PL
 |
EN
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
  1. 9 Rynek Instalacyjny
  2. 8 Chłodnictwo i Klimatyzacja
  3. 7 Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja
  4. 6 Materiały Budowlane
  5. 5 Instal
Więcej...
Autorzy help
  1. 8 Brzezińska D.
  2. 6 Kubicki G.
  3. 5 Kubicki Grzegorz
  4. 5 Mizieliński B.
  5. 3 Martyka R.
Więcej...
Lata help
  1. 1 2023
  2. 3 2022
  3. 4 2020
  4. 3 2019
  5. 2 2018
Więcej...
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 59

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  oddymianie
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
1
Problemy projektowania systemów oddymiania klatek schodowych w budynkach wielokondygnacyjnych
Kubicki Grzegorz
Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja
|
2023
|
T. 54, nr 4
22--26
PL
Systemy oddymiania klatek schodowych są powszechnie stosowanym rozwiązaniem w budynkach wielokondygnacyjnych (konieczność spełnienia wymagań formalno-prawnych). W artykule omówiono zasady stosowania dwóch alternatywnych instalacji tego typu. Szczególną uwagę zwrócono na zakres skutecznego działania i cele jakie mogą być realizowane przy zastosowaniu rozwiązań grawitacyjnych i częściowo mechanicznych. Zwrócono również uwagę na najczęstsze problemy i wątpliwości jakie pojawiają się na etapie projektowania tych instalacji. Podano również na przykładach wskazówki, kiedy i w jaki sposób, zdaniem autora, wykonana powinna zostać instalacja oddymiania klatki schodowej.
EN
Staircase smoke extraction systems are a widely used solution in multi-storey buildings (necessity to meet formal and legal requirements). The article discusses the principles of using two alternative installations of this type. Particular attention was paid to the scope of effective operation and the goals that can be achieved using gravitational and partly mechanical solutions. The article also draws attention to the most common problems and doubts that arise at the design stage of the title installations. Several examples also include guidelines on when and how, in the author’s opinion, the stairwell smoke extraction system should be installed
2
Przykłady ochrony przeciwpożarowej w placówkach oświatowych – cz. II
Żmuda-Czerwonka Wioletta
Promotor BHP
|
2022
|
nr 4-5
91--93
PL
W drugiej części artykułu przedstawiono zasadę działania klap oddymiających zainstalowanych w Przedszkolu Miejskim nr 4 w Lubartowie.
3
Content available remote Wentylacja pożarowa obiektów wielko powierzchniowych z atrium
Szulc Karolina
Nowoczesne Hale
|
2022
|
Nr 2
20--24
PL
Ze względu na konieczność zapewnienia bezpiecznej ewakuacji użytkownikom budynku, ochrony konstrukcji budynku, a także wsparcia działania ekip ratowniczych systemy wentylacji pożarowej są wymagane w wielko powierzchniowych obiektach użyteczności publicznej, co regulują przepisy prawa. W artykule opisano metody oddymiania obiektów wielkopowierzchniowych zawierających atria oraz metody obliczania wydajności systemów oddymiania.
EN
Due to the need to ensure safe evacuation of building users, protection of the building structure, as well as support for rescue teams, fire ventilation systems are required in largescale public facilities, which is regulated by law. The article describes the methods of extracting smoke from large-scale facilities containing atria and the methods of calculating the efficiency of smoke extraction systems.
4
Content available remote Oddymianie obiektów przemysłowych
Szulc Karolina
Nowoczesne Hale
|
2022
|
Nr 1
42--46
PL
Wentylacja pożarowa w obiektach przemysłowych pełni kluczową funkcję w zapewnieniu bezpieczeństwa pracowników oraz ochrony mienia w przypadku zagrożenia pożarem. Głównym zadaniem wentylacji pożarowej jest usuwanie dymu oraz zapewnienie w obiekcie stref wolnych od zadymienia i szkodliwych produktów spalania tak, aby zapewnić prawidłowe warunki do efektywnej ewakuacji oraz do przeprowadzenia skutecznej akcji gaśniczej. W artykule przedstawiono rolę systemu oddymiania oraz krótkie porównanie wentylacji przeciwpożarowej naturalnej i mechanicznej.
EN
Fire ventilation in industrial facilities play a key role in ensuring the safety of employees and protection of property in the case of fire. The main task of fire ventilation is to remove smoke and provide smoke-free zones and harmful combustion products toensure proper conditions for effective evacuation and effective extinguishing action. The article presents the role of the smoke exhaust system and a short comparison of natural and mechanical fire ventilation.
5
System integrujący urządzenia przeciwpożarowe w systemach kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła. Praktyczne aspekty sterowania, zasilania i integracji
Zapała Robert
Rynek Instalacyjny
|
2020
|
Nr 5
56--60
PL
W artykule omówiono wymagania, jakie powinny spełniać systemy integrujące urządzenia przeciwpożarowe. Zwrócono szczególną uwagę na praktyczne aspekty współpracy SIUP z systemami oddymiania, w tym z kanałami oddymiającymi i napowietrzającymi oraz z systemami nadciśnieniowymi i systemami oddymiania w garażach.
EN
This article describes general requirements for solutions integrating fire protection devices. Particular consideration was paid to interactions between system integrating fire protection devices and smoke exhaust and pressure differential systems.
6
Content available remote Oddymianie klatek schodowych – przepisy i praktyka
Kubicki Grzegorz
Inżynier Budownictwa
|
2020
|
nr 2
27--30
PL
Urządzenie służące oddymianiu klatek schodowych w świetle krajowych przepisów stanowić powinny minimalne obowiązkowe wyposażeniem większości budynków wielokondygnacyjnych. Artykuł przedstawia definicję i charakterystykę projektowanych i wykonywanych systemów tego typu. Wskazane zostały tu ograniczenia powszechnie stosowanych rozwiązań technicznych oraz różne podejście do zagadnień projektowych prezentowane w powszechnie stosowanych i mniej popularnych standardach projektowych.
EN
Under national regulations devices for smoke removal from staircases should be the minimum mandatory equipment for most multi-storey buildings. The article presents the definition and characteristics of designed and manufactured systems of this type. It also discusses the limitations of commonly used technical solutions and different approaches to design issues in widely used and less popular design standards.
7
Oddymianie grawitacyjne
Żmuda-Czerwonka Wioletta
Dozór Techniczny
|
2020
|
z. 1
4--6
8
Wymagania dotyczące oddymiania klatek schodowych - propozycja efektywnych rozwiązań
Kubicki Grzegorz
Chłodnictwo i Klimatyzacja
|
2020
|
nr 6
58--62
PL
Przy doborze systemu oddymiania zawsze najważniejszym kryterium powinno być bezpieczeństwo ludzi, trzeba jednak brać pod uwagę, że inwestorzy dokładnie analizują również koszty konkretnych rozwiązań. Warto mieć świadomość (i uświadamiać inwestorom), jak bolesne mogą być w razie pożaru konsekwencje popełnionych błędów i skutki wadliwego działania systemu. W podjęciu najlepszych decyzji na pewno pomaga znajomość wszystkich wad i zalet dostępnych rozwiązań.
9
Content available remote Oddymianie klatek schodowych w świetle wytycznych CNBOP-PIB
Kubicki Grzegorz
Materiały Budowlane
|
2019
|
nr 7
18--20
10
Content available remote Analiza wpływu wyposażenia lokali handlowych przyległych do pasażu galerii handlowej na oddymianie
Burdzy Tomasz, Borowski Marek, Krajewski Grzegorz
Materiały Budowlane
|
2019
|
nr 7
14--17
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań wpływu wystroju i wyposażenia lokali handlowych, typu odzieżowego, zlokalizowanych przy pasażach centrów handlowych, na działanie instalacji oddymiających. Przeprowadzone analizy CFD oraz próby z wykorzystaniem gorącego dymu wskazują, że wyposażenie i wystrój lokali handlowych mają istotny wpływ na oddymianie. Lokalizacja i wykończenie przyległych pomieszczeń, funkcjonalnie powiązanych z salą sprzedaży lokalu handlowego, powinny być analizowane pod kątem ewakuacji. Na podstawie analizy CFD przykładowych lokali handlowych stwierdzono, że mogą się one całkowicie różnić w zależności od tego, czy uwzględniono wystrój i wyposażenie lokalu oraz że jest ona dobrym narzędziem inżynierskim pozwalającym już na etapie projektowania przewidzieć wszystkie istotne kwestie dotyczące poprawnej pracy instalacji oddymiających.
EN
The article presents the results of research on the impact of interior decoration and furnishing of commercial type clothing stores, located at passage in commercial malls on operation of smoke extraction installations. CFD analyses and tests carried out with hot smoke show that interior decoration and equipment used in commercial mall has huge impact on smoke extraction. Further more localization and interior decoration of rooms connected to commercial spaces functionally related to the sales room of the commercial store, should be analyzed individualy focus on evacuation. Results form CFD modeling on examples of commercial stores can be totally different if the interior decoration and equipment in commercial mall was taken under consideration. CFD modeling is good engineering tool that allowing already at the design stage anticipate all important problems concerned with correct operation of the smoke extraction instalation.
11
Analiza wpływu wydajności nawiewu w systemach oddymiania klatek schodowych na podniesienie efektywności instalacji
Burdzy Tomasz, Kubicki Grzegorz
Ciepłownictwo, Ogrzewnictwo, Wentylacja
|
2019
|
T. 50, nr 1
22--28
PL
Przedstawiono wyniki badań oraz wnioski autorów na temat możliwości zwiększenia efektywności systemu oddymiania klatki schodowej przy zastosowaniu nawiewu mechanicznego o zmiennej wydajności (analiza możliwych zdarzeń i kryteriów projektowych). Przedstawiono efekty zastosowania, obliczonego zgodnie z wytycznymi [1] nawiewu mechanicznego o zmiennej wydajności w instalacjach oddymiania klatek schodowych. Wydane przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. J. Tuliszkowskiego Państwowy Instytut Badawczy: Wytyczne W-0003:2016: Systemy oddymiania klatek schodowych, jako pierwsze w kraju opracowanie opisuje podstawę projektową dla tego typu systemów. Problem z dostarczeniem powietrza kompensacyjnego pojawiał się zazwyczaj w przypadku klatek bez bezpośredniego dostępu do przestrzeni atmosfery zewnętrznej na poziomie wyjścia z budynku. Poszukiwano więc skutecznego rozwiązania tego problemu w przypadku klatek schodowych, co do których nie można było wprost zastosować zaleceń normy PN-B-02877-4:2001 [6]. Rozwiązanie to miało polegać na oddymianiu takich klatek schodowych przy wykorzystaniu nawiewu mechanicznego jako doprowadzenia powietrza kompensacyjnego. Temat był istotny, ponieważ opisany problem dotyczył najczęściej budynków wznoszonych w Polsce, czyli takich które stanowią kategorię zagrożenia ludzi ZL4. Kontrowersje dotyczą głównie wyznaczenia wystarczającej wydajności nawiewu mechanicznego na klatkę schodową oraz sposobu jej regulacji (nawiew o wydajności stałej lub regulowanej). W artykule przedstawiono przykładową analizę skutków działania różnych wariantów nawiewu kompensacyjnego w typowej klatce schodowej na skuteczność oddymiania i poprawę warunków ewakuacji. Ponadto przedstawiono wyniki badań oraz wnioski autorów dotyczące systemów oddymiania klatek schodowych, sformułowane na podstawie przeprowadzonych analiz CFD oraz prób działania instalacji z wykorzystaniem gorącego dymu. Przeprowadzone analizy i testy wskazują, że nawiew zlokalizowany na dole klatki schodowej jest skutecznym sposobem zabezpieczenia klatek schodowych, które nie mają dostępu do grawitacyjnie doprowadzanego powietrza kompensacyjnego. Różne podejścia do kwestii wartości wydajności nawiewu mechanicznego oraz zmienności tej wydajności względem warunków panujących w przestrzeni klatki schodowej, wpływają na zwiększenie lub zmniejszenie poziomu bezpieczeństwa samego systemu w różnych możliwych zdarzeniach mogących wystąpić podczas ewakuacji i/lub akcji ratowniczo-gaśniczej.
EN
The purpose of this paper is to describe the results of studies performed by the authors about the possibility of increasing effectiveness of smoke extraction from staircases by using mechanical supply with variable volume. Analyzes of possible consequences. The article ilustrate the effects of using mechanical air supply with variable volume calculated according to guidelines [1] issued by Scientific and Research Centre for Fire Protection. National Research Institute: Guidelines W-0003:2016: Smoke extraction systems for staircases – this is the first one which describes design method for this kind of systems. The Problem with supplyng fresh air to staircases happens mainly for staircases without any connection to external atmosphere on the level of entering the building. There was a need to implement a new solution for staircases where recommendations of PN-B-02877-4:2001[6] cannot be used. The idea was to use mechanical supply as compensation. The problem was very important because it concerned most of buildings built in Poland which was the ZL4 category of danger for dwellers. The Controversies are mainly about how the volume of the mechanical supply should be calculated and how it should be controlled (the volume of mechanical supply can be constant or variable). The Article introduces an example of possible consequences and effectiveness of using different volumes of air supply for typical staircase and for the effectiveness smoke extraction and improvement of conditions for evacuation. In this paper are introduced the results of tests and the other conclusions about smoke extraction systems which are described the conducted CFD analyses and hot smoke tests. Conducted analyzes and tests shows that supply located in the bottom of any staircase is a good alternative for security of staircases that are not connected to external atmosphere and doesn’t have gravity compensation. Different approaches to the volume of air supplyand the controlling this volume depending on the conditions in staircases influence the safety of the system in many happens that may occur during evacuation and/or fire brigade action.
12
Oddymianie garaży zamkniętych - wymagania przepisów a efektywność rozwiązań technicznych
Kubicki G.
Rynek Instalacyjny
|
2018
|
Nr 6
48--52
PL
Artykuł przedstawia zmiany w krajowych przepisach techniczno-budowlanych mające istotny wpływ na funkcjonowanie systemów oddymiania garaży zamkniętych. Przedstawione zostały również skutki określenia konkretnego celu i wymagań dla funkcjonowania instalacji tego typu. Na tej podstawie opisano wybrane warunki osiągnięcia założonej w projekcie technicznym skuteczności działania instalacji.
EN
The airticle presents changes in national technical and construction regulations that have a significant impact on the functioning of smoke extraction systems of closed garages. The effects ofdefining a specific purpose and requirements for the operation ofthis type of installation are also presented here. On this hasis, selected conditions have been described for achieving the effectiveness of the installation assumed in the technical project.
13
Content available remote Ochrona przeciwpożarowa garaży po nowelizacji przepisów
Brzezińska D., Ollesz R., Kraus-Namroży N., Dziubiński M.
Instal
|
2018
|
nr 5
17--20
PL
Od początku roku 2018 obowiązuje nowe rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Jedną z najistotniejszych zmian, jaka się w nim pojawiła w zakresie ochrony przeciwpożarowej, są nowe wymagania dla garaży. Uwagę zwraca przede wszystkim nowa definicja garażu podlegającego obowiązkowemu oddymianiu oraz wymóg stosowania instalacji gaśniczych wodnych w wielokondygnacyjnych garażach podziemnych, uzależniony od sposobu organizacji wjazdów do nich. Kontrowersje wzbudza ponadto likwidacja możliwości wydłużania przejść ewakuacyjnych w garażach wyposażonych w strumieniowe systemy wentylacji pożarowej. Niniejszy artykuł omawia zakres zmian wprowadzonych w przepisach wraz z komentarzem oraz wyjaśnieniami, jak w praktyce należy je stosować.
EN
Since the beginning of 2018, a new regulation of the Minister of Infrastructure on the technical conditions which should correspond to buildings and their location have been applied. One of the most important changes that has arisen in the field of fire protection are the new requirements for garages. The new definition of a garage where smoke control system is obligatory has appeared and the requirement to use water extinguishing systems in underground garages, depending on how the entrances are to be made, has been noted. The controversy raises the elimination of the possibility of extending evacuation routes in garages equipped with jet fun ventilation systems. This article discusses the scope of the amendments made to the rules, together with comments and explanations on how to apply them in practice.
14
Content available remote Wybrane problemy oddymiania wielkopowierzchniowych jednokondygnacyjnych budynków produkcyjnych i magazynowych
Skaźnik M.
Nowoczesne Hale
|
2017
|
Nr 1
10--20
PL
W artykule omówiono stan prawny zachęcający do stosowania w jednokondygnacyjnych budynkach produkcyjnych i magazynowych samoczynnych urządzeń oddymiających. Wskazano na cele, jakie powinny spełnić te systemy, aby ich zastosowanie miało uzasadnienie techniczne i ekonomiczne. Porównano zalety i wady standardów projektowych najczęściej wykorzystywanych przy projektowaniu samoczynnych urządzeń oddymiających. Ponadto wskazano materiały źródłowe, które mogą być pomocne dla projektantów tych urządzeń.
EN
The article discusses regulations encouraging the use of automatic smoke exhausting devices in one-storey production and warehouse buildings. The goals to be met by these systems in order to achieve the technical and economic justifi cation of their use have been pointed out. The advantages and disadvantages of the design standards used the most frequently in the design of automatic smoke exhausting devices have been compared. Moreover, source materials that may be useful for the designers of these devices have been indicated.
15
Content available remote Jak i dlaczego warto korzystać z wytycznych CNBOP PIB W-0003 „Systemy oddymiania klatek schodowych”
Kubicki G., Kiełbasa T.
Instal
|
2017
|
nr 4
39--42
16
Systemy oddymiające garaży i parkingów podziemnych: cel stosowania, aktualne przepisy i zalecenia, wytyczne projektowe, zadania urządzeń wentylacji oddymiającej. Część 2
Martyka R.
Technika Chłodnicza i Klimatyzacyjna
|
2016
|
nr 3
100--107
PL
W drugiej części tej publikacji omówione zostały systemy wentylacji stosowane w garażach i parkingach podziemnych. Na początek autor wskazuje cele wentylacji odniesione do tego typu obiektów, a następnie omawia stosowane w tym zakresie rozwiązania techniczne. Zwraca uwagę na konieczność przeprowadzenia przed realizacją konkretnej inwestycji symulacji komputerowej CFD, która pozwala na podgląd działania konkretnego systemu dla najgorszego scenariusza pożarowego. Dla ilustracji zagadnienia, przedstawiony został przykładowy wynik symulacji CFD. W materiale zwrócona została również uwaga na istotne znaczenie systemów detekcji CO i LPG.
EN
The second part of the paper deals with ventilating systems for underground car parks. Their purposes are discussed and then technical solutions are described. Profits from computer CFD simulations for the worst fire scenario are pointed. An example of such simulation results is given. The importance of CO and LPG detection is also mentioned.
17
Systemy oddymiające garaży i parkingów podziemnych: cel stosowania, aktualne przepisy i zalecenia, wytyczne projektowe, zadania urządzeń wentylacji oddymiającej. Część 3
Martyka R.
Technika Chłodnicza i Klimatyzacyjna
|
2016
|
nr 4
138--141
PL
Trzecia część publikacji poświęconej systemom oddymiającym garaży i parkingów podziemnych w zakresie celu ich stosowania, aktualnym przepisom i zaleceniom, wytycznym projektowym oraz zadaniom urządzeń wentylacji oddymiającej. W części drugiej cyklu („TCHiK” nr 3/2016, s. 100-107) omówione zostały systemy wentylacji stosowane w garażach i parkingach podziemnych. W materiale tym autor m. innymi zwrócił uwagę na konieczność przeprowadzenia przed realizacją konkretnej inwestycji symulacji komputerowej CFD, która pozwala na podgląd działania proponowanego rozwiązania systemu dla najgorszego scenariusza pożarowego. Część trzecia cyklu poświęcona jest wybranym problemom ochrony przeciwpożarowej.
EN
This is the third part of the series of papers dealing with ventilating systems for garages and underground car parks. In the second part („TCHiK” nr 3/2016, pp. 100-107) the systems for underground car parks have been analysed. Profits from computer CFD simulations for the worst fire scenario have been pointed. This third part deals with chosen problems of fire protection.
18
Systemy oddymiające garaży i parkingów podziemnych: cel stosowania, aktualne przepisy i zalecenia, wytyczne projektowe, zadania urządzeń wentylacji oddymiającej. Część 1
Martyka R.
Technika Chłodnicza i Klimatyzacyjna
|
2016
|
nr 1-2
42--46
PL
Obecnie wokół nas znajduje się niezliczona ilość galerii, centrów handlowych, restauracji czy też hoteli. W większości przypadków projektuje się je z przewidzianymi wcześniej garażami, tak aby były jeszcze atrakcyjniejsze dla osób przyjezdnych oraz bardziej konkurencyjne dla innych budynków znajdujących się w pobliżu. Aktualnie obecność czy też odwiedziny takiego centrum handlowego lub ośrodka wypoczynkowego nie jest dla nas czymś nadzwyczajnym, lecz tak naprawdę bardzo małe grono osób zdaje sobie sprawę z obecności i tym samym złożoności systemu oddymiania garaży i parkingów (głównie podziemnych), dzięki którym takie obiekty są w stanie zaoferować wiele miejsc postojowych dla samochodów, minimalizując ryzyko i straty w przypadku wystąpienia pożaru.
EN
Nowadays there are lots of commercial centres, restaurants or hotels all around us. They are usually equipped with special car parks for the visitors’ convenience and market competitiveness. A visit in commercial centers is common activity now, while smoke exhausting systems installed in garages (mainly underground) are noticed by very few persons. But only thanks to these systems such object are able to offer lots of places for visitors’ cars with minimal risk of fire and damages caused by fire.
19
Oddymianie grawitacyjne w kotłowniach przemysłowych
Brzezińska D., Dziubiński M., Kowalski G.
Rynek Instalacyjny
|
2016
|
Nr 9
66--72
PL
W artykule przedstawione zostały wyniki obliczeń przyrostu temperatury dymu w podobnych geometrycznie obiektach, tj. kotłowni przemysłowej i atrium biurowca, w przypadku pożaru o mocy 5 i 25 MW. Ze względu na inne przeznaczenie obu obiektów i wynikające z tego faktu inne ilości ciepła przekazywane do otoczenia jedyną różnicą w danych wejściowych jest zakładana temperatura otoczenia wewnątrz obiektu. W kotłowniach mamy do czynienia z sytuacją, w której podczas normalnej eksploatacji wydzielana jest bardzo duża ilość ciepła. Mimo znacznej wysokości obiektu nie jest konieczne stosowanie w nim systemu wentylacji mechanicznej. Na podstawie otrzymanych wyników można stwierdzić, że w kotłowniach przemysłowych występuje stały ciąg grawitacyjny, który nawet przy niewielkiej mocy pożaru spowoduje odprowadzanie dymu w kierunku punktów wyciągowych.
EN
This article presents the results of calculations of temperature rise of smoke in geometrically similar objects: an industrial boiler plant and atrium in office building in case of fire with heat release rate 5 MW and 25 MW. Due to the different function of both objects and different amounts of heat transferred to the surroundings only different variable in the input data is assumed temperature of the indoor space. In the industrial boiler plants we are dealing with a situation in which during normal operation is emitting very large amount of heat. Despite the significant height of the object it is not necessary to use it in the mechanical ventilation system. Based on these results it can be stated that in the industrial boiler plants there is constant gravity pull that even in case of a small heat release rate of fire will extract smoke to the lifting points.
20
Instalacja wentylacji pożarowej w obiekcie wielofunkcyjnym
Kosieradzki J.
Rynek Instalacyjny
|
2016
|
Nr 4
81--86
PL
W poprzednim wydaniu prezentowaliśmy projekt instalacji went-klim wykonany dla kompleksu budynków wielofunkcyjnych zlokalizowanego przy ulicy Puławskiej w Warszawie. W tym numerze przyjrzymy się instalacji wentylacji pożarowej, którą zaprojektowała pracownia projektowa Pol-Con Consulting Sp. z o.o. z Warszawy.
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.