Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Spaliny silników diesla – prognoza narażenia zawodowego w środowisku pracy w podziemnych zakładach górniczych po roku 2025

Sporysz Grzegorz

Przegląd Górniczy

|

2022

|

T. 78, nr 3

1--6

PL

Pojawiające się w debacie publicznej sugestie o „technologicznej śmierci” napędów spalinowych pojazdów górniczych z silnikami Diesla w podziemnych zakładach górniczych na korzyść napędów alternatywnych nie są do końca prawdziwe. Wskazuje się przy tym, że ustanowiona nowa wartość Najwyższego Dopuszczalnego Stężenia (NDS – wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń (Rozporządzenie MPiPS 2018) dla spalin emitowanych z silników Diesla, która będzie obowiązywać od dnia 21.02.2026 r. dla sektora górnictwa podziemnego i budowy tuneli na poziomie 0,05 mg/m3 (mierzona jako węgiel elementarny) może ograniczyć stosowanie silników Diesla w pojazdach górniczych. Nowy normatyw higieniczny został opracowany by lepiej chronić pracowników narażonych na spaliny Diesla w środowisku pracy, a nie by zaprzestać całkowicie stosowania silników spalinowych Diesla. Artykuł przedstawia prognozę narażenia zawodowego na spaliny Diesla w środowisku pracy w podziemnych zakładach górniczych po roku 2025, w świetle zmiany wartości normatywu higienicznego w tym zakresie.

EN

The suggestions appearing in the public dispute about the „technological death” of internal combustion engines in mining vehicles with diesel engines in underground mining plants in favor of the alternative drives are not completely true. It is also indicated that the new value of the Occupational Exposure Limit has been established for exhaust gases emitted from diesel engines, which will apply from 02.22.2026. for the underground mining and tunneling sectors, a level of 0.05 mg / m3 (measured as elemental carbon) may limit the using of diesel engines in mining vehicles. The new hygiene standard has been developed in order to better protect workers exposed to diesel exhaust gases in the work environment, and not to stop using diesel engines altogether. The article presents a forecast of occupational exposure to diesel exhaust in the work environment in underground mining plants after 2025 in the light of the change in the value of the hygiene standard in this regard.

2

RD50 Value as the Criterion for Setting Maximum Admissible Levels of Occupational Exposure to Irritants in Poland

Kupczewska-Dobecka M., Soćko R., Czerczak S.

International Journal of Occupational Safety and Ergonomics

|

2006

|

Vol. 12, No. 1

95--99

EN

The aim of this work is to analyse Maximum Admissible Concentration (MAC) values proposed for irritants by the Group of Experts for Chemical Agents in Poland, based on the RD50 value. In 1994–2004, MAC values for irritants based on the RD50 value were set for 17 chemicals. For the purpose of the analysis, 1/10 RD50, 1/100 RD50 and the MAC/RD50 ratio were calculated. The determined MAC values are within the 0.01–0.09 RD50 range. The RD50 value is a good rough criterion to set MAC values for irritants and it makes it possible to estimate quickly admissible exposure levels. It has become clear that, in some cases, simple setting the MAC value for an irritant at the level of 0.03 RD50 may be insufficient to determine precisely the possible hazard to workers’ health. Other available toxicological data, such as NOAEL (No-Observed-Adverse-Effect Level) and LOAEL (Lowest-Observed-Adverse-Effect Level), should always be considered as well.

3

Izocyjanian metylu. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Ligocka D., Jakubowski M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2005

|

Nr 3 (45)

75--88

PL

Izocyjanian metylu (MIC) jest lotną, bezbarwną cieczą o ostrym, nieprzyjemnym zapachu stosowaną głównie do syntezy insektycydów i herbicydów z grupy metylokarbaminianów (np.: Carbaryl i Aldicarb), pianek poliuretanowych, tworzyw sztucznych (w formie częściowo spolimeryzowanej) oraz niektórych leków. Z uwagi na dużą reaktywność oraz lotność izocyjanian metylu nie jest transportowany do innych zakładów, lecz jest wykorzystywany w miejscu jego produkcji. Izocyjanian metylu może powodować silne podrażnienia skóry, błon śluzowych oczu, nosa i gardła oraz układu oddechowego. Efektem krytycznym po narażeniu na izocyjanian metylu jest działanie drażniące na drogi oddechowe, skórę i oczy. U ludzi narażonych na działanie tego związku mogą występować objawy podrażnienia oczu, nosa i gardła. Stężenie 49,7 mg/m3 MIC zostało uznane przez NIOSH za wartość IDLH. Na podstawie wyników z doświadczenia na myszach wyznaczono wartość RD50 równą 3,1 mg/m3 oraz wartość RD5oTC równą 4,5 mg/m3. Do wyliczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia izocyjanianu metylu (NDS) proponuje się zastosowanie wartości NOAEL równej 1,4 mg/m3, którą wyznaczono na podstawie wyników otrzymanych po 10-dniowym narażeniu inhalacyjnym szczurów. Uwzględniając w obliczeniach wartość RD50 = 3,1 mg/m3, uzyskano również taką samą wartość NDS. Proponujemy przyjęcie wartości NDS izocyjanianu metylu wynoszącej 0,03 mg/m3. Obliczona wartość NDS jest zbliżona do przyjętej przez ACGIH oraz przez inne państwa europejskie. Zaproponowana wartość normatywu higienicznego powinna zabezpieczyć pracowników przed działaniem drażniącym na drogi oddechowe, oczy i skórę. Ze względu na to, że związek wywołuje efekt letalny u królika po naniesieniu na skórę, proponujemy oznakowanie tej substancji symbolem „Sk” – substancja wchłania się przez skórę, a ze względu na działanie drażniące izocyjanianu metylu proponujemy oznaczenie związku symbolem „I” – substancja o działaniu drażniącym. Nie ma podstaw do ustalenia wartości dopuszczalnego stężenia biologicznego (DSB) izocyjanianu metylu.

EN

Methyl isocyanate is a clear, flammable liquid with a strong odor. Methyl isocyanate is used in the preparation of carbamate insectides, polyurethanes, polymers and some pharmaceuticals. Methyl isocyanate is a skin, ocular, and respiratory tract irritant. The RD50 (respiratory dose 50) value in mice is 3.1 mg/m3. In a 10-day inhalation study on rats the concentration 1.4 mg/m3 was identified as the no-observed-adverseeffect level (NOAEL). Based on this data the Expert Group for Chemical Agents has established an 8-hour MAC (TWA) value of 11 mg/m3. This value is intended to minimize the potential for reported eye, upper respiratory tract and skin irritation.

4

Propan. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Piotrowski J. P., Szymańska J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2004

|

Nr 2 (40)

83--94

PL

Propan jest bezbarwnym gazem, skrajnie łatwo palnym, otrzymywanym z niżej wrzących frakcji ropy naftowej lub gazu naturalnego. Jest stosowany jako gaz palny, często w mieszaninach z butanem. Propan jest przyczyną ostrych zatruć, które mogą być wynikiem awarii w miejscu pracy lub w warunkach domowych. Związek o dużych stężeniach ma mdły, duszący zapach i działa depresyjnie na OUN. Krótkotrwałe narażenie na propan o stężeniach poniżej 18 000 mg/m3 nie wywoływało żadnych skutków u ludzi, a narażenie na związek o stężeniu 180 000 mg/m3 powodowało u osób narażonych zawroty głowy. Oblanie skóry ciekłym propanem powodowało uszkodzenie skóry, które mogło prowadzić do powstania martwicy. Stwierdzono, na podstawie wyników badań nad toksycznością ostrą propanu, na który narażano świnki morskie, że dopiero związek o stężeniach 43 000 ÷ 52 000 mg/m3 powoduje wystąpienie nieregularnego oddechu – pierwszego skutku działania propanu, a działanie depresyjne na OUN stwierdzono po narażeniu na związek o stężeniu 90 000 mg/m3. U małp narażanych na propan o stężeniu 1350 mg/m3 w ciągu 90 dni nie stwierdzono żadnych zmian. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono danych na temat rakotwórczego działania propanu, a wyniki badania działania mutagennego testem Ames’a dały wynik negatywny. Wchłanianie propanu odbywa się głównie w drogach oddechowych. Informacje o stężeniach tkankowych propanu u ludzi pochodzą z wyników badań pośmiertnych – największe stężenia stwierdzano w tkance tłuszczowej, mózgu, wątrobie, nerkach, płucach i we krwi. Propan może wydalać się z powietrzem wydechowym i z moczem. Propan jest związkiem, powodującym asfiksję (uduszenie), ponieważ wypiera tlen z powietrza, może także działać depresyjnie na OUN. Istniejące wartości dopuszczalnych stężeń propanu w powietrzu zostały ustalone na podstawie wyników badań na zwierzętach (propan wykazuje słabe działanie biologiczne) i założeniu, że wartość NDS dla gazów nie powinna przekraczać 10% niższego poziomu wybuchowego (LEL). W Niemczech i USA (OSHA i NIOSH) obowiązująca wartość normatywna propanu wynosi 1800 mg/m3. Autorzy niniejszej dokumentacji, korzystając również z powyższych przesłanek, proponują dla propanu przyjęcie wartości NDS równej 1800 mg/m3.

EN

Propane is a colourless, extremely flammable gas obtained from lower boiling-point fractions of crude oil, or natural gas. It is used as fuel gas, often in combination with butane. At high concentrations, propane has a vapid smell. Propane may cause acute poisoning as a result of emergencies in the workplace or at home. At high concentrations, it is asphyxiating and depressive to the central nervous system (CNS). Short-lasting exposure to propane at concentrations below 18 000 mg/m3 do not cause any effects in humans, while in people exposed to concentrations as high as 180 000 mg/m3 it may produce vertigo. Liquid propane splashed on the skin causes skin lesion which may lead to dermal necrosis. Acute toxicity tests on guinea pigs have shown that exposures to propane at 43 000  52 000 mg/m3 result in irregular breathing, which is the first symptom of propane poisoning, while the CNS depressing effect in exposed animals is observed at 90 000 mg/m3. No changes were noted in monkeys exposed for 90 days to propane at 1350 mg/m3. No data could be located in the available literature concerning the carcinogenic activity of propane, and the results of the Ames test were negative. Propane is absorbed primarily through the respiratory tract. Information on propane concentrations in human tissues comes from post-mortem examinations. Highest propane concentrations have been detected in adipose tissue, brain, liver, kidneys, lungs, and blood. Propane is removed from the system in exhaled air and urine. Propane is a chemical causing asphyxia, because it expels oxygen from the air; it may also show a depressive Current admissible values of propane concentrations in the ambient air are based on the results of animal tests (propane shows a weak biological activity), while assuming that MAC (TWA) values for gases should not exceed 10% of the lower explosion level (LEL). In Germany and the USA, the admissible level for propane is 1800 mg/m3. Considering also the data quoted above, the authors of this report suggest for propane a MAC (TWA) value of 1800 mg/m3.

5

Metylocykloheksanol – mieszanina izomerów. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego

Lebrecht G., Czerczak S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2004

|

Nr 2 (40)

41--50

PL

Metylocykloheksanol*jest bezbarwną cieczą o aromatycznym zapachu, która występuje zazwyczaj jako mieszanina izomerów: o-, m- i p-metylocykloheksanolu. Metylocykloheksanol jest stosowany przede wszystkim jako rozpuszczalnik tłuszczów, żywic, wosków i lakierów. Wchodzi w skład mieszanek do produkcji mydeł i detergentów. Metylocykloheksanol wchłania się przez drogi oddechowe, z przewodu pokarmowego i przez skórę, a jego pary działają drażniąco na błony śluzowe oczu i górnych dróg oddechowych. Nieliczne dane, pochodzące z badań na zwierzętach, a także z obserwacji ludzi narażonych, wskazują, że metylocykloheksanol można scharakteryzować jako substancję o małej toksyczności ostrej, niezależnie od drogi podania. Niemniej jednak, opierając się na zaleceniach zawartych w rozporządzeniu ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 21.08.1997 r. i zawartej w tym rozporządzeniu klasyfikacji, metylocykloheksanol należy uznać za substancję szkodliwą (Xn) na podstawie wartości dawki LD50 dla szczura, wynoszącej 1660 mg/kg, czyli poniżej 2000 mg/kg. Jednorazowe dożołądkowe podanie królikom dużych dawek metylocykloheksanolu powodowało śmierć zwierząt, którą poprzedzały zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego. Obserwowano ponadto martwicę narządów wewnętrznych oraz obrzęk i przekrwienie mózgu. Narażenie inhalacyjne królików na związek o dużym stężeniu (1073 ÷ 2363 mg/m3) może być przyczyną zgonu zwierząt i/lub powstawania zmian zwyrodnieniowych w mózgu, sercu, wątrobie i w nerkach. Natomiast związek o stężeniu 565 mg/m3 wywołuje tylko niewielkiego stopnia zmiany w wątrobie i nerkach i dlatego stężenie to przyjęto za wartość LOAEL. Wielokrotne podanie metylocykloheksanolu na skórę może spowodować takie uszkodzenia skóry, jak rumień i martwicę, a także wystąpienie skutków układowych, a nawet zgon zwierząt. Podstawą proponowanej wartości NDS metylocykloheksanolu jest jego działanie toksyczne na wątrobę i nerki u zwierząt doświadczalnych. W niniejszym opracowaniu zaproponowano wartość NDS metylocykloheksanolu, wynoszącą 70 mg/m3. Z uwagi na fakt, iż nie są dostępne dane ilościowe i jakościowe, dotyczące działania drażniącego związku, nie określa się wartości NDSCh metylocykloheksanolu.

EN

Methylcyclohexanol is a colorless liquid with an aromatic odor. It appears as a mixture of three isomers (orta, meta, para). Methylcyclohexanol is primarily used as a solvent for resins, oils, waxes, lacquers, and also as a component of mixtures used in manufacturing soap and detergents. Methylcyclohexanol can be absorbed into the body by inhalation of its vapors, by ingestion, and through the skin. Exposure to vapors may result in irritation of the ocular and upper respiratory mucous membranes. The LD50 for rats (oral) is 1660 mg/kg, what indicates that the substance is harmful. Limited data are available to estimate the toxicity of methylcyclohexanol for humans. In animal studies the lowest observed concentration which caused microscopic tissue changes in the liver and kidneys (LOAEL) was 565 mg/m3. The MAC (TWA) value of 70 mg/m3 was established on the basis of the LOAEL value (565 mg/m3) and relevant uncertainty factors; the MAC (STEL) value has not been established due to insufficient data.