Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Research on a mining area risk management system based on internal control theory

Mu Hailong, Meng Shangjiu, Wang Miao, Zhang Shengjun

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2023

|

T. 39, z. 4

49--66

EN

Based on China’s resource endowment and coal mine disaster statistics, it has been found that there are many deficiencies in the management of disasters and risks in mining areas in China. Therefore, to scientifically and effectively manage mining areas, based on the theory of internal control, this paper systematically analyzes the risks of mining areas in the context of various factors and relevant suggestions. From the occurrence of mine risk to the occurrence of damage, the importance of risk management is highlighted. In accordance with the five selection principles of evaluation indicators (goal principle, comprehensiveness principle, scientificity principle, timeliness principle and focus principle) as well as the five elements of internal control (control environment, risk assessment, control activities, information and communication and supervision), a mining area risk management framework of human-machine-environment-management – disturbance is constructed, and twenty-seven secondary risk indicators are divided. The criteria for determining the risk level and the risk response process have been established, and a more systematic and accurate mine risk management system under the theory of internal control has been formed. Finally, based on four key technologies, a dual prevention and control mechanism is formed around the system risk and job risk management system. This provides new methods and ideas for the prevention and control of coal mine safety risks and the containment of disasters and accidents.

PL

Na podstawie chińskich zasobów i statystyk dotyczących katastrof w kopalniach węgla stwierdzono, że istnieje wiele niedociągnięć w zarządzaniu katastrofami i ryzykiem na obszarach górniczych w Chinach. Dlatego, aby naukowo i efektywnie zarządzać obszarami górniczymi, w oparciu o teorię kontroli wewnętrznej, w artykule systematycznie analizuje się ryzyko obszarów górniczych pod kątem różnych czynników i odpowiednich sugestii. Od wystąpienia ryzyka górniczego do wystąpienia szkód podkreśla się znaczenie zarządzania ryzykiem. Zgodnie z pięcioma zasadami wyboru wskaźników oceny: zasadą celu, zasadą kompleksowości, zasadą naukowości, zasadą terminowości i zasadą ukierunkowania, a także pięcioma elementami kontroli wewnętrznej: środowiskiem kontroli, oceną ryzyka, działaniami kontrolnymi, informacją i komunikacją oraz nadzorem, skonstruowano ramy zarządzania ryzykiem w obszarze górniczym w zakresie zakłóceń w zarządzaniu ludźmi, maszynami i środowiskiem oraz podzielono 27 drugorzędnych wskaźników ryzyka. Ustalono kryteria określania poziomu ryzyka i proces reagowania na ryzyko, a także stworzono bardziej systematyczny i dokładny system zarządzania ryzykiem kopalnianym w ramach teorii kontroli wewnętrznej. Wreszcie, w oparciu o cztery kluczowe technologie, stworzono podwójny mechanizm zapobiegania i kontroli ryzyka systemowego i systemu zarządzania ryzykiem zawodowym. Zapewnia to nowe metody i pomysły w zakresie zapobiegania i kontroli zagrożeń bezpieczeństwa w kopalniach węgla oraz ograniczania katastrof i wypadków.

2

Analysis on the influence factor of low-strength wet shotcrete in frigid mining area

Sun Wei, Shengyou Zhang, Feng Xinglong, Hou Kepeng

Archives of Mining Sciences

|

2020

|

Vol. 65, no. 2

285--298

EN

Wet shotcrete technology is being gradually used in roadway support in frigid mining areas. Thus, problems such as low strength, fragility, and high repair rate have also emerged. This study focuses on low strength, cracking, and other problems in the wet shotcrete support of a mine. It introduced the fishbone diagram to investigate the effects of temperature, cement content, and water-cement ratio (W/C) on the strength of the shotcrete layer. The microscopic morphology of wet shotcrete based on scanning electron microscopy (SEM) is observed. Results demonstrated that temperature was the main influencing factor of wet shotcrete in frigid mining areas. When the curing temperature was lower than 10°C, the early strength of wet shotcrete dropped significantly. Temperatures above 15°C were favorable for later gain in strength. W/C was of a complementary relationship with strength development at different ages. Temperature was the essential factor that influenced the microscopic morphology of wet shotcrete. Furthermore, internal initial porosity and aggregate interface bonding strength had a direct effect on macro-mechanical properties of wet shotcrete.

3

Elementy środowiska analizowane w ocenie zagrożenia zawodnieniem powierzchni terenów górniczych kopalń podziemnych

Ignacy D., Bukowski P.

Przegląd Geologiczny

|

2017

|

Vol. 65, nr 11/1

968--972

EN

The paper provides an overview analysis concerning the major elements of the environment of mining areas, described based on research to develop a method for the assessment of flooding threat in mining areas. The mechanism of flooding-induced changes in the surface of mining areas under conditions of restoring natural water flows in the USCB is analyzed. The state-of-the-art has been discussed in the context of environmental elements used to evaluate water invasion in mining and post-mining areas, taken from hydrogeology, hydrology, mining, and environmental protection studies. The selected features of the mining environment are characterized, in particular: the area limiting the flow of water, including the surface of the mining area and the aquifer base, local outflow bases and local water drainage basins, depression funnel, hydraulic connections between mines, surface waterways and natural lakes and ponds as well as inundated areas, floods, morphological troughs, depression and non-flood basins.

4

Zagospodarowanie odpadów wydobywczych w procesie kształtowania terenów poeksploatacyjnych

Łyszczarz L., Zawiślak M.

Wiadomości Górnicze

|

2016

|

R. 67, nr 3

250--256

PL

Eksploatacja złoża wpływa na obszar górniczy, przyczyniając się do zmiany stosunków wodnych oraz do powstawania istotnych przekształceń w terenu, pod którym prowadzone jest wydobycie. W niniejszym artykule, na podstawie realizowanych przez LW „Bogdanka" S.A. projektów, wskazano możliwości i kierunki zagospodarowania gruntów poeksploatacyjnych w obrębie obszaru górniczego „Puchaczów V", z wykorzystaniem do kształtowania powierzchni terenu, odpadów wydobywczych.

EN

Exploitation of a deposit affects the mining area, contributing to changes in the water relations and to the formation of significant changes of the surface area under which mining operations are carried out. This article, based on the projects implemented by LW „Bogdanka" SA the possibilities and directions of management post mining terrain located within the „Puchaczów V", mining area, are identified with the use of mining wastes for shaping of the said terrain.

5

Wzmacnianie podtorza górniczego geosyntetykami

Kłosek K.

Przegląd Komunikacyjny

|

2016

|

Nr 11

27--30

PL

W artykule przedstawiono podstawy teoretyczne zjawisk związanych z utratą nośności i stateczności podtorza na terenach poddanych oddziaływaniu podziemnej eksploatacji górniczej. Jednym z istotnych mierników opisujących te zjawiska jest utrata wytrzymałości gruntów podtorza. Skutecznym sposobem ograniczenia tych destrukcyjnych zmian jest wcześniejsze wzmacnianie podtorza geosyntetykami . Istotnym kryterium ich stosowania jest właściwy dobór polimerów, ze szczególnym uwzględnieniem ich właściwości Teologicznych.

EN

The study shall present the rudiments of designing and forming of earthen structures for transportation purposes on ground with poor load capacity, mainly in mining areas. Main types of retaining structures, steep slopes, and embankments reinforced using the technology of reinforced soil will be presented. The mechanism of functioning of those structures will be presented, with additional use of geosynthetic reinforcement within the road surfaces and railway track structures, especially in the areas where continuous (subsiding troughs) and non-continuous (collapses, fissures) mining damage occurs. The study contains basic principles for making check calculations of critical load capacity conditions and usability of structures for their assumed service life. Specific and executed structures will be presented, including high embankments for motorways (highways) and railway embankments, located in the areas that are subject to intense mining activity influence.

6

Estimation of the mining damage risk in the hypothetical impact area of the concurrent processes of rock mass disorders

Piwowarski W., Isakow Z., Juzwa J.

Archives of Mining Sciences

|

2015

|

Vol. 60, no. 4

889--903

EN

The aim of this work is the estimation of the risk of mining damage occurrence, based on uncertain information regarding the impact of the concurrent processes of deformation and vibration. This problem concerns the experimental and theoretical description of the so-called critical phenomena occurring during the reaction mining area ↔ building object. Post-mining deformations of the rock mass medium and paraseismic vibrations can appear at a considerable distance from the sub-area of the mining operation – hence, the determination of the measures of their impacts is usually somewhat subjective, while the estimation of the mining damage based on deterministic methods is often insufficient. It is difficult to show the correlation between the local maximum of the impact of the velocity vector amplitude and the damage to the building – especially if the measures of interaction are not additive. The parameters of these impacts, as registered by measurements, form finite sets with a highly random character. Formally, it is adequate to the mapping from the probability space to the power set. For the purposes of the present study, the Dempster – Shafer model was used, where space is characterised by subadditive and superadditive measures. Regarding the application layer, the conclusions from the expert evaluations are assumed to be the values of random variables. The model was defined, and the risk of damage occurrence was estimated.

PL

Celem pracy jest szacowanie ryzyka powstania szkody górniczej, poprzez niepewne informacje dotyczące oddziaływania współbieżnych procesów deformacyjnych i drgań. Problem dotyczy doświadczalnego i teoretycznego opisu tak zwanych zjawisk krytycznych, zachodzących podczas reakcji teren górniczy ↔ obiekt budowlany. Pogórnicze deformacje ośrodka oraz drgania parasejsmiczne ujawniają się również w znacznej odległości od podobszaru eksploatacji – stąd też wyznaczenie miar tych oddziaływań z reguły jest nieco subiektywne a szacowanie szkody górniczej metodami deterministycznymi często jest niewystarczające. Trudno jest wykazać, że istnieje skorelowanie pomiędzy lokalnym maksimum oddziaływania amplitudy wektora prędkości a szkodą w obiekcie – zwłaszcza, jeśli miary oddziaływania nie są addytywne. Zarejestrowane w wyniku pomiaru parametry tych oddziaływań to zbiory skończone o charakterze silnie losowym. Formalnie jest to odwzorowanie z przestrzeni probabilistycznej do zbioru potęgowego. Dla celów niniejszej pracy wykorzystany został model Dempstera – Shafera, gdzie przestrzeń charakteryzują miary pod lub nadaddytywne. W warstwie aplikacyjnej skorzystano z konkluzji ocen eksperckich przyjmując je, jako wartości zmiennej losowej. Zdefiniowano model i oszacowano ryzyko wystąpienia szkody.

7

Loads of sewer manholes within mining area

Zięba M.

Journal of Sustainable Mining

|

2014

|

Vol. 13, iss. 4

34--39

EN

Purpose The purpose of this paper is to present the method of taking into account additional external horizontal loads acting on sewer manholes within mining areas, caused by the impact of horizontal strains on the subsurface soil layer. Methods The determination of the dependencies of the changes in the cross-sections of flexible manholes’ riser pipes (with different circumferential stiffness) on the values of horizontal soil strains, based on laboratory tests. Results The results include formulas for determining the values of external horizontal loads acting on sewer manholes within mining areas, in particular flexible manholes made of thermoplastics. Practical implications The results will be used for the assessment of conditions in which sewer manholes can be used within mining areas – and will be beneficial when considering the following: design, protection and assessment of resistance to horizontal strains. Originality/ value The presented method is an original concept. It enables the determination of additional external horizontal loads acting on sewer manholes within mining areas, in particular the flexible manholes made of thermoplastics. It also enables the determination of dependencies of changes in the cross-sections of risers of flexible sewer manholes (with different circumferential stiffness) on the horizontal soil strains.

8

Analiza stężeń żelaza (Fe) i manganu (Mn) w odciekach i wodach kopalnianych (na przykładzie obiektów z Górnośląskiego Zagłębia Węglowego)

Molenda T.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2013

|

z. 60, nr 3

69--78

PL

Eksploatacja i przeróbka węgla kamiennego prowadzi do zasadniczych zmian w rzeźbie terenu i stosunkach wodnych obszarów górniczych. Przekształcenia środowiska wodnego mają charakter wielokierunkowy i dotyczą zarówno zmian ilościowych, jak i jakości wody. W niniejszym artykule przedstawiono jeden z aspektów działalności górniczej na degradację hydrosfery, jakim są zmiany jakości wód. Do badań wytypowano obiekty związane z działalnością górniczą, które negatywnie oddziałują na hydrosferę. Są to zarówno składowiska odpadów górniczych jak i sztolnie wodne. Wszystkie obiekty położone są na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). Ze składowisk odpadów górniczych (w specyficznych układach hydrogeologicznych) mogą wypływać skoncentrowane strumienie wód odciekowych. Zjawiska takie występują najczęściej w przypadku depozycji odpadów w dolinach rzecznych. Wypływy tego typu mogą mieć stały lub okresowy charakter. Ilość odcieków uzależniona jest od wielu czynników z pośród, których najważniejsze to: wysokość odpadów oraz stopień zagęszczenia odpadów na składowisku. Odcieki charakteryzuje duża mineralizacja będąca następstwem ługowania zdeponowanych odpadów. Do badań wytypowano również stare sztolnie wodne, które do dnia dzisiejszego są aktywnym elementem drenaŜu górotworu. Ze sztolni wypływają wody kopalniane, które również cechuje podwyższona mineralizacja. Jest ona następstwem ługowania skał w starych wyrobiskach górniczych. Oprócz obiektów górniczych do badań wytypowano również naturalne źródła karbońskie, które stanowią tło hydrogeochemiczne. Wykazano, że zarówno odcieki, jak i wody kopalniane cechuje podwyższone stężenie Fe i Mn w stosunku do wód naturalnych źródeł, wytypowanych jako obiekty kontrolne. Średnie stężenie żelaza w odciekach wykazuje duże zróżnicowanie i zmienia się od 5,97 mg dm-3 do 0,45 mg dm-3. Również mangan wykazuje duże zróżnicowanie, którego średnie stęźenie zmienia się od 4,49 mg dm-3 do 1,0 mg dm-3. Dlatego też badane obiekty stanowią ognisko zanieczyszczenia hydrosfery zarówno żelazem (Fe) jak i manganem (Mn).

EN

The paper presents the impact of mining activity on the degradation of the hydrosphere, associated with changes in surface water quality. The mining objects chosen for the study are those which exert negative impact on the hydrosphere. These range from mining wastes and water tunnels. All objects are situated in Upper Industrial Silesian Region. From colliery waste tips (under special hydrologeological conditions) concentrated leachate waters can flow out. Such phenomenon most frequently occur in cases of deposition of wastes in river valleys. Outflows of this type can be of permanent or ephemeral nature. Amount of leachate is dependant from many factors including the most important height of tips and their density on the landfill area. Leachate waters are characterized by high mineralization which are results of lixiviation of deposited wastes. For studies also water tunnels chosen which still cause drainage of rocks. From water tunnels coal mine waters outflow which are characterized by high mineralization as well. It is the consequence of lixiviation of rocks in old coal mine excavations. Apart from coal mine objects also natural Carbon spring as a reference sites were selected. It has been shown that both mining waste landfills and mine water are the source of pollution of surface waters. Both leaching and mining water shows increased concentration of Fe and Mn in relation to natural water sources selected as control objects. Mean concentration of iron varied from 5.97 mg dm-3 to 0.45 mg dm-3. The manganese concentration also is varied and it ranges from 4.49 mg dm-3 to 1.0 mg dm-3. Therefore, both iron (Fe) and manganese (Mn) can be considered to be good indicators of mining water pollution.

9

Wyznaczanie obszaru górniczego

Schwarz H.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2012

|

nr 1

70-73

PL

1 stycznia 2012 r. weszło w życie nowe Prawo górnicze i geologiczne. Jedną z podstawowych instytucji tej dziedziny prawa jest obszar górniczy. Nowa ustawa wnosi w tym zakresie kilka zmian. Zmiany te nie dotyczą jednak wyznaczania granic obszaru górniczego. W artykule zaproponowano nowe podejście do tematyki obszaru górniczego w tym zakresie. Opisano takaie zagadnienia jak: - pojęcie obszaru górniczego - własność górnicza wg nowego Prawa geologicznego i górniczego - granice obszaru górniczego - sposoby wyznaczania granic obszaru górniczego.

10

Intruz w zakładzie górniczym

Schwarz H.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2012

|

nr 4

48-51

PL

Rozległe tereny czynnych odkrywkowych zakładów górniczych stają się często miejscem spędzania wolnego czasu przez osoby postronne. Sprzyja temu utworzenie zbiorników wodnych w złożach piasków lub żwirów, które służą nielegalnym kąpielom, wędkarstwu czy pływaniu na pontonach, motorówkach lub skuterach. Amatorów wspinaczki kuszą odsłonięte ściany, a zalane kamieniołomy to niejednokrotnie atrakcyjne nurkowiska. Z kolei odkrywki kopalin sypkich (o niezbyt wysokich zboczach) wykorzystywane są przez miłośników dwu- lub czterokołowego crossu. W artykule zwrócono uwagę, jak wielkim niebezpieczeństwem dla zakładu górniczego, osób w nim przebywających, a wreszcie dla siebie samych stanowią intruzi. Podjęto temat odpowiedzialności karnej i wykroczeniowej intruzów; odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wstrzymaniem ruchu zakładu, opisano uprawnienia służb ochrony.

11

Kopalnia Węgla Kamiennego "Porąbka-Klimontów"; 1836-1998/2000

Ciepiela B.

Wiadomości Górnicze

|

2010

|

Vol. 61, nr 10

619-623

PL

Zasięg obszaru górniczego byłej kopalni "Porąbka-Klimontów" obejmował w przybliżeniu tereny dawnych wsi: Dańdówka, Klimontów, Porąbka i Zagórze. Dziś są dzielnicami miasta Sosnowiec. Miejscowości te mają swoją wielowiekową historię. W artykule opisano historię kopalni, której dały początek i ją zapisały niegdyś samodzielne kopalnie: "Mortimer", "Porąbka" i "Klimontów".

EN

The range of mining area of the former "Porąbka-Klimontow" mine consisted of approximately of the land of ancient villages: Dandowka, Klimontow, Porabka and Zagorze. Today they are the districts of Sosnowiec city. These places have their own centuries-old history. The article describes the history of the mine, which was established on the foundations of the then separate mines "Mortimer", "Porabka" and "Klimontow" and the history record of which was also provided by those mines.

12

Aktualny stan koncesji i użytkowań dla rozpoznania i udokumentowania zasobów niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego w Polsce (tzw. gaz z łupków – „shale gas” i „tight gas”

Kozieł A.

Polityka Energetyczna

|

2010

|

T. 13, z. 2

265-280

PL

Autor prezentuje w opracowaniu stan koncesji i użytkowań górniczych dla rozpoznania i udokumentowania zasobów niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego w Polsce (tzw. gaz z łupków – „shale gas” i „tight gas”) na podstawie koncesji udzielonych dotychczas przez Ministerstwo Środowiska. Omówiono zakres udzielonych koncesji, tak co do aspektu rzeczowego, jak i ich warunków (czy też obowiązków i uprawnień) oraz użytkowań górniczych, a więc z punktu widzenia dwóch podstawowych instytucji prawa geologicznego kształtujących prawa i obowiązki przedsiębiorców – koncesjonariuszy tak na płaszczyźnie prawa publicznego (koncesja jako akt administracyjny, forma reglamentacji działalności, publicznoprawne uprawnienie podmiotowe), jak i ze względu na materię prawa prywatnego (umowa użytkowania górniczego, majątkowe prawo podmiotowe). Odrębnie zasygnalizowano również zagadnienia legislacji co do niektórych aspektów nowego prawa geologicznego i górniczego według Sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej Druk Sejmowy nr 1696 z dnia 28 kwietnia 2010 r.

EN

In the paper the author presents status of mining concessions and mining usufruct for recognize and documentation of unconventional natural gas deposits in Poland on the basis of concessions previously granted by the Ministry of Environment. The Author discusses the range of granted concessions, both in the material aspect and conditions of concessions (or the duties and rights) and operated mining usufructs, so from the perspective of two fundamental institutions of geological law, regulating rights and obligations of entrepreneurs – the party performing geological works, as both in the public law area (concession as an administrative act, a form of activity regulation, public law), and for the sake of the matter of private law (an agreement concerning mining usufruct, a personal right to property). Separately also indicate issues of legislation on certain aspects of the new geological and mining law according to the reports of the Special Committee, Publication of The Sejm of The Republic of Poland, 1696 of 28 April 2010.

13

Wpływ bazy zasobowej kopalin na gospodarowanie przestrzenią w gminach, na terenie których zlokalizowane są uzdrowiska

Król E., Kot A.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2010

|

T. 26, z. 3

21-40

PL

Przeprowadzono kompleksową analizę bazy zasobowej kopalin w gminach, na terenie których zlokalizowane są wszystkie 44 polskie uzdrowiska. Wskazano na ograniczenia gospodarki przestrzennej, wynikające z użytkowania górniczego oraz ochrony zasobów kopalin. W gminach, na terenie których zlokalizowane są uzdrowiska, rozwój przestrzenny ograniczony jest zarówno zasięgiem obszarów górniczych stanowiących strefę chroniącą złoże wód leczniczych jak i obszarami ochrony uzdrowiskowej. Zaplecze dla rozwoju lokalnego przemysłu wydobywczego i budownictwa stanowią złoża innych kopalin. Ich powierzchnia także powinna być chroniona przed zabudową. Większość udokumentowanych złóż znajduje się jednak na terenach objętych różnymi formami ochrony prawnej oraz w strefach postępującej lub planowanej zabudowy terenu, co utrudnia możliwość ich zagospodarowania metodą odkrywkową. W celu urealnienia dokumentów planistycznych, sporządzanych na szczeblu gminy, zaproponowano wskaźniki określające intensywność sczerpywania zasobów oraz wskaźniki określające udział powierzchni obszarów górniczych kopalin leczniczych i innych (podstawowych i pospolitych) w gminie. Wskaźniki te obliczono dla każdej grupy kopalin. Według stanu na koniec 2007 roku (Bilans zasobów 2008) zasoby eksploatacyjne 72 złóż wód leczniczych wynosiły 1825,17 m3/h, z tego 38,5% stanowiły termalne wody lecznicze. Intensywność sczerpywnia zasobów wód leczniczych wahała się w granicach od 0 (Ustka, Kamień Pomorski - złoża nie eksploatowane w roku 2007) do powyżej 90% (Długopole Zdrój, Polanica Zdrój, Szczawno Zdrój). Udział powierzchni obszarów górniczych wód leczniczych w stosunku do powierzchni gminy wahał się od 0,01% w Sopocie, do około 90% powierzchni gminy w Świeradowie Zdroju i Muszynie i 100% w Ciechocinku, Kołobrzegu i Dusznikach Zdroju. Zasoby torfów leczniczych wynosiły 7171 tys. m3, intensywność ich sczerpywnia nie przekraczała 1% w żadnym z uzdrowisk, a udział powierzchni obszarów górniczych nie przekraczał 10% powierzchni gminy. W gminach, na terenie których zlokalizowane są uzdrowiska znajdowało się ponadto 71 udokumentowanych złóż kopalin: 4 złoża kopalin energetycznych, 1 złoże kopalin chemicznych (sole kamienne) oraz 66 złóż kopalin skalnych i innych - 4 złoża torfów nie zaliczonych do leczniczych. 31 złóż było eksploatowanych w 2007 roku. Uzyskane wartości wskaźników mogą być pomocne przy podejmowaniu decyzji w zakresie ustalania kierunków rozwoju przestrzennego i gospodarczego gminy. Uzasadniona jest potrzeba okresowej aktualizacji wskaźników. W kontekście planowania zagospodarowania przestrzennego, a w konsekwencji realizacji konkretnych inwestycji w gminach, na terenie których zlokalizowane są uzdrowiska znaczenie zasadnicze mają informacje o potencjale zasobowym, którym dysponują gminy. Określają go: zasoby kopalin w szczególności wód leczniczych, aktualne wydobycie i jego udział w stosunku do zasobów bilansowych i przemysłowych w złożach zagospodarowanych oraz zasoby bilansowe w złożach niezagospodarowanych. Pozwalają one określić rezerwy zasobów możliwych do zagospodarowania w przyszłości. W celu przyszłej eksploatacji kopalin, zwłaszcza metodą odkrywkową, znaczenie zasadnicze ma ochrona terenów złożowych przed zabudową oraz wyjaśnienie potencjału w obszarach prognostycznych i perspektywicznych. Ograniczenia zagospodarowania przestrzennego w gminach, na terenie których zlokalizowane są uzdrowiska zależą przede wszystkim od: rodzaju i wielkości zasobów kopalin leczniczych i innych, które występują na jej terenie, warunków geologicznych chroniących złoże wód leczniczych, aktualnego stanu pokrycia i użytkowania terenu oraz walorów środowiska przyrodniczego, w tym form ochrony przyrody.

EN

The comprehensive analysis of mineral resources was made in 44 Polish spa containing communes. Mining exploatation and protection of mineral resources result in the restrictions of land use. Land use development is constrained by the extent of mining areas formed to protect the deposit of medicine waters as well as the health resort conservation areas. Deposits of other minerals constitute a reserve for local development and mining industry. Their area should also be protected from durably constructions. However, the majority of the deposits are situated in the law protected areas or foreseen for build-up. For that reason these deposits cannot be mined in open pits. Indicators of depletion of mineral resources and the shares of mining areas (for therapeutic and others minerals) in the total commune area were suggested aimed formaking local planning documents more realistic. The indicators were calculated for each group of minerals. At the end of 2007 the exploited resources of 72 therapeutic water deposits amounted to 1825.17 m3/h, 38,5% of them being thermal. Depletion ratio fluctuated from 0 (in actually unexploited deposits: Ustka and Kamień Pomorski) to above 90% (Długopole Zdrój, Polanica Zdrój and Szczawno Zdrój). Share of therapeutic water mining areas in the total commune area, fluctuated from 0.01 in Sopot to 90% in Świeradów Zdrój, Muszyna and 100% in Ciechocinek, Kołobrzeg and Duszniki Zdrój. Therapeutic peat resources totalled 7.171 million m3. Depletion ratio of peat was below 1% in each spa. Share of mining area of peat deposits in total area commune was below 10%. Discussed communes constrained also 71 documented deposits of not therapeutic nature. These are: 4 fossil fuels, 1 chemical 62 common rocks and 4 peat deposits. In 2007 only 31 such deposits were exploited. The values of the indicators obtained here could help in decision making in land use and economic development planning. Periodic actualization of these indicators is justified. The information on local mineral resources is essential in land use planning and implementation of specific investment. This information consists of: the amount of mineral resources (especially therapeutic water), actual output, ratio of output to resources (or/and reserves) in developed deposits, and information about resources in undeveloped deposits as well as in prognostic and perspective areas.These data allow to determine the resources which are real to use in future. Multidisciplinary surveys indicate restrictions in development planning which are connected with appropriate land use. Protection of deposit areas against build up the surface appears especially important. Restrictions of land use management in communes where spas are located, depend on: the type and the amount of therapeutic resources and other minerals, geological conditions which protect therapeutic aquifer, actual land cover and land use, and categories of protected areas.

14

Obszary górnicze i geoochrona konserwatorska - niedoszacowane partnerstwo

Gonera M.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2009

|

R. 50, nr 2-3

37-41

PL

Roli odsłonięć i odkrywek w badaniach i popularyzacji geologii nie da się przecenić. Dlatego czynne kamieniołomy, cegielnie, kopalnie odkrywkowe i podziemne są ważnymi obiektami dla poznawania geologii. Jednak te obiekty zanikają. Intencją geoochrony konserwatorskiej jest temu przeciwdziałać opierając się na zapisach ustawy o ochronie przyrody. Geologia gospodarcza i górnictwo nie wykorzystały dotychczas swoich atutów i nie sięgnęły po korzyści dane im potencjalnie przez tę ustawę. Chodzi o aplikację stanowiska dokumentacyjnego. Chodzi o to, ażeby powołanie i utrzymywanie obiektów tej kategorii ochrony odbywało się w zamian za określone korzyści dla gospodarza terenu: na przykład ulgi finansowe w podatku i opłatach eksploatacyjnych. Nie dokona tego sama argumentacja geoochrony konserwatorskiej. Potrzebne jest lobby sektora wydobywczego.

EN

The role of outcrops in geology is really substantial. Therefore different kinds of quarries, mines and brick-fields are highly valuable in geological education, train and tourist. Unfortunately, these objects are disappearing. The geoconservation is against of this, trying to proceed by bring into play the decrees contained in Polish Nature Protection Act. As yet the mine and applying geology sectors have not used its trumps to gain the potential benefits brining them by this Act. They did not ask the economical circumstances on set the geological documentary site in mine areas. Foundation and management of these geoconservation objects should be reward and recompensed; for example by reduced tax and licenses. This can't be performed only by geoconservation itself. The mine lobby support is needed to strengthen mining and geology in land management policy.

15

Ochrona przyrody w planie zagospodarowania przestrzennego gminy Suszec

Marcisz J.

Wiadomości Górnicze

|

2008

|

Vol. 59, nr 11

646-656

PL

W artykule omówiono program ochrony przyrody na obszarze górniczej gminy Suszec. Dokonano analizy ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Suszec jako opracowania strategicznego, niestanowiącego prawa miejscowego lecz dokumentu o charakterze aktu kierownictwa wewnętrznego, zobowiązującego władze samorządowe do prowadzenia określonej polityki przestrzennej. Przedstawiono wyniki badań przyrodniczych przeprowadzonych (2004-2008) na terenie gminy Suszec i na obszarach przyległych, należących do miasta Żory, tj. dzielnicy Kleszczów. Ustalono szczegółowo nowe stanowiska dla 68 gatunków roślin naczyniowych, wśród których znajdują się gatunki objęte ochroną ścisłą, ochroną częściową oraz taksony zagrożone wymarciem.

EN

The programme of protection of nature on the area of Suszec mining district was discussed in the article. The analysis was performed of the results of studies on conditions and trends of spatial management of Suszec district as a strategic study not constituting a local law but a document of a character of an internal management act obliging the self-government authorities to carry out a determined spatial policy. The results were presented of the nature's investigations conducted (2004-2008) on terrain of Suszec district and on adjoining areas, belonging to the town of Żory, i.e. Kleszczyny housing estate. New standpoints have been determined for 68 species of vascular plants including the species covered by strict protection, partial protection and taxons menaced by extinction.

16

The impact of the exploitation of 'Jas-Mos' coal mine on the route of A-1 motorway

Holeksa A., Lubryka M., Majchrzak J., Śliwiński J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2008

|

T. 24, z. 3/1

87-96

EN

In 1970's and 1980's, within the confines of the search for the optimum passage of the A-1 motorway through the area of the Silesian Province, several options of situation of the passageway crossing heavily urbanised area of the Silesian conurbation were analysed. Each of the proposed options of the motorway route causes environmental, special and social conflicts. The option selected for implementation to some extent interferes with planned mining exploitation. This paper presents the impact of the exploitation of 'Jas-Mos' Coal Mine on this motorway.

PL

W latach siedemdziesiątych oraz osiemdziesiątych, w ramach poszukiwań optymalnej trasy jaką miała przebiegać autostrada A-1, zanalizowano kilka sytuacji dla drogi przebiegającej przez silnie zurbanizowany obszar konurbacji Śląska. Każda z zaproponowanych opcji przebiegu trasy autostrady stwarzała konflikty środowiskowe i społeczne.Wybrana ostatecznie opcja do pewnego stopnia kłóci się z planowaną eksploatacją górniczą. Niniejszy artykuł przedstawia wpływ eksploatacji w kopalni węgla 'Jas-Mos' na tą autostradę.

17

Regulacje prawa geologicznego i górniczego a efektywność wykorzystania zasobów złóż kopalin

Stefanowicz J. A.

Polityka Energetyczna

|

2007

|

T. 10, spec. 2

159-175

PL

Autor przedstawia w pracy ocenę wybranych przepisów prawa geologicznego i górniczego z punktu widzenia efektywności wykorzystania zasobów surowcowych. Między innymi zgłasza zastrzeżenia do definicji niektórych pojęć, treści i procedur koncesjonowania, użytkowania górniczego, rozstrzygnięć własnościowych oraz ochrony złóż i planowania. W pracy przywołuje i cytuje orzecznictwo sądowe uwzględniając też szeroko literaturę przedmiotu. Uwagi mają być przyczynkiem do prac nad nowymi rozwiązaniami regulacji działalności geologicznej i górniczej.

EN

In the paper, author presents evaluation of selected regulations of the geological and mining law from the point of view of efficiency of mineral deposits reserves' utilization. He discusses definitions of some concepts, contents and procedures of licensing, mining use, mineral deposits ownership, as well as deposits' protection and site planning. Author gives also court judgements and cites literature connected with this topic. Remarks should be some contribution to the works on new regulations of the geological and mining law.

18

Limit states of transport embankments on the soils of low bearing capacity and mining area subsoil

Stilger-Szydło E.

Studia Geotechnica et Mechanica

|

2006

|

Vol. 28, nr 1

29-44

EN

The foundation of embankments on the soils of low bearing capacity is one of the basic problems of highway engineering. This article presents some examples of the analyses that allow us to show how the soils of low bearing capacity and the ravelling of mining-area subsoil influence the stability and settlement of road embankments.

PL

Podstawowym problemem w budownictwie drogowym jest posadowienie nasypów na gruntach słabonośnych. Przedstawiono przykłady analiz wpływu gruntów słabonośnych i rozpełzania podłoża górniczego na stateczność i osiadanie nasypów budowli infrastruktury transportu lądowego.