Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Józef Maksymilian Ossoliński - Pierre Bayle. Relacje, zależności, miejsca wspólne

Pluta Paweł

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2023

|

T. 68, nr 1

107--134

EN

This article aims to analyze the scientific activity of Józef Maksymilian Ossoliński (1754-1826) concerning his research on the literature and culture of the Polish Renaissance through the prism of the achievements of Pierre Bayle (1647-1706), one of the most important representatives of modern scientific, philosophical, and encyclopedic thought. The study is based on Ossoliński’s Wiadomości historyczno-krytyczne do dziejów literatury polskiej (Historical and Critical Notes on the History of Polish Literature) and Bayle’s Dictionnaire Historique et Critique (Historical and Critical Dictionary) - works that mark many years of their scholarly activity. The comparative method adopted in this paper makes it possible to indicate the shared features of their endeavours: the principles of editing sources (textual criticism), the form of presenting research results, or the title of the publication. The article concludes that Ossoliński clearly modelled his Wiadomości historyczno-krytyczne on Bayle’s work and sheds new light on the reception of Bayle in Poland. It also reinforces the position Ossoliński’s work holds in the Polish textual criticism canon.

2

Sustainable Development and Transhumanism – Enlightenment Visions of Future Generations

Łapiński Jacek Leszek, Sadłocha Łukasz

Problemy Ekorozwoju

|

2021

|

Vol. 16, nr 2

166--170

EN

Both sustainable development and transhumanism are based on forecasting, meaning making judgments about what the future will be like, and they are made according to the results of scientific research. Sustainable development is an already implemented concept, yet transhumanism is still far from a similar degree of implementation. However, it is worth reflecting on their coexistence, as they already have their place in the scientific discourse. The element connecting sustainable development with transhumanism seems to be an enlightenment vision of human development. The aim of the article is to show the similarities and differences in these approaches to future generations.

PL

Zarówno zrównoważony rozwój, jak i transhumanizm bazują na prognozowaniu, czyli na sądach odnoszących się do przyszłości, sformułowanych pod wpływem wyników pozyskanych z badań naukowych. Zrównoważony rozwój jest koncepcją już realizowaną, a do podobnego stopnia realizacji daleko jeszcze transhumanizmowi. Warto jednak podjąć refleksję nad ich koegzystencją, gdyż posiadają już swoje miejsce w dyskursie naukowym. Elementem łączącym zrównoważony rozwój z transhumanizmem wydaje się być oświeceniowa wizja rozwoju ludzkości. Celem artykułu jest pokazanie podobieństw i różnic w ich podejściu do przyszłych pokoleń.

3

Oparte na wiedzy

Neri Raffaella

Pretekst

|

2019

|

Nr 9

47--52

PL

W XVIII wieku Boullée stworzył nową podstawę architektury: jako prawdziwy człowiek rozsądku, zaczął od sedna sprawy, starając się wszystko spoić, tak by zjednoczyć konieczność rozumu z siłą emocji. Oświecenie nie jest jednakże pozytywizmem. W oświeconej myśli, rozum „rozświetla” rzeczy na świecie, pozwalając nam wnikliwie zrozumieć i wywoływać wszystko, co dotyczy ludzkości: zwłaszcza emocje i uczucia. Podobnie jak w przypadku Le Corbusiera, dla Boullée architektura była emocją, zdziwieniem, zaskoczeniem, poznaniem: zjawiskami, które nie pojawiły się racjonalnie, ale instynktownie i emocjonalnie. Nie odbywały się one poprzez dedukcyjne, logiczne lub „pozytywne” myślenie, ale opierały się raczej na analogicznej myśli; rozum był przy tym narzędziem wywołującym emocje przywołane zjawiskami architektonicznymi.

EN

In the 18th century Boullée provided a new foundation for architecture: he began at the root of the matter, aiming to hold everything together, as a true man of reason, to unite the necessity of reason with the power of emotion. Enlightenment is not Positivism, after all. In enlightened thought reason “Iluminates” things in the world, allowing us to deeply understand and produce all that concern humanity: emotions and feelings primarily. For Boullée, too, as for Le Corbusier, architecture was emotion, astonishment, surprise, recognition: phenomena that did not occur rationally, but instinctively and emotionally. They did not took place through deductive, logical or “positive” thinking, but were based rather on analogical thought; whereby reason was the tool that induced emotions evoked by architectural phenomena.

4

The Enlightenment Assumptions of the Brundtland Report

Papuziński Andrzej

Problemy Ekorozwoju

|

2018

|

Vol. 13, nr 1

7--14

EN

The material subject of the paper is the philosophy of sustainable development, which was presented on the basis of the Brundtland Report. Yet, the formal subject are the Enlightenment assumptions of the strategy elaborated in this report. The purpose of the paper is to reconstruct and characterize these assumptions as constitutive elements of the philosophy of the Brundtland Report. At the beginning of the first part of the paper the state and main directions of the research on the philosophy of sustainable development conducted in Poland were discussed (the country where such discussion is exceptionally extensive). Based on the recounted characteristics, it was described as a version of the Enlightenment philosophy, and new arguments were provided to confirm this thesis. The second part of the paper presents the Enlightenment assumptions of the Brundtland Report. The discussion was limited to the assumptions of anthropology, social philosophy and historiosophy, such as human rationality, progress, and risk.

PL

Przedmiotem materialnym referatu jest filozofia zrównoważonego rozwoju, którą przedstawiono na podstawie Raportu Brundtland. Przedmiotem formalnym są natomiast oświeceniowe założenia strategii rozwiniętej w tym raporcie. Celem referatu jest rekonstrukcja i charakterystyka tych przesłanek jako elementów konstytutywnych filozofii Raportu Brundtland. Na początku pierwszej części referatu omówiono stan i główne kierunki badań prowadzonych w Polsce nad filozofią zrównoważonego rozwoju (w kraju, w którym ta dyskusja jest wyjątkowo bogata). Na podstawie zreferowanych charakterystyk opisano ją jako wersję filozofii oświeceniowej i dostarczono nowych argumentów na potwierdzenie tej tezy. W drugiej części referatu przedstawiono oświeceniowe przesłanki Raportu Brundtland. Omówienie ograniczono do założeń z zakresu antropologii, filozofii społecznej i historiozofii, jak: racjonalność człowieka, postęp, ryzyko.

5

Atlas miast idealnych. XVI – XVIII wiek

Szpakowska E.

Przestrzeń i Forma

|

2012

|

nr 17

165--188

PL

Atlas jest chronologiczną prezentacją przykładów miast idealnych z wieków XV–XVIII, od renesansu po oświecenie. Zawarto w nim europejskie przykłady miast oraz pojedyncze budynki i zespoły architektoniczne (uznając niejednoznaczność definicji terminu „miasto”). Wobec znikomej ilości realizacji miast idealnych oparciem dla analizy były też projekty opisane w tekstach źródłowych. W atlasie zawarto usystematyzowaną charakterystykę cech architektoniczno – urbanistycznych każdego z przykładów zebranych na podstawie literatury tematycznej, opisu autora i dokumentacji ikonograficznej (dwuwymiarowych planów miast albo ich schematów, widoków przestrzeni miejskiej lub poszczególnych budynków).

EN

The atlas is a chronological presentation of examples of ideal cities from the XVth till the XVIIIth century, from the Renaissance to the Enlightenment. It contains European cities’ examples and (as the term "city" is ambiguous) individual buildings and architectural complexes. The analysis is based not only on built examples, but also on projects and studies. The atlas contains descriptions of architectural and urban characteristics of all examples, based on the thematic literature, author’s description and iconographic repre-sentations (plans of the cities, diagrams, views of the urban space and buildings).

6

Tradycja i nowoczesność w sakralnej architekturze Białorusi w epoce klasycyzmu

Morozov V.

Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej. Budownictwo

|

2006

|

Z. 30

271-287

PL

W celu znalezienia możliwości określenia optymalnej współzależności tradycji i nowoczesności w praktyce projektowania budynków sakralnych należy skierować swoją uwagę na doświadczenie historyczne epoki współczesnej, początek której charakteryzuje się dominowaniem klasycyzmu. Architektura budynków sakralnych na ziemi białoruskiej rozwijała się począwszy od przeniesienia wzorców nowej architektury z centrów kulturalnych bez uwzględnienia tradycji miejscowych na etapie kształtowania się klasycyzmu przez harmonijne połączenie elementów nowych i tradycyjnych w okresie jego najwyższego rozkwitu i do wykorzystywania elementów tradycyjnych, co doprowadziło do degradacji stylu i jego zastąpienia przez eklektykę. Ujawnione regularności świadczą, że na współzależność elementów tradycyjnych i współczesnych w budynkach sakralnych znaczny wpływ wywierają osobliwości etapu rozwoju stylistycznego architektury.

EN

The main question of the modern sacral construction - optimal combination of the traditional and modern elements - can be solved by the historical experience of the contemporary epoch, which has started from the classicism. Within the period of classicism style existence in Belarus the sacral architecture was developing: - from the simple transferring of the new models from European cultural centers without taking into account domestic traditions, - trough the harmonic coinciding of the modern and traditional elements, - to the exceptionally use only traditional elements. This way has led to the degradation of the style and its replacement by the historicism. These revealing conformities show that the correlation of the traditional and modern elements depends on peculiarities of the style development in architecture.