Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Działalność Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2023 r.

Skowroń Jolanta, Zapór Lidia, Miranowicz-Dzierżawska Katarzyna, Sawicka Dorota, Chojnacka-Puchta Luiza

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2024

|

Nr 1 (119)

127-135

PL

W ramach VI etapu programu wieloletniego pn. „Rządowy Program Poprawy Bezpieczeństwa i Warunków Pracy” w 2023 r. odbyły się trzy posiedzenia Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN, na których rozpatrywano: osiem dokumentacji wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego, stanowisko dotyczące przedłużenia o 3 lata okresu przejściowego dla wartości dopuszczalnego stężenia tlenku azotu w sektorze górnictwa podziemnego i budowy tuneli, stanowisko Cobalt Institute, Zespołu Ekspertów ds. Czynników Chemicznych i Pyłowych odnośnie do propozycji Komitetu ds. Oceny Ryzyka ECHA (RAC) wartości OEL dla kobaltu i jego związków nieorganicznych (w przeliczeniu na Co) oraz stanowisko Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN odnośnie do wyłączeń dotyczących związków niklu i ołowiu zapisanych w załączniku do rozporządzenia w sprawie NDS i NDN z 2018 r. ze zm. Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN przyjęła i przedłożyła ministrowi właściwemu ds. pracy trzy wnioski w sprawie zmiany wykazu NDS i NDN w następującym zakresie: wprowadzenia wartości dopuszczalnych stężeń dla pięciu nowych substancji chemicznych, pozostawienia obowiązującej wartości NDS dla frakcji wdychalnej glifosatu (herbicyd), przedłużenia o 3 lata okresu przejściowego dla wartości dopuszczalnego stężenia tlenku azotu w sektorze górnictwa podziemnego i budowy tuneli, tj. do 21 sierpnia 2026 r., usunięcia wyłączeń dotyczących związków niklu oraz ołowiu zapisanych w załączniku do rozporządzenia w sprawie NDS i NDN z 2018 r. (implementacja dyrektywy 2022/431/UE). Wyniki działalności Komisji w 2023 r. przedstawiono w trzech notatkach, komunikacie nr XVI, publikacji popularno-naukowej, na XXIII Sympozjum PTHP, w broszurze pt. „Czynniki szkodliwie w środowisku pracy – wartości dopuszczalne w odniesieniu do substancji rakotwórczych, mutagennych i reprotoksycznych” oraz podczas cyklicznych szkoleń bhp i studiów podyplomowych.

EN

In the sixth phase of the national programme “Governmental Programme for Improvement of Safety and Working Conditions” in 2023, three meetings of the Interdepartmental Commission for Maximum Admissible Concentrations and Intensities for Agents Harmful to Health in the Working Environment were considered, during which: eight documentations of the occupational exposure limit values, a position regarding the extension of the transitional period for the OEL for nitrogen oxide by 3 years for the underground mining and tunnel construction sector, the position of the Cobalt Institute, the Group Expert of Chemical and Dust Agents regarding the proposal of the ECHA Risk Assessment Committee (RAC) for OEL values for cobalt and its inorganic compounds (as Co) and the position of the regarding the exemption for nickel and lead compounds included in the annex to the Regulation of MAC and MAI of 2018. The Interdepartmental Commission for MAC and MAI adopted and submitted to the minister responsible for labour three proposals to amend the list of MAC and MAI in the following scope: introduction of occupational concentration values for five new chemical substances, leaving the current MAC value for the inhalable fraction of glyphosate (herbicide), extension by 3 years of the transitional period for the permissible concentration of nitrogen oxide in the underground mining and tunnel construction sector, i.e. until August 21, 2026, removal of exclusions regarding nickel and lead compounds included in the annex to the regulation on NDS and NDN of 2018 (implementation of Directive 2022/431/EU). The results of the Commission’s activities in 2023 were presented in three notes, communication No. XVI, a popular science publication, at the 23rd PTHP Symposium, and in a brochure entitled “Harmful factors in the work environment - limit values for carcinogenic/mutagenic, reprotoxic substances” as well as regular occupational health and safety training and in postgraduate studies.

2

Działalność Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w latach 2020-20221

Skowroń Jolanta, Zapór Lidia, Miranowicz-Dzierżawska Katarzyna

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2023

|

Nr 1 (115)

177--188

PL

W ramach V etapu programu wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy” w latach 2020-2022 odbyło się 9 posiedzeń Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN, na których rozpatrywano: 26 dokumentacji wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego, zmiany w załączniku nr 2 do rozporządzenia w punkcie „Mikroklimat gorący”, aktualizację dyrektywy 2000/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 września 2000 r. oraz dostosowanie polskiego wykazu wartości NDS do dyrektywy 2019/1831/UE oraz dyrektyw: 2017/2398/UE, 2019/130/UE, 2019/983/UE i 2022/431/UE zmieniających dyrektywę 2004/37/WE. Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN przyjęła i przedłożyła ministrowi właściwemu ds. pracy 9 wniosków w sprawie zmiany wykazu NDS i NDN w następującym zakresie: wprowadzenia wartości dopuszczalnych stężeń dla 15 nowych substancji chemicznych, zmianę obowiązujących wartości NDS/NDSCh dla 9 substancji chemicznych, zmian w zakresie mikroklimatu gorącego, usunięcia odnośnika „7)” z poz. 456 wykazu oraz zmiany jego brzmienia, zmiany zapisu w poz. 315 wykazu odnośnie do krzemionki krystalicznej oraz wprowadzenia dodatkowo dla substancji ujętych w załączniku do dyrektyw: 2017/164/UE, 2017/2398/UE oraz 2022/431/UE jednostki „ppm” do wykazu wartości NDS. W latach 2020-2022 ukazały się 2 rozporządzenia ministra właściwego ds. pracy: z dnia 9 stycznia 2020 r. (DzU 2020, poz. 61) oraz z dnia 8 lutego 2021 r. (DzU 2021, poz. 325). Wydano 12 numerów kwartalnika Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, w których opublikowano: 14 artykułów problemowych, 23 monograficzne dokumentacje, 31 metod oznaczania stężenia w powietrzu środowiska pracy czynników szkodliwych dla zdrowia oraz 3 roczne sprawozdania z działalności Komisji. Wyniki działalności Komisji w latach 2020-2022 przedstawiono w 4 publikacjach, 9 materiałach informacyjnych i 5 komunikatach oraz zaprezentowano na 3 konferencjach krajowych.

EN

In the fifth phase of the National Programme “Improvement of safety and working conditions”, 9 meetings of the Commission took place, during which the following items were discussed: 26 documentation of proposed values of occupational exposure limits (OELs), changes in Annex No. 2 to the Regulation on MAC and MAI point C.1: “Hot microclimate”, updating Directive 2000/54/EC,adapting the Polish list of MAC values to Directive 2019/1831/EU and to the following directives: 2017/2398/ EU, 2019/130/EU, 2019/983/EU and 2022/431/EU amending Directive 2004/37/EC. The Commission suggested to the Minister of Family and Social Policy the following changes of MAC and MAI values: adding 15 new chemical substances to the list of MAC, changing current values for 9 chemical substances, changing in Annex 2 regarding to the hot microclimate, deletion of reference “7)” from pos. 456 of the MAC list and changing its wording, changing in pos. 315 “Crystalline silica” and introduction of the “ppm” unit for substances included in the annex to the Directives: 2017/164/EU, 2017/2398/EU and 2022/431/EU to the list of MAC. Two ordinances of the Minister responsible for work were prepared and issued in 2020-2022. The results of the Commission’s work in 2020-2022 were propagated in 12 issues of Principles and Methods of Assessing the Working Environment, in which was published: 14 articles, 23 documents of occupational exposure levels for chemicals, 31 methods for determining the concentrations of chemicals in the working environment, and annual reports on the activities of the Commission. The results of the Commission’s activities in 2020-2022 were presented in 4 publications, 9 information materials, 5 communications and 3 national conferences.

3

Działalność Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2021 r. oraz plan pracy w 2022 r.

Skowroń Jolanta, Zapór Lidia, Miranowicz-Dzierżawska Katarzyna

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2022

|

Nr 1 (111)

5--22

PL

Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2021 r. spotykała się trzy razy. Na posiedzeniach rozpatrywano: 7 dokumentacji wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego, analizę właściwości fizykochemicznych i toksycznych wybranych ftalanów w świetle obowiązujących uregulowań prawnych oraz wniosek Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN o usunięcie z pozycji 456 wykazu NDS odnośnika „7) Obowiązuje jednoczesne oznaczanie frakcji respirabilnej krystalicznej krzemionki” ujętego w rozporządzeniu MRPiPS z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy oraz zmianę zapisu odnośnika w brzmieniu „7) Obowiązuje oznaczanie frakcji respirabilnej krystalicznej krzemionki” przypisanego do następujących pozycji wykazu NDS: 27, 79, 198, 305, 466, 538, 539, 541. Międzyresortowa Komisja przyjęła i przedłożyła ministrowi właściwemu ds. pracy trzy wnioski w sprawie zmiany wykazu najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy w następującym zakresie: wprowadzenia wartości dopuszczalnych stężeń dla 4 nowych substancji chemicznych, tj.: dekan-1-olu i jego izomerów, 2-metoksypropan-1-olu, 2,6-di-tert-butylo-4-metylofenolu oraz 5-chloro-2-metylo-2H-izotiazol-3-onu i 2-metylo-2H-izotiazol-3-onu; zmiany obowiązujących wartości dla 3 substancji chemicznych: 1-naftyloaminy, ftalanu dibutylu i ftalanu bis(2-etyloheksylu) oraz usunięcia odnośnika „7)” z poz. 456 wykazu NDS oraz pozostawienie go w brzmieniu „7) Obowiązuje oznaczanie frakcji respirabilnej krystalicznej krzemionki”. W 2021 r. wydano XXXVII rocznik kwartalnika Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, w którym opublikowano 24 artykuły oraz sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN w 2020 r. W 2022 r. są planowane trzy posiedzenia Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN, na których będą ustalane wartości NDS/NDSCh dla około 10 substancji chemicznych. Zadania te wpisują się w kierunki działania Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy.

EN

In 2021 the Commission met at three sessions, in which 7 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover, the Commission discussed: the frequency of tests and measurements in relation to works in which the respirable fraction of crystalline silica is produced, changes in Annex 2 to the Regulation on MAC and MAI, point C.1: “Hot microclimate” and updating Directive 2020/739/EC based on the Standard No. PN-EN ISO 7243: 2018-01. The Commission suggested to the Minister of Family and Social Policy the following changes in the list of MAC and MAI values: adding 4 substances to the list of MAC values [decan-1-ol and its isomers, 2-methoxypropan-1-ol, 2,6-ditert-butyl-4-methylphenol (BHT) and 5- chloro-2-methyl-2H-isothiazol-3-one and 2-methyl-2H-isothiazol-3-one (postreaction mass 3: 1, CIT / MIT)], changing current values for 3 chemical substances: 1-naphthylamine and two substances toxic to reproduction: dibutyl phthalate and bis (2-ethylhexyl) phthalate and deletion of the reference “7)” from item 456 of the MAC (NDS) list (Dusts not classified due to toxicity) and keeping it in the list entries: 27, 79, 198, 305, 466, 538, 539, 541 with the wording “7) The respirable crystalline silica fraction must be determined”. Three sessions of the Interdepartmental Commission for MAC and MAI are planned for 2022. During the meetings, the MAC/MAC-STEL values for about 10 chemicals will be discussed. These tasks are in line with the activities of the European Agency for Safety and Health at Work.

4

Działalność Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2020 r. oraz plan pracy w 2021

Koradecka Danuta, Skowroń Jolanta, Zapór Lidia, Miranowicz-Dzierżawska Katarzyna

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2021

|

Nr 1 (107)

117--135

PL

Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2020 r. spotykała się trzy razy. Na posiedzeniach rozpatrywano: 9 dokumentacji proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego przygotowanych przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych, stanowisko Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN w sprawie częstotliwości wykonywania badań i pomiarów w odniesieniu do prac, w których powstaje frakcja respirabilna krzemionki krystalicznej, wprowadzenie zmiany w załączniku nr 2 do rozporządzenia w sprawie NDS i NDN pkt. C.1: „Mikroklimat gorący” na podstawie normy PN-EN ISO 7243:2018-01. Międzyresortowa Komisja przyjęła i przedłożyła ministrowi właściwemu ds. pracy trzy wnioski w sprawie zmiany wykazu najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (DzU 2018, poz. 1286, zm. DzU 2020, poz. 61) w następującym zakresie: wprowadzenia zmian w wykazie wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia dla 5 nowych substancji chemicznych, tj.: 4-chloro-2-toliloaminy i jej chlorowodoru, czerwieni zasadowej 9, furanu, kwasu nitrylotrioctowego i jego soli, N-metyloformamidu oraz zmiany obowiązujących wartości dla 3 substancji chemicznych, dostosowując polski wykaz wartości NDS do dyrektywy 2017/2398/UE – pyły drewna oraz związki chromu(VI) i 4. projektu dyrektywy zmieniającej dyrektywę 2004/37/WE (akrylonitryl). Wnioskowano także zmiany w załączniku nr 2 do rozporządzenia w zakresie mikroklimatu gorącego. Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN poparła ponadto wniosek Zespołu Ekspertów ds. Czynników Biologicznych o umieszczenie koronawirusa SARS-CoV-2 w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki, co wdraża do prawa polskiego dyrektywę Komisji (UE) 2020/739 z dnia 3 czerwca 2020 r. W 2020 r. wydano XXXVI rocznik kwartalnika Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, w którym opublikowano: artykuł problemowy dotyczący koronawirusów, 10 monograficznych dokumentacji na temat szkodliwego oddziaływania określonych czynników chemicznych na organizm człowieka w środowisku pracy wraz z uzasadnieniem zaproponowanych wartości najwyższych dopusz-czalnych stężeń (NDS) i najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) tych czynników, 9 metod oznaczania stężeń substancji chemicznych w powietrzu środowiska pracy, w tym metodę oznaczania węgla elementarnego w spalinach emitowanych z silników Diesla, a także sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN w latach 2017-2019. W 2021 r. planowane są trzy posiedzenia Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN, na których będą dyskutowane i ustalane wartości NDS/NDSCh dla około 10 substancji chemicznych. W Komisji oraz zespołach Komisji będą kontynuowane prace nad dostosowaniem krajowych przepisów do propozycji wartości wiążących dla substancji chemicznych o działaniu: rakotwórczym, mutagennym lub działających szkodliwie na rozrodczość, opracowanych przez Komitet ds. Oceny Ryzyka (RAC). Zadania te wpisują się także w kierunki działania Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy.

EN

In 2020, the Commission met at three sessions, in which 9 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover, the Commission discussed: the frequency of tests and measurements in relation to works in which the respirable fraction of crystalline silica is produced, changes in Annex 2 to the Regulation on MAC and MAI, point C.1: “Hot microclimate” and updating Directive 2020/739/EC based on the Standard No. PN-EN ISO 7243: 2018-01. The Commission suggestes to the Minister of Labour and Social Policy the following changes in the list of MAC and MAI values: adding 5 substances to the list of MAC values (4-chloro-2-tolylamine and its hydrochloride, basic red 9, furan, nitrilotriacetic acid and its salts, N-methylformamide), changing current values for 3 chemical substances and adaptation of the Polish list of OEL (MAC) values to the directives: 2017/2398/EU [wood dust, chromium (VI) compounds] and the fourth draft directive amending Directive 2004/37/EC (acrylonitrile). The Commission also proposed changes to Annex 2 to the hot microclimate. The Interdepartmental Commission for MAC and MAI supported the request of the Group of Experts on Biological Agents to include the SARS-CoV-2 coronavirus in Annex 1 to the Regulation of the Minister of Health on harmful biological agents for health in the work environment and health protection of workers professionally exposed to these factors that implement into Polish law the Commission Directive (EU) 2020/739 of June 3, 2020. Four issues of the quarterly Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy were published in 2020. The following were published: article on coronaviruses, 10 monographic documentations with justification of proposed values and their maximum allowable concentrations (NDS, NDSCh), 9 methods for assessing the concentration of harmful factors in the working environment, including the method of determining elemental carbon in exhaust gases emitted from diesel engines and report on the activities of the Interdepartmental Committee for MAC and MAI in 2017-2019. Three sessions of the Interdepartmental Commission for MAC and MAI are planned in 2021. During the meetings, the MAC/MAC-STEL values for about 10 chemicals will be discussed and work will be continued on the adaptation to national regulations the proposed binding values for chemicals with carcinogenic, mutagenic or reprotoxic effects prepared by the Risk Assessment Committee (RAC). These tasks are also in line with the activities of the European Agency for Safety and Health at Work.

5

Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w latach 2017-2019

Koradecka Danuta, Skowroń Jolanta

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2020

|

Nr 1 (103)

5--34

PL

W ramach IV etapu programu wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy” w latach 2017-2019 odbyło się 10 posiedzeń Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN, na których rozpatrywano: – 37 monograficznych dokumentacji dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego dla substancji chemicznych wraz z propozycjami ich wartości dopuszczalnych, – stanowisko Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN w sprawie: smogu, wartości dopuszczalnego stężenia tlenku azotu w sektorze górnictwa podziemnego i budowy tuneli, wartości wiążącej dla 1,2-dichloroetanu oraz wprowadzenia oznakowania „skóra” (wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową), – zasady ustalania wartości dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy oraz dla substancji czynnych cytostatyków, – programy poprawy warunków pracy w kopalniach miedzi KGHM Polska Miedź S.A. w celu ograniczenia narażenia na tlenek azotu na stanowiskach pracy do wartości 2,5 mg/m3 przyjętej w dyrektywie 2017/164/UE z okresem przejściowym do dnia 21.08.2023 r. (Dz. Urz. UE L 27 z dnia 01.02.2017, s. 115), – dostosowanie polskiego wykazu wartości NDS do dyrektywy 2017/164/UE ustalającej 4. wykaz wskaźnikowych wartości narażenia zawodowego, do projektu dyrektywy ustalającej 5. wykaz wskaźnikowych wartości narażenia zawodowego oraz do dyrektyw: 2017/2398/UE, 2019/130/UE, 2019/983/UE zmieniających dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy, – stanowisko Izby Gospodarczej Metali Nieżelaznych i Recyklingu w sprawie zmniejszenia wartości NDS dla kadmu i jego związków, – zapisy do projektu rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy dla pyłów drewna oraz związków chromu(VI) w odniesieniu do środków przejściowych ujętych w dyrektywie 2019/130/UE z dnia 16 stycznia 2019 r. Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN przyjęła 10 wniosków do przedłożenia ministrowi właściwemu ds. pracy w sprawie zmiany wykazu najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy w następującym zakresie: – wprowadzenia do załącznika nr 1 „Substancje chemiczne” zapisów dla pyłów czynników szkodliwych dla zdrowia, – wprowadzenia oznakowania „skóra” dla 195 substancji chemicznych szkodliwych dla zdrowia, – wprowadzenia do załącznika nr 1 wartości dopuszczalnych stężeń dla 11 nowych substancji chemicznych oraz zmianę obowiązujących wartości NDS/NDSCh dla 22 substancji chemicznych. Prace prowadzone przez Międzyresortową Komisję ds. NDS i NDN w latach 2017-2019 pozwoliły na dostosowanie prawa krajowego do dyrektywy UE w tej dziedzinie w terminie przewidzianym w dyrektywach. Opracowano i wydano dwa rozporządzenia ministra właściwego ds. pracy uwzględniające zapisy ww. dyrektyw oraz dodano wartości dopuszczalnych stężeń dla 11 nowych czynników chemicznych szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Wyniki prac Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN były upowszechnione w latach 2017-2019 w 12 numerach kwartalnika „Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy”. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.

EN

In the fourth phase of the National Programme “Improvement of safety and working conditions”, 10 meetings of the Commission took place, during which the following items were discussed: – 37 documentations for recommended exposure limits of chemical substances prepared by the Expert Group for Chemical and Dust Agents – the position of the Interdepartmental Commission for MAC and MAI regarding: smog, nitric oxide limit value in the underground mining and tunneling sector, binding value for 1,2-dichloroethane and the introduction of the „skin” label (absorption of the substance through the skin may be just as important, as if inhaled) – rules for determining occupational exposure limits of chemical and dust harmful to health in the working environment and for active substances of cytostatics – programmes for improving working conditions in KGHM Polska Miedź S.A. copper mines in order to limit exposure to nitric oxide at workstations to the value of 2.5 mg/m3 adopted in Directive 2017/164/EU with a transitional period until August 21, 2023 (Official Journal of the EU L 27 of 1.2.2017, p. 115) – adaptation of the Polish list of MAC values to Directive 2017/164/EU establishing the 4th list of indicative occupational exposure values, to the draft directive establishing the 5th list of indicative occupational exposure values and to directives 2017/2398 /EU, 2019/130/EU and 2019/983/EU amending Directive 2004/37/EC on the protection of workers from the risks related to exposure to carcinogens or mutagens at work – the position of the Economic Chamber of Non-Ferrous Metals and Recycling regarding the reduction of the MAC value for cadmium and its compounds – the notations in the draft ordinance of the Minister of Family, Labour and Social Policy amending the ordinance on maximum admissible concentrations and intensities of agents harmful to health in the working environment for wood dust and chromium (VI) compounds in relation to transitional measures included in Directive 2019/130/EU of January 16, 2019. The Interdepartmental Commission for MAC and MAI adopted 10 proposals and presented them to the minister responsible for work on a revision of the list of maximum admissible concentrations and intensity of agents harmful to health in the working environment in the following areas: – introduction to Annex 1 „Chemical substances” of records on dusts – the introduction of the „skin” notation for 195 chemicals – introduction to Annex No. 1 maximum admissible concentrations for 11 new chemicals and changes for 22 chemicals. The work carried out by the Interdepartmental Committee of MAC and MAI in 2017-2019 made it possible to adaptat to national law the EU directive in this field within the period provided for in the directives. Two ordinances of the Minister of Family, Labour and Social Policy were prepared and published, including the provisions of the abovementioned directives and added concentration limits for 11 new chemical agents harmful to health in the working environment. The results of the Commission’s work in 2017-2019 were disseminated in 12 issues of Principles and Methods of Assessing the Working Environment. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.

6

Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2018 r. oraz plan pracy w 2019 r.

Koradecka Danuta, Skowroń Jolanta

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2019

|

Nr 1 (99)

107--126

PL

Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2018 r. spotykała się trzy razy. Na posiedzeniach rozpatrywano 9 dokumentacji proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego przygotowanych przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych. Ponadto Komisja w 2018 r. obradowała nad: – systemem powiadamiania: przedsiębiorców, pracowników oraz organów kontroli o propozycjach nowych lub weryfikowanych wartościach wiążących (dla substancji rakotwórczych i mutagennych) lub wskaźnikowych w odniesieniu do szkodliwych czynników chemicznych w postaci komunikatów, – zasadami ustalania wartości dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, – programem poprawy warunków pracy w kopalniach miedzi KGHM Polska Miedź SA. – metodyką ustalania normatywów higienicznych dla substancji czynnych cytostatyków z uwzględnieniem współczynnika niepewności „F”. Międzyresortowa Komisja przyjęła i przedłożyła ministrowi właściwemu ds. pracy trzy wnioski w sprawie zmiany wykazu najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (stanowiących załącznik nr 1 do rozporządzenia MRPiPS z dnia 12.06.2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy; DzU 2018, poz. 1286) w następującym zakresie: – dostosowania polskiego wykazu wartości NDS do dyrektywy 2017/2398/UE z dnia 12.12.2017 r. zmieniającej dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy dla 3 substancji (tj.: chloroeten, o-toluidyna oraz 1,3-butadien), – dostosowania wartości NDS dla trimetyloaminy do wartości ujętej w projekcie dyrektywy ustalającej piąty wykaz wskaźnikowych wartości narażenia zawodowego, – wprowadzenia zmian w wykazie wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia dla wymienionych substancji, – wprowadzenia następujących substancji do wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia: fenoloftaleina (Carc. 1B), etopozyd (Carc. 1B), fluorouracyl (Muta. 1B, skóra), 2-nitroanizol (Carc. 1B), N-nitrozodimetyloamina (Carc. 1B). W 2018 r. opracowano i wydano XXXIV rocznik kwartalnika Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy. W numerach: 1(95), 2(96), 3(97) i 4(98) tworzących XXXIV rocznik czasopisma opublikowano: 4 artykuły problemowe, 11 monograficznych dokumentacji wraz z uzasadnieniem zaproponowanych wartości i ich najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS, NDSCh), 11 metod oznaczania stężenia w powietrzu środowiska pracy, sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN w 2017 r. oraz indeksy opublikowanych w latach 2000-2018: artykułów problemowych, monograficznych dokumentacji dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego oraz metod oznaczania stężeń substancji chemicznych w powietrzu. W 2019 r. są planowane trzy posiedzenia Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN, na których będą omawiane i ustalane wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń dla około 10 substancji chemicznych. W Komisji oraz zespołach Komisji będą kontynuowane prace nad dostosowaniem polskiego wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń do: – propozycji wartości wiążących dla substancji chemicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, – propozycji wartości dopuszczalnych stężeń opracowanych przez Komitet ds. Oceny Ryzyka (RAC) oraz prac prowadzonych w SCOEL.

EN

In 2018 the Commission met at three sessions, during which 9 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover the Commission discussed: a system for notifying entrepreneurs, employees and inspection bodies of proposals for new or verified binding values (for carcinogenic and mutagenic substances) or indicator values for harmful chemicals in the form of messages, rules for setting limit values for harmful to health chemicals in the working environment, a program to improve working conditions in copper mines of KGHM Polska Miedź SA. and the methodology for determining hygiene standards for active substances of cytostatics, taking into account the uncertainty factor „F”. The Commission suggested to the Minister of Family, Labour and Social Policy the following changes in the list of MAC values: adaptation of the Polish list of maximum admissible concentration (MAC-NDS) to Directive 2019/130/EC of 31/1/2019 amending Directive 2004/37/EC on the protection of workers from the risks related to exposure to carcinogens or mutagens at work (these are: chloroethene, o-toluidine and 1,3-butadiene), adjusting the MAC value for trimethylamine to the value included in the draft directive setting the fifth list of indicative occupational exposure limits, introducing changes in the list of the maximum admissible concentration of chemicals and dust harmful to health for the substances mentioned, introducing the following substances into the list of maximum admissible concentrations of chemical agents harmful to health: phenolphthalein (Carc. 1B), etoposide (Carc. 1B), fluorouracil (Muta. 1B, skin), 2-nitroanisole (Carc. 1B), N-nitrosodimethylamine (Carc. 1B). Four issues of the „Principles and Methods of Assessing the Working Environment” were published in 2018. The issues included: 11 documentations of occupational exposure limits, 11 methods for the determination of chemical concentrations in the working environment, 4 articles, a report on the activities of the Interdepartmental Commission for MACs and MAIs in 2017 and the indexes of the documentations, methods and articles published in 2000-2018. Three sessions of the Commission are planned for 2019. MAC values for 10 chemical substances will be discussed at these meetings. The Commission and the Group of Experts will continue to work on adapting the Polish list of the maximum admissible concentrations to: proposals for binding values for carcinogenic or mutagenic substances, proposed concentration limit values developed by the Committee for Risk Assessment (RAC) and work carried out at SCOEL.

7

Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2017 r. oraz plan pracy w 2018 r.

Koradecka D., Skowroń J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2018

|

Nr 1 (95)

111--129

PL

Międzyresortowa Komisja do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2017 r. spotykała się 3 razy. Na posiedzeniach rozpatrywano: – 16 dokumentacji proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego przygotowanych przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych – stanowisko Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN odnośnie do: smogu, wartości dopuszczalnego stężenia tlenku azotu w sektorze górnictwa podziemnego i budowy tuneli oraz wartości wiążącej dla 1,2- dichloroetanu – wprowadzenie oznakowania „skóra” (wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową) dla substancji chemicznych ujętych w rozporządzeniu ministra właściwego ds. pracy (DzU 2014 r., poz. 817 ze zm.). Międzyresortowa Komisja przyjęła i przedłożyła ministrowi właściwemu ds. pracy 3 wnioski w następującym zakresie: – wprowadzenia do wykazu wartości najwyż- szych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia 5 nowych następujących substancji: chinolina (Carc. 1B, skóra), cisplatyna (Carc. 1B, skóra), N-hydroksymocznik (Carc. 1B), bromian(V) potasu (Carc. 1B, skóra) oraz 3,3’- dimetylobenzydyna i jej sole (Carc. 1B) – wprowadzenia zmian w wykazie wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia dla 10 substancji chemicznych: 2,2-bis(4-hydroksyfenylo)propanu, kwasu akrylowego, tlenku azotu, dichlorometanu (chlorku metylenu), 1,1-dichloroetenu (chlorku winylidenu), uwodornionych terfenyli, 2-nitropropanu, 1,2-epoksypropanu, 1,2-dichloroetanu, fenylohydrazyny i jej soli (w przeliczeniu na fenylohydrazynę) – wprowadzenia oznakowania „skóra” (wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową) dla substancji chemicznych szkodliwych dla zdrowia ujętych w rozporządzeniu ministra właściwego ds. pracy (DzU 2014 r., poz. 817 ze zm.). Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN przyjęła wartość NDS dla frakcji wdychalnej mocznika na poziomie 10 mg/m3 jako wartości zalecanej dla producentów i zakładów stosujących substancję. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego dla mocznika (z wartością zalecaną 10 mg/m3) została opublikowana w kwartalniku Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy (nr 4(94)/2017). W 2017 r. opracowano i wydano nr nr: 1(91), 2(92), 3(93) i 4(94) kwartalnika, tworzące XXXIII rocznik czasopisma Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, w którym opublikowano 27 artykułów, w tym: 2 artykuły problemowe, 12 monograficznych dokumentacji szkodliwych dla człowieka w środowisku pracy substancji chemicznych wraz z uzasadnieniem zaproponowanych wartości ich najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS, NDSCh), 12 metod oznaczania stężeń substancji chemicznych w powietrzu środowiska pracy, 1 procedurę pomiaru pola elektromagnetycznego in situ oraz indeksy opublikowanych w latach 2000-2017: artykułów problemowych, monograficznych dokumentacji szkodliwych dla człowieka w środowisku pracy czynników chemicznych i fizycznych oraz metod oznaczania stężeń niebezpiecznych substancji chemicznych w powietrzu na stanowiskach pracy i procedur oznaczania poziomu natężeń czynników fizycznych w środowisku pracy. W 2018 r. są planowane 3 posiedzenia Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN, na których będą dyskutowane i ustalane wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń dla około 15 substancji chemicznych. W Komisji oraz zespołach Komisji będą kontynuowane prace nad dostosowaniem polskiego wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń do propozycji wartości wiążących dla substancji chemicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, a także prace nad propozycjami wartości dopuszczalnych stężeń opracowanych przez Komitet ds. Oceny Ryzyka (RAC) oraz pracami prowadzonymi w SCOEL.

EN

In 2017, the Commission met at three sessions, in which 16 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover, the Commission discussed: − the positions of the Interdepartmental Commission for MAC and MAI regarding: smog, limit value of nitric oxide in the underground mining and tunnels sector and binding value for 1,2-dichloroethane − introduction of the "skin" notation (substances absorption through the skin may be important as in the case of inhalation) for chemical substances included in the regulation of the Minister of Labour and Social Policy of 6 June 2014. The Commission suggested to the Minister of Family, Labour and Social Policy the following changes in the list of MAC values: dding five new chemical substances to the list of MAC values: qinoline (CAS: 91-22-5, Carc. 1B, skin), cisplatin (CAS: 15663-27-1, Carc. 1B, skin), N-hydroxyurea (CAS: 127-07- -1, Carc. 1B), potassium bromate (CAS: 7758- -01-2, Carc. 1B, skin) oraz 3,3’-dimethylbenzidene (CAS: 119-903-7) and salts: 3,3’-dimethylbenzidene dihydrochloride (CAS: 612-82- -2, Carc. 1B) − changing MAC values for 10 chemicals: bisphenol A (CAS: 80-05-7), acrylic acid (CAS: 79-10-7, skin), nitrogen oxide (CAS: 10102-43- -9 ), dichloromethane (CAS: 75-09-2, skin), 1,1-dichloroethylene (CAS: 75-35-4), hydrogenated terphenyls (CAS: 61788-32-7), 2-nitropropane (CAS: 79-46-9, skin), 1,2-epoxypropane (CAS: 75-56-9), 1,2-dichloroethane (CAS: 107-06-2, skin), phenylhydrazine (CAS: 100-63-0, skin) as phenylhydrazine) and its salts: phenylhydrazine hydrochloride (CAS: 59-88-1; 27140-08-5, skin), phenylhydrazine sulphate(CAS: 52033-74-6, skin) − adding to Annex 1 the "skin" notation (substances absorption through the skin may be important as in the case of inhalation) for chemical substances included in the regulation of the Minister of Labour and Social Policy (Journal of Laws of 2014, item 817 with amended). The Interdepartmental Commission for MAC and MAI adopted the MAC value for inhalable fraction of urea at the level of 10 mg/m3 as the value recommended for manufacturers and plants. The documentation of the proposed occupational exposure limit values for urea with the recommended value of 10 mg/m3 and with the method of determining it concentrations in the working environment will be published in "Principles and Methods of Assessing the Working Environment". Four issues of the "Principles and Methods of Assessing the Working Environment " were published in 2017. The following were published: 12 documentation of occupational exposure limit, 12 methods of determining chemical concentrations in the working environment, two articles, a procedure for measuring electromagnetic field, a report on the activities of the Interdepartmental Commission for MACs and MAIs in 2017 and indexes of documentations, methods and articles published between 2000–2017. Three sessions of the Commission are planned for 2018. MAC values for 15 chemicals substances will be discussed at those meetings. The Commission and the Group of Experts will continue working on adapting the Polish list of maximum admissible concentrations to proposals for binding values for carcinogenic or mutagenic substances, proposed concentration limit values developed by the Committee for Risk Assessment (RAC) and on work being done at SCOEL.

8

Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w środowisku Pracy w 2015 r.

Skowroń J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2016

|

Nr 1 (87)

139--158

PL

Międzyresortowa Komisja do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2015 r. spotykała się cztery razy. Na posiedzeniach rozpatrywano: dopuszczalne poziomy narażenia zawodowego dla 10 substancji chemicznych, uzasadnienia propozycji nowelizacji wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) dla pól elektromagnetycznych w kontekście wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE oraz propozycję zmiany zapisów dotyczących pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia ujętych w załączniku nr 1 części B do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 6.06.2014 r. Międzyresortowa Komisja przyjęła i przedłożyła ministrowi właściwemu do spraw pracy cztery wnioski w następującym zakresie: wprowadzenia 2 nowych substancji o działaniu rakotwórczym (Carc. 1B) do wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia: 3,3’-dimetoksybenzydynę, karbaminian etylu wprowadzenia do wykazu zmian wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia dla 8 substancji chemicznych: związków chromu(VI), 1,4-dichlorobenzenu, 2-etyloheksan-1-olu, ftalanu dietylu, octanów: n-, sec- oraz izobutylu i wodorku litu wprowadzenia do załącznika nr 1 w części A wykazu „Substancje chemiczne” oraz zapisu dotyczącego pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia uzgodnionych na 80. posiedzeniu Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN w dniu 23.09.2015 r. W punkcie dotyczącym pyłów drewna Komisja przyjęła uproszczony zapis, pozostawiając tylko pyły dębu i buku, których działanie rakotwórcze zostało udowodnione epidemiologicznie, do czasu, aż zostaną opublikowane nowe wyniki badań w tym obszarze oraz zostanie opracowana nowa dokumentacja: (a) pyły drewna – frakcja wdychalna NDS: 4 mg/m3; (b) pyły drewna buku i dębu – frakcja wdychalna NDS: 2 mg/m3(wniosek nr 96)usunięcia zapisów w odnośniku „Uwagi” umieszczonych w załączniku nr 1 pod wykazem w części B. Pyły: „definicja frakcji wdychalnej odpowiada definicji pyłu całkowitego oraz definicja frakcji respirabilnej odpowiada definicji pyłu respirabilnego” (wniosek nr 96). Wartości dopuszczalnych stężeń dla 1,2-dimetoksyetanu (NDS: 10 mg/m3; NDSCh: nie ustalono) oraz propano-1,2-diolu (glikolu propylenowego – frakcja wdychalna i pary; NDS: 100 mg/m3; NDSCh: nie ustalono) zaproponowane przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych zostały przyjęte przez Międzyresortową Komisję ds. NDS i NDN na 81. posiedzeniu w dniu 12.11. 2015 r., ale będą wnioskowane do wprowadzenia ich wartości do rozporządzenia ministra właściwego do spraw pracy po opracowaniu metod oznaczania ich stężeń w powietrzu środowiska pracy w 2016 r. W 2015 r. opracowano i wydano XXXI rocznik kwartalnika Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, w którym opublikowano: 5 artykułów problemowych, 11 monograficznych dokumentacji substancji chemicznych, 8 metod oznaczania stężeń w powietrzu środowiska pracy niebezpiecznych substancji chemicznych, procedurę pomiaru hałasu ultradźwiękowego oraz sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN w 2014 r., a także indeksy: artykułów problemowych, monograficznych dokumentacji oraz metod oznaczania stężeń substancji chemicznych w powietrzu na stanowiskach pracy i procedur oznaczania poziomu natężeń czynników fizycznych opublikowanych w latach 2000-2015. W 2016 r. są zaplanowane trzy posiedzenia Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN (w marcu, czerwcu i we wrześniu), na których będą dyskutowane i ustalane wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń dla około 13 substancji chemicznych. W Komisji oraz zespołach Komisji będą kontynuowane prace nad dostosowaniem polskiego wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń do projektu dyrektywy ustalającej 4. wykaz wskaźnikowych dopuszczalnych wartości narażenia zawodowego, propozycjami wartości wiążących oraz pracami prowadzonymi w SCOEL.

EN

In 2015, the Commission met at four sessions, in which 10 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover, the Commission discussed: genetic fields in the context of the implementation of the Directive 2013/35/EU of the European Parliament and of the Council of 26 June 2013 on the minimum health and safety requirements regarding the exposure of workers to the risks arising from physical agents (electromagnetic fields) (20th individual Directive within the meaning of Article 16(1) of Directive 89/391/EEC) and repealing Directive 2004/40/EC (OJ L 179, 29.6.2013, p. 1) and –a proposal to amend provisions regarding the dust listed in section B of Annex 1 to the Regulation of the Minister of Labour and Social Policy of 6 June 2014. The Commission suggested to the Minister of Labour and Social Policy the following changes in the list of MAC values: –adding two new chemicals substances to the list of MAC values: 3,3’-dimethoxybenzidine (CAS: 119-90-4, Carc. 1B), ethyl carbonate (CAS: 51-79-6, Carc. 1B)–changing MAC values for 8 chemicals: chromium(VI) compounds (as Cr(VI), 1,4-di-chlorobenzene (CAS: 106-46-7), 2-ethylhe-xane-1-ol (CAS: 104-76-7), diethyl phthalate (CAS: 84-66-2), n-butyl acetate (CAS: 123-86-4), sec-butyl acetate (CAS: 105-46-4), isobutyl acetate (CAS: 110-19-0) and lithium hydrogen (CAS: 7580-67-8)–introduction in Annex 1 in Part A of the list „Chemicals” the dust agreed at the 80th meeting of the Interdepartmental Commission for MAC and MAI on 23 September 2015. For wood dust, the Commission adopted a simplified recording, leaving only dust oak and beech, whose carcinogenic effects are proven epidemiologically, until new research findings in this area are published and a new document is developed: (a) the wood dusts – the inhalable fraction NDS (TWA): 4 mg/m3; (b) wood dusts of beech and oak – the inhalable fraction NDS (TWA): 2 mg/m3–removal of „Comments” currently listed in Annex 1 for the list in Part B. Occupational Exposure Limits for 1,2-dimethoxy-ethane (NDS (TWA): 10 mg/m3NDSCh (STEL): not determined) and propane-1,2-diol (propylene glycol - inhalable fraction and vapours; NDS (TWA): 100 mg/m3NDSCh (STEL): not deter-mined ) proposed by the Group of Experts of Chemical Agents were adopted by the Interdepartmental Commission for MACs and MAIs at 81st meeting on 12 November 2015, but will be applied to the regulation of the minister responsible for labour affairs after developing methods for the determination of their concentrations in the working environment in 2016. Four issues of the Principles and Methods of Assessing the Working Environment were published in 2015. The following were published: 11 documentation of occupational exposure limit, 8 methods of determining chemical concentrations in the working environment, 5 articles, procedure for measuring ultrasonic noise, report on the activities of the Interdepartmental Commission for MAC and MAI in 2014 and indexes of documentations, methods and articles published in 2000–2015. Three sessions of the Commission are planned for 2016. MAC values for 13 chemicals substances will be discussed at those meetings. The Commission and the Group of Experts will continue working on adapting the Polish list of occupational exposure limit values to the draft Directive setting fourth list of indicative occupational exposure limit values, on proposals for binding values and on work being done at SCOEL.

9

Działalność Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w latach 2014-2016

Koradecka D., Skowroń J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2016

|

Nr 4 (90)

5--39

PL

W ramach III etapu Programu wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy” w latach 2014-2016 odbyło się 10 posiedzeń Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN, na których rozpatrywano:– 35 monograficznych dokumentacji dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego dla substancji chemicznych wraz z propozycjami ich wartości dopuszczalnych – stanowisko Grupy Ekspertów ds. Hałasu w sprawie wyników badań i procedury pomiarowej w zakresie hałasu niskoczęstotliwościowego i ultradźwiękowego– propozycję zmiany zapisów dotyczących pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia ujętych w części B. załącznika nr 1 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 6.06.2014 r.– nowelizację wartości NDN pól elektromagnetycznych harmonizującej limity narażenia pracowników z wymaganiami dyrektywy 2013/35/UE Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE z dnia 26.06.2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (polami elektromagnetycznymi). Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN przyjęła 10 wniosków do przedłożenia ministrowi właściwemu do spraw pracy w sprawie zmiany wykazu najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku w następującym zakresie:– wprowadzenia do załącznika nr 1 w części A i B wartości dopuszczalnych stężeń dla 11 nowych substancji chemicznych oraz zmian wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń dla 24 chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia– wprowadzenia do załącznika nr 1 w części B wykazu „Pyły” zapisów dla pyłów drewna– wartość NDS dla 1,2-dichloroetanu będzie ponownie dyskutowana przez Międzyresortową Komisję ds. NDS i NDN w 2017 r. ze względu na przypuszczalne działanie rakotwórcze związku dla ludzi oraz ze względów technicznych, gdyż podczas wielu procesów technologicznych mogą być trudności z utrzymaniem zaproponowanej przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych wartości dopuszczalnej związku na poziomie 10 mg/m3 (propozycja wartości wiążącej przyjęta przez Komitet Doradczy ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy (ACSH) wynosi 8,2 mg/m3). Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN w latach 2014-2016 prowadziła prace nad dostosowaniem polskiego wykazu wartości NDS do projektu dyrektywy ustalającej 4. wykaz wskaźnikowych wartości narażenia zawodowego oraz do projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego dyrektywę 2004/37/WE w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy. Wyniki prac Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN były upowszechnione w latach 2014-2016 w 12 numerach kwartalnika „Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy”, w których opublikowano: 25 dokumentacji dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego dla substancji chemicznych, 39 metod oznaczania stężeń czynników chemicznych w powietrzu środowiska pracy i poziomu natężeń czynników fizycznych w środowisku pracy, 13 artykułów problemowych oraz 2 sprawozdania roczne z działalności Komisji. Wyniki działalności Komisji w latach 2014-2016 przedstawiono w 8 publikacjach o zasięgu krajowym, w 3 publikacjach o zasięgu międzynarodowym oraz w postaci referatów na 10 konferencjach krajowych.

EN

In the third part of the National Programme “Improvement of safety and working conditions”, the Commission met at 10 sessions, during which the following items were discussed:–35 documentations for recommended exposure limits of chemical substances prepared by the Group of Expert for Chemical Agents –the position of the Group of Experts on Noise on the result of tests and procedures for measuring low-frequency and ultrasound noise –a proposal to amend provisions of dusts listed in Part B of Annex 1 to the Regulation of the Minister of Labour and Social Policy of June 6, 2014–the amendment of MAI for electromagnetic fields harmonizing intensity levels of workers exposure to the requirements of Directive 2013/35/EU of the European Parliament and of the Council 2013/35/EU of June 26, 2013, on the minimum health and safety requirements regarding the exposure of workers to the risks caused by physical factors (electromagnetic fields).The Interdepartmental Commission for MAC and MAI accepted 10 proposals to the minister responsible for revising the list of maximum admissible concentrations and intensity of agents harmful to health in the working environment in the following areas:–introducing in Annex 1 in Part A and B maximum admissible concentrations for 11 new chemicals and changes for 24 chemicals–introducing in Annex 1 in Part B of the list of "Dust", subscriptions for wood dust–the occupational limit value for 1,2-dichloro-ethane will be discussed again by the Interdepartmental Commission for MAC and MAI in 2017. The substance is carcinogenic for humans. For technical reasons, in the number of technological processes, it will be difficult to maintain proposed by the Group of Expertsfor Chemical Agents limit value 10 mg/m3(the proposition for binding value adopted by the Advisory Committee for Safety and Health at Work is 8.2 mg/m3).In 2014–2016 the Interdepartmental Commission for MAC and MAI worked on adapting the Polish list of MAC to the draft of the Directive establishing the fourth list of indicative occupational expo-sure limit values and to the Directive of the European Parliament and of the Council amending Directive 2004/37/ EC on the protection of workers from the risks related to exposure to carcinogens or mutagens at work. The results of the Commission’s work in 2014–2016 were propagated in 12 issues of Principles and Methods of Assessing the Working Environment, in which was published: 25 documents of occupational exposure levels for chemicals, 39 methods for determining concentrations of chemicals in the working environment, 13 articles and annual reports on the activities of the Commission. The results of the Commission’s activities in 2014–2016 were presented in 8 publications on a national scale, 3 publications of international range and 10 presentations in the national conferences.

10

Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2014 r.

Skowroń J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2015

|

Nr 1 (83)

131--154

PL

Międzyresortowa Komisja do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2014 r. spotykała się 3 razy. Na posiedzeniach rozpatrywano: 11 dokumentacji wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego, uzasadnienia propozycji nowelizacji wartości NDN dla pól elektromagnetycznych w kontekście wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE oraz stanowisko Grupy Ekspertów ds. Hałasu w sprawie wyników badań i procedury pomiarowej w zakresie hałasu niskoczęstotliwościowego i ultradźwiękowego. Międzyresortowa Komisja przyjęła i przedłożyła ministrowi właściwemu do spraw pracy 3 wnioski w następującym zakresie: – wprowadzenia do wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia 6 nowych następujących substancji: eter tert- -butylowo-etylowy, metotreksat, butano-2,3- -dion, propano-1,3-sulton, cyklofosfamid, 2- -nitropropan – wprowadzenia zmian w wykazie wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia dla 4 substancji chemicznych: akrylamidu, chloro( fenylo)metanu, hydrazyny, 2-metylopentano- 2,4-diolu – dodania do wykazu wartości NDS w załączniku nr 1 w części A. kolumny „Uwagi” oraz zapisu „skóra” dotyczącego uwzględnienia informacji o tym, że niektóre substancje mogą być w znacznym stopniu wchłaniane przez skórę. Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN przyjęła dokumentację dla pól i promieniowania elektromagnetycznego o częstotliwości z zakresu 0 Hz ÷ 300 GHz w kontekście wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE z dnia 26.06.2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi (polami elektromagnetycznymi), (dwudziesta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG) i uchylająca dyrektywę 2004/40/WE (Dz. Urz. UE L 179 z dnia 29.06.2013, 1-21) oraz przekazała ją do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w celu podjęcia dalszych prac legislacyjnych. Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN na podstawie wyników badań epidemiologicznych przyjęła stanowisko, że hałas ultradźwiękowy jest bardziej szkodliwy niż hałas niskoczęstotli-wościowy, nie ma więc potrzeby ustalenia odrębnych wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń dla hałasu infradźwiękowego i niskoczęstotliwościowego. Komisja przyjęła także procedurę pomiarową dotyczącą hałasu ultradźwiękowego, uwzględniającą niepewność pomiarów oraz czynników wpływających na wynik pomiaru. W 2014 r. ukazały się 4 zeszyty kwartalnika Komisji „Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy”. W zeszytach opublikowano 14 metod oznaczania stężeń substancji chemicznych w powietrzu środowiska pracy, 9 dokumentacji dopuszczalnych wartości NDS oraz 2 artykuły problemowe. Przygotowano także materiały do IX wydania wydawnictwa Komisji „Czynniki szkodliwe w środowisku pracy – wartości dopuszczalne”. W 2015 r. są planowane 3 posiedzenia Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN, na których będą dyskutowane i ustalane wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń dla około 10 substancji. W Komisji oraz zespołach Komisji będą kontynuowane prace nad dostosowaniem polskiego wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń substancji chemicznych do projektu dyrektywy ustalającej 4. Wykaz wskaźnikowych dopuszczalnych wartości narażenia zawodowego, a także prace nad propozycjami wartości wiążących oraz pracami prowadzonymi w SCOEL.

EN

In 2014, the Commission met at three sessions, in which 11 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover, the Commission discussed: – justification for proposing amendments to the MAI (NDN) for electromagnetic fields in the context of the implementation of the Directive of the European Parliament and of the Council 2013/35/EC and – the position of the Group of Experts on Noise on the results of tests and procedures for measuring low-frequency and ultrasound noise. The Commission suggested to the Minister of Labour and Social Policy the following changes in the list of MAC values: – adding six new chemical substances to the list of MAC values: tert-butyl ether, propano- 1,3-sultone (Carc. 1B), methotrexate (inhalable fraction), diacetyle, cyclophosphamide (Carc. 1A), 2-nitropropane (Carc. 1B) – changing MAC values for 4 chemicals: acrylamide (Carc. 1B), chlorophenylmethane, hydrazine (Carc. 1B), 2-methyl-2,4- -pentanediol – adding to the list of MAC in Annex 1 of Part A a "Comments" column and writing "skin" to include information that some substances may be extensively absorbed by the skin. The Commission has adopted documentation for electromagnetic fields with a frequency range from 0 Hz to 300 GHz in the context of the implementation of the Directive of the European Parliament and of the Council 2013/35/EC on the minimum requirements for the protection of health and safety requirements regarding the exposure of workers to the risks arising from physical agents (electromagnetic fields) (XXth individual Directive within the meaning of art. 16 paragraph. 1 of Council Directive 89/391/EEC) and repealing Directive 2004/40/EC (OJ. office. EU L 179 of 29.06.2013, 1-21) and has submitted it to the Ministry of Labour and Social Policy in order to further legislative work. According to the Commission, ultrasonic noise is more harmful than lowfrequency noise, so there is no need to set separate values of maximum intensity for low-frequency noise and infrasounds. The Commission also adopted a procedure for measuring ultrasonic noise, taking into account measurement uncertainty and factors that affect the result. Four issues of the "Principles and Methods of Assessing the Working Environment " were published in 2014. The following were published: 14 methods of determining chemical concentrations in the working environment, 9 documentation of occupational exposure limit and two articles. In addition, the Commission’s experts prepared materials for the 9th edition of the Commission's "Harmful factors in the working environment - limit values". Three sessions of the Commission are planned for 2015. MAC values for 10 chemicals substances will be discussed at those meetings. The Commission and the Group of Experts will continue working on adapting the Polish list of occupational exposure limit values to the draft Directive setting the fourth list of indicative occupational exposure limit values, on proposals for binding values and on work being done at SCOEL.

11

Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w latach 2011-2013

Skowroń J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2014

|

Nr 1 (79)

161--184

PL

W ramach II etapu programu wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy" w latach 2011-2013 odbyło się 9 posiedzeń Komisji, na których rozpatrywano: -31 dokumentacji wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego -wprowadzenie definicji frakcji aerozoli do rozporządzenia ministra właściwego do spraw pracy, co było związane ze zmianami zapisów w części A i B wykazu dla 39 substancji chemicznych oraz 19 czynników pyłowych -dostosowanie polskich wartości normatywnych w zakresie czynników chemicznych do wartości określonych w dyrektywie Komisji 2009/161/WE dla: fenolu, l-metylo-2-pirolidonu, kwasu siarkowego oraz siarkowodoru -sprawozdanie z kontroli warunków pracy pracowników zatrudnionych w narażeniu na kwas siarkowy(VI) przeprowadzonych od stycznia do czerw7ca 2011 r. - metody oznaczania stężeń frakcji torakalnej kwasu siarkowego(VI) w powietrzu na stanowiskach pracy -wnioski zgłoszone do Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN przez przedstawicieli polskiego przemysłu w sprawie wprowadzenia do projektu rozporządzenia dodatkowej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla frakcji torakalnej kwasu siarkowego(VI) na poziomie 0,05 mg/m3 -interpretację wyników pomiarów szkodliwych czynników chemicznych i fizycznych na stanowiskach pracy -skutki zdrowotne narażenia na krzemionkę w Polsce, strategię pobierania pyłów krystalicznej krzemionki na stanowiskach pracy, metody oznaczania stężeń frakcji respirabilnej krzemionki krystalicznej oraz dobór sprzętu dróg oddechowych do zagrożeń w postaci pyłów zawierających wolną krystaliczną krzemionkę -propozycje wartości dopuszczalnego stężenia (NDS) dla krzemionki krystalicznej: kwarcu [14808-60-7], krystobalitu [14464- 46-1] - frakcji respirabilnej na poziomie 0,05 i 0,1 mg/m3 -wniosek Komisji Bezpieczeiistwa Pracy w Górnictwie o wyłączenie gazów występujących w podziemnych wyrobiskach górniczych: tlenku węgla, tlenku azotu, ditlenku siarki oraz siarkowodoru z rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej -uwagi dotyczące propozycji SCOEL wartości wskaźnikowych dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego (OEL STEL) dla ditlenku azotu (NO2) -weryfikację obowiązujących wartości NDS i NDSP dla: acetaldehydu, bezwod-nika octewego oraz chloro(fenylo)me- tanu - 2 wnioski o wyprowadzenie zmian do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24.08.2004 r. w sprawie wykazu prac wybronionych młodocianym i w7arunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac oraz zmiany w załączniku nr 2 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej w7 części C „Mikroklimat", pkt 2. „Mikroklimat zimny" -pozostawienie wartości NDS dla frakcji wdychalnej ołowiu [7439-92-1] i jego związków nieorganicznych, z wyjątkiem arsenianu(V) ołow'iu(Ił) oraz chromia- nu(Vl) ołow’iu(II), (w7 przeliczeniu na Pb) na poziomie 0,05 mg/m3 oraz ustalenie w7artości dopuszczalnego stężenia w' ma¬ teriale biologicznym (DSB) dla ołowiu we krw7i na poziomie 300 (ig/l. Międzyresortowa Komisja przyjęła 10wniosków do przedłożenia ministrowi właściwemu do spraw pracy w sprawie zmiany wykazu najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynniów szkodliwych dla zdrowia w środowisku w następującym zakresie: -wprowradzenia do załącznika nr 1 w części A i B wykazu zmian definicji frakcji: w'dychałnej, torakalnej oraz respirabilnej -w'prowradzenia do załącznika nr 1 w części A wykazu zmian zapisów' dla 39 substancji chemicznych oraz dla 19 czynników pyłowych w kontekście definicji frakcji aerozoli -wprowadzenia do załącznika nr 1 w części A wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń dla 9 nowych chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia -wprowadzenia do załącznika nr 1 w części A oraz B wykazu zmian wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń dla 22 chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia -wprowadzenia zmian do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 16.12. 2011 r. w7 części C „Mikroklimat", pkt 2. „Mikroklimat zimny" -Międzyresortowa Komisja ds. NDS i NDN nie ma merytorycznych podstaw do ustalania odrębnych w7artości NDS/ NDSCh dla gazów występujących w podziemnych wyrobiskach górniczych: ditlenku węgla, tlenku w7ęgla, tlenku azotu, ditlenku siarki oraz siarkowodoru -przeanalizowania rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu prac wybronionych młodocianym i warunków' ich zatrudniania przy niektórych z tych prac pod kątem zmian dotyczących mikroklimatu zimnego oraz innych czynników'. W latach 2011-2013 opracowano i wydano 12 (67- 78) numerów kwartalnika Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy. Wyniki działalności Komisji w latach 2011-2013 przedstawiono w: 14 publikacjach o zasięgu krajowym, 1 publikacji o zasięgu międzynarodowym i na 6 konferencjach krajowych oraz na stronie internetowej Biura do spraw Substancji Chemicznych w Biuletynie Chemia. Zdrowie, Środowisko [dostępny na stronie internetowej grudzień 2013 r.; http://www.chemikalia.gov. pl/ biuletyn biura.php]. W 2013 r. zorganizowano trzy posiedzenia Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN oraz posiedzenie Grupy Ekspertów' ds. Mikroklimatu. Podczas obrad 72., 73. i 74. posiedzenia Komisji rozpatrywano 9 monograficznych dokumentacji substancji chemicznych proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawo¬dowego. Ponadto Komisja w 2013 r. obradowała nad: -wynikami badań środowiskowych przeprowadzonych w 2011 i w 2012 r. dla substancji chemicznych, które wpisano do planu pracy Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN w 2013 r. -zmianami w w'ykazie w7artości dopuszczalnego stężenia dla frakcji respirabilnej krzemionki krystalicznej -zmianą wartości zalecanej dopuszczalnego stężenia dla ołowiu we krwi (DSB) oraz wartości obowiązującej ujętej w rozporządzeniu ministra zdrowia z dnia 30.12.2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych -wprowadzeniem zmian w załączniku nr 2 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia wr środowisku pracy w części C. „Mikroklimat", pkt 2. „Mikroklimat zimny". Międzyresortowa Komisja przyjęła 2 wnioski do przedłożenia ministrowi właściwemu do spraw pracy w sprawie zmiany wykazu najwyższych dopuszczalnych stężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy w7 następującym zakresie: -wprowadzenia do załącznika nr 1 w części A wykazu 3 nowych substancji chemicznych: difenyloaminy (frakcja wdychalna), 4-chloro-3-metyłofenolu (frakcja wdychalna) oraz kwasu nadoctowego -zmiany w części A wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń 3 substancji chemicznych: bezwodnika octowego, ftalanu dimetylu (frakcja wdychalna), N-metyloaniliny oraz w części B „Pyły" dla krzemionki krystalicznej -wprowadzenia zmian do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 16.12.2011 r. w części C „Mikroklimat", pkt 2. „Mikroklimat zimny". W ramach ustaleń międzyresortowych projektu rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników' szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (projekt z dnia 18.06.2013 r.) Sekretariat Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN przygotował opinie do uwag zgłoszonych przez: Ministerstwo Gospo-darki, Głównego Inspektora Pracy, Ministerstwo Spraw' Zagranicznych, Główny Instytut Górnictwa oraz Ministerstwo Środowiska. W 2013 r. wydano 4 zeszyty kwartalnika Komisji Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy.

EN

In the second phase of the National Programme "Safety and working conditions improvement", 9 meetings of the Commission took place, during which the following items were discussed: -31 documentations for recommended exposure limits of chemical substances prepared by the Expert Group for Chemical Agents -introduction of a definition of aerosol fraction (inhalable, respirable and thoraic) to the regulation for MACs and MAIs, which was associated with changes in Parts A and B of the regulation for 39 chemicals and 19 dusts -adaptation of the national regulation to Directive 2009/161/EC especially for 4 substances: phenol, l-methyl-2-piroli-dyne, sulphuric acid and hydrogen sulphide -the report on the working conditions of employees exposed to sulfuric acid(VI) carried out by the State Sanitary Inspection between January and June 2011 -methods for determining thoracic fraction of sulfuric acid(VI) in the working environment -requests submitted to the Interdepartmental Commission for MACs and MAIs by representatives of the Polish industry regarding introducing an additional value for the thoracic fraction of sulfuric acid(VI) of 0.05 mg/m3 in the draft Regulation of the Minister of Labour and Social Policy -interpretation of the results of measure-ments of harmful chemical and physical agents in the working environment -Hhealth effects of exposure to silica in Poland, a strategy of sampling crystalline silica dust in the workplace, methods for determining the concentration of respirable crystalline silica and selecting equipment for respiratory hazards in the form of dust containing free crystalline silica -proposals of the maximum admissible concentration (MAC) for crystalline silica: quartz [14808-60-7], cristobalite [14464-46-1] - respirable fraction of 0.05 mg/m3 and 0.1 mg/m3 -the proposal of the Commission for Occupational Safety in Mining operating at the State Mining Authority for an exemption of gases present in underground mining: carbon monoxide, nitrogen oxide, sulfur dioxide and hydrogen sulfide from the regulation on maximum admissible concentrations and intensities of agents harmful to health in the working environment -comments on the proposal of an indicative occupational exposure limit (OEL and STEL) for nitrogen dioxide (N02) by SCOEL reported by KGHM Polish Cop¬per SA and the Association of Employers of Polish Copper and passed to SCOEL by the Contact Point -verification of the value of MAC(TWA) and ceiling STEL(C) for the following substances: acetaldehyde, acetic anhydride and chloro(phenyl)methane as, ac-cording to the rules adopted by the Intedepartmental Commission for MACs and MAIs, they cannot occur together -two conclusions of the Group of Experts on Microclimate: the introduction of amendments to the Regulation of the Council of Ministers of 24 August 2004 on the list of jobs forbidden for young people and the conditions of their employment at some of these jobs (journal of Laws of 2004 No 200, pos. 2047 , d. Laws of 2005, No. 136, item. 1145, d. Laws of 2006, No. 107, item. 724) and changes in Annex 2 to the Regulation the Minister of Labour and Social Policy in part C. Microclimate, point No. 2 Cold microclimate -leaving the MAC values for the inhalable fraction of lead [7439-92-1] and inorganic compounds, with the exception of arsenate (V) lead (II) and chromate (VI) lead (II) (Pb) at the level of 0.05 mg/m3 and the determination of the DSB for lead in the blood of 300 m/L. The Commission proposed to the Minister of Labour and Social Policy the following changes in the list of MAC and MAI values: -introduction in Annex 1 in parts A and B of a list of definitions of inhalable, respir- able and thoracic fraction -introduction in Annex No. 1 in Part A of a list of changes for 39 chemicals and 19 dusts in the context of the definition of aerosols fraction -introduction in Annex 1 in Part A of a list of occupational exposure limit values of 9 new chemical agents harmful to health -introduction in Annex 1 in Part A and B of a list of changes in maximum admissible concentrations for 22 chemicals -introduction in Annex 2 in Part C of changes for cold microclimate -interdepartmental Commission for MACs and MAIs does not have the evidence base to determine the distinct values of MAC(TWA)/STEL for gases present in underground mining: carbon dioxide, carbon monoxide, nitrogen oxide, sulfur dioxide and hydrogen sulfide -the need to analyse the regulation of the Council of Ministers on the list of jobs forbidden for young people and the conditions of their employment at some of these jobs in terms of changes in the cold microclimate and other factors. In 2011-2013, 12 issues (67-78) of Commission's quarterly "Principles and Methods of Assessing the Working Environment". The results of the Commission's activities were presented in 14 publications at the national level and 1 international publication, at 6 national conferences and on the website of the Bureau of Chemical Bulletin "Chemistry, Health, Environ-ment", available on online (December 2013) at http://www.chemikalia.gov.pl/biuletyn_biura. php. In 2013, the Commission met at three sessions, in which 9 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover, the Commission discussed: -the results of environmental research conducted by the State Sanitary Inspection (in 2011 and 2012) for the chemicals that the Interdepartmental Commission was to discuss in 2013 -the introduction to Annex 1 of Part B changes in the admissible concentration of respirable crystalline silica -the change in the recommended value for lead in blood (DSB) and the value for lead in blood in the Regulation of the Minister of Health of 30 December 2004 -the changes in Annex 2 of the Regulation the Minister of Labour and Social Policy on maximum admissible concentrations and intensities of agents harmful to health in the working environment in Part C. Microclimate, point No. 2 Cold microclimate. The Commission proposed to the Minister of Labour and Social Policy the following changes in the list of MAC and MAI values: -adding three new chemical substances to the list of MAC values: diphenylamine (inhalable fraction), 4-chloro-3-methyl- phenol (inhalable fraction), peracetic acid -changing MAC values for three chemicals: acetic anhydride, dimethyl phthalate (inhalable fraction), N-methylaniline and respirable silica -changing in Annex 2, Part C. Microcli¬mate, point No. 2 Cold microclimate. Within the framework of interdepartmental consultations of the draft regulation on maximum admissible concentrations and intensities of agents harmful to health in the working envi-ronment (draft of 18 June 2013), the Secretariat of the Commission prepared opinions on the comments made by the Ministry of Economy, Chief Labour Inspector , Ministry of Foreign Affairs, Central Mining Institute and Ministry of Environment. Four issues of the "Principles and Methods of Assessing the Working Environment" were published in 2013; they included 16 documentations for recommended exposure limits for chemicals, 16 methods for assessing the concentration of chemicals in the working environment, report on the activities of the Interdepartmental Commission for MAC and MAI in 2012, 4 original articles and indexes of published articles, monographic documentations and methods for determining concentrations of chemical substances in the air.

12

Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2012 r.

Skowroń J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2013

|

Nr 1 (75)

189--204

PL

Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2012 r. spotykała się trzy razy – 23 lutego, 29 października oraz 20 grudnia. Podczas obrad 69., 70. i 71. posiedzenia Komisji analizowano 13 monograficznych dokumentacji substancji chemicznych przygotowanych przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych i podejmowano decyzje dotyczące zaproponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego (NDS, NDSCh i NDSP). Ponadto przedmiotem obrad Komisji były następujące zagadnienia: – wyniki badań środowiskowych prowadzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną (w 2010 i w 2011 r.) dla substancji chemicznych, które znalazły się w planie pracy Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN w 2012 r. – uwagi dotyczące propozycji SCOEL wartości wskaźnikowych dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego (OEL i STEL) dla di tlenku azotu (NO2) zgłoszone przez KGHM Polska Miedź S.A. i Związek Pracodawców Polska Miedź przekazane do SCOEL przez Punkt Kontaktowy (załącznik – zmiany w wykazie wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń chemicznych i pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia (część A i B) w związku z wprowadzeniem definicji frakcji aerozoli – weryfikacja obowiązujących wartości NDS i NDSP dla: acetaldehydu, bezwodnika octowego oraz chloro(fenylo)metanu, gdyż zgodnie z zasadami przyjętymi przez Międzyresortową Komisję ds. NDS i NDN, obie te wartości nie mogą razem występować – wprowadzenie zmian do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (DzU 2004 r., nr 200, poz. 2047; zm. DzU 2005 r., nr 136, poz. 1145; zm. DzU 2006 r., nr 107, poz. 724) na wniosek Grupy Ekspertów ds. Mikroklimatu w związku z zastąpieniem w zakresie oceny mikroklimatu zimnego wskaźnika WCI (siła chłodząca powietrza) wskaźnikiem tWC (temperatura chłodzenia powietrzem) wyrażanym w stopniach Celsjusza (oC) i opisującym efekt chłodzenia skóry przez przepływające powietrze. Międzyresortowa Komisja przyjęła cztery wnioski do przedłożenia ministrowi właściwemu do spraw pracy w sprawie zmiany wykazu najwyższych dopuszczalnych stężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (stanowiących załącznik nr 1 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zm.) w następującym zakresie: – wprowadzenia do załącznika nr 1 w części A wykazu 2 nowych substancji chemicznych szkodliwych dla zdrowia – zmiany w części A wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń dla 10 substancji chemicznych szkodliwych dla zdrowia. Dla 1,2-epoksypropanu pozostawiono wartość NDS na poziomie 9 mg/m3 bez ustalania wartości NDSCh i NDSP do czasu otrzymania stanowiska SCOEL dotyczącego uwag zgłoszonych w ramach konsultacji publicznych do wartości OEL na poziomie 2,41 mg/m3 (1 ppm) – weryfikacji obowiązujących wartości NDS i NDSP dla 3 substancji chemicznych: acetaldehydu, bezwodnika octowego, cholro(fenylo)metanu – wprowadzenia do załącznika nr 1 w części A wykazu zmian dla 39 substancji chemicznych dotyczących pyłów, dymów oraz aerozoli w kontekście definicji frakcji aerozoli – wprowadzenia do załącznika nr 1 w części B wykazu zmian dla 19 pyłowych czynników szkodliwych dla zdrowia w kontekście definicji frakcji aerozoli. Na podstawie wniosków Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN przedłożonych ministrowi właściwemu ds. pracy w latach 2011-2012, a także zmian wprowadzonych kolejnymi rozporządzeniami ministra pracy i polityki społecznej (DzU 2005 r., nr 212, poz. 1769; DzU 2007 r., nr 161, poz. 1142; DzU 2009 r., nr 105, poz. 873; DzU 2010 r., nr 141, poz. 950; DzU 2011 r., nr 274, poz. 1621) rozpoczęto prace nad tekstem jednolitym rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej w sprawie wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia. Ponadto przygotowano materiały do VIII zmienionego wydania publikacji Komisji „Czynniki szkodliwe w środowisku pracy – wartości dopuszczalne”. W kwartalniku Międzyresortowej Komisji – Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy – w 2012 r. opublikowano 15 monograficznych dokumentacji, 14 metod oznaczania stężeń w powietrzu środowiska pracy niebezpiecznych substancji chemicznych oraz 5 artykułów problemowych dotyczących: aparatury i metod pomiaru hałasu ultradźwiękowego, profilaktyki narażenia na hałas ultradźwiękowy na stanowiskach pracy, metody badania wpływu nanocząsteczek na dynamiczne napięcie powierzchniowe modelowego surfaktantu płucnego w układzie pulsującego pęcherzyka, metody oceny kategorii maszyn ze względu na emisję nielaserowego promieniowania optycznego oraz zintegrowanych strategii badań toksyczności produktów nanotechnologii.

EN

In 2012, the Commission met at three sessions, in which 13 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover, the Commission discussed: − information on the results of environmental measurements conducted by the State Sanitary Inspection (in 2010 and 2011) for the chemicals that were in the plan of work of the Interdepartmental Commission in 2012 − comments on the SCOEL proposal of occupational exposure limits (OEL and STEL) for nitrogen dioxide (NO2) reported by KGHM Polish Copper SA and the Association of Employers of Poland Copper SCOEL transferred to the Contact Point − changes in the list of maximum admissible concentrations for chemicals and dusts (part A and B) in connection with the definition of the fraction of aerosols − verification of the MAC and STEL-ceiling value for acetaldehyde, acetic anhydride and chloro(phenyl)methane, because according to the rules adopted by the Commission, both of these values cannot be together − changes proposed by the Group of Experts on Microclimate in the regulation of Council of Ministers of 24 August 2004 on the list of work prohibited for young persons and their conditions of employment in some of types of work (Dziennik Ustaw 2004, No. 200 item. 2047, as amended in Dziennik Ustaw 2005, No. 136, item 1145, as amended in Dziennik Ustaw 2006, No. 107, item 724) in connection with replacing the WCI index for cold microclimate (air cooling power) with the TWC indicator (temperature of air cooling ) expressed in degrees Centigrade (°C) and describing the effect of skin cooling air flow. The Commission suggested to the Minister of Labour and Social Policy the following changes in the list of MAC values: – adding two new chemical substances to the list of MAC values: 3,4-dichloramine, phosphoryl trichoride – changing MAC values for 10 chemicals: aniline, 1,1-dichloroethene, acetic acid, hydrogen peroxide, ethyl acetate, pyridine, mineral oil high refined (inhalable fraction), calcium oxide (respirable and inhalable fraction), nitroglycerin, calcium hydroxide (respirable and inhalable fraction). For 1,2-epoxypropane MAC value 9 mg/m3 was allowed until a position of SCOEL on comments made during the public consultation of OEL value 2.41 mg/m3 (1 ppm) by Contact Points will be known. − verifying the MAC and STEL-ceiling value for 3 chemicals: acetaldehyde, acetic anhydride, cholro (phenyl) methane − introducing in Appendix 1 in Part A of the list, changes for the 39 chemicals in the context of the definition of the fraction of aerosols − introducing in Appendix 1 in Part B of the list, changes for the 19 dusts in the context of the definition of the fraction of aerosols. Under proposals of the Interdepartmental Commission for MACs and MAIs submitted to the Minister of Labour and Social Policy in 2011-2012 and subsequent regulations amended by the Minister (Dziennik Ustaw, 2005, No. 212, item 1769, Dziennik Ustaw, 2007, No. 161, item 1142; DziennikUstaw, 2009, No. 105, item 873, Dziennik Ustaw, 2010, No. 141, item 950; Dziennik Ustaw, 2011, No. 274, item 1621) began work on the text of a single regulation the Minister of Labour and Social Policy on the maximum admissible concentrations and intensities of harmful agents in the working environment. In addition, materials to the 8th edition of the Commission's brochure "Harmful agents in the workplace - the limit values" are prepared. Four issues of the “Principles and Methods of Assessing the Working Environment” were published in 2012. Issue 1(71) contained 13 methods for assessing the working environment, 2 documentations and an article on assessing the impact of nanoparticles on the surface activity of the pulmonary surfactant. Issues 2(72) contained 5 documentations for recommended exposure limits and an article on preventing exposure to ultrasonic noise. Issues 3(73) contained 5 documentations along with analytical procedures, recommendations with respect to pre-employment and periodic medical examinations and contraindications to exposure. Issues 4(74) contained 3 documentations, a method of measuring respirable fraction of crystalline silica and 3 articles: equipment and methods to measure ultrasonic noise, method of evaluating machines emitting nonlaser optical radiation and integrated testing strategy for toxicity testing of nanotechnology products. Three sessions of the Commission are planned for 2013. MAC values for 15 chemical substances will be discussed at those meetings.

13

Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2011 r.1

Skowron J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2012

|

Nr 1 (71)

141-150

PL

Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2011 r. spotykała się cztery razy – dnia 6 maja (66. posiedzenie), dnia 28 października (67. posiedzenie), dnia 21 grudnia 2010 r. (68. posiedzenie). Na posiedzeniach rozpatrywano: – dwanaście dokumentacji wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego przygotowanych przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych – wniosek Grupy Ekspertów ds. Aerozoli Przemysłowych i Zespołu Ekspertów ds. Czynników Biologicznych o umieszczenie definicji frakcji aerozoli w rozporządzeniu w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy – sprawozdanie z kontroli warunków pracy pracowników zatrudnionych w narażeniu na kwas siarkowy(VI) przeprowadzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną w okresie od stycznia do czerwca 2011 r.– metody oznaczania stężeń frakcji torakalnej kwasu siarkowego(VI) w powietrzu na stanowiskach pracy – wnioski zgłoszone do Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN przez przedstawicieli polskiego przemysłu w sprawie wprowadzenia do projektu rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej dodatkowej wartości NDS dla frakcji torakalnej – 0,05 mg/m3, co jest związane z implementacją dyrektywy 2009/161/WE do prawa polskiego – interpretację wyników pomiarów szkodliwych czynników chemicznych i fizycznych na stanowiskach pracy – propozycję wartości dopuszczalnego stężenia (NDS) dla frakcji respirabilnej krzemionki krystalicznej: kwarc [14808-60-7], krystobalit [14464-46-1] na poziomie 0,05 mg/m3 – wniosek Komisji Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie działającej przy Wyższym Urzędzie Górniczym o wyłączenie gazów występujących w podziemnych wyrobiskach górniczych (tlenku węgla, tlenku azotu, ditlenku siarki oraz siarkowodoru) z rozporządzenia MPiPS w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Na podstawie wniosków przedłożonych przez Międzyresortową Komisję ds. NDS i NDN ministrowi właściwemu do spraw pracy w 2011 r.: – wprowadzono do załącznika nr 1 w części A i B wykazu definicje frakcji wdychalnej, torakalnej oraz respirabilnej – wprowadzono do załącznika nr 1 w części A wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń dla czterech nowych chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia – wprowadzono do załącznika nr 1 w części A wykazu zmiany wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń dla sześciu chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia – przełożono na następny rok dyskusję nad propozycją zmiany wartości NDS dla aniliny po uzupełnieniu dokumentacji o poziomy stężeń aniliny występujące na stanowiskach pracy w przedsiębiorstwach – propozycja wartości NDS dla frakcji respirabilnej krzemionki krystalicznej: kwarc [14808-60-7], krystobalit [14464-46-1] na poziomie 0,05 mg/m3 przyjęta przez Międzyresortową Komisję ds. NDS i NDN będzie wnioskowana do wprowadzenia do wykazu wartości NDS po opracowaniu i opublikowaniu metody oznaczania frakcji respirabilnej krzemionki krystalicznej na poziomie zaproponowanej wartości NDS.

EN

In 2011 the Commission met at three sessions, in which 12 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover, the Commission discussed: - a proposal of the Aerosols and Biological Group of Experts to introduce the definition of aerosol fractions: inhalable, thoracic and respirable - the report on controlling working conditions of employees exposed to sulfuric acid(VI) conducted by the State Sanitary Inspectorate from January to June 2011 - methods of determining thoracic fraction of sulfuric acid(VI) in workplace air - requests submitted to the Interdepartmental Commission for MAC and MAI by representatives of the Polish industry to introduce a MAC of 0.05 mg/m3 for the thoracic fraction of sulfuric acid(VI) into the draft regulation of the Minister of Labour and Social Policy which is related to the implementationof Directive 2009/161/EC into Polish law - the interpretation of the results of measurements of harmful chemical and physical agents in the working environment - a proposal of a MAC for the respirable fraction of crystalline silica: quartz [14808- -60 -7], cristobalite [14464-46-1] at the leve of 0.05 mg/m3 - the proposal of the Mines Safety Commision working at the State Mining Authority to exclude gases occurring in underground mining: carbon monoxide, nitrogen oxide, sulfur dioxide and hydrogen sulfide, from the Ministry of Labour and Social Policy regulation on maximum admissible concentrations and intensities for agents harmful to health in the working environment. The Commission suggested to the Minister of Labour and Social Policy the following changes in the list of MAC values: – adding four new chemical substances to the list of MAC values: octabromodiphenyl ether (a mixture of isomers) – inhalable fraction, hexachlorocyclopentadiene, sodium peroborate and its hydrate – inhalable fraction, 4,4'-thiobis(6-tert-butyl-m-cresol) – inhalable fraction – changing MAC values for six chemical substances: 1,2-dibromoethane, dibuthyl phthalate – inhalable fraction, acrylic acid, manganese and its inorganic compounds (as Mn) – inhalable and respirable fraction, styrene, 1,1,2-trichloroethane. Documentation on aniline will be discussed again by the Commission after its concentration in workplaces in Polish enterprises has been added to the documentation. The proposition of a MAC value for the respirable fraction of crystalline silica at the level of 0.05 mg/m3 has been adopted by the Interdepartmental Commission and it will be introduce to the list of MAC values when the method of determining the respirable fraction of crystalline silica at the proposed level is compiled and published. Four issues of the “Principles and Methods of Assessing the Working Environment” were published in 2011. Issue 1(67) contained 22 methods for assessing the working environment and an article about metal concentrations in dust fractions emitted at industrial workplaces. Issue 2(68) contained 7 documentations for recommended exposure limits and an article about health criteria for size-selective aerosol sampling in the working environment. Issue 3(69) contained 8 documentations along with analytical procedures, recommendations in respect to pre-employment and periodic medical examinations and contraindications to exposure. Issue 4(66) contained 6 documentations and an article about nano-objects. Three sessions of the Commission are planned for 2012. MAC values for 15 chemical substances will be discussed at those meetings.

14

Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2009 r.

Skowron J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2009

|

Nr 4 (62)

151--158

PL

Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2009 r. spotykała się dwa razy – dnia 9 marca (60. posiedzenie) i dnia 6 listopada (61. posiedzenie). Na posiedzeniach rozpatrywano: – wniosek ekspertów o zmianę definicji najwyższego dopuszczalnego natężenia (NDN) czynnika fizycznego w środowisku pracy – 11 dokumentacji wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego przygotowanych przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych – wniosek ekspertów o zmianę definicji najwyższego dopuszczalnego natężenia (NDN) czynnika fizycznego w środowisku pracy – wniosek Grupy Ekspertów ds. Mikroklimatu Zespołu Ekspertów ds. Czynników Fizycznych o wprowadzenie zmian w załączniku nr 2 pkt. C. Mikroklimat ppkt. 2.1. Mikroklimat zimny, gdyż zgodnie z zapisem w normie PN-EN ISO 11079:2008 zmianie uległy wskaźniki służące do oceny wpływu środowiska zimnego na organizm człowieka (wskaźnik IREQ został zastąpiony dwoma wskaźnikami: IREQmin oraz IREQneutral, natomiast wskaźnik WCI został zastąpiony wskaźnikiem ) WC t – wniosek Grupy Ekspertów ds. Promieniowania Optycznego Zespołu Ekspertów ds. Czynników Fizycznych o wprowadzenie zmian w załączniku nr 2 pkt. D. Promieniowanie optyczne (nielaserowe i laserowe) w związku z obowiązkiem wdrożenia do prawa krajowego postanowień zawartych w dyrektywie 2006/25/WE z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (sztucznym promieniowaniem optycznym) do dnia 27 kwietnia 2010 r. – metody pomiaru i oceny drgań działających na organizm człowieka. Przedstawiona na posiedzeniu Komisji w dniu 6 listopada dokumentacja tlenku cynku zostanie ponownie przeanalizowana przez Międzyresortową Komisję ds. NDS i NDN po jej uzupełnieniu przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych. Zaproponowane zmiany do wprowadzenia w załączniku nr 2 w części C. Mikroklimat zostaną ponownie przeanalizowane przez Grupę Ekspertów ds. Mikroklimatu w kontekście uwag zgłoszonych na posiedzeniu Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN W 2009 r. ukazały się cztery zeszyty wydawnictwa Międzyresortowej Komisji „Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy”, w których opublikowano 18 dokumentacji proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego, 13 metod oznaczania w powietrzu środowiska pracy stężeń substancji chemicznych oraz 4 artykuły problemowe dotyczące czynników fizycznych (mikroklimatu zimnego i hałasu infradźwiękowego).

EN

The activity of the Interdepartmental Commission for Maximum Admissible Concentrations and Intensities for Agents Harmful to Health in the Working Environment in 2009. In 2009 the Commission met at two sessions, in which 11 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover, the Commission discussed: a change in the definition of maximum admissible intensities of harmful to health physical agents in the working environment the proposal of the Microclimate Group of Experts to change in Annex 2.C point 2. Cold environment according to standard PN-EN ISO 11079:2008 Ergonomics of the thermal environment – Determination and interpretation of cold stress resulting from exposure to the cold with consideration for the required clothing insulation (IREQ) and local cooling effects the propose of the Optical Group of Experts to change in Annex 2 part D. Optical radiation according to directive 2006/25/EC of the European Parliament and of the Council of 5 April 2006 on the minimum health and safety requirements regarding the exposure of workers to risks arising from physical agents (artificial optical radiation) (19th individual Directive within the meaning of Article 16(1) of Directive 89/391/EEC the assessment of workers’ exposure to vibration. The Commission suggested to the Minister of Labour and Social Policy the following changes in the list of MAC values: – adding two new chemical substances to the list of MAC values: tributyltin compounds and thionyl chloride – changing MAC values for eight chemical substances: 2-chloro-1,3-butadiene, 2-diethylaminoethanol, N,N-dimethylformamide, carbon disulfide, 2-metoxyethanol, nitroethane, 2-methoxyethyl acetate, copper and inorganic compounds, such as Cu – changing MAI values for optic radiation (non-laser and laser). Documentation for zinc oxide will be discussed again by the Commission after it has been re-examined by the Group of Experts for Chemical Agents. The same applies to the cold environment. Four issues of the “Principles and Methods of Assessing the Working Environment” were published in 2009. Issue 1(59) contained 13 methods for assessing the working environment, 3 documentations for recommended exposure limits along with analytical procedures, recommendations in respect to pre-employment and periodic medical examinations and contraindications to exposure and an article about the assessment of workers’ exposure to the cold environment. Issues 2(60) contained 5 documentations and 3 articles about intrasound noise. Issues 3(61) and 4(62) contained 10 documentations. Four sessions of the Commission are planned for 2010. MAC values for 25 chemical substances and a changing for cold environment will be discussed at those meetings.

15

Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2008 r.

Skowroń J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2009

|

Nr 1 (59)

203--209

PL

Międzyresortowa Komisja ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2008 r. spotykała się trzy razy: 20 marca (57), 30 czerwca (58) oraz 21 listopada (59). Na posiedzeniach rozpatrzono: – 19 dokumentacji wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego przygotowanych przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych – wniosek Grupy ds. Hałasu Zespołu Ekspertów ds. Czynników Fizycznych o usunięcie z załącznika nr 2 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy w części A punktu „2. Hałas infradźwiękowy”, zawierającego wartości NDN hałasu infradźwiękowego (równoważny poziom ciśnienia akustycznego skorygowany charakterystyką częstotliwościową G odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy lub tygodnia pracy wynoszący 102 dB oraz szczytowy nie skorygowany poziom ciśnienia akustycznego wynoszący 145 dB) – wnioski zgłoszone do Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN przez przedstawicieli polskiego przemysłu w sprawie propozycji SCOEL dotyczącej wprowadzenia nowych indykatywnych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego dla formaldehydu na poziomie 0,246 mg/m3 (0,2 ppm, dla 8 h – TWA) oraz wartości chwilowej na poziomie 0,492 mg/m3 (0,4 ppm, dla 15 min – STEL) – usunięcie z załącznika nr 2 do rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy w części A punktu „2. Hałas infradźwiękowy”, zawierającego wartości NDN hałasu infradźwiękowego. Stwierdzono, że stan wiedzy w zakresie szkodliwego oddziaływania hałasu infradźwiękowego na organizm człowieka nie pozwala obecnie ustalić jednoznacznych granicznych wartości ekspozycji – dokumentacje dla: kobaltu i jego związków nieorganicznych – w przeliczeniu na Co, miedzi i jej związków nieorganicznych – w przeliczeniu na Cu oraz tlenku cynku zostaną ponownie 204 przeanalizowane przez Międzyresortową Komisję ds. NDS i NDN po ich uzupełnieniu przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Chemicznych. W 2008 r. ukazały się 4 zeszyty kwartalnika Międzyresortowej Komisji „Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy”, w których opublikowano 16 dokumentacji dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego, w tym dokumentację pól elektromagnetycznych, 8 metod oznaczania stężenia substancji chemicznych w powietrzu na stanowiskach pracy oraz 5 artykułów dotyczących narażenia na pola elektromagnetyczne.

EN

In 2008 the Commission met at three sessions, in which 19 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover the Commission discussed: – assessment of workers’ exposure to infrasound noise – the industry’s proposal for new indicative occupational limits for formaldehyde. The Commission suggested to the Minister of Labour and Social Policy the following changes in the list of MAC values: – putting 9 new chemical substances on the list of MAC values: diphenylmethane-2,4'-diisocyanate, diphenylmethane-2,2'-diisocyanate, methylenediphenyl-diisocyanate – mixture of isomers, aziridine, 2-methylaziridine, formamide, but-2-yne-1,4-diol, 4-aminotoluene, terphenyl,-hydrogenated – changing MAC values for 6 chemical substances: 1,3-butadiene, 2-ethoxyethanol, iodine, 4,4'-me-thylenediphenyl diisocyanate, 2-ethoxyethyl acetate and methyl isocyanate – eliminating from the regulation of the Minister of Labour and Social Policy of 2002 from Annex 2.A point 2 “Infrasound noise”, because according to current knowledge infrasound noise is strenuous, not harmful to people. For formaldehyde the Commission has decided to determine 2 years of vacatio legis to implement into law new occupational values: MAC – 0.24 mg/m3 and MAC(STEL) – 0.48 mg/m3, which were discussed and accepted by the Commission in the 57th meeting in March 20, 2008. This will give the industry, government, employees and employers time to reduce exposure to formaldehyde. These values are complementary to values proposed by SCOEL for the third list of indicative occupational exposure limit values (OEL – 0.246 mg/m3, 0.2 ppm; STEL – 0.492 mg/m3, 0.4 ppm). Documentations for cobalt, copper and zinc oxide will be discussed again by the Commission after they have been re-examined by the Group of Experts for Chemical Agents. Four issues of the “Principles and Methods of Assessing the Working Environment” quarterly were published in 2008. Issue 1(55) contained 8 methods for assessing the working environment and 3 documentations for recommended exposure limits along with analytical procedures, recommendations in respect to pre-employment and periodic medical examinations and contraindications to exposure. Issues 210 2(56) and 3(57) contained 12 documentations. The documentation for electromagnetic fields and radiation frequency 0 Hz – 300 GHz and 5 articles in this area were published in issue 4(58). Three sessions of the Commission are planned for 2009. MAC values for 20 chemical substances and the documentation for optical radation will be discussed at those meetings.

16

Fluorki – w przeliczeniu na F

Jakubowski M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2008

|

Nr 3 (57)

25--50

PL

Fluorki metali są to sole kwasu fluorowodorowego. Do ważniejszych fluorków należą: fluorek sodu (NaF), fluorek wapnia (CaF2), fluorek potasu (KF) i kryolit (3NaF. AlF3). Narażenie zawodowe na fluorki ma miejsce w kopalniach i zakładach przerabiających: fluoryt, kryolit i apatyt. Fluorki są obecne oraz emitowane w procesach produkcji: stali, żelaza, glinu, szkła ceramiki i emalii. Są także składnikami otulin elektrod spawalniczych. Wchłanianie fluorków z płuc i z przewodu pokarmowego zwiększa się ze wzrostem ich rozpuszczalności w wodzie. Stwierdzono, że wydajność wchłaniania związków dobrze rozpuszczalnych w wodzie wynosi 90 ÷ 96%. Związki słabo rozpuszczalne w wodzie są wchłaniane wolniej i z mniejszą wydajnością, np. tylko 62% fluorku wapnia uległo wchłonięciu po podaniu drogą pokarmową. Fluorki wykazują działanie drażniące. Skutek ten stwierdzano, gdy stężenia fluorków przekraczały 10 mg/m3, natomiast objawy działania drażniącego nie występowały, gdy stężenia związku były mniejsze niż 2,5 mg/m3. W organizmie fluorki kumulują się głównie w kościach, przy czym ilości deponowane w tkance kostnej dzieci są większe (około 50%) niż u osób dorosłych (około 10%). Deponowanie fluoru w kościach zachodzi głównie w miejscach kostnienia i wapnienia. Główną drogę wydalania stanowią nerki. Około 50% podanej dawki wydala się w moczu, 6 ÷ 10% z kałem i 13 ÷ 23% z potem. Pozostała ilość ulega kumulacji w tkance kostnej. Proces wydalania fluorków ma charakter wielofazowy. Zwiększone wchłanianie fluorków w dłuższym okresie może prowadzić do fluorozy układu kostnego, tj. do patologicznego formowania kości. Fluoroza układu kostnego była opisywana głównie u osób zatrudnionych: przy produkcji aluminium, w odlewniach magnezu, przy przerobie fluorytów i produkcji superfosfatu. Początki osteofluorozy są czasem bezobjawowe i mogą być stwierdzane radiologicznie jako wzrost gęstości różnych kości, szczególnie kręgosłupa i miednicy. Przeprowadzono badania 74 robotników zatrudnionych w zakładzie produkującym fosforanowe nawozy sztuczne. Fluorki były obecne w powietrzu w postaci pyłów i gazów. Wyniki odnoszono do grupy kontrolnej. Nie stwierdzono zmian gęstości kości w grupie pracowników narażanych na związek o stężeniu średnio 2,65 mg/m3 (0,5 ÷ 8,3 mg/m3 w przeliczeniu na fluor), podczas gdy zmiany takie wystąpiły u 17 robotników narażanych na związek o średnim stężeniu 3,38 mg/m3 (1,78 ÷ 7,73 mg/m3). Wyniki badań środowiskowych wskazują, że zmiany struktury kości stanowiące główny skutek przewlekłego narażenia na fluorki nie występowały, gdy stężenia fluorków w 24-godzinowych zbiórkach moczu były mniejsze niż 5 mg/l. W dwóch badaniach przeprowadzonych w warunkach przemysłowych nie stwierdzono zmian w budowie kości, jeżeli stężenia fluorków w próbkach moczu pobranych przed rozpoczęciem zmiany nie przekraczały 3,4 mg/l oraz gdy stężenia w próbkach moczu pobranych przed zakończeniem zmiany nie były większe niż 13 mg/l. Fluoroza szkieletowa występowała także w Indiach i w Chinach w wyniku spożywania wody o wysokiej zawartości fluorków (powyżej 10 mg/l). Uważa się, że codzienne pobieranie drogą pokarmową 8 mg fluorków może być szkodliwe dla osób dorosłych. Na podstawie wyników badań eksperymentalnych na zwierzętach potwierdzono otrzymane wcześniej wyniki badań, którym poddano ludzi, wskazujące, że układ kostny jest układem docelowym w przypadku narażenia zawodowego i środowiskowego na fluorki. Działanie genotoksyczne fluorków stwierdzano, wówczas gdy podawane dawki były bardzo toksyczne dla komórek i organizmów. Mniejsze dawki nie powodowały skutków działania genotoksycznego. W IARC zaliczono fluorki do grupy 3., czyli do związków nieklasyfikowanych jako czynniki rakotwórcze dla człowieka ze względu na brak dowodów działania u ludzi oraz brak lub niewystarczające dowody ich działania na zwierzęta. W ACGIH zaliczono fluorki do grupy A4, czyli do substancji nieklasyfikowanych jako czynniki rakotwórcze dla człowieka. Zakresy wartości normatywów higienicznych (TWA) fluorków wynoszą w różnych państwach od: 0,6 mg/m3 w Norwegii, 1 mg/m3 na Węgrzech, 1,5 mg/m3 w Szwajcarii i 2 mg/m3 w Szwecji oraz do 2,5 mg/m3 w większości państw. Wydaje się celowa zmiana dotychczasowej wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) z 1 mg/m3 na 2 mg/m3 z zastosowaniem przeliczania na F-, a nie na HF. Wartość ta powinna zabezpieczać ludzi także przed działaniem drażniącym związku. Nie ma podstaw do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) fluorków. Na podstawie danych zamieszczonych w dokumentacji można przyjąć stężenie 3 mg/g kreatyniny w próbkach moczu pobranych przed rozpoczęciem zmiany oraz 9 mg/g kreatyniny w próbkach moczu pobranych pod koniec zmiany za wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) fluorków. Przestrzeganie powyższych zaleceń powinno zapobiegać występowaniu u osób narażonych fluorozy kości.

EN

Fluorides are defined as binary compounds or salts of fluorine and another element. The chief fluoride minerals are fluorspar ( CaF2) and cryolite ( Na3AlF6). The fluorides of alkali metals such as sodium fluoride are soluble in water. Those of alkaline earth such as calcium fluoride, are insoluble or sparingly soluble in water. Inorganic fluorides find a variety of commercial uses. Soluble fluoride compounds are readily absorbed from the lungs and gastrointestinal tract. Studies in humans and animals have found that 90 ÷ 96 % of an oral dose of soluble fluoride compounds is absorbed. Poorly soluble fluoride compounds, such as calcium fluoride do not appear to be well absorbed. Fumes, containing fluoride in concentrations above 10 mg/m3 were irritating. No effects were noted at levels below 2.5 mg/m3. The largest concentration of fluoride in the body is found in calcified tissues. Fluoride deposition in bone occurs mainly in regions undergoing active ossification and calcification. The amount of fluoride taken up by bone is inversely related to age. The primary pathway for fluoride excretion is via the kidneys and urine (about 50%). To a lesser extent fluoride is also excreted in the feces, sweet, and saliva. Fluoride elimination after intermittent exposure is triphasic. Marked evidence of skeletal fluorosis was reported in workers exposed to gaseous fluoride and fluoride dust in the pot rooms of the aluminium industry, in magnesium foundry, in the process of crushing and refining of creolite. No changes in bone density were found in a group of workers exposed in concentrations of fluoride averaging 2.65 mg/m3, while such changes were detected in workers with exposures averaging 3.38 mg/m3. No bone structure changes were observed if fluoride concentrations in 24-hour urine specimens were lower than 5 mg/l. Pharmacokinetic studies indicate that such no-effect level in 24-hour urine specimens is most likely to be achieved if the fluoride concentration in end-of-shift specimens is 9 mg/l and in preshift specimens is 2 mg/l. In general positive genotoxicity findings occurred at doses that are highly toxic to cells and whole animals. Carcinogenic classification – IARC, group 3 – not classifiable as to carcinogenicity to humans; ACGIH – A4 – not classifiable as human carcinogen. Occupational exposure limits ( TWA) amount in different countries from 0.6 mg/m3 to 2.5 mg/m3. The Expert Group recommended a OEL-TWA 2 mg/m3 and biological exposure index (BEI) of 9 mg/g creatinine for the end-of-shift samples of urine and 3 mg/g creatinine for preshift samples of urine.

17

Beryl i jego związki nieorganiczne – w przeliczeniu na Be

Jakubowski M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2008

|

Nr 2 (56)

5--34

PL

Beryl (Be) jest strategicznym surowcem dla wielu rodzajów przemysłu. Jest powszechnie stosowany mimo stosunkowo wysokiej ceny, ze względu na znacznie lepsze parametry niż wykazywane przez alternatywne materiały. Zastosowanie przemysłowe mają trzy podstawowe postaci berylu. Najważniejszą stanowi stop berylu z miedzią, a następnie forma metaliczna i tlenek berylu. Liczba osób narażonych na beryl w warunkach przemysłowych ulega zwiększeniu w wyniku wzrostu zastosowania berylu, przy jednoczesnym zmniejszaniu stężeń metalu w powietrzu w miarę uzyskiwania informacji na temat jego toksycznego działania. Średnie stężenia ważone w powietrzu dla 8-godzinnego czasu narażenia wynosiły > 50 ug/m3 w połowie lat sześćdziesiątych i > 30 ug/m3 w połowie lat siedemdziesiątych. Obecnie wartości stężeń berylu w warunkach przemysłowych są poniżej 0,002 mg/m3 (2 ug/m3). Narażenie drogą inhalacyjną na beryl stwarza większe zagrożenie dla zdrowia ludzi niż narażenie drogą pokarmową. Wydajność wchłaniania berylu i jego związków z przewodu pokarmowego jest mała. Narażenie inhalacyjne powoduje kumulację berylu i jego związków w płucach, szczególnie w węzłach chłonnych płuc, jak również w kościach, stanowiących docelowe miejsce kumulacji berylu w organizmie. Stężenia berylu w moczu u osób nienarażonych zawodowo na działanie związku wynosiły poniżej granicy wykrywalności metody, tj. 0,03 ÷ 0,06 ug/l. W wyniku narażenia zawodowego na związki berylu u ludzi stwierdzano występowanie zapalenia skóry, pylicę płuc i przewlekłą chorobę berylową (beryloza, CBD). Kontakt ze skórą rozpuszczalnych związków berylu może być przyczyną obrzęku, rumienia czy grudkowo-pęcherzykowego zapalenia skóry. Zmiany te zwykle ustępują po przerwaniu narażenia. Obserwowano również ziarniniakowate zmiany martwicze skóry i owrzodzenia powodowane penetracją nierozpuszczalnych związków berylu. Zmiany te były wynikiem opóźnionej nadwrażliwości na działanie związku. Ostre działanie toksyczne berylu występujące w wyniku narażenia na związek o stężeniach powyżej 25 ug/m3 objawia się podrażnieniem skóry, oczu, nosa i gardła, które może prowadzić do zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych, obrzęku płuc, a narażenie na związek powyżej 100 ug/m3 – do zapalenia płuc. Przewlekła choroba berylowa (CBD) jest najbardziej charakterystycznym skutkiem narażenia zawodowego na beryl. Beryl działający jako hapten wchodzi w reakcję z antygenem zgodności tkankowej MHC II. W tej postaci jest rozpoznawany przez swoiste limfocyty pomocnicze T CD4. Dochodzi do aktywacji kaskady zapalnej zależnej od limfocytów T i produkcji prozapalnych cytokin. Rezultatem tego procesu jest tworzenie nieserowaciejących ziarniniaków w tkance płucnej. Objawy kliniczne przewlekłej choroby berylowej mogą wystąpić po 3 miesiącach, ale również po 30 latach od rozpoczęcia pracy w narażeniu. W celu wczesnej diagnostyki berylozy stosuje się test proliferacji limfocytów krwi obwodowej i płynu pęcherzykowo-oskrzelowego w obecności berylu (BeLPT). Wartość LOAEL dla działania uczulającego berylu i rozwoju CBD określono na poziomie 0,55 ug Be/m3. Ostatnie doniesienia wskazują, że wartość ta może wynosić powyżej 0,2 ug/m3. Ustalono na podstawie wyników badań, że w celu zapobiegania powstaniu CBD dopuszczalne średnie stężenie ważone berylu w powietrzu powinno wynosić poniżej 0,0002 mg/m3 (0,2 ug/m3). Zawodowe narażenie na beryl i jego związki powodowało zwiększenie u ludzi ryzyka wystąpienia raka płuc. Ryzyko to było większe u osób z objawami ostrej berylozy płucnej niż u osób z CBD. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC 1993) uznała, że istnieją wystarczające dowody rakotwórczego działania berylu i jego związków u ludzi (Grupa 1). Według US EPA ryzyko jednostkowe wynosi 2,4 • 10-3 ug/m3. Wydaje się, że występowanie raka płuc u ludzi przed 1950 r. było wynikiem narażenia zawodowego na beryl o dużym stężeniu powodującym występowanie ostrej berylozy.

EN

Beryllium is a strategic and critical material for many industries. It is widely used because for certain critical applications it performs better than alternatives. The beryllium industry produces three primary forms of beryllium. Copper beryllium alloy is the largest, followed by pure beryllium metal and beryllium oxide ceramics. As result of the increasing industrial use of beryllium, occupational exposure to the metal is an important issue. The estimated daily weighted average beryllium exposure levels in plant that extracted and produced beryllium metal were > 50 μg/m3 during the mid-1960s, In mid-1970s, the exposure levels were > 30 μg/m3. At present, beryllium concentrations during different industrial processes tend to be below 2 μg/m3. Exposures to beryllium are much more hazardous by the inhalation route than by the ingestion route. Beryllium and its compounds are poorly absorbed from the gastrointestinal tract. In general, inhalation exposure to beryllium results in long-term storage of beryllium in lung tissue and in the skeleton, which is the ultimate site of beryllium storage. Urinary beryllium concentrations are below the detection limits of 0,03 ÷ 0,06 μg/l. Exposure to beryllium compounds has caused dermatitis, acute pulmonary inflammation, and chronic beryllium disease (CBD). Exposure to soluble beryllium salts may cause skin reactions such as edematous, erythematous, and papulovesicular dermatitis. Those changes usually disappear after cessation of exposure. Granulomatous necrotic changes and ulcerations caused by skin penetration by insoluble beryllium salts were also observed. These changes are based on delayed allergic hypersensitivity. Acute toxicity of beryllium at concentrations usually > 25 μg/m3 is manifested by skin, eye, nose, and throat irritation, followed by upper and lower airway inflammation, pulmonary edema, and (> 100 μg/m3 ) chemical pneumonitis.

18

1,2-Dichloropropan

Gromadzińska J, Wąsowicz W.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2008

|

Nr 2 (56)

49--71

PL

1,2-Dichloropropan (1,2-DCP) jest bezbarwną cieczą o słodkawym zapachu podobnym do chloroformu, stosowaną jako rozpuszczalnik żywic, smarów, tłuszczów, smół i asfaltów. Związek znajduje zastosowanie w wielu procesach technologicznych, w tym do impregnacji, oczyszczania i odtłuszczania powierzchni metali w procesach galwanizacyjnych, do usuwania farb, w pralniach do czyszczenia na sucho i do usuwania ołowiu z benzyny. Występuje jako składnik fumigantów oraz insektycydów. Stosowany jest w syntezie tetrachloroetylenu i tetrachlorku węgla. Według danych służb sanitarno-epidemiologicznych w 2000 r. w Polsce na 1,2-dichloropropan było narażonych kilkadziesiąt osób. Nie zgłaszano narażenia na związek o stężeniach ponadnormatywnych, czyli > 50 mg/m3. 1,2-Dichloropropan jest hepatotoksyczny dla zwierząt laboratoryjnych, ponieważ narażenie na tę substancję powoduje uszkodzenie wątroby i nerek oraz wielokrotny wzrost aktywności enzymów wątrobowych w osoczu. Istnieją dowody, że związek może powodować depresję ośrodkowego układu nerwowego. Zatrucie mieszaniną rozpuszczalników czyszczących zawierających 1,2-dichloropropan u ludzi powodowało śpiączkę, utratę świadomości, niewydolność serca, nieodwracalny szok i w rezultacie śmierć. Wykazano słabe działanie genotoksyczne 1,2-dichloropropanu w limfocytach ludzkich w hodowli w warunkach in vitro. Nie wykazano działania teratogennego 1,2-dichloropropanu, a dostępne dane dostarczają ograniczonych dowodów działania toksycznego związku na ciężarne samice i płody. Wchłanianie związku w miejscu pracy następuje drogą inhalacyjną. Opisano zapalenie skóry u pracowników narażonych na 1,2-dichloropropan. Podczas wyznaczania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) wykorzystano wyniki 13-tygodniowych badań inhalacyjnych na szczurach obu płci narażanych na 1,2-dichloropropan o stężeniach: 70; 230 lub 700 mg/m3. Za efekt krytyczny przyjęto statystycznie znamienne zmniejszenie masy ciała (o 10%). Zmiany degeneracyjne nabłonka węchowego w głowowej części jamy nosowej obserwowano u wszystkich zwierząt narażanych na związek o stężeniach 230 lub 700 mg/m3. Stan zapalny krtani opisano u szczurów narażanych na 1,2-dichloropropan o stężeniu 700 mg/m3. Stężenie 230 mg/m3 1,2-dichloropropanu przyjęto za wartość najniższego obserwowanego poziomu działania szkodliwego (LOAEL) związku. Po zastosowaniu odpowiednich współczynników niepewności ustalono, że wartość NDS 1,2-dichloropropanu wynosi 50 mg/m3, czyli tyle, ile wynosi obowiązująca wartość NDS tego związku. 1,2-Dichloropropan nie został zaklasyfikowany jako substancja drażniąca w wykazie substancji niebezpiecznych, nie znaleziono również danych na temat jego działania drażniącego na drogi oddechowe ludzi, dlatego nie ustalono wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) dla tego związku. Nie ma także podstaw do ustalenia wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) 1,2-dichloropropanu.

EN

1,2-Dichloropropane (1,2-DCP) is a colorless liquid, with a chloroform-like odour, used as an industrial solvent (resins, lubricants, bitumens, asphalts, paints) for specific technological processes or as a cleaning and soil fumigant. In experiments on animals, exposure to high levels of 1,2-DCP caused injury of the liver, kidneys and the respiratory tract. Respiratory effects were reported in humans following oral and dermal exposure. A case of dermatitis resulting from dermal exposure to mixtures of solvents containing 1,2-DCP was reported. On the basis of LOAEL for the irritation effect of the upper respiratory tract obtained from an animal study, the TLV value was calculated at 50 mg/m3.

19

Sprawozdanie z działalności Międzyresortowej Komisji do spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy w 2006 r.

Skowroń J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2007

|

Nr 1 (51)

155--162

PL

Międzyresortowa Komisja w 2006 r. spotykała się trzy razy. Na posiedzeniach Komisja rozpatrzyła 24 dokumentacje proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego. Ponadto na posiedzeniach Komisji dyskutowano nad zasadami oceny narażenia pracowników zatrudnionych w warunkach mikroklimatu gorącego i zimnego. Uczestnicy posiedzeń zapoznali się z projektem trzeciego wykazu indykatywnych dopuszczalnych wartości narażenia zawodowego przygotowanym przez Komitet Naukowy ds. Dopuszczalnych Norm Zawodowego Narażenia na Oddziaływanie Czynników Chemicznych w Pracy (SCOEL) oraz ze sprawozdaniem z seminarium dotyczącym ustalania wartości dopuszczalnych stężeń (OEL) dla substancji o działaniu rakotwórczym, które zostało zorganizowane przez DG Employment i Advisory Committee for Safety and Health. Międzyresortowa Komisja przyjęła trzy wnioski do przedłożenia ministrowi właściwemu do spraw pracy w sprawie wprowadzenia do wykazu wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń 8 nowych chemicznych czynników szkodliwych dla zdrowia oraz zmiany wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń 18 chemicznych czynników. W 2006 r. w czterech zeszytach kwartalnika Międzyresortowej Komisji „Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy” zamieszczono: 32 dokumentacje proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego, 8 metod oznaczania w powietrzu środowiska pracy stężeń substancji chemicznych, artykuł dr Agnieszki Wolskiej i mgr. Piotra Koniecznego „Porównanie kryteriów oceny zagrożenia i wartości granicznych ekspozycji na promieniowanie laserowe obowiązujących w Polsce oraz w projekcie dyrektywy Unii Europejskiej”, sprawozdanie z działalności w 2006 r. Międzyresortowej Komisji ds. Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy, a także indeksy alfabetyczne opublikowanych artykułów, dokumentacji i metod. Wyniki działalności Komisji w 2006 r. przedstawiono w czterech publikacjach o zasięgu krajowym.

EN

In 2006 the Commission met at three sessions, in which 24 documentations for recommended exposure limits of chemical substances were discussed. Moreover the Commission discussed: – assessment of workers’ exposure to hot and cold microclimate – a proposal for a third list of indicative occupational exposure limit values – a report from the “Setting OELs for carcinogens” workshop. The Commission suggested to the Minister of Labour and Social Policy the following changes in the list of MAC values: – putting 8 new chemical substances on the list of MAC values: bis(2-ethylhexyl)adipate, 1-chloro-4- nitrobenzene, 1,2-dichloroethylene (all isomers), hexanal, nitrotoluene (mixed isomers), 2-nitrotoluene, n-valeraldehyde, 1,2,3-trichloropropane – changing MAC values for 18 chemical substances: beryllium and inorganic compounds, such as Be, chlorine, chloroethylene, 4-chlorophenole, 1,1-dichloroethane, dichloromethane, 1,2-dichloropropane, dinitrotoluene (mixed isomers), furfural, hexane – other acyclic isomers except for n-hexane, methyl n-butyl ketone, hydrochinone, nitric acid, methyl metacrylate, 3-nitrotoluene, 4-nitrotoluene, pyrethrum, o-toluidine. Four issues of the “Principles and Methods of Assessing the Working Environment” quarterly were published in 2006. Issue 1(47) contained 5 methods of assessing the working environment and 9 documentations for recommended exposure limits along with analytical procedures, recommendations in respect to pre-employment and periodic medical examinations and contraindications to exposure. Issues 2(48) and 3(49) contained 21 documentations and an article entitled “Comparison of hazard evaluation criteria and exposure limit values of laser’s radiation exposition compulsory in Poland and EU directive 2006/25/EU”. In issue 4(50) there were 3 methods of assessing the working environment, and 4 documentations. Two sessions of the Commission are planned for 2007. MAC values for 20 chemical substances will be discussed at those meetings.

20

Antymon i jego związki nieorganiczne z wyjątkiem stibanu – w przeliczeniu na Sb

Jakubowski M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2007

|

Nr 4 (54)

117--138

PL

Czysty antymon jest srebrnobiałym metalem twardym o heksagonalnej strukturze krystalicznej, który ulega łatwo sproszkowaniu. W naturze występuje w postaci siarczku (antymonit) oraz jako powszechne zanieczyszczenie w kwarcu. Do produkcji antymonu wykorzystuje się antymonit. Narażenie zawodowe na antymon i jego związki nieorganiczne może występować w trakcie różnorodnych procesów produkcyjnych, m.in. przy wydobywaniu rud antymonu, ich wytopie oraz w procesach recyklingu. Może wtedy występować narażenie łączne na metaliczny antymon, arsen i ołów. W trakcie rafinacji pracownicy są narażeni na dymy tritlenku antymonu, a podczas produkcji takich stopów zawierających antymon, jak stopy z ołowiem, mogą być narażeni na pyły zawierające antymon, antymonowodór i ołów. Gazowy antymonowodór może się wydzielać w trakcie ładowania akumulatorów ołowiowych, stwarzając w zamkniętych pomieszczeniach istotne zagrożenie. W Polsce w 2000 r. nie było przekroczeń wartości NDS antymonu, która wynosi 0,5 mg/m3. Wartości DL50 różnych związków antymonu po podaniu do przewodu pokarmowego szczurom i świnkom morskim wskazują, że antymon metaliczny jest bardziej toksyczny (wartość DL50 wynosi 100 mg/kg masy ciała) niż związki, w których antymon występuje w postaci trój- i pięciowartościowej (1000 ÷ 4000 mg/kg). Dane uzyskane w środowisku pracy wskazują, że układem krytycznym w przypadku narażenia inhalacyjnego na antymon i jego związki jest układ oddechowy. Wyniki badań pracowników zakładu przetwórstwa antymonu w Zjednoczonym Królestwie wykazały u 44 osób objawy pylicy płuc, spośród 262 badanych w badaniu radiologicznym. Metodą spektrometrii rentgenowskiej stwierdzono tendencję do kumulacji antymonu w płucach w miarę wydłużania okresu zatrudnienia. W przypadku badań eksperymentalnych za kluczowe można uznać badania Newtona i in. opublikowane w 1994 r. i niewzbudzające zastrzeżeń od strony metodycznej. Podczas tych badań szczury narażano drogą inhalacyjną na tritlenek antymonu o dużej czystości. W grupie zwierząt narażanych przez 13 tygodni na Sb2 O3 o stężeniu 23,46 mg/m3 (6 h dziennie, 5 dni w tygodniu) śródmiąższowe zwłóknienia płuc wystąpiły częściej niż w grupach zwierząt o mniejszym narażeniu i w grupie kontrolnej. W kolejnym badaniu trwającym rok, z rocznym okresem obserwacji po zakończeniu narażenia, u szczurów narażonych na związek o największym stężeniu Sb2 O3 wynoszącym 4,5 mg/m3 nie stwierdzono zwłóknień. W grupach badanych nie stwierdzono także zmian hematologicznych (stężenie hemoglobiny, liczba erytrocytów i leukocytów) i biochemicznych (aminotransferaza asparaginianowa, aminotransferaza alaninowa, fosfataza alkaliczna, azot mocznikowy we krwi, glukoza na czczo, białko całkowite, chlorki), a jedynym objawem działania było zwiększenie liczby makrofagów w pęcherzykach płuc. Przyjmując za efekt krytyczny występowanie zwłóknień w płucach, stężenie 4,5 mg/m3 Sb2O3 (3,94 mg/m3 Sb) można przyjąć za wartość NOAEL antymonu. Sugeruje się brak działania mutagennego i genotoksycznego antymonu i jego związków. Międzynarodowa Agencja ds. Badań nad Rakiem (IARC) stwierdziła w 1989 r., że nie ma wystarczających dowodów działania rakotwórczego tritlenku i trisiarczku antymonu u ludzi, natomiast istnieją wystarczające dowody działania rakotwórczego tritlenku antymonu i ograniczone dowody takiego działania dla trisiarczku antymonu u zwierząt doświadczalnych. Proponuje się przyjęcie stężenia 0,5 mg/m3 za wartość NDS antymonu i jego związków nieorganicznych. Wartość tę ustalono na podstawie wyników badań eksperymentalnych. Nie proponuje się ustalania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) antymonu.

EN

Antimony is a silvery white brittle metal, most commonly found in sulfides and sulfo salts. The predominant one is stibnite (Sb2S3). Antimony is a common constituent of metal alloys. The most important use of antimony metal is as hardener in lead storage batteries. Antimony trioxide is used in fire retardants formulations for plastics, rubbers, textiles, paper, and paints; as an additive in glass and ceramic products; and as a catalyst in the chemical industry. The intraperitoneal LD50 for rats was reported to be 100 mg/kg for the metal, 1000 mg/kg for the trisulfide, and 3250 mg/kg for the trioxide. Existing industrial toxicologic information indicates that antimony and its compounds irritate the upper respiratory tract. Several authors have remarked on pneumoconiosis-like X-ray pictures obtained from workers with long-term occupational exposure to antimony. On examination of antimony process workers significant correlation between estimated lung antimony and period of employment was found. Fisher 344 rats were exposed by inhalation to Sb203 dust of high purity at exposure levels of 0, 0.06, 0.51 and 4.5 mg/m3 for 12 months followed by a 12-month observation period. There were no Sb2O3 effects on clinical chemistry or hematology and only slight microscopic changes in the lungs. There were no neoplasms among any of the groups and they were within the historical range for controls. The concentration of 4.5 Sb2O3 mg/m3 (3.92 mg Sb/m3) was adopted as the NOAEL value. Using the total coefficient of uncertainty (equal to 8) the calculated MAC value for Sb is 0.5 mg/m3. There are no grounds for accepting STEL or BEI values for antimony.