiu różne typy ogródków działkowych. Początkowo były to ogródki: dla biednych, czynszowe i przyzakładowe. Z początkiem XX w., w ramach realizacji programu wychowawczo - zdrowotnego dra Schrebera, zakładano ogrody szreberowskie z dużym wspólnym placem, jak również ogródki szkolne. W latach 1914-1918 rozpowszechniły się wojenne ogródki warzywne. W 20. latach XX w. Zaczęto systemowo wprowadzać ogrody działkowe do planu miasta jako stałe, świadomie projektowane elementy miejskiej zieleni. Często projektowano je w powiązaniu z parkami miejskimi, bądź tzw. Parkami Ludowymi o charakterze rekreacyjno - sportowym. W latach 30. XX w., w dobie kryzysu gospodarczego, zakładano tzw. osiedla działkowe z altanami mieszkalnymi dla bezrobotnych i bezdomnych. Wrocławskie ogrody działkowe mają niezaprzeczalne walory historyczne, społeczne, rekreacyjne i gospodarcze oraz kompozycyjne. Założenia te stanowią dziedzictwo kulturowe które powinno podlegać ochronie. W krajach Europy Zachodniej obserwujemy renesans idei ogrodów działkowych, natomiast w Polsce tendencję do rugowania ich z pejzażu miasta.

6

Fenomen "sztucznie" użytkowanych działek jako konsekwencja wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2012 roku

Dymek D.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2015

|

nr 29

135--142

PL

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 lipca 2012 r. orzekł o niekonstytucyjności ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych. W związku z czym konieczne było opracowanie nowego aktu prawnego. Mimo, że Trybunał nie zakwestionował potrzeby istnienia ogrodnictwa działkowego w Polsce to obawiano się, że nowa ustawa będzie zawierać przepisy dążące do likwidacji ogrodów działkowych. Strach ten negatywnie wpłynął na kondycję i estetykę ogrodów działkowych. Badania dowiodły, że ograniczono do minimum nakłady finansowe przeznaczane na użytkowanie działek. Wstrzymywano prace remontowe, czy nowe inwestycje. Niepewna sytuacja prawna miała również negatywny wpływ na zieleń. Wizja wysokich odszkodowań spowodowała "sztuczne trzymanie" oraz nabywanie działek przez osoby niezainteresowane ich użytkowaniem. Praca ma na celu przedstawienie konsekwencji niepewnej sytuacji prawnej ogrodów działkowych po wyroku Trybunału.

EN

The Constitutional Court's judgment of 11 July 2012, ruled on the unconstitutionality of the Act of 8 July 2005 of family allotment gardens. Because of that, it was necessary to develop a new law. Although the Court didn’t question existence need of allotment gardening in Poland, it was feared that the new law will include the regulations endeavoring to liquidation of allotment gardens. This fear had negative impact on condition and esthetics of allotment gardens. The research proved that, financial outlays, allocated for the using of plots, were reduced to minimum. Also repair works and new investments were withheld. The uncertain legal situation had also negative impact on allotment greenery. The vision of high compensations caused "artificial holding" and acquiring plots by persons who weren't interested in using of these plots. The work aims to present the consequences of the uncertain legal situation of family allotment gardens after the Constitutional Court's judgment.

7

Ocena ryzyka zdrowotnego ogrodów działkowych Wrocławia

Kubicz J.

Ekonomia i Środowisko

|

2014

|

nr 1

154--163

PL

Ogrody pracownicze lub rodzinne, zwane potocznie działkami lub ogrodami działkowymi, są bardzo popularnym miejscem wypoczynku i rekreacji mieszkańców miast. Niejednokrotnie wykorzystywane są także w amatorskiej uprawie warzyw i owoców. Z uwagi na spełniane funkcje powinny być zlokalizowane na obszarach wolnych od zanieczyszczeń powietrza, gleb oraz wód gruntowych. Niestety, w większości polskich aglomeracji ogrody działkowe są rozmieszczone w okolicach zakładów przemysłowych, tras komunikacyjnych oraz na terenach poddanych rekultywacji, gdzie często obserwuje się zanieczyszczenie metalami ciężkimi i innymi substancjami.

EN

The paper assesses the human health risk for users of allotment gardens in Wrocław. The assessment is made on the basis of heavy metals (Cd, Cu, Zn) hazard. It takes the two main routes of exposure into account: accidental ingestion of contaminated soil and dermal contact with contaminated soil. Attention was focused on recreational scenario of hazard. The methods used have been recommended by the US Environmental Protection Agency. Results of the analysis show the highest value of the hazard index can be observed for children, in the allotment gardens located in Wroclaw – Grabiszyn, in the area of environmental impact of Hutmen factory.

8

Usługi ekosystemów w praktyce a ogrody działkowe

Kronenberg J., Bergier T., Lisicki P.

Przegląd Komunalny

|

2013

|

nr 8

53--56

PL

Toczone w Polsce dyskusje na temat przyszłości ogrodów działkowych wyraźnie wskazują na potrzebę nowego spojrzenia na przyrodę w miastach. Potwierdza to również przeprowadzone przez Fundację Sendzimira badanie dotyczące barier dla zachowania drzew w polskich miastach. W obu przypadkach (ogrodów działkowych i drzew), a także w stosunku do innych komponentów przyrody w mieście widoczny jest brak zrozumienia szerszych korzyści, jakie zapewniają one ogółowi mieszkańców.

9

Parki alternatywą dla działek?

Kosmala M.

Przegląd Komunalny

|

2013

|

nr 8

57--60

PL

W Polsce ogrody działkowe nierzadko postrzegane są jako relikty minionej epoki, co sprawia, że lekceważy się ich rolę w strukturze społecznej miasta. Tymczasem w krajach bogatszych, w których narodziła się idea rodzinnych ogrodów działkowych, takich jak Anglia lub Niemcy, podkreśla się przede wszystkim ich pozytywny wpływ na integrację społeczną i stan zdrowotny użytkowników. W państwach zachodnich ogrodnictwo działkowe staje się modne i pożądane przez władze samorządowe miast.

10

Wybrane problemy geodezyjno-prawne w gospodarce nieruchomościami zajętymi pod rodzinne ogrody działkowe

Cienciała A.

Przegląd Geodezyjny

|

2013

|

R. 85, nr 8

10--14

11

Uwagi o architekturze ogrodów działkowych

Romanowski H.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 6-A

277--282

PL

Ogrody działkowe stanowią istotny składnik terenów zielonych oraz terenów rekreacyjnych. W Polsce jest około 965 tysięcy zagospodarowanych działek. Zdecydowana większość położona jest w miastach. Polski Związek Działkowców zarządza prawie 5000 ogrodami działkowymi, zajmującymi powierzchnię 44 tysięcy ha. Regulamin ROD określa zasady dotyczące zagospodarowania i użytkowania działki, ale są to kryteria wyłącznie ilościowe dotyczące wielkości obiektów i ogólnikowe pod względem kryteriów funkcjonalnych i estetycznych. Prowadzi to do ogromnej dowolności zagospodarowania działek, a zwłaszcza budowy altan bez zwracania uwagi na układ przestrzenny i sąsiedztwo. Istnieją też znaczne zaszłości z okresu, gdy dostęp do materiałów budowlanych był utrudniony. Dla porównania przedstawiono sytuację architektury ogrodów działkowych w innych krajach.

EN

Allotment gardens are an important part of green areas and recreational areas. In Poland there are about 965 thousand cultivated plots. Most of them are located within cities. The Polish Alottment Society manages nearly 5000 allotment gardens occupying 44 thousand ha. The Statute of Family Gardens determines the rules of cultivation and usage of plots, there are only quantitative criteria, limiting the size of allotment chalets, and vague in terms of functional and aesthetic criteria. This leeds to huge freedom in plots development, in particular the construction of chalets, without paying attention to the spatial arrangement and neighborhood. There is also some ballast of the period, when the access to building materials was difficult. For comparison, the situation of allotment gardens architecture in other countries.

12

Renesans miejskich ogrodów użytkowych

Asanowicz K.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 8-A

223--230

PL

W ostatnim czasie obserwujemy ponowne zainteresowanie ogrodami użytkowymi. W referacie omówione są działania ruchu Urban Farmers, którego celem jest nauczenie mieszkańców miast uprawy żywności w miejskich ogrodach użytkowych oraz to, jak dbać o krajobraz miejsca zamieszkania w sposób przyjazny dla środowiska. Zaprezentowano dwa projekty ogrodów tymczasowych: Bruggen naar Rabot w Gandawie i Prinzessinnengarten na Moritzplatz w Berlinie, które są jednym z elementów poprawy jakości przestrzeni miejskich. Przedstawiono również dwie inicjatywy organizacji ogrodów na dachach budynków: Schieblock w Rotterdamie oraz Brooklyn Grange w Nowym Jorku.

EN

In the recent years we have seen a growing interest in utilitarian gardens. This paper gives an overview of the activities of the Urban Farmers movement, which aims to educate city residents in growing food in urban utilitarian gardens and in taking care for their neighbourhood landscape in an environmentally-friendly way. Two temporary gardens designs, which form a part in the quality improvement of urban areas, are then presented: Bruggen naar Rabot in Ghent and Prinzessinnengarten at Moritzplatz, Berlin. Finally, two initiatives to create roof gardens in Schieblock, Rotterdam and Brooklyn Grange, New York are discussed.

13

Ocena stanu środowiska glebowego ogrodów działkowych z terenów o różnym oddziaływaniu antropopresji poprzez badanie aktywności fosfataz

Bielińska E. J., Baranowska E., Jędruch M., Gostkowska K.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Nr 13

26-28

14

Heavy Metal Content in the Soil and Lettuce from Selected Allotment Gardens in Białystok

Skorbiłowicz E., Skorbiłowicz M.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2003

|

Vol. 10, nr 9

947-956

EN

Most of studied soils were polluted with zinc, and only some of them with copper, cadmium and nickel. Lettuce leaves contained excessive level of lead, cadmium, chromium and zinc in relation to their admissible contents in food. Besides soil, pollution from high intensity traffic and rainfalls could be the sources of excessive concentrations of heavy metals in analysed plants.

PL

Większość badanych gleb była zanieczyszczona cynkiem, a tylko niektóre miedzią, kadmem i niklem. Liście sałaty zawierały nadmierne ilości ołowiu, kadmu, chromu i cynku w stosunku do ich dopuszczalnych zawartości w żywności. Źródłem nadmiernych zawartości metali ciężkich w analizowanych roślinach oprócz gleby mogły być zanieczyszczenia pochodzące przede wszystkim z ulic o dużym natężeniu ruchu samochodowego, a także z opadów atmosferycznych

15

Metale ciężkie w glebach wybranych ogrodów działkowych w mieście Opolu

Wacławek W., Moćko A.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2002

|

R. 7, NR 1-2

99--102

PL

Przedstawiono zawartość metali ciężkich (Cu, Zn, Pb, Cd i Ni) w glebach pobranych z dwóch kompleksów ogrodów działkowych w mieście Opolu. Analizowano zależności pomiędzy zawartością metali ciężkich w glebie a wybranymi właściwościami fizykochemicznymi gleby. Badane gleby zanieczyszczone były kadmem, cynkiem i ołowiem. Na podstawie analizy statystycznej wyników stwierdzono istnienie korelacji pomiędzy zawartością metali ciężkich a ilością substancji organicznej i części spławialnych w glebie.

EN

Heavy metals (Cu, Zn, Pb, Cd and Ni) contents in the soils sampled from garden allotments in Opole town. Relationship between heavy metals concentrations in the soil samples and physicochemical soil properties were analysed. Examined soils were contaminated with cadmium, zinc and lead. On the basis of statistical analysis (linear regression was used) correlations between heavy metals content and amount of the organic substance and fine fraction were found.

16

Relationships between heavy metal contents in the soils of garden allotments and some physico-chemical parametrs of the soil

Wacławek W., Moćko A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2001

|

Vol. 8, nr 12

1277-1281

EN

The content of heavy metals in the soil is a significant criterion of its ecological state. In this paper, the evaluation of the degree of heavy metals accumulation in the soils of garden allotments located in Głubczyce, Opole, Poland was carried out. The soils were weakly contaminated with copper, cadmium and zinc; the values given by the appropriate National Standards were slightly exceeded. However, the data for nickel and lead showed that these were within the limits. The statistically significant relationships between the heavy metals contents and some physico-chemical properties of tested soils were found.

PL

Zawartość metali ciężkich w glebach jest istotnym kryterium oceny ich stanu ekologicznego. W tej pracy dokonano oceny stopnia akumulacji metali ciężkich w glebach pochodzących z ogrodów działkowych miasta Głubczyce. Zawartości metali ciężkich zastały porównane z obowiązującymi normami. Stwierdzono słabe zanieczyszczenie gleb miedzią, kadmem i cynkiem (stężenia ich przekroczyły nieznacznie poziom naturalnego tła). W przypadku niklu i ołowiu nie zaobserwowano przekroczeń dopuszczalnych norm. Stwierdzono istotne statystycznie zależności pomiędzy zawartością metali ciężkich w glebie a jej niektórymi parametrami fizykochemicznymi.

17

Zanieczyszczenia gleb i roślin uprawnych ogrodów działkowych oraz roślin dziko rosnących miasta Opola w rok po powodzi

Wacławek W., Bożym M., Jagiełło A., Moćko A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2000

|

Vol. 7, nr 8-9

915-927

PL

Przedstawiono wyniki badań nad zanieczyszczeniem gleb i roślin metalami ciężkimi oraz innymi jonami nieorganicznymi terenów Opola, które objęła powódź w roku 1997. Miejsce poboru prób stanowiły ogrody działkowe "Odra" i "Szaniec", usytuowane na lewym brzegu rzeki Odry, Wyspę Bolko i Zaodrze oraz tereny nie zalane. Zagrożenie wynikające ze skażenia tych obszarów było bardzo duże. Badania przeprowadzono w rok po powodzi, wyniki porównano z danymi literaturowymi, otrzymanymi ze Stacji Chemiczno-Rolniczej oraz wynikami własnymi uzyskanymi z badań terenów nie objętych powodzią.

EN

The work presents the results of research concerning contamination of soil and plants with heavy metaIs and other inorganic ions in the areas of Opole flooded in 1997. The sampIes were taken in "Odra" and "Szaniec" allotments situated on the western bank of Odra River, Bolko Island, Zaodrze and areas not affected by flood. The danger resulting from contamination of this region was very large. The research had been done a year after the flood. The effects were compared with literature data, the assessments gathered by Provincial Chemical-Agricultural Centre, and with our own results from the research carried out on the areas not affected by flood.

18

Określanie stopnia zanieczyszczenia warzyw uprawianych na terenie ogrodów działkowych Strzelec Opolskich

Wacławek W., Jagiełło A., Bożym M., Bratek A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2000

|

Vol. 7, nr 8-9

941-951

PL

Zbadano zanieczyszczenia chemiczne warzyw pochodzących z ogrodów działkowych zlokalizowanych w Strzelcach Opolskich. Celem pracy było określenie jakości zdrowotnej warzyw na podstawie badania zawartości azotanów(III) i azotanów(V) oraz metali ciężkich. Wzięto pod uwagę wpływ emisji zanieczyszczeń pochodzących z pobliskich zakładów przemysłowych (głównie Cementownia Strzelce Opolskie), jak również wpływ emisji zanieczyszczeń pochodzących z tras komunikacyjnych (zwłaszcza trasy E-40). Określono także zmiany w składzie warzyw zachodzące w okresie wegetacyjnym oraz w różnych częściach roślin.Wyniki analiz porównano z wynikami analiz gleby oraz obowiązującymi w Polsce normami.

EN

Problems of chemical pollution of vegetables were researched. Vegetable came from allotment gardens located in Strzelce Opolskie (Opole province). The aim of this study was researching wholesome quality of vegetables on the grounds of nitrite, nitrate and heavy metal contents in plants, which have been grown in the allotment gardens. Contaminating emission, which was taken into consideration, originated from industrial plants (mostly from Cement Plant "Strzelce Opolskie"). Pollution comming from traffic routes was also taken into account (most of all from the fast road: E-40). Variations of contaminant concentrations during vegetation of vegetables and in different parts of plants were analysed. The results of analysis were compared with soil analysis data and with the appriopriate Polish Standards.

19

Ocena stopnia zanieczyszczenia chemicznego gleb i wybranych warzyw z ogródków działkowych Krapkowic (woj. opolskie)

Wacławek W., Bożym M., Moćko A., Kwak A., Jagiełło A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2000

|

Vol. 7, nr 8-9

929-939

PL

Podjęto próbę oceny zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi oraz azotanami(V) na terenie ogrodów działkowych Krapkowic. Badania dotyczyły dwóch kompleksów działkowych: "Papiernik" i "Kościuszko", które są usytuowane w pobliżu dużych zakładów przemysłowych, mianowicie Zakładów Papierniczych ("Papiernik") i Zakładów Obuwniczych "Otmęt" ("Kościuszko"). Ponadto dla badanych gleb oznaczono następujące parametry agrotechniczne: skład granulometryczny, pH, węgiel organiczny, azot ogólny i mineralny.Podczas poboru próbek warzyw brano pod uwagę takie czynniki, jak: okres wegetacji, miejsce wzrostu warzyw, odległość od tras komunikacyjnych i obiektów przemysłowych, rodzaj gleb, jej pH oraz intensywność oświetlenia. Czynniki te mogą wpływać na kumulację badanych związków w roślinach. Wyniki analiz pokazały istnienie dużego skażenia środowiska w Krapkowicach głównie metalami ciężkimi. Należy więc podjąć odpowiednie kroki w celu ograniczenia zanieczyszczeń warzyw, np. częste wapnowanie, ograniczenie uprawy warzyw łatwo kumulujących zanieczyszczenia, ograniczenie intensywności nawożenia gleb nawozami mineralnymi na korzyść organicznych.

EN

The results obtained for heavy metals and nitrates concentration determined in soil and vegetables taken from allotments in Krapkowice are presented. Investigation was conducted in the "Papiernik" and "Kościuszko" garden allotments, which were situated near industrial plants: paper industry and footwear industry. Agronomic parameters of the soiIs were also analysed: grain composition, pH, organic carbon, total and mineral nitrogen. The following conditions were taken into consideration during the vegetables sampling: vegetation period, place of the vegetables were grown, distance from roads and industrial plants, type of soil, pH and intensity of day light. The results show environmental contamination in Krapkowice " especially by heavy metals. In order to limit the vegetable contamination it is necessary to take into consideration: soil liming, limitation of cultivation of vegetables, which show abiIity to concentrate the contaminants, limitation of using chemical fertilizer (organic manure is better).

20

Stężenia metali ciężkich w glebach i wybranych warzywach w krakowskich ogrodach działkowych - wyniki 15-letnich badań.

Godzik B.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

1999

|

Vol. 6, nr 5-6

409-417

PL

W latach 1984-1998 w glebie i warzywach uprawianych w ogrodach działkowych w Krakowie określano stężenia siedmiu metali ciężkich (Cd, Pb, Zn, Cu, Cr, Ni, Fe). Stężenia metali były zróżnicowane w zależności od gatunków roślin i zmieniały się w poszczególnych latach: najwyższe stężenia notowano w warzywach w latach osiemdziesiątych, a znacznie niższe w dziewięćdziesiątych. Nadziemne części roślin zawierały więcej metali niż jadalne, podziemne części warzyw. Najwięcej metali akumulowała sałata. Stwierdzono większe stężenia kadmu w glebach i warzywach w ogrodach położonych w zachodniej części Krakowa, ołowiu w centrum, a cynku we wschodniej części miasta.

EN

The concentration of heavy metals (Cd, Pb, Zn, Cu, Cr, Ni, Fe) in the soils and vegetables in the allotments gardens of the Kraków agglomeration in the period of 1984-1998 were determined. Heavy metal concentartion in vegetables varied within the species and years with higher value in the 80-ties than in the 90-ties. Leaves of lettuce and parsley were the most effective accumulators of metals, whereas parsley as well as carrot roots were found to be the lowest. In garden located in the western part of Kraków agglomeration soils and vegetables were more contaminated with Cd, wheras with lead in the centre, and with zinc in the eastern part of the city.