Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Komputery i odkrycie naukowe

Wiśniewski W.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2013

|

Nr 3

25--31

PL

Zwolennicy tradycyjnej filozofii nauki opowiadali się za wprowadzeniem rozróżnienia na kontekst odkrycia i kontekst uzasadniania, czyniąc ten ostatni jedynym właściwym przedmiotem filozoficznej refleksji. Wielu badaczy nie zgadzało się z tym rozstrzygnięciem. Niektórzy z nich podjęli wysiłki opracowania normatywnej teorii odkrycia naukowego. Dzięki zastosowaniu zaawansowanych maszyn liczących starano się stworzyć program komputerowy generujący odkrycia naukowe. Doprowadziło to do powstania odrębnej dziedziny nauki – teorii odkryć maszynowych – czerpiącej z dorobku psychologii rozwiązywania problemów i badań nad sztuczną inteligencją. Celem pracy jest dowiedzenie, że żadna z prób oparcia odkrycia naukowego o procedury stosowane przez komputery jest nierealizowalna z przyczyn logicznych. W poniższej pracy przedstawiono historyczny proces, który doprowadził do wyodrębnienia się kontekstów odkrycia i uzasadnienia oraz wskazano badaczy i nurty, które sprzeciwiły się podziałowi na kontekst odkrycia i kontekst uzasadnienia. Następnie nakreślona została teoria odkryć maszynowych, której autorzy podjęli się próby skonstruowania programu komputerowego generującego odkrycia naukowe. Artykuł wieńczy przybliżenie racji logicznych, które czyniły ich starania niemożliwymi do zrealizowania. W toku badań wykazano, że istnieją przekonujące racje logiczne, by uznać, że algorytmizacja odkrycia naukowego nie jest programem badawczym, którego cele mogły być osiągnięte. Przybliżono szereg racji odwołujących się do natury poznania komputerowego, które czynią nadzieje badaczy na sukces programu płonnymi. Poznanie komputerowe ma charakter dedukcyjny, jest treściowo puste, ponieważ nie może dostarczyć żadnej nowej wiedzy. Chociaż wykorzystanie komputerów w pracy badawczej wydaje się decyzją słuszną, albowiem poprzez możliwości analizy ogromnej liczby danych otwierają przed naukowcami zupełnie nowe możliwości, maszyny liczące nie zastąpią naukowców całkowicie. Niezależnie od postępu technologicznego natura poznania komputerowego sprawia, że odkrycie naukowe będzie wymagało ludzkiej interwencji, a wszelkie próby redukcji odkrycia do czynności właściwych komputerom są skazane na niepowodzenie.

EN

Adherents of traditional philosophy of science supported the distinction between context of discovery and context of justification, making the latter the only actual subject of philosophical inquiry. Many scientists did not follow this conclusion. Some of them tried to construct normative theory of scientific discovery. Due to application of advanced computing machines, they endeavoured constructing a computer programme as it would be able to generate scientific discoveries. It led to the emergence of separate scientific discipline – a theory of machine discovery that was based on the work of psychology of problem solving as well as artificial intelligence. The goal of the paper is to present argumentation in favour of the view that none of the attempts of reducing scientific inquiry to computation can succeed due to logical purposes. The paper shows the historical process that led to the distinction of context of discovery and context of justification as well as indicates the scientists and trends that objected such a distinction. Subsequently, the paper presents the theory of machine discovery, which authors tried to construct a computer program that would generate scientific discoveries. Last part of the material is dedicated to logical arguments that make such attempts unable to succeed. The inquiry showed that there are logical arguments to state that the algorythmization of scientific discovery is not possible. The paper delivers argumentation, derived from the nature of machine cognition that makes such attempts impossible to succeed. Machine cognition is deductive, without reference to any subject, has no content and can be reduced to the data given to the input of the system. While using the computers in scientific inquiry seems to be a reasonable decision, because of the possibility of analysing great sets of data what opens new possibilities to scientists, the computers will never be a substitute for human beings. Regardless of the technical development, the nature of machine cognition makes scientific discovery dependent on human intervention. All attempts of reducing discovery to computing procedure cannot, necessarily, succeed.

2

Polimer sprzed 3000 lat

Huszał S., Golimowski J.

Analityka : nauka i praktyka

|

2003

|

nr 4

33--36

PL

Pierwsze doniesienia hiszpańskich misjonarzy mówiły o wytwarzaniu przez miejscowych Indian piłek poprzez zmieszanie mleczka zebranego z pewnego gatunku drzew z sokiem z pnączy roślin o białych kwiatach, a następnie ogrzewaniu tej mieszaniny i ręcznym formowaniu kształtów z powstałej masy.

3

Patent na życie

Konstańczak S.

Problemy Ekologii

|

2002

|

R. 6, nr 5

209-213

PL

Artykuł omawia sporne kwestie dotyczące problemu własności oraz ochrony prawnej odkryć dokonanych przez nauki biologiczne. Historia patentowania żywych organizmów ma już długi rodowód. Pierwszą próbę podjął jeszcze w 1873 r. Ludwik Pasteur, który wystąpił w USA z wnioskiem o opatentowanie drożdży używanych przez francuskich winiarzy do wyrobu win. W 1981 r. hinduski mikrobiolog Ananda Chakrabarty, pracujący na rzecz General Electric Company jako pierwszy otrzymał patent na zmodyfikowaną genetycznie bakterię, zdolną do pochłaniania i rozkładu substancji ropopochodnych. Podstawą tej decyzji było przekonanie, iż wszystko, co jest dziełem człowieka, może podlegać opatentowaniu. W sensie prawnym wynalazki biotechnologiczne zostały zrównane z technicznymi, co stwarza możliwość ich patentowania na tej samej drodze, jak każdego innego odkrycia. Możliwość patentowania żywych organizmów zdaniem autora nie powinna stanowić powodu do obaw, gdyż procedura uzyskania patentu jest również gwarancją jawności prowadzonych badań. Ponadto funkcja informacyjna patentu sprzyja także racjonalizacji prowadzonych badań naukowych, co przy stale rosnących kosztach ich prowadzenia, decyduje również o upowszechnianiu się takich praktyk.

EN

The article is focused on disputable problems of ownership and legal protection of discoveries made in biological sciences. The history of patenting living organisms has deep roots. Ludwik Pasteur has already done the first attempt in the USA in 1873, applying for patenting yeast used by French wine-makers for wine production. In 1981, an Indian microbiologist Anada Chakrabarty working for General Electric Company was the first person awarded patent rights for a genetically modified bacterium capable of absorbing and decomposing petrochemicals. The basis for this decision was a conviction that all man-made things may be subjects of patenting. In legal sense biotechnological and technological inventions have been equalized what created an opportunity to patent them using the same procedure as for any other invention. In author's opinion, the opportunity to patent living organisms should not evoke any concerns as the patenting procedure serves also a guarantee of the quality of conducted research. In addition, the informative function of a patent facilitates rationalization of the performed research activities what, at continuously increasing research costs, decides about dissemination of such practices.

4

W sprawie konstruowania teorii (modeli) dziejów nauk medycznych

Srogosz T.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

1998

|

R. 43, nr 2

63--68

EN

On constructing a theory (model) of the development of medical sciences in modern times Although at present it is impossible to construct a coherent and homogeneous theory (model) of medical sciences in modern times, attempts to look for regularities in the history of modern medicine should not be abandoned. The most reasonable way out of the impasse is to construct partial theories of scientific discovery that could be used in research on the evolution of medical sciences within certain chronological, territorial and substantive limits.

5

Metodologia T. S. Kuthana a historia medycyny (uwagi na marginesie 30. rocznicy wydania polskiego Struktury rewolucji naukowych)

Płonka-Syroka B.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

1998

|

R. 43, nr 3/4

37--66

EN

Ever since its publication in the book The Structure of Scientific Revolutions (1962), the conception developed by T.S. Kuhn has been the subject of much discusssion in the works of philosophers and historians of science. The present author has attempted to look at Kuhn's conception, as presented in his 1962 book and in a number of additional papers contained in the volume The Essential Tension (Polish translation published in 1985 under the title Dwa bieguny. Tradycja i nowatorstwo w badaniach naukowych), from the point of view of its usefulness in studies on the history of medicine. Among the elements of Kuhn's model which could be used in the historiography of medicine, the author includes the concept of the history of science focused on reconstructing its real history. She discusses Kuhn's research directives and his views on the nature of scientific explanation. She finds Kuhn's concept of a crisis in science to be particularly useful in interpreting the changes in medical thought and practice. The author also believes that historians of medicine could draw in their research on Kuhn's views concerning the problem of choice of theory in scientific communities. However, the author has critically assessed the usefulness of two basic notion of Kuhn's model of the history of science, namely those of paradigm and scientific revolution, illustrating with specific examples the difficulties involved in employing them in the description of the real history of medicine. The author has found the analyzed conception to be a source of inspiration for the research work conducted by historians of medicine, but she does not consider it to be an adequate model of transformations in that field.

6

Koncepcja teoretycznej historii nauki Jerzego Kmity jako narzędzie badań nad dziejami nauk medycznych

Jeszke J.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

1998

|

R. 43, nr 2

45--26

EN

In the approach taken by Jerzy Kmita, the theoretical history of science is such reflexion on the history of scientific praxis that recognizes as its point of departure the technological role of that praxis as its defining function, while at the same time recognizing that such praxis is regulated in subjective-rational terms by the specific domain of modern European culture which is symbolically described as science. In this understanding science is social methodological awareness, i.e. the whole of norms and directives that are respected by the research community and which universally regulate scientific praxis in rational-subjective terms. The theoretical history of science takes account of two kinds of considerations, treating science as (1) the subjective-rational source of scientific praxis, and thus indirectly also of scientific knowledge (which is true, probably true, or coming closer to the truth than the already existent scientific knowledge); (2) a subjective-rational cultural regulator of scientific praxis and knowledge that is functionally determined by the needs of technological effectiveness, and possibly also evaluative-religious and educational effectiveness, and that is capable of satisfying such needs. Following the historical changes of those aspects is not subject to evaluative judgements relating to the plausibility of the emerging scientific knowledge, the developmental phases of science or the ideals of truth. The proposed theoretical history of science constitutes only an attempt to reconstruct the said phenomena in subjective-rational terms, and hence has a culture-descriptive character. The aim of the article is to present the potential and limitations of using this conception for the study of the history of medical sciences.