Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Efektywna metoda monitoringu przemieszczeń pionowych obiektów budowlanych z wykorzystaniem niwelacji precyzyjnej

Sztubecki Jacek, Mrówczyńska Maria

Przegląd Budowlany

|

2024

|

R. 95, nr 1-2

119--123

PL

Sposób prowadzenia monitoringu geodezyjnego zależy m.in. od rodzaju obiektu, warunków terenowych, prędkości zmian oraz metod pomiarowych. Istotne jest, aby poszukiwać rozwiązań ekonomicznych, pozwalających na spełnienie warunków dokładnościowych z jednoczesną możliwością prowadzenia szybkich pomiarów. W artykule zaprezentowano wyniki badań zmodyfikowanego podejścia do metody niwelacji precyzyjnej. Wyniki analiz potwierdziły przydatność metody, zwłaszcza w przypadkach pomiarów dla dynamicznej zmiany położenia punktów kontrolowanych, gdzie istotne jest wykonanie pomiarów w jak najkrótszym czasie oraz przy pomiarach sieci o gęstej i bardziej rozbudowanej strukturze.

EN

The method of doing geodetic monitoring depends, among others, on the type of structure, field conditions, speed of changes, and measurement methods. Therefore, it is crucial to look for economical solutions that meet the accuracy requirements with the simultaneous possibility of conducting quick measurements. The article presents the research results on a modified approach to the precise leveling method. The analysis results confirmed the method’s usefulness, especially in the case of measurements for dynamic changes in the location of controlled points, where it is essential to perform measurements in the shortest possible time, and for measurements of networks with a dense and more extensive structure.

2

Wytyczne do precyzyjnych pomiarów niwelacyjnych wykonywanych w strefach drgań

Kurnatowski Marek

Przegląd Geodezyjny

|

2023

|

R. 95, nr 12

29--33

PL

Artykuł przedstawia propozycje wytycznych do precyzyjnych pomiarów niwelacyjnych wykonywanych w warunkach drgań. Proponowane rozwiązanie w pewnym stopniu redukują niekorzystny wpływ drgań na dokładność i wiarygodność pomiarów niwelacyjnych. Wytyczne zostały opracowane na podstawie badań wykonanych w symulowanych warunkach drgań na testowej sieci reperów. Na podstawie wyników badań zdefiniowano najważniejsze czynniki wpływające na dokładność niwelacji wykonywanej w strefie drgań, do których zaliczono kierunki drgań, konstrukcję sieci pomiarowej, parametry drgań oraz podatność samego niwelatora na drgania. W artykule zaprezentowano także przykładowe zależności między dokładnością wyznaczenia przemieszczeń pionowych a niektórymi parametrami drgań.

EN

This article presents guideline proposals for precise levelling measurements carried out under vibration conditions. The proposed solutions reduce to some extent the adverse effects of vibrations on the accuracy and reliability of levelling measurements. The guidelines were based on research carried out under simulated vibration conditions on a test levelling network. Based on the research results, the most important factors influencing the accuracy of leveling performed in the vibration zone were defined, including vibration directions, construction of the measurement network, vibration parameters and the sensitivity of the level itself to vibrations. The article also presents example relationships between the accuracy of determining vertical displacements and some vibration parameters.

3

Vertical displacement measurements as an important aspect of education of geodetic surveyors

Muszyński Zbigniew, Kujawa Paulina

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2021

|

no. 2

71--86

EN

The rapid development of industry, the automation of production, processing, and mining processes increasingly put more demands on the scope and accuracy of geodetic surveying. Obtaining precise data on the spatial location of objects involved in the production process is indispensable for the efficient management of that process. Registered changes in the geometry of objects may indicate potential threats that may adversely affect the safe operation of the given object. One of the most difficult tasks in engineering surveying is the control of displacements and deformations of building objects and their surroundings. This issue is very broad and concerns most industrial facilities, including opencast mines, landslide areas, cooling towers, water dams, as well as securing deep excavations in compact urban development, verticality control of industrial chimneys and wind farms. Each object has its own specific features and requires an individual approach in the field of measuring network design, the selection of an appropriate measurement technique, and systematic geodetic monitoring of displacements. The key aspect is the professional experience of the surveyor – the geodesist who is managing this type of work. Already at the stage of educating future engineers, it is important not only to provide them with appropriate theoretical knowledge, but also to enable them to acquire practical skills. For this reason, science camps have been organized since 2013 as part of the process of educating geodesy and cartography students at the Wrocław University of Science and Technology. The thematic scope of the camps includes the measurement of displacements of a unique engineering structure over 50 meters high, which is the figure of Christ the King of the Universe, located in Świebodzin. Students gain professional experience using the latest measuring instruments: digital precision levels, motorized electronic total stations, GNSS satellite receivers, and laser scanners. The students, who face real-life surveying challenges, gain valuable professional experiences that improve their qualifications and better prepare them for their future work. The article presents science camps as one of the additional forms of educating surveyors. The scope of work performed during the science camp is presented, and the basic measurement techniques are described. Particular attention was paid to the empirical assessment of the accuracy of the results of measurements of vertical displacements performed by students using the precision levelling method. For the measurement data collected over a period of 8 years, the mean levelling errors were calculated on the basis of the analysis of the levelling sections and polygons. The obtained accuracy meets the requirements for measurements performed in order to determine vertical displacements.

PL

Szybki rozwój przemysłu, automatyzacja procesów produkcyjnych, przetwórczych czy wydobywczych stawiają coraz większe wymagania odnośnie zakresu i dokładności pomiarów geodezyjnych. Pozyskiwanie precyzyjnych danych o przestrzennej lokalizacji obiektów biorących udział w procesie produkcyjnym jest niezbędne do sprawnego zarządzania tym procesem. Rejestrowane zmiany geometrii obiektów mogą świadczyć o potencjalnych zagrożeniach, które mogą niekorzystnie wpływać na bezpieczną eksploatację obiektu. Jednym z najtrudniejszych zadań w geodezji inżynieryjnej jest kontrola przemieszczeń i deformacji obiektów budowlanych oraz ich otoczenia. Zagadnienie to jest bardzo szerokie i dotyczy większości obiektów przemysłowych, m.in. kopalni odkrywkowych, terenów osuwiskowych, chłodni kominowych, zapór wodnych, zabezpieczania głębokich wykopów w zwartej miejskiej zabudowie, kontroli pionowości kominów przemysłowych i elektrowni wiatrowych. Każdy obiekt ma swoją specyfikę i wymaga indywidualnego podejścia w zakresie projektowania sieci pomiarowej, doboru odpowiedniej techniki pomiarowej i systematycznego prowadzenia geodezyjnego monitoringu przemieszczeń. Kluczowym aspektem jest doświadczenie zawodowe geodety, kierującego tego typu pracami. Już na etapie kształcenia przyszłych inżynierów, ważne jest nie tylko przekazanie odpowiedniej wiedzy teoretycznej, ale również nabycie umiejętności praktycznych. Z tego powodu w procesie kształcenia studentów geodezji i kartografii na Politechnice Wrocławskiej od 2013 roku organizowane są obozy naukowe. Zakres tematyczny obozów obejmuje pomiar przemieszczeń unikalnej konstrukcji inżynierskiej o wysokości ponad 50 m, którą jest figura Chrystusa Króla Wszechświata znajdująca się w Świebodzinie. Studenci nabierają doświadczenia zawodowego stosując najnowsze instrumenty pomiarowe: cyfrowe niwelatory precyzyjne, zmotoryzowane tachimetry elektroniczne, odbiorniki satelitarne GNSS i skanery laserowe. Studenci borykając się z prawdziwymi wyzwaniami pomiarowymi nabierają cennych doświadczeń zawodowych, które podnoszą ich kwalifikacje i lepiej przygotowują do podjęcia pracy zawodowej. W artykule zaprezentowano obozy naukowe jako jedną z dodatkowych form kształcenia geodetów. Przedstawiono zakres prac wykonywanych w trakcie obozu i scharakteryzowano podstawowe techniki pomiarowe. Szczególną uwagę poświęcono empirycznej ocenie dokładności wyników pomiarów przemieszczeń pionowych wykonywanych przez studentów metodą niwelacji precyzyjnej. Dla danych pomiarowych zebranych z 8 lat obliczono błędy średnie niwelacji na podstawie analizy odcinków i poligonów niwelacyjnych. Uzyskana dokładność spełnia wymogi stawiane pomiarom wykonywanym w celu wyznaczania przemieszczeń pionowych.

4

The apparent displacement method as a tool in leveling data processing applied for validated determination of ground deformation

Szczerbowski Zbigniew, Gawałkiewicz Rafał

Geoinformatica Polonica

|

2020

|

T. 19

95--105

EN

Area of Inowrocław town is considered as tectonically active due to halotectonic movement of salt dipair situated there. The geodetic surveys carried out for the determination of terrain surface deformations over the years revealed characteristics of the movement. The evaluated vertical displacements based on measurements of benchmarks show different characteristics, depending on distant points assumed as reference benchmarks. This raises problems in analysis, interpretation of the results and decision makings in master planning. The authors demonstrate a method of adjustment calculations that minimize the inconsistencies between previously elaborated heights and inconsistencies of points considered as stabile benchmarks. Thanks to the new approach the point considered as reference were recognized as unstable. And for the others more consistent values of the displacements were obtained: several benchmarks demonstrated higher difference of displacement values in compare to the initial approach in adjustments ranging in the interval of –9 mm – +3 mm.

PL

Obszar Inowrocławia uznawany jest za aktywny tektonicznie ze względu na halotektoniczny ruch znajdującego się tam wysadu solnego. Badania geodezyjne przeprowadzone w celu określenia powierzchni terenu na przestrzeni lat ujawniły charakterystykę tego ruchu. Oszacowane przemieszczenia pionowe na podstawie pomiarów niwelacyjnych sieci reperów wykazują różne charakterystyki w zależności od rodzaju przyjętych nawiązań dalekich punktów. Rodzi to problemy w analizie, interpretacji wyników i podejmowaniu decyzji w planowaniu głównym. Dlatego autorzy przedstawiają metodę wyrównania, która minimalizuje niespójności pomiędzy wcześniej opracowanymi wysokościami oraz niespójności punktów wcześniej uznanych za punkty nawiązania. Dzięki nowej metodzie punkty przyjęte wcześniej jako punkty nawiązania okazały się niestabilne. Natomiast dla innych reperów uzyskano bardziej spójne wartości przemieszczeń: kilka reperów wykazało większą różnicę w wartościach przemieszczeń w stosunku do pierwotnego podejścia o wartościach w przedziale –9 mm – +3 mm.

5

Application of selected statistical tests in levelling studies

Czempas T., Godek K., Krupiński W.

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2018

|

no. 4

7--15

EN

The following paper presents a comparative application of three selected tests (L’Abbé’s, Kolmogorov’s, and Kuiper’s) in order to verify the normality of the distribution of measurement errors in precise levelling. The calculations were made on the basis of observations obtained from the levelling test network, established at the LZD experimental station in Krynica. The tests subjected to the comparison have demonstrated that the distribution of error in the studied tests is a normal distribution, and that there are no systematic errors in the measurements.

PL

Poniższa praca przedstawia porównanie wykorzystania trzech wybranych testów (Abbe`go, Kołmogorowa i Kuipera) w celu sprawdzenia normalności rozkładu błędów pomiarowych w niwelacji precyzyjnej. Obliczeń dokonano na podstawie obserwacji uzyskanych z testowej sieci niwelacyjnej założonej w LZD Krynica. Porównane testy wykazały, że rozkład w błędu w badanych testach jest rozkładem normalnym, oraz, że nie występują błędy systematyczne w pomiarach.

6

Test of impact of vibrations frequency on mean errors of the precise height differences measurement with analogue automatic leveller NI002

Kurnatowski M.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2018

|

Vol. 28, no. 4

129--137

EN

The article describes the results of tests carried out to determine the measurable effect of vibrations on the accuracy of measurements with an automatic precise leveller. It contains specification of the research station created to examine the case and description of factors affecting the measurement results. The multi-frequency vibrations were forced on a leveller during measurements and calculated mean errors for each frequency analysed. The range of frequencies for which the measurement was possible was estimated. The obtained results can be helpful in the engineering measurements designing, especially in industrial areas, where vibrations are an inseparable element of the environment.

PL

Artykuł opisuje wyniki badań przeprowadzonych w celu określenia wymiernego wpływu drgań na dokładności pomiaru analogowym niwelatorem precyzyjnym pojedynczego przewyższenia. Opisano stanowisko badań oraz generator wstrząsów, jakie stworzono na potrzeby zbadania problemu oraz czynniki wpływające na wyniki pomiarów. Porównano wartości błędów średnich uzyskanych w wyniku pomiarów przeprowadzonych niwelatorem pobudzonym do drgań o różnych częstotliwościach i oszacowano przedziały tych częstotliwości, dla których pomiar był możliwy. Analizie poddano również otrzymane wartości przewyższeń, zmierzone przy różnych częstotliwościach drgań. Otrzymane wyniki mogą być pomocne przy projektowaniu pomiarów inżynierskich w warunkach przemysłowych, gdzie wstrząsy są nieodłącznym elementem środowiska.

7

Monitoring przemieszczeń pionowych słupów obiektu posadowionego na podłożu ekspansywnym

Topoliński S., Gorączko A., Sztubecki J., Bujarkiewicz A.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 4/II

375--385

PL

W artykule przedstawiono metodykę oraz wstępne wyniki pomiaru przemieszczeń pionowych obiektu budowlanego posadowionego na podłożu ekspansywnym. Wrażliwość podłoża ekspansywnego na środowiskowe zmiany wilgotności, aktywujące jego zmiany objętościowe, wymaga podjęcia starannego i kompleksowego monitoringu obiektów podatnych na odkształcenia. W trakcie pomiarów terenowych prowadzone są okresowe geodezyjne pomiary przemieszczeń obiektu, z wykorzystaniem klasycznej metody niwelacji precyzyjnej. Uzyskane dotychczas wyniki przemieszczeń pionowych pozwoliły na nie daje pełnego obrazu zmiany geometrii łącznika. Do kompleksowej oceny przemieszczeń łącznika przewiduje się zastabilizowanie dodatkowych punktów kontrolnych na posadzce wewnątrz łącznika oraz w budynkach z nim połączonych. Utworzona w ten sposób sieć punktów pozwoli na monitorowanie przestrzennej pracy konstrukcji. Do pomiaru tej sieci planuje się wykorzystać współrzędnościową stację laserową TDRA6000 firmy Leica. Równolegle wykonywane są badania geotechniczne podłoża określające stan gruntu, na którym posadowiony jest obiekt. Analiza uzyskanych wyników badań geotechnicznych pozwala na określenie istniejących warunków gruntowowodnych, na podstawie której ustalono dalszy program monitorowania obiektu. Wyniki okresowych badań posłużą do sformułowania wniosków dotyczących mechanizmu przemieszczeń obiektu posadowionego na gruntach ekspansywnych. oraz współrzędnościowej stacji laserowej TDRA 6000 firmy Leica.

EN

The article presents methodology and initial results of measurement of vertical displacements of a building object on an expansive soils. The sensitivity of the expansive soils to environmental changes of humidity, acting on its volumetric changes, requires careful and comprehensive monitoring of objects susceptible to deformation. During terrain measurements, periodic geodetic measurements of the object's displacement are carried out, using the classic method of precision leveling and the co-ordinate of the Leica TDRA 6000 Laser Station. In parallel geotechnical investigations of the subsoil determining the state of the soil on which the object is founded are performed. Analysis of the obtained results allows to determine the existing ground and water conditions, on the basis of which a further program of object monitoring has been established. The results of periodic surveys will be used to formulate conclusions about the mechanism of displacement of an object located on expansive soils.

8

Application of classical land surveying measurement methods for determining the vertical displacement of railway bridges

Gawronek P., Makuch M.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2017

|

No. 27(4)

169--183

EN

The classical measurements of stability of railway bridge, in the context of determining the vertical displacements of the object, consisted on precise leveling of girders and trigonometric leveling of controlled points (fixed into girders' surface). The construction elements, which were measured in two ways, in real terms belonged to the same vertical planes. Altitude measurements of construction were carried out during periodic structural stability tests and during static load tests of bridge by train. The specificity of displacement measurements, the type of measured object and the rail land surveying measurement conditions were determinants to define methodology of altitude measurement. The article presents compatibility of vertical displacements of steel railway bridge, which were developed in two measurement methods. In conclusion, the authors proposed the optimum concept of determining the vertical displacements of girders by using precise and trigonometric leveling (in terms of accuracy, safety and economy of measurement).

PL

Pomiary klasyczne stabilności mostu kolejowego, w kontekście wyznaczania przemieszczeń pionowych dolnych belek konstrukcyjnych obiektu, polegały na niwelacji precyzyjnej wpustów dźwigarów oraz niwelacji trygonometrycznej punktów kontrolowanych, zamocowanych do konstrukcji mostu w płaszczyznach pionowych niwelowanych wypustów. Pomiary wysokościowe metodami klasycznymi realizowano podczas okresowego badania stabilności konstrukcji oraz podczas próbnych obciążeń statycznych mostu taborem kolejowym. Specyfika pomiarów przemieszczeń, rodzaju obiektu podlegającego pomiarowi oraz warunków pracy w geodezji kolejowej zobligowała do zdefiniowania metodyk pomiarów wysokościowych, zapewniających pozyskanie danych o zadowalającym stopniu dokładności oraz niezawodności w kontekście badanego zjawiska. W artykule dokonano oceny stopnia zgodności wyznaczonych przemieszczeń pionowych pozyskanych na podstawie precyzyjnej niwelacji geometrycznej oraz niwelacji trygonometrycznej. W podsumowaniu zaproponowano optymalną pod względem dokładności, ekonomii pomiaru oraz bezpieczeństwa koncepcję wyznaczania przemieszczeń pionowych dolnych belek dźwigara mostu kolejowego z zastosowaniem metody klasycznej.

9

Powierzchniowe deformacje wtórne dawnych terenów górniczych

Głowacki T., Milczarek W.

Mining Science

|

2013

|

Vol. 20

39--55

PL

Artykuł porusza problem deformacji wtórnych obserwowanych na powierzchni terenu w rejonie starych, nieistniejących zakładów górniczych rudy miedzi i węgla kamiennego. Autorzy omawiają proces kształtowania się deformacji w końcowym okresie działania zakładu górniczego i po jego zatrzymaniu, oraz po zaprzestaniu wszelkich prac zabezpieczających powierzchnię terenu przed wpływami działalności górniczej. Omówiono obniżenia powierzchni na przykładzie dwóch nieczynnych zakładów górniczych: „Konrad” w Iwinach wydobywającego rudę miedzi i „Thorez” w Wałbrzychu, starą kopalnię węgla kamiennego. W pierwszej części referatu omówiono krótką historię powstania starego zagłębia miedziowego i dolnośląskiego zagłębia węgla kamiennego. Następnie omówiono procesy powstawania deformacji na terenach górniczych. Prowadzenie ciągłych pomiarów geodezyjnych pozwala na monitorowanie zmian ukształtowania powierzchni terenu, w referacie wskazuje się źródła powstawania przemieszczeń pionowych po zaprzestaniu eksploatacji, zamknięciu zakładu górniczego i zatrzymaniu wszelkich prac zabezpieczających. Na obszarze Dolnego Śląska istnieje bardzo wiele pozostałości po nieczynnych kopalniach, powierzchniowe pomiary geodezyjne wykazują stałą aktywność terenów pogórniczych i konieczność kontroli ukształtowania powierzchni terenu.

EN

The paper discuss the problem of secondary deformation observed on the surface of the land in the area of the old, non-existent copper and coal mines. The authors discuss the formation of the deformation in the final period of the mine, and after his arrest, after the close of any work of protecting the surface area of influence of mining activities. Discusses the reduction of the surface of the example of two disused mines: mining copper “Konrad” in Iwiny and “Thorez” in Walbrzych, an old coal mine. In the first part of the paper discusses a brief history of the creation of old copper basin and the Lower Silesian coal basin. It then discusses the formation of deformation processes in mining areas. Conducting continuous surveying allows you to monitor changes in the formation of land, in the paper indicate the source of the vertical displacements after ending of operation, the closure of the mine and stopped all work safety. In the area of Lower Silesia there are many remnants of disused mines, surface geodetic measurements show a constant activity in post-mining areas and the need to control the formation of the surface.

10

New Elaboration of Gradient Map of Vertical Crustal Movements in the Territory of Poland

Kowalczyk K., Rapiński J.

Technical Sciences / University of Warmia and Mazury in Olsztyn

|

2011

|

nr 14(2)

245-254

EN

The goal of this elaboration was to elaborate the map of vertical crustal movements gradients in the territory of Poland. This paper describes general characteristic of leveling data from last two leveling campaigns as well as the method of evaluation. Earlier gradient map from 1990 is also discussed. The map of gradients with an accuracy estimate is a result of this work.

PL

Celem pracy było opracowanie map gradientów prędkości pionowych ruchów powierzchni skorupy ziemskiej na obszarze Polski. W artykule przedstawiono ogólną charakterystykę materiału niwelacyjnego z ostatnich dwóch kampanii niwelacji precyzyjnej oraz sposób opracowania map gradientów. Odniesiono się także do wcześniej opracowanej mapy gradientów z roku 1990. Efektem jest mapa gradnientów wraz z oceną błędów średnich ich wyznaczenia.

11

Badanie ruchów pionowych obszarów Warszawy i okolic

Margański S., Wierzbicki E., Olszak T.

Acta Scientiarum Polonorum. Geodesia et Descriptio Terrarum

|

2011

|

Vol. 10, nr 4

5-20

PL

W omawianym opracowaniu podjęto zadanie wyznaczenia ruchów pionowych obszaru Warszawy i najbliższych okolic na podstawie wyników pomiarów krajowej sieci niwelacji precyzyjnej I klasy, wykonanych w ramach II, III i IV kampanii niwelacyjnej. Jako że badany fragment krajowej sieci wysokościowej stanowi sieć wiszącą, nie dowiązaną do jakiegokolwiek poziomu odniesienia w sposób bezpośredni, wyznaczone tutaj wartości ruchów pionowych mają charakter względny i opisują jedynie wewnętrzne deformacje obiektu. Mimo to, jak się okazuje, już jako takie stanowią solidne podłoże do prowadzenia analiz i interpretacji pod kątem działania czynników fizycznych. Przedmiotem badań ruchów pionowych był fragment krajowej podstawowej sieci wysokościowej obejmujący teren Warszawy wraz z terenami przyległymi. Granice badanego obszaru, o rozpiętości około 100 km, stanowiły linie niwelacyjne łączące miejscowości Sochaczew, Wyszogród, Płońsk, Pułtusk, Wyszków, Niegów, Mińsk Mazowiecki, Stara Wieś, Góra Kalwaria, Grójec, Mszczonów. W opracowaniu przedstawiono omówienie materiału źródłowego, algorytm i wyniki poszukiwania bazy punktów odniesienia oraz zarys interpretacji przyczyn otrzymanych ruchów pionowych. Wyniki, przedstawione w postaci map ruchów pionowych, wskazują istotne (rzędu kilku milimetrów na rok) przemieszczenia punktów. Tło tych przemieszczeń wskazuje ich głównie endogeniczny charakter, ale w wynikach widać również echo lokalizacji badanego obszaru w sąsiedztwie strefy T-T. Przedstawiono także analizę przemieszczeń w kontekście stabilizacji znaków wysokościowych, wykazując, że charakter otrzymanych zmian wysokości wyraźnie koresponduje z typem stabilizacji znaków.

EN

The aim of the research was to establish vertical movements in the Warsaw region and surrounding regions, based on measurements of the 1st class national precision leveling network, conducted as part of the 2nd, 3rd and 4th leveling campaigns. As the examined fragment of the national leveling network is not a networked linked directly with any level of reference, the indicated vertical movement values are relative in nature and describe only structure deformations (Grzepkowski, Cacoń 2003). The boundaries of the region, with a span of approx. 100 km, were the leveling lines of the towns of Sochaczew, Wyszogród, Płońsk, Pułtusk, Wyszków, Niegów, Mińsk Mazowiecki, Stara Wieś, Góra Kalwaria, Grójec and Mszczonów. The paper includes an outline of source materials, algorithms and results of the reference point database search as well as a summary of the interpretation of the causes of vertical movements. The technogenic causes of height changes are a dominating factor, but other attempts of interpretation in geological context is also presented. Computed vertical movements are presented in comparison with types of leveling benchmarks stabilization.

12

Dane niwelacyjne w badaniu pionowych ruchów skorupy ziemskiej na obszarze Polski

Kowalczyk K.

Acta Scientiarum Polonorum. Geodesia et Descriptio Terrarum

|

2009

|

Vol. 8, nr 1

31-43

PL

Prace nad badaniem ruchów pionowych skorupy ziemskiej na obszarze Polski wyznaczonych z danych niwelacyjnych trwają od lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Do tej pory powstały dwie mapy takich ruchów: w 1985 i 2006 roku. Obecnie informacje o ruchach pionowych powierzchni skorupy ziemskiej nabierają dużego znaczenia w świetle budowy kinematycznego układu wysokościowego. W opracowaniu podjęto tematykę pozyskania danych geodezyjnych (niwelacyjnych), które umożliwiłyby rozpoczęcie prac nad kinematycznym wyznaczeniem ruchów pionowych skorupy ziemskiej na obszarze Polski. Badany materiał niwelacyjny to dane z czterech ostatnich kampanii niwelacyjnych przeprowadzonych w latach: 1926–1937, 1953–1955, 1974–1982, 1997–2003. Sprawdzono także możliwość pozyskania informacji o ruchach pionowych z mapy ruchów pionowych z roku 1985.

EN

Research of crustal movements in Poland based on levelling data are performed since 1950/s. Since today two maps depicting this movements were made – in 1985 and 2006. Nowadays, information about vertical crustal movements are gaiging attention in the aspect of kinematic reference system design. In the paper, the author presents the possibilities of compiling the geodetic (levelling) data, what would enable commence works on defining the kinematic vertical movements of the Earth’scrust all over Poland. Data used in the research are taken last four comppppings, performed in 1926–1937, 1953– 1955, 1974–1982, 1997–2003. Furthermore data from the verticalcrustal movements map from 1985 was taken into account.

13

Wyznaczanie osiadań obiektów budowlanych Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

Mąkolski K., Kuchmister J.

Czasopismo Techniczne. Środowisko

|

2008

|

R. 105, z. 2-Ś

197-203

PL

W artykule zaprezentowano wyniki prac pomiarowych prowadzonych na dwóch niwelacyjnych sieciach kontrolno-pomiarowych "Plac Grunwaldzki" i "Biskupin", założonych w celu kontroli przemieszczeń budynków. Rozpoczęcie prac pomiarowych w 2006 r. wynikało ze stwierdzenia licznych spękań ścian budynków zlokalizowanych w strefie pradoliny Odry. Przyjęto założenie, że głównymi przyczynami ich wystąpienia była powódź z 1997 r. oraz prowadzone prace ziemne związane z wykonaniem głębokich szerokoprzestrzennych wykopów pod nowe obiekty budowlane.

EN

In the report there were presented the results of surveys realized in two leveling measurement and control networks - "Grunwaldzki Square" and "Biskupin" - established to control dislocations of buildings. The beginning of surveys in 2006 resulted from the occurrence of many wall cracks in buildings, that are situated in the Odder prevailed. The localization of objects and the time emergence of cracks allow to suppose that main reasons for their occurrence was the flood in 1997 and the conducted groundwork's associated with the realization of deep and wide spatial excavations for new building objects.

14

The feasibility of applying automatic target recognition in trigonometric levelling

Próchniewicz D., Szpunar R., Walo J., Pachuta A.

Reports on Geodesy

|

2007

|

z. 1/82

267-273

EN

The obtained results of the field experiments fully confirmed the feasibility of applying ATR systems in trigonometric levelling. In the tested span experiment at Józefosław, the value difference of height differences obtained with precise geometric levelling and the mean value of all measurements differed by a mere 2.7 mm, and for midnight measurements - it did not exceed 1 mm. The measurements made in the Pieniny Range were also successful in the case of observation compatibility and limiting the impact of atmospheric refraction on measurement results. Unfortunately, the comparison of the obtained height differences with those of 5 years ago showed considerable discrepancies stemming from benchmark subsiding rather than technological accuracy of trigonometric levelling. To verify this thesis it is planned to repeat trigonometric measurements on the testing ground in the Pieniny and to carry out control measurements by means of precise geometric levelling. Summing up, one can note that the use of tacheometers along with ATR enables to automate measurements and related quasi-continuous observations. These traits enable moreover: - to increase the number of observations, and what follows, increase accuracy and reliability of the zenithal length determined, - to average measurements made over a long period, which enables to undermine the influence of atmospheric refraction on the value of height difference measured, - to make observations in different atmospheric conditions, including nighttime when the atmosphere is stable, - to eliminate personal errors of the observer, - to analyze conducted observations in real time.

15

Introducing precise levelling for stability researches in buildings situated in the neighbourhood of areas of intensive building works

Mąkolski K., Kuchmister J.

Reports on Geodesy

|

2007

|

z. 1/82

179-186

EN

Erecting new objects, modernizing the network of underground armature, changes in communication system are accompanied by ground works carried out at considerable depths. Such works often cause changes in traffic engineering, directing traffic to local routes, unprepared for it's reception. Such occurrences cause changes in the construction of existing buildings. In the work, a network of universal precise levelling will be presented, which aims to define if the visible changes in buildings construction have their reflection in the settlement of their foundation.

16

Wyniki badań współczynnika liniowej rozszerzalności termicznej inwarowych łat niwelacyjnych po modernizacji komory w geodezyjnym laboratorium metrologicznym AGH w Krakowie

Beluch J., Frukacz M., Mróz J., Pokrzywa A., Szczutko T.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2007

|

Vol. 1, no. 1/1

81-90

PL

W artykule zaprezentowano opracowane w ramach grantu KBN rozwiązania konstrukcyjne komory termicznej, umożliwiające wyznaczanie współczynnika liniowej rozszerzalności termicznej (WLRT) wstęgi inwarowej łat do niwelacji precyzyjnej. Przedstawiono stosowaną w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym AGH w Krakowie technologię wyznaczania i procedurę obliczania WLRT. Scharakteryzowano główne problemy badawcze związane z wyznaczaniem WLRT wstęgi inwarowej łat, w tym: anomalie zmian długości inwaru poddawanego zmianom temperatury, histerezę termiczną inwaru, zjawisko nieliniowych zmian długości inwaru pod wpływem temperatury. Zaprezentowano charakterystyczne wyniki wyznaczeń WLRT wstęgi inwarowej wraz z ich analizą. Dla dwóch łat kodowych Topcon-Nedo porównano wartości współczynników liniowej rozszerzalności termicznej oraz ich niepewności wyznaczone w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznych AGH w Krakowie oraz w Finnish Geodetic Institute.

EN

Construction solutions of a thermal chamber developed within the framework of the research grant of SRC (Scientific Research Committee) have been presented. These solutions enable to determine the coefficient of the linear thermal expansion (CLTE) of the invar band of rods for precise levelling. The determination technology and the calculation procedure of CLTE which are applied in Geodetic Metrologic Laboratory of AGH (Academy of Mining and Metallurgy) in Cracow have been shown. Main research problems connected with the determination of CLTE of the invar band of rods including the anomalies of length changes of the invar exposed to thermal changes, a thermal hysteresis of the invar, as well as the phenomenon of non linear length changes of the invar under the influence of a temperature have been characterised. Characteristic results of determination of CLTE of the invar band together with their analysis have been presented. The values of coefficients of the linear thermal expansion and their unreliability determined in Geodetic Metrologic Laboratory of AGH (Academy of Mining and Metallurgy) in Cracow and in Finnish Geodetic Institute have been compared for two coding rods Topcon-Nedo.

17

Propozycja nowego polskiego układu wysokościowego

Gajderowicz I.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2007

|

Vol. 1, no. 1/1

125-132

PL

Polska sieć niwelacji precyzyjnej I klasy została ponownie pomierzona w latach 1999-2002. W pracy przedstawione są główne parametry tej sieci oraz definicja nowego polskiego wysokościowego układu odniesienia. Układ ten powinien spełniać następujące warunki: - wysokości obliczone w wyniku opracowania nowych pomiarów, w nowym układzie odniesienia powinny różnić się jak najmniej od wysokości wyrażonych w układzie Kronsztad 1986 utworzonym w procesie opracowania poprzednich pomiarów z lat 1974-1982; - wyniki nowych pomiarów nie powinny być deformowane w procesie wyrównania sieci przez przyjęcie starych wysokości punktów nawiązania (np. z sieci JWSN). Do wyznaczenia nowego wysokościowego układu odniesienia zastosowano następującą procedurę: 1. wyrównano sieć niwelacyjną I klasy jako sieć nawiązaną jednopunktowo do reperu węzłowego Warszawa-Wola, którego wysokość była wyrażona w układzie Kronsztad 1986; 2. wyznaczono różnice R = Hww - H1986 między tak obliczonymi wysokościami (Hww) i starymi, katalogowymi wysokościami (H1986) reperów wiekowych; 3. wysokość punktu nawiązania sieci zwiększono o średnią wartość -R równą 6,1 mm i powtórnie wyrównano sieć. Nowemu układowi wysokościowemu nadano wstępnie nazwę Kronsztad 2006. Różnice C = H2006 - H1986 obliczone dla punktów wiekowych mieszczą się w granicach od -19 mm do +21 mm. Średnia różnica C dla punktów wiekowych wynosi 0.

EN

Polish first class leveling network has been measured in the period of 1999-2002. The paper presents main parameters of the network and definition of new Polish vertical reference frame. The frame should fulfill the following conditions: - Heights of bench marks determined by new measurements, in new reference frame, should be as close as possible to the heights given in Kronsztad 1986 frame which was created for elaboration of the measurements carried out in the period 1974-1982. - Results of new measurements should not be distorted by adjustment of the network based on old heights of reference bench marks (taken for example from the Unified Precise Leveling Network created for East European countries). The following procedure was applied for determination of new vertical reference frame: - The network was adjusted as a network connected to one reference bench mark (Warsaw-Wola nodal point). Height of the reference bench mark was known in Kronsztad 1986 frame. - For each of 15 permanent bench marks (monumented deeply in stable places) there was computed the difference R = Hww - H1986 between the height Hww determined by the adjustment and the old height H1986 known in Kronsztad 1986. - Height of the reference bench mark was increased by the average value of-R, equal to 6.1 mm, and the network was adjusted again. The differences C = H2006 - H1986 computed for the 15 permanent bench marks are in the range from -19 mm to +21 mm. The average value of C for the 15 permanent bench marks is equal to 0.

18

Badania precyzyjnego sprzętu do niwelacji w geodezyjnym laboratorium metrologicznym AGH

Beluch J., Frukacz M., Mróz J., Pokrzywa A., Szczutko T.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2007

|

Vol. 1, no. 1/1

71-79

PL

Badanie precyzyjnego sprzętu do niwelacji polega na sprawdzeniu warunków geometrycznych niwelatora, poprawności działania poszczególnych jego elementów oraz kalibracji łat stosowanych w komplecie z instrumentem. W skład zestawu do badania sprzętu niwelacyjnego wchodzą: kolimatory optyczne, komora termiczna do wyznaczania współczynnika rozszerzalności termicznej wstęgi inwarowej łat oraz interferencyjny zestaw pomiarowy Hewlett-Pacard HP 5529A. Zestaw ten jest wykorzystywany do sprawdzania niwelatorów na bazie poziomej oraz kalibracji łat na komparatorze pionowym. Opracowana w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym technologia kalibracji łat inwarowych pozwala na wyznaczenie wartości średniego metra łaty z błędem średnim rzędu 1,4-2,0 mim/m. W fazie testów znajduje się technologia kalibracji łat, technologia polegająca na zastąpieniu obserwacji optycznej analizą obrazu podziału łaty z kamery, z automatyczną eliminacją błędów systematycznych wnoszonych przez układ mechaniczny kolumny komparatora.

EN

In order to examine precise levelling equipment one should check geometric conditions of the levelling instrument, the appropriacy of functioning of its single elements as well as the calibration of rods used in the set with the instrument. The set for studying the levelling equipment contains: optical collimators, a thermal chamber to calculate the coefficient of thermal expansion of the invar band rods and interferential measurement set Hewlett-Pacard HP 5529A. The set is used to check levelling instruments on horizontal base and the calibration of rods on the vertical comparator. The technology of invar rods developed in Geodetic Metrological Laboratory enables one to determine the values of the average horizontal metre of the rod with an average error of about 1.4-2.0 mim/m. Both the technology of the calibration of rods with the automatic elimination of systematic errors that are made by the mechanical system of the comparator column and substitution of the optical observation with the analysis of the picture of the rod graduation from the camera are still tested.

19

Ocena dokładności krajowej sieci niwelacji precyzyjnej I klasy pomierzonej w latach 1997-2003

Gajderowicz I.

Technical Sciences. Supplement / University of Warmia and Mazury in Olsztyn

|

2005

|

suppl. 2

123--134

PL

Nowe pomiary polskiej sieci niwelacji precyzyjnej I klasy wykonano w latach 1997-2003. Sieć obejmuje 382 linie o łącznej długości ok. 17 516 km. Dwa najistotniejsze parametry dokładnościowe są następujące: - błąd średni m(1) pomiaru 1 km niwelacji, obliczony na podstawie podwójnych pomiarów odcinków niwelacyjnych, wynosi 0,278 mm, - błąd średni m(0) typowego spostrzeżenia (linii niwelacyjnej o długości 1 km), obliczony w procesie wyrównania sieci, wynosi 0,88 mm. Przedstawiono także parametr błędów przypadkowych [eta] i parametr błędów systematycznych [sigma], obliczone według wzorów Lallemanda. Parametry dokładnościowe obliczono dla fragmentów sieci pomierzonych przez poszczególnych obserwatorów oraz dla fragmentów sieci pomierzonych instrumentami Zeiss Ni002, Zeiss DiNi11 i Topcon NJ. Stwierdzono, że wielkości parametrów dokładnościowych ocenianej sieci są bardzo zbliżone do wielkości odpowiednich parametrów sieci pomierzonej w okresie 1974-1982.

EN

New measurements of Polish first class precise leveling network were carried out in the period of 1997-2003. The network comprises 382 levelling lines. Total length of the lines is about 17 516 km.The most important parameters describing accuracy of the network are as follows: - mean error m(1) of 1 km levelling, computed from results of dual measurements of sections is equal to 0.278 mm, - mean error m(0) of a typical measurement (1 km leveling line), estimated in the network adjustment is equal to 0.88 mm. The paper presents also the parameters of random errors [eta] and systematic errors [sigma], computed according to the Lallemand's formulas. The accuracy parameters were computed for each part of the network measured by the particular observer or by the particular instrument (Zeiss Ni002, Zeiss DiNi11 or Topcon NJ). The accuracy parameters of the network are close to the parameters of the previous network measured in the period of 1974-1982.

20

Badania nad wyznaczaniem i wprowadzaniem poprawki termicznej oraz kalibracyjnej do wyników niwelacji precyzyjnej

Frukacz M.

Technical Sciences. Supplement / University of Warmia and Mazury in Olsztyn

|

2005

|

suppl. 2

283--292

PL

W celu zminimalizowania wpływów instrumentalnych na wyniki niwelacji precyzyjnej wprowadza się do pomierzonych przewyższeń dwie poprawki: termiczną i kalibracyjną. Do określenia tych poprawek trzeba laboratoryjnie wyznaczyć współczynnik rozszerzalności termicznej wstęgi inwarowej oraz zrealizować procedurę wzorcowania łaty. Zaprezentowano zależności między przyjętą technologią badań laboratoryjnych a wartościami poprawek: termicznej i kalibracyjnej, liczonych na podstawie wyników tych badań. Badania wykonano w Geodezyjnym Laboratorium Metrologicznym AGH w Krakowie. Zaprezentowano sposoby wyznaczania poprawek termicznej i kalibracyjnej oraz ich wpływ na wyznaczane przewyższenie. Zaplanowano i przeprowadzono eksperyment statystyczny, który polegał na losowym generowaniu wyników niwelacji oraz określaniu dla nich wartości poprawek liczonych różnymi sposobami. Stwierdzono istotny wpływ przyjętego sposobu badania łat oraz określenia wartości poprawek kalibracyjnej i termicznej na wynik niwelacji precyzyjnej.

EN

To minimize instrumental influences on the results of the precise levelling one introduces thermal and calibration correction of measured exceedings. In order to determine corrections one must calculate the coefficient of the thermal expansion of the invar tape in a laboratory as well as realize the procedure of the staff calibation. The author presents the correlation between the accepted technology of laboratory research and the values of thermal and calibration corrections which were calculated on the basis of the results of the research. The appropriate research has been done in Geodetic Metrological Laboratory AGH in Cracow. The ways of calculation of thermal and calibration correction and their influence on the measured exceedings have been shown. A statistical experiment has been planned and carried out. It consisted in generating the results of levelling at random and determining for them the correction values which were calculated in different ways. A significant influence of the accepted way of the staffs study as well as determination of the values of calibration and thermal corrections on the results of precise levelling has been found.