Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Retencja wody w zróżnicowanych geograficznie zlewniach górskich

Kowalczyk Agnieszka, Jaguś Andrzej

Polish Journal of Materials and Environmental Engineering

|

2023

|

Vol. 6 (26)

1--12

EN

The article describes the research on the retention capacity of two mountain catchments in the Polish Carpathian Mts. These are the catchments of the Czarna Woda and Biała Woda streams. These catchments are adjacent, have a similar area (about 11 km2 each), but are geograph-ically diverse. Their geomorphology, hydrographic network, soil water permeability and land use were analyzed. The Czarna Woda catchment is a forest catchment, and the Biała Woda catchment is a forest and agricultural catchment with pasture areas. The geographical analysis of the catchment showed that the Czarna Woda catchment most likely has greater retention capacity. Theoretical analyzes were verified on the basis of long-term measurements of flows in both streams. Outflows were calculated for the entire study period (2006-2022), as well as annual, monthly and daily outflows. The measurements were carried out using the overflow method in permanent measurement cross-sections. The total outflow from both catchments was simi-lar, so they had similar water resources. In particular years, months and days, outflow often differed significantly between catchments. It was found that during the periods of increased water runoff (from precipitation, from snowmelt) the outflow from the Biała Woda catchment was higher, while in the periods without precipitation the outflow from the Czarna Woda catch-ment prevailed. Short-term flood outflows were at least several dozen percent higher in the Biała Woda catchment. The measurement data confirmed that water was better retained in the Czarna Woda catchment and the outflow was slower. Water retention processes in the Czarna Woda catchment allowed to maintain minimum outflows at a level several times higher than in the Biała Woda catchment. The studies have shown that in a very small mountain area there can be a large variation in outflow in individual streams. Retention capacity of the catchment depends on environmen-tal conditions and human activity.

2

Przepływy zasobów pracy w obszarach górzystych Podkarpacia w kontekście migracji ludności wiejskiej

Cymanow P., Musiał W., Grabińska A.

Logistyka

|

2015

|

nr 1

36--41

PL

W artykule dokonano analizy i oceny zjawiska migracji zarobkowej mieszkańców wiejskich gmin pogórskich i górskich, klasyfikowanych jako ONW (gminy o niekorzystnych warunkach gospodarowania) Województwa Podkarpackiego, skupionych na obszarze trzech powiatów: Bieszczadzkiego, Leskiego i Sanockiego. Badanie przeprowadzono w II połowie 2013 roku w formie wywiadu bezpośredniego w obecności badacza, z udziałem trzech rodzajów ekspertów lokalnych z każdej jednostki samorządowej, to jest wójta gminy/sekretarza gminy, doradcy rolnego/kierownika referatu rolnictwa oraz kierownika lub pracownika gminnego ośrodka pomocy społecznej. Badaniem objęto populację 12 gmin wiejskich (Baligród, Birczę, Bukowsko, Cisną, Czarną, Komańczę, Lesko, Lutowiska, Olszanicę, Solinę, Zagórz oraz Tyrawę Wołoską), spełniających kryterium wiejskiej gminy pogórskiej lub górskiej.

EN

Analysis touches upon the problem of workforce transfer in 12 researched mountaineous areas in Podkarpacie Province. The expert method has been used to examine the so-called local experts - managers or specialists of three institutions working for local community. The frequency of migration transfer according to both types and categories of migration has been determined. Not only have the main motives of migration been pinpointed, but internal and external migration till 2020 has also been forcasted.

3

Long-term transformations of the Karkonosze towns - on the example of Karpacz

Trocka-Leszczyńska E., Bocheński S., Piskozub J.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2015

|

No. 18

141--151

EN

Karkonosze Mountains localities have a long and rich history. Earlier the building development was unique atmosphere and character. We are most interested in contemporary design at the present time. Intensive construction activity is conducted hastily and ill-conceived in the last two decades. The results of this action are visible both in the perception of space and the shaping of technical infrastructure. This article asserts the validity and utility of a return to the application of the principles of the "The Charter of Sudetes" in designing the landscape by decision-makers and designers. In addition, we present guidelines for development planners for the evaluation of the potential areas of investment. The paper ends with a presentation of practical methods to improve the aesthetic reception building existing and newly designed.

PL

Miejscowości karkonoskie mają długą i bogatą historię. Wcześniejsza ich zabudowa miała swoisty klimat i charakter. Nas interesują najbardziej czasy współczesne. Intensywna działalność budowlana w ostatnim dwudziestoleciu prowadzona była sposób mało przemyślany, czy wręcz chaotyczny. Efekty są widoczne zarówno w percepcji przestrzeni, jak i kształtowaniu infrastruktury technicznej. W artykule postulujemy powrót decydentów i projektantów do założeń „Karty Sudeckiej” w formowaniu przestrzeni. Przedstawiono też wytyczne dla projektantów planów miejscowych w/w miejscowości, dla wartościowania i waloryzacji potencjalnych obszarów inwestycyjnych. Omówiono głównie praktyczne metody poprawy odbioru estetycznego zabudowy istniejącej, jak i nowo projektowanej.

4

Analiza kryteriów wydzielania obszarów górskich o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) 2013

Kuźniar A., Kowalczyk A., Kostuch M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2014

|

T. 14, z. 2

67--79

PL

Celem pracy była analiza i ustalenie kryteriów przebiegu granicy wysokości, stosowanej w wyznaczaniu obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) w warunkach górskich i podgórskich. Cel ten osiągnięto, weryfikując dane strukturalne o użytkowaniu ziemi w odniesieniu do wysokości n.p.m. Na podstawie zebranych informacji o powierzchni poszczególnych kategorii użytkowania, stworzono bazę danych dla 99 gmin górskich, w celu oceny użytkowania ziemi. Delimitację obszarów ONW zawiera rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 2009 r., w którym wyróżniono tereny o niekorzystnych warunkach gospodarowania „ONW – górskie” wraz z gminami, w których ponad 50% użytków rolnych jest zlokalizowanych powyżej wysokości 500 m n.p.m. Dotychczasowe badania wykazały, że przyjęta graniczna średnia wysokość dla „ONW – górskie” jest zbyt rygorystyczna w warunkach Polski i wymaga korekty. Jest to szczególnie wyraźne w przypadku wzniesienia terenów rolniczych n.p.m. Wsparcie rozwoju wsi jest konieczne, ponieważ znaczenie gospodarcze rolnictwa w rejonach górskich i podgórskich maleje, tereny te charakteryzują się bowiem znacznymi ograniczeniami możliwości użytkowania ziemi i większymi kosztami produkcyjnymi. Ma to związek z wysokością n.p.m. oraz występowaniem na dużej części terenu znacznych spadków, które uniemożliwiają użytkowanie standardowych maszyn.

EN

The objective of the work was to establish the elevation criteria to be applied in delimiting less favoured areas in mountain and foothill regions. This aim was achieved through verification of structural data on land use and altitude a.s.l. For delimiting Less Favoured Areas in Poland, the Regulation by the Minister of Agriculture and Rural Development (2009) distinguishes unfavourable areas (mountain LFA) together with communes, in which more than 50% of agricultural land is located 500 m or more a.s.l. Based on gathered information about particular land use categories, the data base for land use assessment was created for 99 mountain communes and compared with the altitude above sea level. However, an economical importance of agriculture in the Polish mountain and foothill regions decreases because these regions are characterized by considerable limitation of agricultural land use, and higher labour cost. This is associated with elevation a.s.l and land relief with slopes too steep to be normally operated by standard agricultural machines.

5

Analysis of criteria for delimiting less favoured mountain areas (LFA)

Kowalczyk A., Kuźniar A., Kostuch M.

Journal of Water and Land Development

|

2014

|

no. 22

17--24

EN

The objective of this work was to analyse and establish the criteria for the course of the elevation boundaries applied in delimiting of less favoured areas (LFA) under mountain and foothill conditions. This aim was achieved by verifying of the structural data on land use in relation to an altitude a.s.l. Based on the information collected on the areas in the particular land categories, and in order to assess land use, a database was created for 99 mountain communes (NUTS-5). The regulation by the Minister of Agriculture and Rural Development (2009) distinguishes the areas of less favourable farming (LFA, mountain), where over 50% of the agricultural land (AL) is located above an altitude of 500 m a.s.l. Previous studies have shown that the adopted limit of the average elevation for mountain LFA is too restrictive for the Polish conditions and needs correction. This is particularly clear in the case of agricultural land elevated above sea level. Support for rural development is necessary because the economic importance of agriculture in the Polish mountain and foothill regions is decreasing, and these areas are characterized by a considerably limited land use, under conditions of higher production costs. This is to do with terrain elevation a.s.l. and with the presence of large areas of significant land slopes, making it too to use normal equipment.

PL

Celem pracy była analiza i ustalenie kryteriów przebiegu granicy wysokości, stosowanej w wyznaczaniu obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) w warunkach górskich i podgórskich. Cel ten osiągnięto, weryfikując dane strukturalne o użytkowaniu ziemi w odniesieniu do wysokości n.p.m. Na podstawie zebranych informacji o powierzchni poszczególnych kategorii użytkowania stworzono bazę danych dla 99 gmin górskich w celu oceny użytkowania ziemi. Delimitację obszarów ONW zawiera rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 2009 r., gdzie wyróżniono tereny o niekorzystnych warunkach gospodarowania „ONW – górskie” wraz z gminami, w których ponad 50% użytków rolnych jest zlokalizowanych powyżej wysokości 500 m n.p.m. Dotychczasowe badania wykazały, że przyjęta graniczna średnia wysokość dla „ONW – górskie” jest zbyt rygorystyczna w warunkach Polski i wymaga korekty. Wsparcie rozwoju wsi jest konieczne, ponieważ znaczenie gospodarcze rolnictwa w rejonach górskich i podgórskich maleje, tereny te charakteryzują się bowiem znacznymi ograniczeniami możliwości użytkowania ziemi i większymi kosztami produkcyjnymi. Ma to związek z wysokością n.p.m. oraz występowaniem na dużej części terenu znacznych spadków, które uniemożliwiają użytkowanie standardowych maszyn.

6

The role of planning in the mountain regions as exemplified by mining areas management

Langer P.

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2014

|

no. 1

47--56

EN

It is clear from what we know about the various deposits of mineral resources in Poland that Polish mountain areas are rich in minerals. This applies especially to the Sudetes, the Świętokrzyskie Mountains, and some areas of the Carpathians. They were or still are the site of mining activity in many of its forms (underground, surface and hole mining). These activities have various effects, such as changing the specific spatial elements and interference with the natural and cultural landscape. This is particularly important in the mountain regions which are attractive to the tourist and fulfil recreational and spa functions. From the analysis of the Polish law a conclusion can be drawn that mining activity is generally excluded from the planning system, which has a significant impact on the mountain area and on a subsequent use of post-mining heritage.

7

The needs and aspirations of residents of mountain areas as implemented in spatial planning

Węcławowicz-Bilska E., Błachut J.

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2014

|

no. 1

7-17

EN

System planning based on specific research and analyses allows one to make a diagnosis of spatial phenomena occurring in a particular area. The main goal of spatial planning is to mitigate conflicts and create spatial framework for satisfying social needs. Spatial planning can therefore be regarded as the best tool of providing the conditions in which the needs and aspirations of the people are met and fulfilled. Together with spatial order and sustainable development spatial planning ensure attractive space, which in the competitive development of cities and regions becomes the most important matter. Many specialists considered this condition to be essential for the economic prosperity of the city and the region. Moreover, the spatial design and arrangement clearly define the level of a society and civilization. After outlining the spatial planning system in Poland and presenting the conditions for land use planning in mountainous areas the article refers to the social aspirations, conditions of the demographic situation and requirements of the economic activity. Then an attempt was made to articulate the fundamental problems and conflicts that occur in mountain areas. Finally, tasks and options to mitigate these conflicts and ways to meet the needs of people in the planning were presented. Mountainous areas with their characteristics make it necessary to carry out the spatial planning work not only locally but also at the regional level. This work is usually preceded by detailed studies that can provide the necessary information to improve the economic development of the area, while maintaining the existing natural and cultural environment. This will more than likely increase the chance of spatial transformations in the region.

8

The use of tunnels to development of transport in mountain areas

Tajduś A., Tajduś K.

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2013

|

no. 4

103--112

EN

The article presents several possibilities of using tunnels to solve traffic problems in the area of the Polish mountains. So far, in contrast to other countries in Europe and the World in Poland this kind of solution are benefited reluctantly. However, in the longer term, tunnels construction in conjunction with flyovers are cheaper solutions, safer and considerably reduce the negative impact of transport on the environment. The situation is beginning to change and recently in Poland increases interest in the underground construction, particularly tunnels in mountainous areas are observed. This paper describes the newly built tunnel in Laliki and planned to build tunnels in the area of Lubień, Poronin, Krynica-Zdrój, Jordanów and Węgierska Górka.

9

Ochrona krajobrazu kulturowego w aspekcie tożsamości miejscowości górskich

Hrehorowicz-Gaber H.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2012

|

Z. 25

97-102

PL

W artykule przedstawiono podstawowe informacje dotyczące zasobów i ochrony krajobrazu kulturowego miejscowości górskich w Polsce. Podane przykłady są ilustracją wpływu rozwoju cywilizacji i turystyki na obszary górskie. Rozwój ruchu turystycznego i wypoczynku na terenach górskich oznacza także poprawę jakości życia mieszkańców, a co za tym idzie ich rozwój gospodarczy, jednak jest on możliwy pod warunkiem prawidłowego wyważenia proporcji pomiędzy rozwojem a przemianami środowiska kulturowego i przyrodniczego. Walory krajoznawczo-kulturowe obejmujące elementy kultury materialnej i duchowej, a więc zabytki, folklor, obiekty kultu, to elementy tożsamości kulturowej będącej atrakcją dla przyjezdnych. Przykłady ochrony krajobrazu kulturowego górskich miejscowości wypoczynkowych świadczą o tym, że zachowanie wartości krajobrazowych jest ich istotnym elementem promocyjnym.

EN

This paper contain basic information about resources and protection of culture environment in mountain borough in Poland. Examples in paper illustrates influence of civilization development and mountaineering on mountain area. Tourism and recreation increase means improvement of living and working conditions for local community. It is possible under condition of well balanced development between new structure and culture environment transformation. Culture and sightseeing resources containing elements of material and spiritual culture f.e. monuments, folklore, centre of worship. Those elements are attractive for incoming guests. Protection of culture environment in mountain areas shows, that maintaining culture environment resources is crucial part in promotion.

10

Ocena stanu troficznego wód zbiorników kaskady Soły

Jaguś A.

Proceedings of ECOpole

|

2011

|

Vol. 5, No. 1

233--238

PL

Celem badań było rozpoznanie stanu troficznego wód retencjonowanych w zaporowych zbiornikach kaskady Soły (zbiorniki: Tresna, Porąbka, Czaniec), położonej w obszarach karpackich południowej Polski. Łączna pojemność zbiorników wynosi około 122 mln m3, a powierzchnia zlewni kaskady jest równa 1119 km2. Gromadzone wody są wykorzystywane na potrzeby komunalne i gospodarcze. Na podstawie zmierzonych parametrów fizykochemicznych wód rzeki Soły oraz wód zbiornikowych oceniono stopień ich eutrofizacji. W ocenie wykorzystano normy określone w polskich przepisach prawnych, wskaźnik Carlsona (TSI - Trophic State Index), wskaźnik Neverovej-Dziopak (ITS - Index of Trophical State) oraz normy zalecane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Analizy danych z lat 2007-2009 wykazały, że jakość retencjonowanych wód odpowiadała parametrom charakterystycznym dla mezotrofii oraz eutrofii, przy czym najmniej korzystny stan trofii dotyczył najniższego zbiornika kaskady - zbiornika Czaniec. Wskazuje to na potrzebę optymalizacji zagospodarowania przestrzennego zlewni kaskady pod kątem ograniczenia ładunku zanieczyszczeń (zwłaszcza substancji biogennych) dostającego się do wód powierzchniowych.

EN

Water resource protection requires water quality monitoring and assessment. It pertains in particular to mountainous regions with a strategic importance for water supply - a serious threat is posed by nutrients, which cause eutrophication. The main sources of nutrients in mountainous areas are: inappropriate farming methods, erosive run-offs, as well as ineffective wastewater treatment. The aim of the research project was to identify the condition of water resources in cascade dam reservoirs located on the river Sola (reservoirs: Tresna, Porabka, Czaniec). The reservoirs are located in the Polish Carpathians. The combined capacity of the reservoirs in question amounts to about 122 million m3 and their catchment areas cover the area of 1,119 km2. The water resources collected are used for residential and municipal purposes. The degree of eutrophication was established on the basis of physical and chemical parameters of the river Sola and the reservoir water. The assessment referenced the norms specified in the Polish law, Carlson index (TSI - Trophic State Index), Neverova-Dziopak index (ITS Index of Trophical State) as well as Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) norms. The analyses conducted in 2007-2009, revealed that the quality of water resources retained complied with the characteristic parameters of mesotrophic and eutrophic state. Whereby, the least favourable trophic state was identified in the lowest reservoir in the cascade - Czaniec reservoir. The findings imply that the cascade catchment should be managed in such a way that less polluted surface waters are released into the area.

11

Zrównoważone użytkowanie oraz ochrona ekosystemów wodnych w świetle wymagań prawa europejskiego i polskiego

Grela J., Jelonek M., Sądag T.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2009

|

R. 106, z. 2-A

49-54

PL

Użytkowanie i korzystanie z wód jest niezbywalnym prawem człowieka, jednak powinno być prowadzone z poszanowaniem środowiska i w taki sposób, aby nie powodowało ograniczenia tego prawa w stosunku do przyszłych pokoleń. Niniejszy artykuł podejmuje próbę analizy typowych działań i przedsięwzięć administratorów oraz użytkowników wód pod kątem obowiązujących przepisów i zasad funkcjonujących w systemie prawnym Wspólnoty Europejskiej oraz Polski.

EN

Man has an inalienable right to make use of water but it should be done in such a way that the environment is protected and future generations experience no restrictions of the right. The article is an attempt at analyzing typical actions and ventures of the administrators and users of water with respect to the binding rules and principles of legal systems of the European Union and Poland.

12

Znaczenie analiz widokowych przy sporządzaniu opracowań planistycznych dla małych miejscowości położonych na obszarach górskich

Hrehorowicz-Gaber H., Gaber T.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2009

|

R. 106, z. 2-A

187-192

PL

Wraz z rozwojem obszarów górskich postępuje proces urbanizacji tych terenów. Są one obszarami tradycyjnie wykorzystywanymi jako miejsca wypoczynku i rekreacji. Postęp urbanizacyjny zmienia odbiór widokowy, a co za tym idzie fizjonomię i panoramy miasta. W efekcie miejscowości, które powinny być "pocztówkowo" piękne w odbiorze widokowym są bezładne i nieatrakcyjne. Analizowane w artykule miejscowości wybrane zostały z województwa podkarpackiego. Są one położone na terenach górskich, mają poniżej 5000 mieszkańców i były niegdyś (lub nadal są) miastami o zachowanym układzie historycznym. Zestawienie miejscowości daje pełniejszy obraz problemu, jakim jest niewystarczająca dbałość o wygląd tych miast i ład przestrzenny w ich najbliższym otoczeniu. Plan województwa i Plan Rozwoju Lokalnego w zbyt małym stopniu poruszają problematykę odbioru widokowego miejscowości położonych na obszarze górskim. Opracowania sporządzane dla miejscowości o charakterze górskim powinny obligatoryjnie mieć wykonywane analizy odbioru widokowego.

EN

Along with the development of mountain areas are progressing well as the process of urbanization of these areas. These are traditionally used as a place to rest and recreation. Urban changes progress viewing reception and thus face and the city panorama. As a result, the municipality, which should be as beautiful as on postcards in terms of public viewing and urban sprawl are not attractive. Small cities analyzed in the article were selected from the podkarpackie region. They are located in mountainous areas, are less than 5000 residents and was once (or still are) cities of preserved historic agreement. Summary of the cities gives a fuller picture of the problem of insufficient attention to the appearance of these cities and spatial order in their immediate vicinity. Administrative region plan and the local development plan in too little raises issues of receipt vista locations in the area of the mountain. Surveys made for the places of a mountain should obligatorily be made analysis of receipt of the view.