Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

2 Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

2 2006

Powiadomienia systemowe

Sesja wygasła!

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: obszar źródłowy dla detrytusu

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Rozwój kaledońskiej strefy kolizji wzdłuż zachodniej krawędzi Baltiki oraz jej relacje do basenu przedpola

Poprawa P.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

2006

T. 186

189--214

Rozwój subsydencji w basenach bałtyckim oraz lubelsko-podlaskim w (?środkowym–) późnym ordowiku–sylurze był związany z fleksuralnym uginaniem zachodniej krawędzi kratonu wschodnioeuropejskiego. Baseny te stanowiły zapadliska przedgórskie kaledonidów. Dla niewielkich rozmiarów erozji oraz niepokoju sedymentacyjnego na przełomie ordowiku i syluru w basenie bałtyckim postulowana jest geneza eustatyczna. Basen, w którym były deponowane utwory strefy Koszalin–Chojnice, stanowił fragment kaledońskiego zapadliska przedgórskiego, rozwiniętego na kontynentalnej skorupie, będącej zachodnim skłonem Baltiki. W ordowickiej paleogeografii strefa Koszalin–Chojnice była zlokalizowana w pobliżu basenu bałtyckiego, zaś zajmowała pozycję odległą od strefy Rugii. Obszar źródłowy zasilający od zachodu basen bałtycki i strefę Koszalin–Chojnice stanowiła kaledońska strefa kolizji. W jej obręb zaangażowane były jednostki tektoniczne o odmiennej proweniencji, w tym bloki odkłute od zachodniego brzegu kratonu wschodnioeuropejskiego, osady kaledońskiej pryzmy akrecyjnej, kaledoński, subdukcyjny łuk wyspowy oraz perygondwańskie terrany i enklawy skorupy o neoproterozoicznej konsolidacji. Utwory pryzmy akrecyjnej uległy metamorfizmowi niskiego stopnia w środkowym ordowiku–wczesnym sylurze, zaś w późnym sylurze były topograficznie wyniesione i erodowane. W późnym ordowiku i sylurze rozwijały się równocześnie wzdłuż północno-zachodniej i południowo-zachodniej krawędzi Baltiki dwie strefy kolizji o wzajemnie kontrastujących oddziaływaniach na płytę przedpola. Skandynawska kolizja Baltiki i Laurentii charakteryzowała się silnymi powiązaniami geotektonicznymi płyty przedpola z orogenem oraz rozległym zasięgiem strefy poddanej oddziaływaniu kompresji. Z kolei północnoniemiecko-polska strefa kolizji Awalonii i Baltiki nie posiadała znaczących powiązań geodynamicznych z przedpolem, a jej wpływ na Baltikę ograniczał się głównie do fleksuralnego uginania jej skłonu.

Charakterystyka geochronologiczna obszarów źródłowych dla dolnopaleozoicznych utworów z NW kratonu wschodnioeuropejskiego oraz strefy Koszalin-Chojnice; datowania detrytycznych łyszczyków (K/Ar) i cyrkonów (U/Pb SHRIMP)

Poprawa P., Paszkowski M., Fanning C. M., Pécskay Z., Nawrocki J., Sikorska M.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

2006

T. 186

149--164

Dla próbki z utworów niższego dolnego kambru, dostarczanych do basenu bałtyckiego z zachodu (otw. Słupsk IG 1, głęb. 4491 m), wyniki punktowych datowań U/Pb SHRIMP ziaren detrytycznych cyrkonów grupują się w zakresie około (1250-) 1350 do około 1800 mln lat, typowym dla podłoża zachodniej Fennoskandii. Pozwala to sugerować, że na początku kambru kraton wschodnioeuropejski (Baltika) sięgał dalej na zachód niż obecna linia Teisseyre’a-Tornquista. Wiek K/Ar otrzymany dla muskowitów z tej samej próbki wynosi 674,2 ±25,4 mln lat, co można wiązać z metamorfizmem zachodzącym na zachodnim skłonie Baltiki, związanym z wczesną fazą ryftowania w czasie rozpadu prekambryjskiego superkontynentu Rodinii/Pannotii. Spektrum wyników punktowych datowań U/Pb ziaren detrytycznych cyrkonów dla próbek z karadockich piaskowców strefy Koszalin-Chojnice (otw. Nowa Karczma 1, głęb. 2761,7 m) oraz ludlowskich piaskowców basenu bałtyckiego (otw. Słupsk IG 1, głęb. 3543,5 m), deponowanych z zachodu, spoza obecnej linii Teisseyre’a-Tornquista, jest zbliżone. Dominują w nich ziarna o wieku wskazującym na pochodzenie z erozji obszaru nawiązującego budową do zachodniej części kratonu wschodnioeuropejskiego. Występują wśród nich grupy ziaren wiekowo odpowiadających orogenezie swekofeńskiej (1756-2050 mln lat), poorogenicznym granitom typu rapakiwi (1485-1510 mln lat) oraz orogenezie swekonorweskiej/grenwilskiej zachodniej Fennoskandii (974-1227 mln lat). Ponadto próbki te zawierają ziarna cyrkonów datowane na 739-805 mln lat oraz 854-856 mln lat. Ziarna o wieku w zakresie 559-623 mln lat mogą pochodzić z erozji podłoża perygondwańskich terranów, prawdopodobnie Awalonii. Stwierdzono także ziarna cyrkonów o wieku U/Pb odpowiadającym zdarzeniom kaledońskim (442-495 mln lat). Wyniki datowań K/Ar detrytycznych muskowitów dla pięciu próbek z osadów sylurskich basenu bałtyckiego oraz jednej z rowu Oslo, dostarczanych z obszaru źródłowego położonego na zachód od obecnej linii Teisseyre’a-Tornquista i Sorgenfreia-Tornquista, mieszczą się we względnie wąskim zakresie wiekowym, odpowiadającym ordowikowi i wczesnemu sylurowi (od 441,7 ±16,9 do 477,7 ±18,2 mln lat). Dla jednej próbki uzyskano natomiast wiek K/Ar łyszczyków wynoszący 546,8 ±20,9 mln lat, odpowiadający późnemu ediakarowi-wczesnemu kambrowi. Basen, w którym były deponowane utwory strefy Koszalin-Chojnice, oraz basen bałtycki były zasilane od zachodu detrytusem pochodzącym z erozji kaledońskiej strefy kolizji, w której zachodził orogeniczny metamorfizm niskiego stopnia, a w skład której wchodziły bloki tektoniczne o odmiennej proweniencji. Oprócz zmetamorfizowanych osadów kaledońskiej pryzmy akrecyjnej w strefę kolizji były zaangażowane: kaledoński, subdukcyjny łuk wyspowy, zachodni brzeg kratonu wschodnioeuropejskiego oraz perygondwańskie terrany i enklawy skorupy o kadomskiej konsolidacji. Strefa Koszalin-Chojnice w ordowickiej paleogeografii była odległa od strefy Rugii.

Sediments supplied during the earlymost Cambrian to the Baltic Basin from the west are characterized by the presence of detrital zircons characterized by U/Pb SHRIMP ages in a range of (1250-) 1350 to 1800 Ma, as well as K/Ar age of detrital muscovite 674.2 ± 25.4 Ma. Detrital zircons supplied to the Koszalin-Chojnice zone and Baltic Basin during the Late Ordovician and Late Silurian, respectively, have U/Pb SHRIMP characteristics similar to each other (clusters of ages: 1756-2050 Ma, 1485-1510 Ma, 974-1227 Ma, 739-805 Ma, 854-856 Ma, 559-623 Ma, 442-495 Ma). A relatively narrow range of K/Ar ages was obtained for five samples from detrital muscovites supplied to the Baltic Basin from the west during the Late Silurian (441.7 ± 16.9 to 477.7 ± 18.2 Ma). One sample revealed K/Ar age of 546.8 ± 20.9 Ma. The Baltic Basin and the Koszalin-Chojnice zone were supplied with detritus from the west by a Caledonian collision zone affected by syncollisional low grade metamorphism and composed of tectonic units of different provenance: a volcanic island arc related to Caledonian subduction, a western margin of the East European Craton and the peri-Gondwanian terranes and enclaves of the Cadomian consolidation crust.