Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena gospodarowania na trwałych użytkach zielonych w różnych typach gospodarstw

Wróbel B., Barszczewski J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2016

|

T. 16, z. 3

87--106

PL

Badania, których celem była ocena wpływu wybranych czynników organizacyjnych gospodarstw na sposoby i intensywność gospodarowania na trwałych użytkach zielonych (TUZ), przeprowadzono w latach 2012–2013 metodą wywiadu bezpośredniego. Do badań wylosowano 120 gospodarstw z ponad 20-procentowym udziałem TUZ w strukturze użytków rolnych. Gospodarstwa podzielono wg poziomu intensywności gospodarowania na TUZ, wyróżniając: poziom intensywny, półintensywny i ekstensywny. Kryterium tego wyróżnienia stanowił poziom nawożenia TUZ azotem pochodzącym zarówno z nawozów mineralnych, jak i naturalnych. Spośród ankietowanych gospodarstw najwięcej, bo aż 52%, prowadziło produkcję na poziomie półintensywnym, 34% – na poziomie ekstensywnym i tylko 14% na poziomie intensywnym. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, że determinantą poziomu intensywności gospodarowania na TUZ w badanych gospodarstwach, niezależnie od systemu gospodarowania, była obsada zwierząt gospodarskich wyrażona w DJP•ha-1 UR. Największa obsada była w gospodarstwach intensywnych (1,41 DJP∙ha-1), a najmniejsza w gospodarstwach ekstensywnych (0,60∙DJP ha-1).

EN

During the years 2012–2013 the study, which aimed to assess the impact of the selected organizational factors of farms on ways and intensity of farming on permanent grasslands (PG) were conducted by questionnaire method. 120 farms with over 20% share of PG in structure of agricultural land for study were chosen. Basing on the intensity of farming on PG surveyed farms were divided on three groups: intensive, semi-intensive and extensive. The criterion for this division was the level of PG fertilization with nitrogen both mineral and natural origin. Among the surveyed farms, 52% farms were semi-intensive, 34% – extensive and only 14% – intensive. It was found that the determinant factor of the level of intensity of farming on PG in the surveyed farms, regardless of the system of management, was livestock density expressed in large units per 1 ha of agriculture lands, which was the biggest in intensive farms (1.41 LU∙ha-1) and the smallest – in extensive (0.60 LU∙ha-1).

2

Gospodarcze i ekologiczne skutki melioracji torfowisk w otoczeniu mineralnych gleb gruntów ornych o różnej jakości (na przykładzie doliny rzeki Por i torfowiska Kuwasy)

Jankowska-Huflejt H., Prokopowicz J., Lipiński J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2013

|

T. 13, z. 2

33--52

PL

Celem badań była ocena gospodarczo-ekologicznych skutków melioracji torfowisk wykonanych przed ok. 60 laty w dolinie rzeki Por (1953 r.) w powiecie zamojskim oraz w dolinie rzeki Biebrza na obiekcie Kuwasy (1954 r.) w powiecie grajewskim. Torfowiska położone były w sąsiedztwie gruntów ornych o glebach: bardzo dobrych w dolinie rzeki Por (7 wsi) oraz średnich (8 wsi) i słabych (7 wsi) w dolinie rzeki Biebrza (Kuwasy). Stan po melioracji oceniano w latach 1962, 2002 (powszechny spis rolny) i 2007 (spis reprezentacyjny). Melioracje i zagospodarowanie użytków zielonych były czynnikiem intensyfikującym produkcję rolniczą, szczególnie we wsiach o średnich i słabych glebach gruntów ornych. Plony z użytków zielonych zwiększyły się 3-krotnie, a z gruntów ornych o 30–150% (głównie zbóż). Obsada inwentarza produkcyjnego zwiększyła się o ponad 80% w pierwszym okresie – do 1962 r. i o ponad 200% do 2007 r., zwłaszcza we wsiach o glebach średnich i słabych, w których zwiększył się też wskaźnik reprodukcji substancji organicznej. Wzrósł poziom intensywności organizacji produkcji rolniczej – we wsiach o glebach średnich i słabych w całym badanym okresie, a we wsiach o glebach bardzo dobrych w pierwszym okresie po melioracji (10 lat). Produkcja globalna w jednostkach zbożowych na ha UR wzrosła 2-krotnie we wsiach o glebach bardzo dobrych i aż 4-krotnie we wsiach o glebach średnich i słabych, a w przeliczeniu na mieszkańca 3-krotnie na glebach bardzo dobrych i 4-krotnie we wsiach o glebach średnich i słabych. W pierwszym okresie (10 lat) zwiększył się udział gruntów ornych a zmniejszył udział trwałych użytków, a po zmianie m.in. relacji cenowych na produkty ro ślinne i zwierzęce proporcje te uległy odwróceniu. W strukturze zasiewów zwiększył się udział zbóż i roślin pastewnych kosztem udziału roślin okopowych. Na przykładzie badań zmeliorowanych obiektów torfowych można stwierdzić, że takie obiekty w otoczeniu średnich i słabych gleb gruntów ornych należy modernizować i nadal racjonalnie użytkować, aby w pełni wykorzystać warunki powstałe w wyniku regulacji stosunków powietrzno-wodnych gleb torfowych.

EN

The study was aimed at assessing economic and ecological effects of the reclamation of peatlands performed ca. 60 years ago in the Por River valley, Zamość County (1953) and in the Biebrza River valley on Kuwasy object, Grajewo County in 1954. Peatlands were situated in the vicinity of arable lands of very good soils in the Por River valley (7 villages) and of medium (8 villages) and weak soils (7 villages) in the Biebrza River (Kuwasy). The status after reclamation was assessed for the years 1962, 2002 (common agricultural census) and for 2007 (representative census). Reclamations and grassland management intensified agricultural production, especially in villages of medium and weak soils of arable lands. Yields from grasslands increased threefold and those from arable lands (mainly cereals) increased by 30 to 150%. Animal stock increased by more than 80% till the year 1962 and by more than 200% till 2007, particularly in villages of medium and weak soils where the index of organic matter reproduction increased as well. The intensity of organization of agricultural production increased in villages of medium and weak soils in the whole study period and in villages of very good soils – in the first 10 years after reclamation. Total production in cereal units per ha AA increased twofold in villages of very good soils and as much as four times in villages of medium and weak soils. Per capita production increased threefold in villages of very good soils and four times in villages of medium and weak soils. The share of arable lands increased and that of permanent grasslands decreased 10 years after reclamation. These proportions reversed after a change in the prices of plant and animal products. The share of cereals and fodder plants increased at the expense of tuber crops. Studies of reclaimed peatlands show that such objects surrounded by medium and weak soils should be modernized and still used in order to fully utilise the conditions created after the regulation of air and water relations in peat soils.

3

Economic assessment of the development opportunities of farms participating in agri-environmental programmes

Jankowska-Huflejt H., Prokopowicz J.

Journal of Water and Land Development

|

2013

|

no. 18 [I-VI]

59--64

EN

The study was conducted in 2007 with the inquiry method in 30 farms which specialised in livestock production based on own grasslands and participated in the Rural Development Programme in the years 2004-2006. The mean farm area was 19.69 ha (from 2.2 ha to182.0 ha) and farms were divided into 4 groups: 1–10; 10–20; 20–50 and >50 ha. The share of permanent grasslands was 53.8% on average. The crop structure was subject to the production of bulk feeds and feed grain (oats), cereal mixtures, triticale and barley. The mean share of cereals was 78.5 %, root crops – 9.4 % and legumes – 2.1 %. The highest livestock (cattle, pigs, horses, poultry) density (mean of 0.5 LU per ha of agricultural land) was in farms from the group of 20–50 ha. Both the farm investments in fixed assets and average direct costs of plant and animal production were low. The revenue from agricultural production was medium to low. The proportion of subsidies from the RDP was high (17%). Gross margin in farms was medium and low. Its value per 1 ha of agricultural land (AL) and per capita increased with the increase of farm surface area (except for a group of 20.1–50.0 ha). The effectiveness of fixed assets was high, its index ranged from 0.39 to 0.58 with a mean of 0.43. Only 23% of surveyed farms had a chance of further development.

PL

Badania przeprowadzono w 2007 r., metodą wywiadu kierowanego, w 30 gospodarstwach rolnych w woj. mazowieckim, ukierunkowanych na produkcję zwierzęcą opartą na własnych użytkach zielonych i uczestniczących w programach PROW. Gospodarstwa o powierzchni od 2,16 do 182,03 ha (śr. 19,69 ha), podzielono na 4 grupy obszarowe: 1,0–10,0 ha; 10,1–20,0 ha; 20,1–50,0 ha i >50,0 ha. Udział trwałych użytków zielonych w strukturze użytków rolnych wynosił średnio 53,79%. Struktura zasiewów podporządkowana była produkcji pasz objętościowych i ziarna paszowego (owsa), mieszanek zbożowych, pszenżyta i jęczmienia. Udział zbóż wynosił średnio 78,54%, okopowych 9,41%, strączkowych 2,05%. Chowano bydło, trzodę chlewną, konie, drób. Największa obsada zwierząt na ha UR była w gospodarstwach z grupy 20–50 ha (0,78 DJP), średnio wynosiła 0,53 DJP na ha UR. Poziom zainwestowania gospodarstw w środki trwałe oraz poziom kosztów bezpośrednich produkcji roślinnej i zwierzęcej były niskie. Średnie i niskie były też wartości przychodów z produkcji rolniczej. Dużą ich część (ok. 17%) stanowiły subwencje z PROW. Wartość nadwyżki bezpośredniej gospodarstw na ha UR zwiększała się wraz ze zwiększaniem się powierzchni gospodarstwa (z wyjątkiem gospodarstw z grupy 20,1–50,0 ha), natomiast w przeliczeniu na osobę wzrastała. Efektywność środków trwałych była wysoka. Wskaźnik efektywności wahał się od 0,39 do 0,58, średnio 0,43. Nie wszystkie badane gospodarstwa rolne mają szansę dalszego rozwoju i koniecznych inwestycji. W badanej grupie takich gospodarstw było ok. 23%.

4

Ładunek azotu z nawozów naturalnych na obszarze zlewni górnej Wisły

Smoroń S., Twardy S., Kopacz M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 1

277-288

PL

W pracy analizowano stan pogłowia zwierząt gospodarskich oraz ilość N pochodzącego z nawozów naturalnych, a także dokonano oceny zagrożenia zanieczyszczenia wód azotanami pochodzenia rolniczego, na obszarze zlewni górnej Wisły (po przekrój w Zawichoście). Kodeks dobrej praktyki rolniczej określa, że ze względów środowiskowych ilość azotu w nawozach naturalnych, pochodzących od zwierząt gospodarskich nie powinna przekraczać 170 kg·ha-¹ UR, a obsada zwierząt gospodarskich, nie może być większa niż 1,5 DJP·ha-¹ UR. Do przeprowadzenia obliczeń wykorzystano komputerowy program MacroBil opracowany w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB. Dane liczbowe wprowadzone do programu pochodziły z poszczególnych gmin. Wykorzystano również publikowane wyniki monitoringu wód powierzchniowych z lat 2005-2006. Analiza materiału obliczeniowego wykazała, że produkcja rolnicza cechowała się małą intensywnością, charakterystyczną dla rolnictwa ekstensywnego. Obsada zwierząt wynosiła 0,43 DJP·ha-¹ UR, tj. 28,7% liczby zalecanej ze względów środowiskowych, a średnia dawka N w nawozach naturalnych na tym terenie 33,5 kg·ha-¹ UR, co stanowi ok. 20% maksymalnej dawki określonej w Kodeksie. Tak mała intensywność produkcji rolniczej oznacza, że nie powinno pojawić się zagrożenie zanieczyszczenia środowiska wodnego azotanami ze źródeł rolniczych. Potwierdzają to badania WIOŚ, z których wynika, że maksymalne stężenie NO3 w wodach powierzchniowych tego rejonu sięgało 27,4 mg·dm-³.

EN

The paper deals with the Upper Vistula basin (up to the section at Zawichost). The status of livestock and the amount of N derived from manures was analyzed as well as the risks of water pollution by nitrates from the agricultural sources. The Code of Good Agricultural Practice specifies (for environmental reasons) that the amount of nitrogen in fertilizers originated from livestock should not exceed 170 kg per hectare of agriculture land, and the stocking rate cannot be higher than 1.5 Live stock Unit (LU) per hectare of Agriculture Land (AL). The Macrobil computer program (developed by IUNG-PIB) was used to conduct the calculations. The data for the program originated from the respective communes. The published results of surface water monitoring from the period 2005-2006 were also used. An analysis of calculation showed that agricultural production was described by the low intensity, characteristic for an extensive farming. The stocking rate was 0.43 LU per hectare of AL, i.e. 28.7% of recommended for the environmental reasons. The average rate of nitrogen from natural fertilizers in this area was 33.5 kg per hectare of AL, which is about 20% of the maximum rate set in the Code of Good Agricultural Practice. The risk for the water environment by nitrates from the agricultural sources should not appear with such low-intensity agricultural production. The studies conducted by regional inspectorates for the environment protection confirmed that the maximum concentration of nitrates in the surface waters in this region reached 27.4 mg per litre.

5

Wpływ zmian organizacyjnych w rolnictwie na gospodarkę glebową materią organiczną

Kopiński J., Kuś J.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2011

|

R. 19, nr 2

47-54

PL

Z wielu wymogów stawianych rolnictwu, związanych z realizacją zadań z zakresu ochrony środowiska, w tym dotyczących zachowania potencjału produkcyjnego gleby, szczególnego znaczenia nabiera utrzymanie lub przeciwdziałanie spadkowi zawartości materii organicznej w glebie, co ma bezpośredni wpływ na jej żyzność. Jedną z pośrednich metod oceny, a zarazem ważnym wskaźnikiem agrośrodowiskowym, jest bilans materii organicznej gleby. W pracy przedstawiono analizę wpływu zmian organizacyjnych zachodzących w rolnictwie polskim na wyniki bilansu glebowej materii organicznej. Wyniki badań wskazują, że w ostatnich 20 latach czynnikami ujemnie wpływającymi na bilans glebowej materii organicznej są: spadek udziału roślin wieloletnich pastewnych w strukturze zasiewów, duży spadek pogłowia zwierząt oraz postępująca specjalizacja gospodarstw wymuszona czynnikami ekonomiczno-organizacyjnymi. Wyniki bilansu glebowej materii organicznej dla kraju i regionu mają charakter poglądowy, praktyczne znaczenie mają natomiast wyniki dotyczące konkretnych gospodarstw.

EN

From among numerous demands towards the agriculture, relevant to the tasks of environmental protection and the maintenance of soil fertility and productive potential, preservation or counteracting the decline of organic matter content in soil become of particular importance. One of indirect evaluation methods as well as an important agri-environmental indicator is the balance of organic matter in soil. Presented paper analyzed the influence of organizational changes occurring in Polish agriculture, on the balance of soil organic matter. The results indicate that within last 20 years the main factors negatively affecting the balance of soil organic matter were: declined share of perennial forage crops in the cropping structure, large decrease of the livestock density and progressive specialization of the farms, forced by economic and organization reasons. For the country and regional scale the results of soil organic matter balance are of demonstrative character rather, whereas of the practical importance are such results relating to particular farms.

6

Current role of grasslands in development of agriculture and rural areas in Poland - an example of mountain voivodships małopolskie and podkarpackie

Jankowska-Huflejt H., Wróbel B., Twardy S.

Journal of Water and Land Development

|

2011

|

no. 15

3-18

EN

In paper the current situation of agriculture activity in mountain areas in Poland on the example of two mountain voivodships: małopolskie and podkarpackie was presented. Particular the role of permanent grasslands in development of agriculture and rural areas was highlighted. The tools for support of agriculture development in mountain areas i.e. LFA payments, payments for cow and sheep raising were presented. The future prospects of the development of mountain areas in Poland were showed.

PL

W niniejszej pracy przedstawiono obecną sytuację rolnictwa na terenach górskich w Polsce na przykładzie dwóch województw: małopolskiego i podkarpackiego. Podkreślono szczególna rolę, produkcyjną i ochronną, jaką odgrywają trwałe użytki zielone w rozwoju obszarów wiejskich. Omówiono narzędzia wspierania i możliwości rozwoju rolnictwa w górskich obszarach wiejskich, takie jak płatności do obszarów ONW, płatności do chowu krów i owiec. Zaprezentowano również perspektywy rozwoju obszarów górskich, wśród których duże szanse upatruje się w systemie rolnictwa ekologicznego.

7

Aktualne i możliwe kierunki wykorzystania trwałych użytków zielonych w Polsce

Jankowska-Huflejt H., Domański J. P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 2b

31-49

PL

W ostatnich latach ograniczono lub zaniechano użytkowania znacznej powierzchni trwałych użytków zielonych. Uzyskiwane plony siana sąśrednio małe, intensywność użytkowania to w głównej mierze łąki dwukośne i ciągle przewaga produkcji siana zamiast kiszonek z podsuszonej runi łąkowej. Następuje degradacja łąk i pastwisk, i zaprzepaszczanie ich potencjału produkcyjno-środowiskowego. Poprawę wykorzystania trwałych użytków zielonych można uzyskać przede wszystkim poprzez rozwój chowu zwierząt, głównie bydła mlecznego i mięsnego oraz innych trawożernych (owiec, koni), równieżw systemie rolnictwa ekologicznego. Wypas bydła mięsnego w sytuacji kwotowanej produkcji mleka jest prostszy i niewymagający takich nakładów jak chów bydła mlecznego. Warunkiem jest restrukturyzacja stad, dobór właściwej rasy i optymalnego w danych warunkach sposobu opasu. Produkcja ekologiczna z kolei sprzyja uzyskiwaniu lepszej jakości pasz i produktów zwierzęcych z istotnie pozytywnym wpływem na środowisko, głównie na jakośći obieg wody. Innym sposobem może być wykorzystanie biomasy z nieeksploatowanych użytków na cele energetyczne. Szansą jest równieżdocenienie i wykorzystywanie funkcji środowiskowych użytków. Koniecznym tego warunkiem jest użytkowanie łąk i pastwisk, czyli koszenie lub wypasanie zwierzętami. Niezależnie od rodzaju użytkowania i kierunku produkcji zwierzęcej lepsze wykorzystanie potencjału produkcyjnego użytków i wspomaganie ich funkcji środowiskowych uzyskamy doskonaląc technologie produkcji pasz na użytkach i lepiej wykorzystując postęp biologiczny. Utrzymanie i prawidłowe użytkowanie produkcyjne TUZ, czy użytkowanie zminimalizowane, w ramach programów rolno-środowiskowych, sprzyjają realizacji idei zrównoważonego rozwoju (cross compliance). Zakłada ona poprawę i troskę o jakośćśrodowiska oraz ekonomicznie optymalne wykorzystanie jego zasobów, w tym ziemi i wody, w których ochronie ogromną rolę odgrywajądobrze użytkowane TUZ.

EN

Utilisation of large areas of permanent grasslands has recently been restricted or totally abandoned. Obtained hay yields are relatively small, intensive utilisation means 2-cut meadows and hay production still predominates over silages from wilted meadow sward. Degradation of meadows and pastures proceeds and their productive and environmental potential is being lost. The improvement of utilisation and overall condition of permanent grasslands may be first of all obtained by the development of animal breeding, mainly dairy and slaughter cattle and other graminivorous animals (sheep, horses) kept e.g in organic farming systems. Grazing of slaughter cattle under conditions of rationed milk quota is simpler and less expensive that the dairy cattle breeding. Restructuring of herds and selection of appropriate races and optimum breeding conditions is necessary to reach this target. Ecological production, on the other hand, allows for obtaining fodder and animal products of better quality with significantly positive environmental impact affecting mainly water cycling and quality. Another solution may be the use of biomass from non-exploited grasslands for energetic purposes. Appreciation and utilisation of environmental functions of grasslands is another possibility of their development since an indispensable condition in this case is the use of meadows and pastures by mowing or grazing. Irrespective of the type of grassland utilisation and animal production, the better use of productive potential and enhancement of environmental functions of grasslands might be obtained by improving the technology of fodder production. Maintenance and proper productive use of grasslands or minimised utilisation within agroenvironmental programmes favour the accomplishment of the idea of sustainable development (cross compliance instrument) which assumes the improvement and care of environmental quality and optimum economic utilisation of environmental resources like soil and water. Well managed permanent grasslands may play important role in their protection.

8

Wyniki ekonomiczno-rolnicze produkcji łąkarskich gospodarstw ekologicznych

Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 1

141-157

PL

Badania, metodą ankietową, przeprowadzono w 2004 r. w 39 ekologicznych gospodarstwach łąkarskich na terenie 9 województw naszego kraju (kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie i wielkopolskie). Powierzchnia badanych gospodarstw wahała się od 3,13 ha do 319,42 ha (średnio 38,49 ha). Postawiono hipotezę roboczą, że w takich gospodarstwach istnieje możliwość produkcji zdrowej żywności dopuszczalnej przyrodniczo (ekologicznie), akceptowanej społecznie i efektywnej ekonomicznie. Dokonano wstępnej klasyfikacji gospodarstw, wg zasad klasyfikacji w krajach Unii Europejskiej. Określono typy rolnicze ogólne, podstawowe i szczegółowe badanej grupy gospodarstw, oraz klasy ich wielkości ekonomicznej. Omawiane gospodarstwa charakteryzowały się średnimi i niskimi wartościami przychodów z produkcji rolniczej. Przychody z produkcji zwierzęcej stanowiły ok. 90% całej wartości przychodów. Oznacza to, że gospodarstwa te nastawione były na produkcję zwierzęcą, głównie na chów bydła mlecznego. Nadwyżka bezpośrednia gospodarstw (różnica między kosztami bezpośrednimi a przychodami) ukształtowała się, zarówno na 1 ha UR, jak i na 1 osobę w pełni zatrudnioną w gospodarstwie, na średnim i niskim poziomie. Wartość nadwyżki na 1 ha UR wzrastała w gospodarstwach o powierzchni od 1 do 20 ha UR, a następnie zmniejszała się w grupie gospodarstw powyżej 50 ha. Natomiast wartość nadwyżki w przeliczeniu na 1 osobę wzrastała w gospodarstwach o powierzchni od 1 ha do 30 ha UR. Ogólnie można powiedzieć, że koszty ponoszone na produkcję rolniczą w badanych gospodarstwach ekologicznych nie zawsze były rekompensowane dochodami z produkcji ekologicznej w zadowalającym stopniu.

EN

The study performed with a questionnaire method was carried out in 2004 in 39 meadow organic farms (with certificate) in 9 provinces of our country (kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie and wielkopolskie). The area of analysed farms ranged from 3.13 to 319.42 ha (mean area - 38.49 ha). Working hypothesis was that there is a possibility in such farms to produce healthy food which is biologically (ecologically) permissible, socially acceptable and economically effective. Preliminary classification of organic farms was made according to the principles of classification adopted in the EU countries. General, basic and detailed agricultural types of the studied group of farms and their size classes were given. Studied farms had medium to low incomes from agricultural production. The incomes from plant production contributed in 10% and those from animal production - in 90% to the total income. It means that the farms were oriented to animal, mainly to dairy cattle production. Gross margin of farms (the difference between direct costs and incomes) was medium to low when calculated both per 1 ha of croplands and per capita (full time employment). The gross margin per 1 ha increased in farms of an area from 1 to 20 ha and then decreased in a group of farms above 50 ha. Per capita gross margin increased in farms of an area from 1 to 30 ha. Generally, the costs of production in studied organic farms were not always satisfactorily compensated by the incomes from ecological production.

9

Produkcyjne i środowiskowe efekty melioracji trwałych użytków zielonych w dolinie rzeki Por

Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H., Burs W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 2a

293-311

PL

Celem badań była ocena produkcyjno-środowiskowych efektów melioracji trwałych użytków zielonych sąsiadujących z bardzo dobrymi, lessowymi gruntami ornymi w dolinie rzeki Por. Dolina rzeki Por (lewostronnego dopływu Wieprza sąsiadującego ze zbiornikiem wodnym "Nielisz") rozciąga się w zachodniej części Kotliny Zamojskiej. Obiekt położony jest w zachodniej części powiatu zamojskiego, a przedmiotem badań było siedem wsi należących do Gminy Sułów w tym powiecie. Obiekt użytkowany był przez okres około 45 lat od wykonania melioracji. W pracy zastosowano monograficzną metodę badań. Na tle warunków fizjograficznych, klimatycznych, charakterystyki rolniczej gleb oraz warunków wilgotnościowych obiektu, przedstawiono zmiany będące, m.in. wynikiem regulacji stosunków powietrzno-wodnych gleb w dolinie rzeki. Przedstawiono zagadnienia użytkowania ziemi, produkcji na trwałych użytkach zielonych, produkcji roślinnej i zwierzęcej, poziom intensywności organizacji oraz produkcji globalnej w jednostkach zbożowych na 1 ha UR i na 1 mieszkańca. Podjęto próbę sformułowania odpowiedzi na pytanie - co dalej z takimi obiektami melioracyjnymi? Czy dążyć do odnawiania systemu melioracyjnego i nadal intensywnego ich użytkowania rolniczego, czy wrócić do bardzo ekstensywnej formy użytkowania, jak przed melioracjami.

EN

The study was aimed at assessing the productive and environmental effects of grassland reclamation in the vicinity of very good loess arable lands in the Por River valley. The valley of the Por (left tributary to the Wieprz near "Nielisz" reservoir) stretches in western part of Zamojska Valley. The study was carried out in seven villages of commune Sułów. The object was utilized for c. 45 years since reclamation. Monographic method was used in the study. Changes resulting from e.g. regulation of air and water relations in soils of the valley were related to physiographic and climatic conditions and to agricultural characteristic of these soils. Land use, production of permanent grasslands, plant and animal production, intensity of organization and total production in corn units per ha of croplands and per capita are presented in this paper. An attempt was undertaken to answer the question: what next with such reclamation objects? Should one restore the reclamation system and further use it intensively or rather turn back to extensive forms of management?

10

Analiza bilansu azotu, fosforu i potasu w łąkarskich gospodarstwach ekologicznych

Barszczewski J., Jankowska-Huflejt H., Wolicka M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 2b

7-19

PL

Ekologiczny sposób gospodarowania ogranicza ilość składników wprowadzanych do gospodarstwa z zewnątrz i może zakłócać/utrudniać racjonalną gospodarkę tymi składnikami. Oceny gospodarowania składnikami N, P, K w wybranych, zróżnicowanych obszarowo, gospodarstwach ekologicznych z dużym udziałem trwałych użytków zielonych dokonano na podstawie badań ankietowych prowadzonych w latach 2005-2006. Opracowano bilanse tych składników wykorzystując metodę "u wrót gospodarstwa". Salda tych bilansów były wyraźnie zróżnicowane w zależności od obszaru gospodarstwa, a także obsady zwierząt, struktury zasiewów i udziału trwałych użytków zielonych w użytkach rolnych i udziału bobowatych w runi. Najwyższe salda bilansu azotu (nadwyżki), stwierdzono w grupie gospodarstw najmniejszych 1,0-10,0 ha, charakteryzujących się największą obsadą zwierząt gospodarskich, i największych, z grupy >50 ha o znacznie mniejszej obsadzie zwierząt i z dominacją zbóż w strukturze zasiewów. Najbardziej wyrównane salda bilansu azotu wystąpiły w grupie gospodarstw 10,1-20,0 ha, charakteryzujących się średnią obsadą zwierząt (0,8 DJP·ha-¹), mniejszym udziałem użytków zielonych w UR oraz dużą różnorodnością upraw polowych. Salda bilansu fosforu i potasu w większości gospodarstw były ujemne, wskazujące przede wszystkim na potrzebę zwiększenia obsady zwierząt i produkcji obornika.

EN

Ecological way of farming may limit the input of elements to the farm and may disturb/hamper rational use of these elements. N, P and K management in selected organic farms of various areas and large part of permanent grasslands was assessed based on questionnaire studies in the years 2005-2006. Nutrient balance was calculated with the "at the farm's gate" method. The balances were distinctly differentiated depending on farms' area, animal stock, crop structure, percentage share of grasslands in total croplands and the share of legumes in sward. The largest nitrogen surplus was found in smallest farms of an area from 1.0 to 10.0 ha having large animal stock and in the largest farms of an area over 50 ha with much smaller animal stock and cereals dominating in the crop structure. Most even nitrogen balance was characteristic for farms of 10.1 to 20.0 ha with medium animal stock (0.8 LU ha-¹), smaller percentage of grasslands and variable field crops. Phosphorus and potassium balance was negative in most farms indicating the need for increasing animal stock and manure production.

11

Bilans azotu w wybranych gospodarstwach rolnych gmin Święciechowa i Wschowa

Borówczak F., Alaszkiewicz M., Miłkowska A.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2007

|

Vol. 52, nr 3

15-18

PL

Praca przedstawia bilans azotu w 41 wybranych gospodarstwach rolnych dwóch gmin. Badania obejmowały określenie: obsady zwierząt, produkcji azotu w nawozach naturalnych, bilans azotu dla gospodarstw jak i uprawianych roślin. Produkcja azotu w nawozach naturalnych i jego bilans były porównywane z regulacjami obowiązującymi w Polsce po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Stwierdzono, że w badanych gospodarstwach obsada zwierząt była wysoka (w 61% gospodarstw ponad 1 DJP) i w dwóch gospodarstwach produkcja azotu w nawozach naturalnych i stosowane jego dawki przekraczały dopuszczalną ilość 170 kg/ha UR. W jedenastu gospodarstwach (27% ogółu gospodarstw) dodatnia różnica bilansowa azotu (wprowadzonego w nawozach naturalnych i mineralnych minus pobranego w plonach roślin) była większa niż dozwolona 30 kg/ha UR. Spośród uprawianych roślin w badanych gospodarstwach największą dodatnią różnicę bilansową stwierdzono w przypadku uprawy buraków pastewnych, ziemniaków i rzepaku ozimego.

EN

In the paper the balance of nitogen in fourty one selected farms of two communities is presented. Results concern: livestock density, production of nitrogen in animal organic fertilizers, balance of nitrogen in farms as well as for cultivated plants. Production of nitrogen in animal organic fertilizers and its balance were compared to regulation obliged after accession Poland to EU. It was stated that in examined farms livestock density was high (in 61% of farms over 1 large livestock unit) and in two farms production of nitrogem in animal organic fertilizers and applied it's doses were larger than allowed amount of 170 kg per 1 ha of agriculturally utilized area. In eleven farms (27% of total farms) the surplus balance difference of nitrogen (brought in organic and mineral fertilizers minus uptake in yields of plants) was larger than allowed 30 kg/ha of UAA. Among cultivated plants in examined farms the highest surplus balance walue of nitrogen was stated in case of fodder beet, potato and winter rape cultivation.

12

Poziom zrównoważenia produkcji w wybranych typach rolniczych gospodarstw

Mańko S., Sobczyński T., Sass R.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2006

|

R. 14, nr 1

37-46

PL

Dane pochodziły z gospodarstw rolniczych w Polsce prowadzących rachunkowość w 2003 r. Analizę przeprowadzono na próbie około 4 tys. gospodarstw z trzech typów rolniczych: 13. Uprawy polowe (zboża, oleiste i strączkowe), 41. Bydło mleczne oraz 501. Trzoda chlewna. Porównania prowadzono w grupach o różnej skali produkcji mierzonej wartością produkcji specjalistycznej w gospodarstwie. Stwierdzono, że skala oraz kierunek produkcji mają podstawowy wpływ na poziom zrównoważenia produkcji mierzony obsadą zwierząt, udziałem zbóż w strukturze zasiewów oraz poziomem nakładów nawożenia i pestycydów na hektar użytków rolnych.

EN

Evaluated data were supplied by agricultural farms keeping accountancy in 2003. Investigations were carried out in 4 thousand agricultural farms of 3 production types: 13 Plant cultivation (cereals, oil crops, leguminous crops, 41 Dairy farms and 501 Swine farms. Assessments were carried out in groups of different production scale, determined by production quantity in the particular farm. There was proved that both scale and specialization of production have the essential influence on production sustainability level measured by livestock density, cereal share in crop structure as well as by fertilization and plant protection inputs per 1 ha of arable land.

13

Kierunek przeobrażeń rolnictwa w strefie podmiejskiej na przykładzie gminy Raszyn

Wasilewski Z., Prokopowicz J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 1

345-356

PL

W pracy przedstawiono kierunki zmian w rolnictwie i na obszarach rolniczych, które zaszły na skutek przeobrażeń warunków środowiskowych, ustrojowych i makroekonomicznych w gminach położonych w strefie podmiejskiej, na przykładzie gminy Raszyn, bezpośrednio graniczącej z aglomeracją warszawską. Oceniono warunki przyrodnicze i ekonomiczne oraz wyniki gospodarczo-produkcyjne charakteryzujące rolnictwo w omawianej gminie, a zwłaszcza zmiany które zaszły w ciągu ostatnich trzydziestu pięciu lat w użytkowaniu ziemi (głównie grunty orne i trwałe użytki zielone), strukturze zasiewów, wielkości plonów, rodzaju, gatunku i obsadzie zwierząt, zwłaszcza bydła. Przedstawiono ponadto analizę procesu konwersji ziemi, np. zwiększania obszarów zurbanizowanych kosztem ziemi użytkowanej rolniczo. Głównymi przyczynami konwersji ziemi z punktu widzenia samorządu gminy Raszyn są: nacisk mieszkańców (kupujących i sprzedających ziemię) oraz dochody budżetowe z rozwoju pozarolniczej działalności gospodarczej. Natomiast głównymi przyczynami podejmowania przez rolników decyzji o sprzedaży ziemi na cele nierolnicze są: względnie mała opłacalność produkcji rolniczej, duże zainteresowanie ziemią ludności nierolniczej, wysokie ceny ziemi.

EN

The paper presents changes in agriculture and in rural areas that have taken place as a result of political, macroeconomic and environmental transformations in communes situated in suburban communes. The Raszyn commune neighbouring Warsaw agglomerations was taken as an example. Natural and economic conditions and productive effects of agriculture were assessed in the commune, particularly in respect to changes that have taken place in the last 35 years in land use (arable lands and grasslands), in crop structure, yields, animal (mainly cattle) species and stock. Moreover, an analysis is presented of land conversion i.e. of increasing urban areas at a cost of agricultural lands. In view of the local authorities of the Raszyn commune, main reasons for land conversion are: social pressure (land buyers and sellers) and budget incomes from non-agricultural economic activity. Farmers decide to sell lands for non-agricultural purposes mainly because of low profitability of agricultural production, a great interest in buying lands by non-farmers and high prices of grounds.