Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

In the footsteps of the ice sheet in the area of the planned geopark postglacial land of the Drawa and Dębnica rivers (the Drawskie Lakeland, Poland)

Górska-Zabielska Maria

Landform Analysis

|

2021

|

Vol. 40

37--56

EN

The article presents 20 geosites located on five geotourist paths and their closest vicinity, constituting the initial part of the planned geopark Postglacial land of Drawa and Dębnica. Geosites represent the most valuable abiotic resources, proving the large geodiversity of the studied area. These are: 1. glacial and fluvioglacial accumulation forms (e.g.: terminal end-moraine of the Parsęta lobe, undulating moraine uplands, glacial deposits including erratic border boulders, esker ridges), 2. glacial and fluvioglacial erosive forms (e.g.: channel and melt-out-depressions), 3. other (like e.g.: deep erosive and erosional-denudation valleys, erosive forms of groundwater or 1st order watershed between the Odra and Parsęta catchments). The purpose of the geosites characteristics in this paper is to support the development of geotourism in the peripheral tourist area.

2

Ile potrzebuje region północno-zachodni : popyt na kruszywa do betonu w budownictwie jednorodzinnym w regionie północno-zachodnim

Machniak Ł.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2016

|

nr 4-5

26--32

PL

Poprzednie analizy szacowały zużycie kruszyw do betonu w budownictwie jednorodzinnym w regionie centralnym, południowym oraz wschodnim. Zużycie kruszyw w 2014 roku w regionie centralnym i południowym określono na zbliżonym poziomie ok. 2,7 min Mg, natomiast w regionie wschodnim - na ok. 2,1 min Mg [8]. Jak kształtuje się ta wielkość w północno-zachodniej Polsce?

3

Petrographic Garden in Moryń : a new geotouristic attraction in western Poland

Górska-Zabielska M., Dobracki R.

Landform Analysis

|

2015

|

Vol. 29

73--80

EN

A new petrographic garden was established in 2012 in Moryń, north-western Poland. Thirty five erratics, derived from adjacent till moraines, witness local geological heritage and form a new geotouristic attraction. Together with other geovalues of this region, the petrographic garden is a cornerstone of the Polish-German geopark “Glacial Land over the Odra River” (Ger. Geopark Eiszeitland am Oderrand).

4

Georóżnorodność i walory geoturystyczne Drawieńskiego Parku Narodowego, NW Polska

Górska-Zabielska M., Nowicka N., Zawieja J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

nr 463

1--41

PL

Praca powstała w celu rozpoznania oraz oceny georóżnorodności i geoturystycznej atrakcyjności Drawieńskiego Parku Narodowego (DPN) i jego pojedynczych geostanowisk. Przeprowadzono analizę bonitacyjną obszaru podzielonego na pola podstawowe oraz geostanowisk. Kategorie waloryzacji obszaru obejmowały: rzeźbę terenu, występowanie obiektów kamiennych, wody powierzchniowe i źródła, szczególne walory biologiczne chronione prawem, dostępność dla turysty, wartości kulturowe i dodane. Geostanowiska poddano ocenie pod względem wartości geologicznych i geomorfologicznych (liczba podobnych obiektów, stopień przekształcenia, reprezentatywność, wartość edukacyjna), wartości dodanych (wartości kulturowe i estetyczne) oraz wartości użytkowych (dostępność, widoczność, stopień ochrony, baza turystyczna). Na tle 125 pól podstawowych o niskiej georóżnorodności (cenne walory dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego występują pojedynczo, teren jest trudno dostępny i nie występują wartości dodane) wyróżniono 50 pól o umiarkowanej georóżnorodności. Pola te są położone w sposób nieciągły wzdłuż rzeki Drawy i Płocicznej. Największe ich zgrupowanie występuje w północno-zachodniej, północno-wschodniej i południowej części parku. Najczęściej oceniano je jako średnio atrakcyjne geoturystycznie, gdyż na takich polach interesującym obiektom hydrologicznym z reguły nie towarzyszą najbardziej atrakcyjne walory geomorfologiczne. Elementami zwiększającymi do pewnego stopnia różnorodność obszaru są tu geostanowiska, których głównymi walorami są obiekty dziedzictwa kulturowego i historycznego. Pozostałości dawnego przemysłu świadczą często, choć nie zawsze, o wykorzystywaniu naturalnego zróżnicowania obszaru DPN. Wykorzystywanie rzek, spadków terenu czy materiału skalnego pochodzącego z okolicznych pól sprawia, że stanowiska na pozór antropogeniczne stają się obiektami podkreślającymi i wydobywającymi dziedzictwo geologiczne i geomorfologiczne oraz ukazują zróżnicowanie przyrody nieożywionej. W parku tym szlaki turystyczne poprowadzono wyłącznie wzdłuż najciekawszych miejsc, co powoduje, że turyści nie mają możliwości dotarcia do innych obszarów. Dwa pola – R13 i R14 – odznaczają się dużą georóżnorodnością. Na ich terenie występują nie tylko najcenniejsze walory przyrodnicze, lecz także kulturowe. Zaliczają się do nich: duże, przekraczające 10 m, deniwelacje terenu, więcej niż trzy formy ukształtowania powierzchni terenu, odznaczająca się specjalnymi walorami sieć hydrologiczna oraz prawnie chronione walory biologiczne. Turysta zwiedzający wspomniane pola ma do dyspozycji szlak pieszy, kajakowy oraz konny, może też przemieszczać się szosą. Na obu polach podstawowych jest po kilka, cenionych przez turystów, obiektów paraturystycznych, które podnoszą atrakcyjność regionu, jak np. parkingi, punkty widokowe, pomniki przyrody, rezerwaty, stanowiska wędkarskie itp. Ten niewielki obszar 2 km2 jest bardzo atrakcyjny geoturystycznie, a przewidywany tu wzrost antropopresji wymaga opracowania odpowiednich działań w celu zachowania i ochrony dziedzictwa przyrody nieożywionej.

EN

This article aims to identify and evaluate geodiversity as well as geotouristic attractiveness of the Drawa National Park (DPN), north-western Poland, including evaluation of individual geosites. As a consequence, the most precious geotouristic values of the DPN are presented. The ranking method of basic fields and geosites was used. Criteria of evaluation of the area included as follows: terrain relief, the presence of petrographic objects, hydrographic network, special biological values protected by the law, accessibility for tourists, and cultural and added values. Geosites were evaluated in terms of geological and geomorphological values, added values and practical values. The analysis indicates 125 basic fields of low geodiversity (valuable qualities of natural and cultural heritage occur singly, the area is difficult to access, and there are no added values). Fifty basic fields are indicated by moderate geodiversity. They are located along the Drawa and Płociczna rivers. These fields were also evaluated as moderately attractive. The interesting hydrographic objects are generally not accompanied by the most attractive geomorphological ones. The elements that increase to some extent the geodiversity of the area are geosites of precious technical-cultural and historical heritage. Two fields: R13 and R14 are characterized by high geodiversity, because the most precious natural values are accompanied by the cultural ones. The varied relief of diversified genesis has an easy access; the area shows special hydrographic and biological values. The added values, appreciated by tourists, are frequent. This small area of 2 km2 has a high geotouristic potential. Therefore, the predicted human impact in attractive or very attractive places requires an appropriate action to preserve and protect geomorphological/ inanimate heritage.

5

Ocena warunków opadowych w polskiej strefie Pobrzeży Południowobałtyckich

Kalbarczyk E., Kalbarczyk R.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2010

|

Vol. 19, No. 2

23--34

PL

Do realizacji celu pracy, jakim była ocena warunków opadowych w polskiej strefie Pobrzeży Południowobałtyckich z uwzględnieniem ich wieloletniej zmienności, wykorzystano sezonowe i roczne sumy opadów atmosferycznych w latach 1963-2007 z 8 stacji IMGW, położonych na jej obszarze. Opady sklasyfikowano na podstawie wskaźnika standaryzowanego opadu SPI. Przeciętnie najniższe opady notowane były w sąsiedztwie Zalewu Szczecińskiego, Zatoki Pomorskiej i Zatoki Gdańskiej, najwyższe obserwowano na Pobrzeżu Koszalińskim. Przeważały sezony umiarkowanie wilgotne i bardzo wilgotne nad umiarkowanie suchymi i bardzo suchymi, natomiast warunki ekstremalnie suche występowały dwukrotnie częściej niż warunki ekstremalnie wilgotne. W latach 1963-2007 zmniejszała się liczba ekstremalnych warunków opadowych, przede wszystkim ekstremalnie i bardzo suchych. Potwierdzono statystycznie dodatni trend opadów wiosną w sąsiedztwie Zatoki Gdańskiej, latem – w sąsiedztwie Zalewu Szczecińskiego, zimą – w Elblągu, w Koszalinie i Resku oraz dla całego roku - w Resku.

EN

The goal of the work was to assess precipitation conditions in the Polish zone of the South-Baltic Coastland taking into consideration multi-annual variability. Meteorological data from 8 stations of the Institute of Meteorology and Water Management (IMGW) situated in the Polish zone of the South-Baltic Coastland covering seasonal and yearly atmospheric precipitation totals in the years 1963-2007 constituted the material for the research. Precipitation was classified on the basis of the standardized precipitation index (SPI). The lowest total precipitation occurred in the vicinity of the Szczecin Lagoon, the Pomeranian Bay and the Gdańsk Bay, the largest precipitation was observed on the Koszalińskie Coastland. In the Polish zone of the South-Baltic Coastland one can observe the prevalence of frequency of moderately wet and severely wet seasons, compared to moderately dry and severely dry seasons. On the other hand, during half of the seasons extremely dry conditions occur more often than extremely wet conditions. The only significant trend, a positive one, was statistically confirmed for the yearly precipitation total in Resko; and the significant positive trends for the seasonal precipitation total – in Świnoujście and Szczecin in summer, in Gdańsk – in spring and in Elbląg, Koszalin and Resko – in winter.

6

Analiza petrograficzna osadów glacjalnych : zarys problematyki

Górska-Zabielska M.

Landform Analysis

|

2010

|

Vol. 12

49-70

PL

W pracy omówiono kompleksową analizę petrograficzną osadów lodowcowych, obejmującą frakcję żwirów średnioziarnistych i gruboziarnistych. Podano cel i zakres badań oraz zaprezentowano znaczenie i rolę analiz petrograficznych. Przedstawiono zależność składu petrograficznego od frakcji osadu i jego genezy. Analizę petrograficzną omówiono w aspektach terenowym, laboratoryjnym i kameralnym. Podano również możliwości zastosowania analizy petrograficznej do celów litostratygraficznych oraz poznawczych w świetle analizy materiału kamiennego budującego obiekty dziedzictwa kulturowego.

EN

The paper discusses a comprehensive Polish petrographic study of glacial sediments, including a fine and coarse gravel. The purpose and scope of research as well as the importance and role of the petrographic analysis is presented. The dependence of petrographic composition on the sediment fractions and its genesis is discussed. The petrographic analysis is discussed in the aspects of field, laboratory and intimate work. The paper provides the possibility of applying for the petrographic analysis due to lithostratigraphic purposes; it also shows how stone buildings of cultural heritage can be analysed in the light of the petrographic analysis.

7

Obszary macierzyste skandynawskich eratyków przewodnich osadów ostatniego zlodowacenia północno-zachodniej Polski i północno-wschodnich Niemiec

Górska-Zabielska Maria

Geologos

|

2008

|

Vol. 14, No. 2

177--194

PL

Wychodnie skalne środkowego Bałtyku, wysp szwedzkich oraz południowo-wschodniej Szwecji były obszarem dominującej egzaracji tej części lądolodu, która podczas fazy pomorskiej późnego plenivistulianu dotarła po NW Polskę i NE Niemcy. W zespole wszystkich skandynawskich narzutniaków najmłodszych osadów depozycji glacjalnej z NW Polski i NE Niemiec około 30-40% stanowią skały krystaliczne. Ich obszarem macierzystym jest tarcza bałtycka, uformowana w proterozoiku. Do najważniejszych narzutniaków pochodzących z tarczy bałtyckiej należą: granity Uppsala i Stockholm, granit rapakivi Aland, eratyki z Dalarny (granity Garberg, Jima, Siljan oraz porfir Dalama). Są to także eratyki egzarowane w transskandynawskim paśmie magmowym: granity Smáland, Vánevik, Vörlebo, Filipstad, Kristinehamn, czerwone i szare granity Vöxjö, porfiry Páscallavik; dalej są to eratyki z regionu Blekinge-Bornholn (granity Karlshamn, Spinkamála, Halen, Vánga, Hammer, Vang, Svaneke) oraz eratyki z regionu gnejsowego SW Szwecji (sjenity Glimákra i Vaggeryd, gnejs Járna i czarnokit Varberg). W grupie skał narzutowych są także skały uformowane podczas młodszych zdarzeń geologicznych (np. permski porfir rombowy z Oslo czy jurajski bazalt ze Skanii). Skały macierzyste są zlokalizowane również w obrębie pokrywy osadowej dna Bałtyku centralnego i południowego, której powstanie wiąże się ze zdarzeniami geologicznymi w neoproterozoiku, wczesnym paleozoiku i kredzie. Z dna Bałtyku, wysp Gotlandii i Olandii oraz państw nadbałtyckich pochodzi około 60-70% wszystkich eratyków osadowych późnoplenivistuliańskiej depozycji glacjalnej. Są to: piaskowce jotnickie, wapienie ordowiku i syluru, dewońskie piaskowce i dolomity. Z południowo-zachodniego Bałtyku pochodzą górnokredowe wapienie oraz górnokredowe i paleogeńskie krzemienie.

EN

The hardrock substratum of the middle Baltic Sea, Swedish islands and south-eastern Sweden are the main areas eroded by the late Pleniweichselian ice sheet. The erratics that the ice transported away from these areas are now found in the youngest glacial deposits of NW Poland and NE Germany. The Scandinavian erratics sampled from the youngest glacial deposits in NW Poland and NE Germany consist for 30-40% of crystalline rocks derived from the Proterozoic of the Fennoscandian (Baltic) Shield. They include Svecofennian rocks (Uppsala granite, Stockholm granite, Áland rapakivi granite), granites and porphyries from Dalama (Garberg granite, Jima granite, Siljan granite, Dalama porhyry), as well as materiał from the Transscandinavian Igneous Belt (Smáland granite, Vánevik granite, Vörlebo granite, red and grey Vöxjö granites, Páscallavik porphyry, Filipstad granite and Kristinehamn granite), from the Blekinge-Bornholn region (Karlshamn granite, Spinkamála granite, Halen granite, Vánga granite, Hammer granite, Vang granite, Svaneke granite), and the gneissic region of SW Sweden (Glimákra syenite, Vaggeryd syenite, Járna gneiss, Varberg chamockit). Other erratics come from younger volcanic rocks, dating back to the Late Palaeozoic and Jurassic/Cretaceous (e.g., the romb porphyry from the Oslo graben and Scanian basalt). The sedimentary cover of the Neoproterozoic, the Lower Palaeozoic and the Cretaceous (from the Baltic Sea, Aland Islands, Gotland, Öland and the Baltic states) are also source rocks. Glacial sediments deposited directly south of the Baltic Sea consist for 60-70% of Fennoscandian sedimentary erratics. They include: Jotnian sandstones, Ordovician and Silurian limestones, Devonian sandstones (Old Red) and dolomites. Other source areas of indicator erratics are located along the Sorgenfrei-Teisseyre-Tornquist zone and further to the south-west (e.g. Late Cretaceous limestones, Late Cretaceous and Paleogene flints).