Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Majowe obrzędy religijne na Nizinie Południowopodlaskiej

Bytniewski M., Zbucki Ł., Dąbrowski D.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2013

|

nr 19

141--149

PL

Krajobraz kulturowy Niziny Południowopodlaskiej wzbogacają liczne obiekty sakralne wśród nich kapliczki i krzyże przydrożne. Usytuowane są na skrzyżowaniach dróg, w pobliżu dużych kompleksów leśnych, przy niebezpiecznych zakrętach, mostach, grobach powstańców, na początku i końcu wsi i miast oraz wielu innych miejscach. Przydrożne kapliczki stawiano w wielu intencjach np.: aby otrzymać błogosławieństwo w pracach polowych, z okazji urodzin, powrotu do zdrowia, czy na przebłaganie Boga za winy. Na Nizinie Południowopodlaskiej znajdują się również kapliczki związane z kultem Matki Boskiej, które w majowe wieczory gromadzą wiernych na nabożeństwa. Celem pracy jest wskazanie znaczenia miejsca kapliczek w codziennym życiu mieszkańców Podlasia oraz sfery sacrum, która towarzyszy tym miejscom.

EN

The cultural landscape of the Southern Podlasie lowland is shaped by numerous religious buildings, including chapels and wayside crosses. They are located at road junctions, near large forests, with dangerous curves, bridges, tombs of the insurgents, at the beginning and at the end of the village and towns, and in many other places. Roadside shrines were located for a number of intentions, for example: to get a blessing in a field work, on the occasion of birthday, recovery, and in atonement for the sins. Here, in the Southern Podlasie lowland, one can find also shrines associated with the cult of the Virgin Mary, were believers gather for worship during the May evenings. The aim of this study is to document the existence of shrines in the region and the sacred sphere associated with inhabitants’ daily life. This will enable an assessment of the culture based values that are connected with the sacrum, that currently is getting more and more deteriorated.

2

Zwyczajowe i obrzędowe gesty sakralne w krajobrazie kulturowym wsi

Kraczoń K.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2012

|

nr 17

138--147

PL

Przedmiotem artykułu są sakralne gesty obrzędowe, rozumiane jako utrwalone i osadzone w kontekście kulturowym czynności o charakterze symbolicznym. Autorka, w oparciu o materiały archiwalne i wywiady terenowe, opisuje gesty obrzędowe rytualnie powtarzane przy obiektach małej architektury sakralnej, wskazując cechy wyróżniające tego typu zachowania kulturowe. W wyniku analizy, przyjmując kryterium funkcjonalności, wydzielono: gesty święte i uświęcające, gesty oczyszczające, gesty powitań i pożegnań, gesty wotywne oraz gesty pamięci. Symboliczne działania obrzędowe wyrażają postawę człowieka wobec sacrum, określają jego światopogląd, porządkują codzienność, zapewniając zdrowie, pomyślność i urodzaj.

EN

The article examines sacred ritualistic gestures understood as established symbolic actions set in a given cultural context. Taking into account both archive materials and field based interviews, the author describes ritualistic gestures repeated in the vicinity of small sacred architecture (e.g. roadside crosses and shrines), distinguishing their characteristic features. Basing upon the criterion of functionality, the gestures have been classified into the following categories: sacred and sanctifying gestures, purifying gestures, welcoming and farewell gestures, votive gestures, and memory gestures. Arguably, these symbolic ritualistic actions demonstrate man’s attitude towards the sacred, define his/her outlook, organize his/her everyday life, as well as ensuring health, success, and harvest.

3

Pomieszczenia pomocnicze (socjalne) w programie funkcjonalnym i użytkowym obiektów sakralnych zborów ewangelicznych, ich znaczenie w kształtowaniu przestrzeni architektonicznej

Wojewódka J.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo

|

2006

|

Z. 30

517-526

PL

Protestanckie zbory ewangeliczne, prowadzące szeroką działalność o charakterze nie tylko ewangelizacyjnym, ale także społecznym, socjalnym i edukacyjnym, wymagają nowego odmiennego/ spojrzenia na organizowanie i kształtowanie przestrzeni obiektów, które użytkują. W potocznym rozumieniu użytkowanie obiektu sakralnego sprowadza się raczej do wypełniania form związanych z czynnościami liturgicznymi lub obrzędowymi. Specyfika ujęcia teologicznego pojmowania "sacrum" w kościele ewangelickim, odmiennym niż w tradycyjnych wyznaniach chrześcijańskich, pozwala na swobodne i zmienne w charakterze użytkowanie pomieszczeń zborowych, w zależności od charakteru "pracy", bez ograniczeń wynikających z możliwości nadużywania miejsca kultu, a zatem także bez negatywnych odczuć u samych wiernych. Następuje znaczące przesunięcie ideowego ciężaru i sposobu rozumienia w użytkowaniu obiektu - z funkcji "świątyni" dla Boga, na funkcję Domu Wspólnoty dla wyznawców Boga. W założeniach projektowych obiektu dla zborów ewangelicznych dominującą rolę odgrywają więc pomieszczenia obsługi socjalnej. Zadaniem ich jest zapewnienie odpowiednich warunków do realizacji celów, jakie wyznaczają sobie w programie działalności poszczególne Zbory i Wspólnoty.

EN

Protestant, evangelical churches carry on broad activity not only on religious basis, but also in public, social and educational aspects. It calls for a new (different) approach in organizing and modeling the space of the buildings, which are being used. In common sense utilization of a sacral building comes down to fulfilling liturgi-cal and ceremonial acts. Specification of theological understanding of "sacrum", differenet from traditional Christian faiths, allows diverse and free usage of church's space depending on current character of activity. It is not bound by the restrains of misusing a place of cult and furthermore hurting feelings of believers. It makes a decisive change of ideological weight of understanding sacral building usage from function of "temple" for God to the House of Community for Gods' worshippers. In conclusion, the social rooms play a dominant role in design schemes of evangelical churches. Their task is to sustain proper conditions for realization of aims of particular Churches' activity.