Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przestrzenne zróżnicowanie odnawialności zasobów wód podziemnych zlewni Biebrzy w świetle ich oceny metodami deterministyczną i losową

Śmietański Lech, Filar Sławomir, Przytuła Elżbieta, Starościak Aneta, Szydło Magdalena

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 476, Hydrogeologia z. 17

123--131

PL

Autorzy przeanalizowali zagadnienie wpływu niepewności danych na wynik obliczeń przestrzennego zróżnicowania odnawialności zasobów wód podziemnych zlewni Biebrzy. Do przeprowadzenia obliczeń zastosowano formułę przekształcenia stałoobjętościowego. Danymi wejściowymi były wartości odpływu podziemnego i czynników wagowych w postaci litologii utworów powierzchniowych i średniego rocznego opadu. Obliczenia wykonano w wersji deterministycznej bez elementu niepewności danych i w wersji losowej z uwzględnieniem niepewności. Wynik obliczeń wskazuje na wyraźny wpływ niepewności danych na obliczone przestrzenne zróżnicowanie odnawialności zasobów wód podziemnych w granicach poszczególnych wydzieleń geologicznych w zlewni Biebrzy.

EN

Authors are considering the issue of data uncertainty effect on the outcome of calculations of the spatial diversity of groundwater renewability in the Biebrza river catchment. The constant volume transformation algorithm was used for the calculations. The input data were the values of underground runoff and the weight factors: surface lithology and mean annual precipitation. The calculations were deterministic without data uncertainty and probabilistic with data uncertainty. The results show significant influence of data uncertainty on the image of groundwater renewability in surface geological units of the Biebrza River catchment.

2

Zastosowanie przekształcenia stałoobjętościowego do oceny odnawialności zasobów wód podziemnych wschodniej części Pojezierza Pomorskiego

Śmietański L.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 451 Hydrogeologia z. 13

227--234

PL

Artykuł przedstawia zastosowanie algorytmu przekształcenia stałoobjętościowego do obliczenia rozkładu średniej z wielolecia infiltracji efektywnej, generującej odpływ podziemny do rzek o znanej średniej z wielolecia wartości. U podstawy tego sposobu liczenia leży założenie równości pomiędzy tak rozumianą infiltracją a tym odpływem podziemnym dla danego obszaru bilansowego. W prezentowanym przykładzie dystrybucja infiltracji jest sterowana rozkładem litologii utworów powierzchniowych oraz średnim rocznym opadem, które mają w prezentowanej metodzie obliczeniowej sens funkcji wagowych. Przedstawiony wynik przykładowych obliczeń to rozkład infiltracji efektywnej we wschodniej części Pojezierza Pomorskiego. W granicach każdego z siedemnastu obszarów bilansowych w tym regionie całkowita wartość infiltracji efektywnej, o obliczonym rozkładzie, równa jest wartości oszacowanego uprzednio odpływu podziemnego do rzek.

EN

The paper presents the constant volume transformation algorithm allowing to calculate the distribution of the long term mean groundwater recharge which generates the groundwater runoff with the known long term mean value. The algorithm is based on the assumption of the equality between this recharge and this groundwater runoff for the given budget area. In this case study the recharge is governed by the distribution of the surface lithology and long term mean precipitation both having the status of weight functions. The outcome of the calculations is the distribution of the recharge in the eastern part of the Pomeranian Lake District in Poland. Within the boundaries of each of the 17 budget areas the total value of the recharge is equal to the groundwater runoff value assessed prior to the calculations.

3

Odnawialność zasobów gazu ziemnego na przykładzie złoża metanu wolnego KWK "Silesia"

Kędzior S., Wątor L.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2002

|

R. 44, nr 2-3

73-78

PL

Złoże helonośne metanu wolnego KWK "Silesia" eksploatowane było w latach 1964-1971. W tym czasie wyeksploatowano ok. 11 mln m3 metanu. Eksploatacji zaprzestano z powodu spadku ciśnienia i wydajności oraz wyczerpania zasobów gazu. Skałą zbiornikową gazu (metanu) były porowate piaskowce warstw łaziskich zalegające w obrębie wypiętrzenia strukturalnego stropu węglonośnego karbonu górnego. Wieloletnia eksploatacja węgla kamiennego prowadzona w obrębie warstw łaziskich spowodowała drenaż górotworu. Doprowadziło to do obniżenia zwierciadła statycznego wód karbońskich o ok. 100-350 m. Desorbujący metan z pokładów, wskutek eksploatacji węgla, miał dogodne warunki akumulacji w osuszonych piaskowcach łaziskich. W tej sytuacji, w 1997 roku, powrócono do zagadnienia gospodarczego wykorzystania tego gazu, rozpoczynając próbną jego eksploatacje. Wyniki testu produkcyjnego prowadzonego w latach 1997-1999 w 8 otworach powierzchni, w trakcie którego ujęto ponad 2 mln m3 gazu, pozwoliły na obliczenie jego zasobów wydobywalnych oraz określenie warunków eksploatacji. Zasoby bilansowe wynoszą obecnie 40,8 mln Nm3 CH4, z czego wydobywalne 22,7 mln Nm3 CH4. Eksploatacja metanu wolnego prowadzona jest od 1.09.2000 roku. W złożu metanu wolnego KWK "Silesia" doszło do odnowienia zasobów, spowodowanego eksploatacją górniczą węgla. Tradycyjne złoża ropy naftowej i gazu ziemnego uznawane są za nieodnawialne. Problem ten nabiera jednak innego znaczenia w przypadku prowadzenia w pobliżu tych złóż eksploatacji górniczej węgla kamiennego z metanonośnych pokładów. Złoża "odnawialnego" metanu wolnego nie zostały jak dotąd przewidziane w zalecanych kryteriach bilansowości kopalin. Wypracowanie takich kryteriów mogło by być pomocne przy dokumentowaniu tego typu złóż zalegających w formacjach węglonośnych.

EN

The "Silesia" helium-bearing free methane resource was first exploited in 1964-1971. About 11 million m3 of methane were taken in that time. The exploitation was given up because of pressure and yield drop and the reserves exhaustion. The gas (methane) reservoir rock was the porous sandstones of Laziska beds, lying within the structural elevation of the roof of coal-bearing Upper Carboniferous system. The coal mining exploitation has been done for many years within Laziska beds. It caused a drainage of the rock mass. The result of it was about 100-350 m depression of Carboniferous groundwater level. As a result of the coal mining, desorbing methane from the coal-seams, had a convenient conditions in order to accumulate in the dried Laziska sandstones. Because of it, in 1997 the experimental exploitation of the methane was begun. In 1997-1999 the test exploitation was made in eight bore-holes. Over 2 million m3 of gas were taken and the recoverable reserves were estimated during the test. The economic reserves of the gas (methane) amount 40,8 milion Nm3, the recoverable reserves (as a part of the economic reserves) 22,7 million Nm3. The exploitation of free methane has lasted since Spetember 2000. In "Silesia" free methane resource, the reserves of gas were renewed. The oil and gas reserves are assented to be nonrenewable. This problem seems to be quite different to the resources exploited near coal mining from methane-bearing seams. There are no economic criteria (cut off grade) for the resources of "renewable" free methane. The assessment of the criteria could be helpful in identification of free gas resources occurring in the coal-bearing formations.