Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Szacowanie wartości ładunku azotu ogólnego odprowadzanego ze zlewni rolniczych w kontekście zmian sposobu realizacji dyrektywy azotanowej

Wilk Paweł, Orlińska-Woźniak Paulina, Szalińska Ewa

Ochrona Środowiska

|

2019

|

Vol. 41, nr 1

55--64

PL

Znowelizowana ustawa Prawo Wodne wraz z „Programem działań mającym na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” została przyjęta w sierpniu 2018 r. Nowe przepisy całkowicie zmieniły sposób wdrażania dyrektywy azotanowej, uznając cały kraj jako jeden wielki obszary szczególnego narażenia (OSN). Dodatkowo wyznaczyły obszary „bieguna zimna” i „bieguna ciepła”, gdzie terminy nawożenia odpowiednio skrócono lub wydłużono. Nowe przepisy obowiązują zbyt krótko, żeby można było na podstawie danych monitoringowych odpowiedzieć na pytanie, czy są skuteczne i rzeczywiście spowodowały ograniczenie ładunku azotu wprowadzanego do wód powierzchniowych. W artykule przedstawiono możliwość wykorzystania makromodelu DNS/SWAT, jako narzędzia prognostycznego, na podstawie którego zbudowano trzy scenariusze wariantowe symulujące skutki ograniczenia lub wydłużenia okresów nawożenia w przykładowej zlewni Przymorza (rzeka Słupia, profil Charnowo). Otrzymane wyniki pozwoliły precyzyjnie określić zarówno wartości ładunku azotu ogólnego w wybranym profilu obliczeniowym, jak i przewidywany stopień jego zmniejszenia lub zwiększenia w zależności od przyjętej długości okresu nawożenia. Wyniki symulacji wykazały jednoznacznie, że bardziej restrykcyjne przepisy dotyczące okresów nawożenia wpłyną na zmniejszenie ładunku azotu w wodach powierzchniowych. Powstałe w ostatnim czasie narzędzia, takie jak Polski Atlas Natężeń Deszczów (PANDa), mogą znacząco poprawić weryfikację użytych modeli, w których moduł meteorologiczny odgrywa podstawową rolę, tak jak ma to miejsce w przypadku makromodelu DNS/SWAT przystosowanego do prowadzenia analiz jakości wód, ze szczególnym uwzględnieniem zabiegów agrotechnicznych prowadzonych w zlewni.

EN

The amended Water Law Act together with the “Program of measures aimed at reducing the pollution of waters with nitrates from agricultural sources and prevention of further pollution” was adopted in August 2018. The new regulations completely changed the implementation of the Nitrates Directive, recognizing the whole country as one large area of NVZ (nitrate vulnerable zone). In addition, “pole of cold” and “pole of heat” areas were designated where fertilization timelines were shortened or extended accordingly. It is too early to confirm the efficiency of the new regulations based on monitoring data or quantify their contribution to limiting nitrogen load in surface waters. Therefore, in this article, a DNS/SWAT macromodel was employed as a prognostic tool to develop three variant scenarios simulating the effects of limitation or extension of fertilization periods in the exemplary catchment of Przymorze (Slupia river, Charnowo profile). The results obtained allowed for a precise determination of both the total nitrogen load in the selected calculation profile and the anticipated degree of its reduction or increase depending on the assumed length of the fertilization period. The results indicate that more restrictive regulations regarding fertilization periods translate into a reduction in total nitrogen load in surface waters. Recently developed tools such as Polish Atlas of Rainfall Intensity (PANDa rainfall model) may significantly improve validation of the models employed. In these models, the meteorological module plays a central role like in the DNS/SWAT macromodel equipped to perform water quality analyses with a particular focus on agrotechnical measures implemented in the catchment.

2

Nadwyżki fosforu w wybranych gospodarstwach rolnych zlokalizowanych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotami

Kupiec J., Zbierska J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2010

|

T. 10, z. 1

59-71

PL

Celem przeprowadzonych badań było rozpoznanie gospodarowania fosforem w wybranych gospodarstwach średnio- i wielkoobszarowych na podstawie bilansu sporządzonego metodą "na powierzchni pola". W pracy wykorzystano dane z okresu 2002-2006, z 26 gospodarstw wielkoobszarowych oraz 65 średnioobszarowych, zlokalizowanych na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych, wyznaczonych w zlewniach wód wrażliwych w regionie wodnym Warty oraz Odry na podstawie zaleceń Dyrektywy 91/676/EWG (tzw. Dyrektywy Azotanowej). Saldo fosforu w gospodarstwach wielkoobszarowych wyniosło średnio 15,3 kg P2O5·ha-1 UR, natomiast w gospodarstwach średnioobszarowych - 46,5 kg P2O5·ha-1 UR. Spośród badanych OSN największe nadwyżki fosforu stwierdzono w gospodarstwach zlewni rzek Pogona i Dąbrówka, najmniejsze natomiast w gospodarstwach zlokalizowanych w OSN zlewni rzek Samica Stęszewska i Mogilnica. Ze względu na przewagę gleb zasobnych w fosfor we wszystkich badanych zlewniach (oprócz Orli) wynik bilansu powinien być bliski zera, a więc badane gospodarstwa rolne mogły stwarzać potencjalne zagrożenie jakości wód. Największym źródłem fosforu na polu były nawozy mineralne.

EN

Twenty six large farms and 65 smaller private farms were analysed in this study. Analyses performed in 2002-2006 involved farms located in 7 nitrate vulnerable zones (NVZs) in wielkopolskie, dolnośląskie and lubuskie voivodships. Mid-sized and large area farms represented various types nad levels of production. Mean size of selcted large farm was 1680.3 ha and that of mid-sized farm 24.7 ha. The paper presents results based on phosphorus balance made with "on the field surface" method. Considered phosphorus inputs included: fertlizers, manure, sowing material, deposition, and crop reside. The output consisted of nutrients in crops. The results of phosphorus balance in large area and mid-sized farms (15.3 kg P2O5·ha-1 AL and 46.5 kg P2O5·ha-1 AL, respectively) showed a potential risk of phosphorus losses to water. The highest phosphorus surplus was observed in Pogona and Dąbrówka sensitive catchment areas (52.7 kg P2O5·ha-1 AL). Due to the prevalence of P rich soils in surveyed catchment areas (except Orla), the balance should approximate zero. The largest source of phosphorus in studied farms was fertilizers.

3

Problemy związane z wdrażaniem programów działań na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (OSN) w Wielkopolsce

Nagrabska J., Pastuszczak K.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2009

|

T. 9, z. 1

49-61

PL

Dyrektorzy Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej (RZGW) w Poznaniu i we Wrocławiu pod koniec 2003 r. wyznaczyli na terenie województwa wielkopolskiego największą w Polsce powierzchnię i liczbę obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródełrolniczych (OSN). Od 2004 r. rozpoczęto wdrażanie programów działań, mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. W 2008 r. dokonano weryfikacji wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych oraz obszarów szczególnie narażonych, z których odpływ azotu do tych wód należy ograniczyć. Doświadczenia zdobyte podczas pierwszego, czteroletniego okresu wdrażania dyrektywy azotanowej skłoniły pracowników RZGW w Poznaniu i we Wrocławiu do przygotowania jednolitych programów działań dla wszystkich OSN na terenie województwa wielkopolskiego. W artykule omówiono problemy, jakie wystąpiły w pierwszym okresie wdrażania programów (lata 2004-2008) oraz takie, które mimo podjętych działań mogą wystąpić podczas wdrażania obecnie obowiązujących programów.

EN

At the end of 2003 directors of the Regional Boards of Water Management in Poznań and Wrocław outlined in the Wielkopolska voivodhip the areas vulnerable to pollution by nitrogen compounds from agricultural sources in the number and area largest in Poland. Implementation of the action programmes aimed at limiting nitrogen outflow from agricultural sources started in 2004. Waters susceptible to pollution by nitrogen from agricultural sources and vulnerable areas from which nitrogen outflow should be limited were verified in 2008. Experience gathered in the first four years long period of implementation of Nitrate Directive inclined the staff of the Regional Boards in Poznań and Wrocław to prepare uniform programmes for all vulnerable zones in the Wielkopolska voivodship. Problems that appeared in the first period of implementation of the action programmes (years 2004-2008) and such that, despite undertaken actions, might appear during implementation of the now binding programmes are described in this paper.