Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Modelowanie współczynnika prędkości osiadania w czasie – weryfikacja modelu

Strzałkowski P., Kruczkowski M.

Wiadomości Górnicze

|

2016

|

R. 67, nr 9

521--525

PL

W artykule poddano weryfikacji, na podstawie wyników pomiarów geodezyjnych, model uwzględniający zmienność współczynnika prędkości osiadania w czasie. Weryfikacja ta została przeprowadzona przy zastosowaniu oprogramowania komputerowego. W pierwszej kolejność poddano identyfikacji wartości parametrów modelu, opierając się na obniżeniu w czasie wybranych punktów. Następnie porównano przebiegi obniżeń obliczonych ze stwierdzonymi pomiarami w kolejnych cyklach.

EN

The article presents verification of the model that takes into the account changeability of the velocity factor of subsidence in time on the basis of the results of geodesic surveying. This verification was carried out using computer software. At first the values of model's parameters were identified, based on subsidence in time of the selected points. Then the courses of calculated subsidence were compared with the determined actual measurements made in subsequent cycles.

2

Symulacja wpływu nachylenia pokładu i szczeliny uskokowej na rozkład obniżeń za pomocą metody automatów komórkowych

Białek J., Sikora P.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 8

160--164

PL

Charakterystyka rozkładu symulowanego zjawiska w automacie komórkowym zależy w głównej mierze od funkcji rozkładu. Dotychczas przyjmowano charakterystykę rozkładu wzorując się na granicznych wartościach prawdopodobieństw przejść wyznaczonych dla modelu ośrodka sypkiego. Desymetryzacja funkcji przejścia względem przejścia głównego, czyli wypływu objętości z danej komórki do komórki zalegającej bezpośrednio nad nią, pozwala symulować poziome przesunięcie wpływów na powierzchni modelu obserwowane w rzeczywistości dla pokładów nachylonych. W celu symulacji oddziaływania szczeliny uskokowej na rozkład obniżeń wprowadzono do modelu parametr ograniczający wypływ objętości w kierunku występowania szczeliny, traktowanej jako płaszczyzna ślizgu.

EN

The characteristics of distribution of a simulated phenomenon in a cellular automaton depends mainly on the distribution function. Till the present time the distribution characteristics was adopted, imitating boundary values of probabilities of transformations determined for the model of a loose medium. The desymmetrization of the transition function in relation to the main transition, i.e. outflow of volume from the given cell to the cell occurring directly above it, allow to simulate the horizontal displacement of outflows on the surface of the model observed in reality for inclined seams. In order to simulate the influence of the fault fracture on the subsidence distribution, into the model has been introduced the parameter reducing the volume outflow in the direction of occurrence of the fracture, treated as a plane slide.

3

Prognozowanie wpływów eksploatacji górniczej z uwzględnieniem prędkości frontu i losowości procesu

Niemiec T.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 8

192--203

PL

W artykule przedstawiono algorytmy do prognozowania wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię. Rezultatem obliczeń są przebiegi zmienności wskaźników deformacji w funkcji czasu. Przedstawiono przykłady obliczeniowe typowych, używanych najczęściej w praktyce wskaźników deformacji wraz z charakterystycznymi dla nich wstęgami odchyleń standardowych (korytarzami błędów).

EN

The article presents algorithms for the prediction of mining exploitation influence on the surface. The result of calculations are the courses of variability of deformation indices in the function of time. Calculation examples of typical most frequently used in the practice deformation indices together with characteristic for them standard deviation strips (corridors of errors) were presented.

4

Porowatość zrobów a współczynnik eksploatacyjny

Niemiec T.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 2

31-37

PL

Skutkiem eksploatacji górniczej jest między innymi lokalne naruszenie pierwotnej struktury skał budujących górotwór. W powstałym rumoszu wyróżnić można bryły skalne oraz pustki. Bryły skalne wsypują się w przestrzeń po wyeksploatowaniu zasobów kopaliny użytecznej. Pustki poeksploatacyjne - przeciwnie - wędrują w górotworze ku górze i w końcu tworzą nieckę deformacji na powierzchni. Obniżenie powierzchni nie osiąga jednak grubości ge wybranego złoża - jest ono korygowane za pomocą tak zwanego współczynnika eksploatacyjnego a. Zruszony eksploatacją górotwór - ten, w którym jeszcze tkwią wędrujące pustki - posiada większą porowatość niż górotwór pierwotny. W artykule przedstawiono zależności między porowatością górotworu poddanego wpływom eksploatacji górniczej a współczynnikiem eksploatacyjnym.

EN

The result of mining exploitation is among other thinks the local disturbance of the primary structure of rocks building the rock mass. In the arisen rock rubble rock lumps and voids can be distinguished. The rock lumps get into the space after the exploitation of useful mineral resources. Post-extraction voids - on the contrary - migrate in the rock mass upwards and finally create a deformation syncline on the surface. The surface subsidence, however, does not reach the thickness ge of the extracted deposit - it is corrected by help of the so-called exploitation coefficient a. The disturbed by exploitation rock mass - this one, in which still remain the migrating voids - has a greater porosity than the primary rock mass. The article presents relationships between the porosity of rock mass subjected to the impact of mining exploitation and the exploitation coefficient.

5

Characterization of the asymmetry of Knothe model distributions of deformation indexes

Ostrowski J., Piskorz M.

Archives of Mining Sciences

|

2009

|

Vol. 54, no 4

753-774

EN

Asymmetry of distributions of terrain deformation indexes caused by mining exploitation is one from causes of discrepancy of results of deformation prognosis with measurement results. In article the asymmetry indexes of distributions of subsidence and horizontal strains generated with model of deformation process having accord to Knothe were defined. Model values of function of subsidence and curvatures is basis of definite the asymmetry indexes in characteristic points of distributions of deformations as well as distances of this points from edge of mining panel.

PL

Podstawowym narzędziem do prognozowania deformacji powierzchni terenu generowanych podziemną eksploatacją górniczą jest model procesu znany pod nazwą teorii Knothego. Model generuje symetryczne rozkłady obniżeń i odkształceń poziomych wzdłuż przekrojów równoległych do krawędzi prostokątnego pola eksploatacji. Osią symetrii tych rozkładów jest oś pola eksploatacji prostopadła do kierunku przekroju. Analiza modelu Knothego wykazuje, że symetria osiowa niecki obniżeniowej jest zachowana niezależnie od wymiarów pola eksploatacyjnego. Problem komplikuje się, gdy pole eksploatacji posiada niewielkie wymiary. Wówczas modelowane rozkłady wskaźników deformacji wykazują cechę asymetrii względem punktów przegięcia tych rozkładów. Jeżeli w tym przypadku stwierdzi się asymetryczność rozkładów wskaźników pomierzonych, to nie jest wiadome czy stopień tej asymetrii odpowiada asymetrii wynikającej z modelu. W ramach artykułu zdefiniowano cechy asymetrii rozkładów obniżeń i poziomych odkształceń oraz określono warunki, w których model Knothego generuje rozkłady asymetryczne. Na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdzono, że określenie cech asymetrii profilu niecki obniżeniowej można sprowadzić do zbadania asymetrii względem punktu przegięcia tego profilu. Badania te oparto na spostrzeżeniu, że warunkiem wystarczającym do wyznaczenia cech asymetrii profilu niecki obniżeniowej jest uwzględnienie zmian jednego z wymiarów prostokątnego pola eksploatacji (np. wymiaru S), równoległego do kierunku badanego profilu i zestandaryzowanego promieniem r, czyli wymiaru […] (promień r jest parametrem modelu, nazwanym promieniem rozproszenia wpływów). Warunek ten został określony w pracy (Ostrowski, 1984). Zmiana drugiego wymiaru prostokątnego pola eksploatacji (prostopadłego do wymiaru s) nie zmienia cech asymetrii profilu określonych w kierunku wymiaru s. W artykule zdefiniowano miarę asymetrii rozkładu obniżeń, jako stosunek wartości obniżenia w punkcie przegięcia G profilu niecki do wartości obniżenia maksymalnego w punkcie C nad środkiem pola eksploatacyjnego. Tak określoną wielkość charakterystyczną nazwano wskaźnikiem asymetrii i oznaczono symbolem […]. Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że wskaźnik asymetrii profilu niecki obniżeniowej zmienia się od wartości MAw G = 0,50 dla pola eksploatacji o nieskończonych wymiarach do wartości około MAw G = 0,61 dla wymiaru s = 0,1 (co wyczerpuje możliwe w praktyce przypadki wymiarów pól eksploatacyjnych). W przypadku niecek wyznaczanych na podstawie wyników obserwacji geodezyjnych mogą występować trudności wynikające z nieregularnego przebiegu profili tych niecek i skutkujące brakiem możliwości jednoznacznego wyznaczenia punktu przegięcia niecki zaobserwowanej. W związku z tym, celowe było zdefiniowanie drugiego wskaźnika asymetrii profilu niecki obniżeniowej, jako stosunku wartości sumarycznej funkcji obniżenia w punkcie K zlokalizowanym nad krawędzią eksploatacji do wartości tej funkcji w punkcie C nad centrum pola eksploatacji. Tak zdefiniowany wskaźnik asymetrii oznaczony symbolem […]. Wraz ze zmniejszaniem się wymiaru s pola eksploatacyjnego wskaźnik asymetrii MAw K rośnie od wartości 0,5 do wartości 1,0. Wskaźnik asymetrii MAw K jest przydatny do oceny wyników obserwacji, pod warunkiem "wygładzenia" profilu pomierzonej niecki obniżeniowej, który w tym przypadku jest linią łamaną. Zdefiniowane powyżej wskaźniki asymetrii MAw G i MAw K bazują na wartościach sumarycznej funkcji obniżenia w punktach charakterystycznych profilu niecki obniżeniowej. Wielkościami pomocniczymi wskazującymi na asymetrię profi lu niecki są również: zestandaryzowana odległość lg punktu przegięcia G profilu od krawędzi pola eksploatacji oraz odległość lp punktu P o obniżeniu w = 0,5 . wmax (gdzie: wmax jest to maksymalne obniżenie nad polem eksploatacyjnym o danych wymiarach) od krawędzi pola eksploatacyjnego. Odległości te zależą od estandaryzowanego wymiaru s pola eksploatacyjnego, który to wymiar determinuje asymetrię profilu niecki. Odległości lg i lp mogą zostać wykorzystane do oceny asymetrii profilu niecki zaobserwowanej pod warunkiem znajomości wartości promienia r właściwej dla warunków eksploatacji, która wygenerowała nieckę. Reguła zależności wartości i lokalizacji punktów charakterystycznych profilu niecki obniżeniowej od wymiaru s pola eksploatacyjnego odnosi się również do rozkładów poziomych odkształceń wyznaczanych według modelu Knothego. Podobnie jak w przypadku obniżeń wymiar pola prostopadły do wymiaru s jest nieistotny w kontekście badania asymetrii rozkładów poziomych odkształceń (Ostrowski, 1984). Z przeprowadzonej analizy wynika, że w zakresie wymiarów pola od […] rozkłady poziomych odkształceń posiadają dwa ekstrema odkształceń rozciągających i dwa ekstrema odkształceń ściskających. Wymiar s = 1,4 jest wymiarem szczególnym, ponieważ wówczas obydwa ekstrema odkształceń ściskających zaczynają się sumować, tworząc jedno ekstremum, zlokalizowane nad centrum pola eksploatacyjnego. Dalsze zmniejszanie wymiaru s pola powoduje tylko zmianę wartości tego ekstremum, które pozostaje nad centrum pola. Punktem szczególnym, wspólnym dla rozkładu obniżeń i poziomych odkształceń, jest punkt przecięcia G profilu niecki, w którym wartość poziomych odkształceń wynosi […], niezależnie od wymiaru s pola. Właściwe dla oceny asymetrii rozkładów odkształceń poziomych należy uznać dwa punkty charakterystyczne i ich lokalizacje względem krawędzi pola eksploatacyjnego: punkt O(+) maksimum poziomych odkształceń, nazywanego również ekstremum dodatnim ?extr(+) i jego zestandaryzowaną odległość […] od krawędzi pola oraz punkt O(?) minimum poziomych odkształceń, nazywanego również ekstremum ujemnym […] i jego zestandaryzowaną odległość […] od krawędzi pola. Wyróżnione punkty charakterystyczne można jednoznacznie określić zarówno w rozkładach teoretycznych według modelu Knothego, jak i w rozkładach zaobserwowanych. Dlatego punkty te mogą stanowić podstawę wskaźników asymetrii rozkładów poziomych odkształceń. Przyjmując regułę jak w przypadku obniżeń, zdefiniowano wskaźnik asymetrii rozkładu poziomych odkształceń […] jako stosunek wartości różnicowej funkcji krzywizny w punkcie O(+) minimum poziomych odkształceń ściskających do wartości różnicowej funkcji krzywizny w punkcie O(+) maksimum poziomych odkształceń rozciągających według wzoru: […]. Analiza wyników obliczeń wykazuje, że identycznie jak w przypadku obniżeń, rozkłady poziomych odkształceń generowane przez model Knothego zachowują cechę symetrii osiowej (względem osi prostokątnego pola eksploatacyjnego prostopadłej do kierunku tego rozkładu) niezależnie od wymiaru s pola. Natomiast wartości wskaźnika asymetrii […] rozkładu poziomych odkształceń maleją w zakresie od […] (nad polem o nieskończonym wymiarze s) do […] (nad polem o wymiarze s = 0,1). Rezultatem przeprowadzonych badań jest określenie metody oceny asymetrii rozkładów obniżeń i odkształceń poziomych generowanych przez model Knothego, poprzez zdefiniowanie wskaźników asymetrii opartych na wartościach odpowiednich funkcji modelu w punktach charakterystycznych rozkładów wskaźników deformacji. Wykorzystanie wskaźników asymetrii do oceny stopnia asymetrii rozkładów obniżeń i poziomych odkształceń wyznaczonych na podstawie wyników obserwacji geodezyjnych pozwoli na ustalenie, czy modyfikacja modelu Knothego w tym kierunku przyczyni się do podwyższenia wiarogodności sporządzanych prognoz deformacji powierzchni na terenach górniczych.

6

Wybrane sposoby obniżania emisji tlenków azotu w silniku wysokoprężnym

Jaskólski J., Budzik G.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

1998

|

T. 1, nr 2

183-190

PL

Przedstawiono analizę różnych rozwiązań wpływających w istotny sposób na pracę silnika oraz na wielkość emitowanych tlenków azotu. Omówiono takie parametry i rozwiązania konstrukcyjne, jak: stopień sprężania, wtrysk wody do cylindra, doładowanie, sposób wtrysku paliwa, recyrkulacja spalin itp. oraz ich wpływ, każdego osobno i w różnych kombinacjach, na emisję składników toksycznych.

EN

Effects of different system designs on engine work parameters and nitrogen oxides emission were analyzed. It was stated that the emission decreasing can be obtained through fuel injection, pilot fuel injection, recyrculation of combustion gases, air cooling, turbocharging, Miller's system using.