Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Odnowa wody ze ścieków

Gromiec Marek

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2020

|

Nr 6

10--13

PL

W pracy przedstawiono problemy związane z odnową wody ze ścieków do różnych celów.

EN

The paper presents problems concerning with water reuse from the wastewater for various purposes.

2

Niedobory wody i susze w polityce wodnej Unii Europejskiej

Gromiec Marek

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2020

|

Nr 4

24--27

PL

W pracy przedstawiono problemy związane z niedoborami wody i suszami w dokumentach unijnych i krajowych.

EN

The paper presents problems concerning water scarcity and droughts in EU and national documents.

3

Adaptacja do zmian klimatu. Działania NFOŚiGW i możliwości uzyskania dofinansowania

Mitraszewska A.

Kierunek Wod-Kan

|

2018

|

Nr 4

34--35

PL

NFOŚiGW jest świadomy, że nowym wyzwaniem dla ochrony środowiska, ludności i gospodarki są konsekwencje postępujących zmian klimatu: gwałtowne powodzie i podtopienia, fale upałów i niedobory wody oraz energii elektrycznej. Dlatego też rozpoczęto przygotowanie nowej, atrakcyjnej propozycji finansowej. Oferta ta dotyczyć będzie szeroko rozumianych działań związanych z adaptacją do zmian klimatu.

4

Ocena niedoborów wody w uprawie kapusty głowiastej białej na Wyżynie Małopolskiej

Łabędzki L., Kowalczyk A., Kuźniar A., Kostuch M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2016

|

T. 16, z. 1

21--38

PL

W pracy przedstawiono ocenę niedoborów wodnych, o różnym prawdopodobieństwie przewyższenia, kapusty głowiastej białej uprawianej na Wyżynie Małopolskiej. Obliczenia przeprowadzono metodą bilansowania zapasu wody użytecznej w warstwie korzeniowej gleby z użyciem modelu CROPBALANCE. W pracy wykorzystano dane meteorologiczne Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej z lat 1971–2010 – dobowe sumy opadów z 6 stacji (Borusowa, Igołomia, Książ Wielki, Miechów, Olewin oraz Sielec) oraz średnie dekadowe wartości temperatury powietrza, ciśnienia pary wodnej, prędkości wiatru i usłonecznienia ze stacji meteorologicznej Kraków-Balice. Niedobory wodne oszacowano dla uprawy kapusty na pięciu typach gleb, o zróżnicowanych zdolnościach retencyjnych, występujących na Wyżynie Małopolskiej. Niedobory o prawdopodobieństwie przewyższenia 20% wynosiły w okresie wegetacji od 14 (na czarnoziemach) do 115 mm (na rędzinach). Na glebach Wyżyny Małopolskiej o średnich zdolnościach retencjonowania wody (110– 160 mm) niedobory wodne kapusty wystąpiły nawet w latach przeciętnych pod względem ilości opadów (o prawdopodobieństwie 50%). Badania potwierdziły dużą zmienność warunków glebowych i pluwialnych w tym regionie oraz wykazały celowość stosowania modelu CROPBALANCE do oceny niedoborów wodnych upraw warzywniczych.

EN

The paper presents an assessment of crop water deficit of white cabbage with a different exceedance probability, grown in the Małopolska Upland. The calculations were made by balancing readily available soil water in the root zone using the CROPBALANCE model. The study was based on the meteorological data of the Institute of Meteorology and Water Management from the period of 1971– 2010 – daily precipitation from 6 stations (Borusowa, Igołomia, Miechów Książ Wielki, Olewin and Sielec). The average 10-day air temperature, water vapour pressure, wind speed and the sunshine hours data were collected from Kraków–Balice weather station. Crop water deficits were estimated for cabbage growing on five soil types with a different soil water retention capacities, which occur in the Małopolska Upland. Water deficits (at 20% exceedance probability) of cabbage grown on the Małopolska Upland soils varied during the growing seasons from 14 mm (black soils) to 115 mm (rendzina soils). Deficits on the soils with medium retention capacity (ZWU = 111–158 mm) were even in the years in terms of the average amount of rainfall (with probability 50%). The highest water deficits of cabbage occur on lighter soils (e.g. rendzina) and are much greater than on brown soils of loess. The study confirmed the high variability of the soil and pluvial conditions in the region and demonstrated the usability of applying the CROPBALANCE model to assess crop water deficits of vegetable crops.

5

Plany Komisji Europejskiej dotyczące szacowania i monitorowania niedoborów wód podziemnych

Cabalska J., Gałkowski P., Kowalczyk A., Mikołajczyk A., Woźnicka M.

Technologia Wody

|

2016

|

Nr 6 (50)

16--22

PL

Artykuł powstał na bazie doświadczeń z uczestnictwa przedstawicieli Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego w pracach grup eksperckich działających przy Komisji Europejskiej, zajmujących się tematyką bilansowania zasobów wód podziemnych. Wykorzystano również materiały opracowane przez European Environment Agency (EEA) w 2015 roku. Autorzy zwracają uwagę na dwa wskaźniki, które dotyczą problematyki wód podziemnych i maja służyć monitorowaniu zjawiska suszy i niedoborów wody w Europie. Pierwszy -Gruyndvater Level Index (GWL) umożliwiłby identyfikację miesięcy o szczególnie niskim w wieloleciu położenia zwierciadła wód podziemnych i wyznaczenie trendów wzniosu lub spadku położenia zwierciadła w bieżących miesiącach względem danych wieloletnich. Drugi – Water Exploitation Index (WEI orazWEI plus) miałby być wskaźnikiem definiującym poziom presji jaką wywiera ludzka działalność związana z poborem wody na naturalne zasoby wody słodkiej na danym obszarze. W artykule zawarto opis metodyki wyznaczania obydwu wskaźników, Zwrócono uwagę na potencjalnie niekorzystne skutki dla Polski wynikające z niewystarczającej szczegółowości proponowanego wskaźniku WEI w zakresie określenia wskaźnika poboru wód, ale przede wszystkim w zakresie rozbieżności w stosunku do krajowej metodyki szacowania odnawialnych zasobów wodnych. Obawy autorów związane są także z faktem dążenia Komisji do centralnego obliczania wskaźników, co wiązać sie może z problemem dokładności danych wejściowych, a w konsekwencji wiarygodnością końcowych wyników.

EN

This article is based on the experience of Polish Geological Institute’s (PGI-NRI) experts, who took part in the European Commission’s (EC) specialist working groups devoted to the topic of groundwater resources balance. It also takes into consideration data published by the European Environment Agency (EEA) in 2015. The authors discuss two key indicators proposed by the Commission for monitoring droughts and water scarcity in Europe. The aim of first one – Groundwater Level Index (GWL), is to determine specific months of very low groundwater levels over an extended period and to identify patterns of change- increases and decreases of water levels – in any given month in relation to the long – term data. The aim of the second one – Water Exploitation Index (WEI, WEI+) is to assess the negative impact of human consumption of water on natural fresh water resources. The article includes description of the methodology for the determination of both indicators. It notes potential negative consequences for Poland in using the imprecise formula of the currently proposed WEI indicators in determining both the rate of water consumption, and in particular in estimating renewable water resources(there are significant differences between water assessment in the WEI’s formula and the national methodology). The authors also express concerns with the Commission’s proposed centralized calculation of indicators, which may affect accuracy of data input and, consequently, render the final results unreliable.

6

Od powodzi do suszy – analiza zmian sytuacji hydrogeologicznej w Polsce w latach 2010–2015

Kowalczyk A., Wesołowski P., Woźnicka M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2016

|

nr 466

123--136

PL

Sytuacja hydrogeologiczna oraz hydrologiczna na terenie Polski jest warunkowana przede wszystkim cechami klimatycznymi i przyrodniczymi, ale nie bez znaczenia jest także sposób użytkowania terenu i zagospodarowania zlewni. Zjawiska zarówno suszy oraz niżówki hydrogeologicznej, jak i powodzi i podtopień występowały na terenie Polski w przeszłości i z pewnością będą się powtarzały w przyszłości. Podejmowanie działań łagodzących w sposób efektywny skutki tego typu zdarzeń ekstremalnych jest możliwe, ale wymaga wiarygodnych i sprawdzalnych prognoz sytuacji hydrologicznej oraz hydrogeologicznej. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom, państwowa służba hydrogeologiczna prowadzi jako zadanie ciągłą, cykliczną ocenę sytuacji hydrogeologicznej na obszarze kraju oraz wykonuje prognozy jej zmian. W pracy przedstawiono analizę zmian sytuacji hydrogeologicznej w latach 2010–2015, w którym to okresie w Polsce nastąpiło przejście od wysokich stanów położenia zwierciadła wód podziemnych, obserwowanych podczas powodzi w 2010 i następnie w 2011 r., do ekstremalnie niskich, związanych z suszą, stwierdzonych w 2015 r. Aby przedstawić czasowo-przestrzenne zmiany sytuacji hydrogeologicznej, autorzy wykonali analizę wartości ekstremalnych stanów wód podziemnych w rozpatrywanym okresie. Do badań wykorzystano wyniki pomiarów głębokości zwierciadła wód podziemnych z sieci obserwacyjno-badawczej Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego.

EN

Hydrogeological and hydrological situation is primarily conditioned by climate and natural features, however, land use and catchment management are also important. Both droughts and low groundwater levels, as well as floods and flooding have been occurring in Poland in the past and they will certainly be repeated in the future. Undertaking measures aimed at effective mitigation of effects of such extreme events is possible. Nevertheless, this requires reliable and verifiable hydrogeological forecasting. In order to meet these expectations, the Polish Hydrogeological Survey undertakes cyclic assessments of hydrogeological situation in Poland on a national scale and carries out projections of its changes. This paper presents results of an analysis of hydrogeological situation in Poland between 2010–2015, during which a transition from high groundwater levels in 2010 and 2011 (related to flood events in 2010) to low levels (related to the drought in 2015) were observed. To present the spatio-temporal changes of hydrogeological situation in years 2010–2015 the authors analyze extreme groundwater levels in the considered period based on data from the national groundwater monitoring network of the Polish Geological Institute – National Research Institute.

7

Kształtowanie się zasobów wodnych gruntów pogórniczych po zakończeniu eksploatacji górniczej

Stachowski P.

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 40

145--156

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań i obserwacji terenowych prowadzonych na 4 powierzchniach doświadczalnych zlokalizowanych na zwałowisku wewnętrznym odkrywki „Kazimierz”, położonym na Pojezierzu Kujawskim (szerokość 52o20’ N, długość 18o05’E). Wyniki przeprowadzonych badań wykazały, że zmiany uwilgotnienia wierzchnich warstw gruntów pogórniczych kształtowane są przede wszystkim pod wpływem warunków meteorologicznych. Stwierdzono, że największa dynamika zmian zapasów wody występowała w wierzchniej, ornej warstwie tych gruntów, w której następowała wyraźna reakcja uwilgotnienia na opady atmosferyczne. Niekorzystny rozkład opadów w okresie wegetacyjnym 2013 roku, powodował pojawienie się okresowych niedoborów wody roślin uprawianych na gruntach pogórniczych. Najdłużej trwające niedobory wody (63 dni) pojawiły się w profilach, typowych dla uprawy zbóż i wynosiły średnio 12 mm. Przeprowadzone badania pozwalają stwierdzić, że decydując się na rolnicze użytkowanie terenów pogórniczych powinno stosować się rośliny bardziej odporne na okresowe niedobory opadów i korzystające z wody zmagazynowanej w głębszych warstwach gruntów pogórniczych, o głębokim systemie korzeniowym, czego przykładem jest lucerna.

EN

The report shows the results of investigations and analyses on four experimental areas located at the “Kazimierz” quarry (in Pojezierze Kujawskie latitude 52o20’ N, longitude 18o05’ E). The results of the investigations show the dynamics of moisture in the upper layer of post mining grounds are formed under metrological conditions. It shows that the most important dynamic of water retention occurred on the upper cultivated layer of post mining grounds in which there was a moisture reaction to the water precipitation. An unprofitable distribution of precipitation during the vegetation period 2013 caused this water deficit to the plants cultivated on post mining grounds. The longest water deficit (63 days) occurred in profiles typical to crop cultivation (average 12 mm). The results of the investigation confirm that post mining grounds should cultivate plants which are resistant to water deficit and which would benefit from the water reserves in the deeper layers of post mining grounds and which have deep roots system, such as lucerne.

8

Czy Polsce zabraknie wody?

Łoś M. J.

Gospodarka Wodna

|

2009

|

Nr 4

155-162

PL

Niedobory wody i susze, ich wpływ na gospodarkę wodną w państwach Unii Europejskiej na tle przyjętych niekorzystnych scenariuszy, zakładających gremialne ocieplenie klimatu na przestrzeni najbliższych kilkudziesięciu lat, nie nastrajają optymistycznie. Oczywiście jeśli tezy scenariuszy się sprawdzą, to skutki tych zmian nie ominą również Polski. Czy grozi nam brak wody, jak sugeruje tytuł artykułu? Autor szeroko analizuje ten problem w odniesieniu szczególnie do rolnictwa, przeciwstawiając mu jako głównego konkurenta - energetykę.

EN

The article is devoted to the system of water resources management in France, often cited as model example of the efficient functioning of water management, and where the involvement of local communities in water resources management has a long tradition.

9

Ocena retencji glebowej na zrekultywowanych gruntach pogórniczych w Konińskim Zagłębiu Węgla Brunatnego

Szafrański Cz., Stachowski P., Kozaczyk P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 1

337-346

PL

Odkrywkowa eksploatacja węgla brunatnego wywołuje duże zmiany w środowisku przyrodniczym. W związku z powyższym uzasadnione jest badanie stosunków wodnych na rekultywowanych rolniczo terenach pogórniczych. Na tych obszarach występuje typowo opadowo-retencyjna gospodarka wodna, w której jedynym źródłem wody są opady atmosferyczne, gdyż zwierciadło wody gruntowej zalega bardzo głęboko i nie wywiera istotnego wpływu na uwilgotnienie wierzchnich warstw gleb tych terenów. W Konińskim Zagłębiu Węgla Brunatnego wiodącym kierunkiem zagospodarowania gruntów pogórniczych jest rekultywacja rolnicza, realizowana na podstawie "modelu PAN". Podstawą pracy były wyniki badań i obserwacji terenowych, prowadzonych od jesieni 2000 r. do września 2003 r. na 4 powierzchniach doświadczalnych o wielkości 0,32 ha każda, zlokalizowanych na zwałowisku wewnętrznym odkrywki "Kazimierz Północ" KWB "Konin", po przeprowadzonej w 1998 r. rekultywacji technicznej, a następnie rozpoczętej rekultywacji rolniczej. Obecnie obszar ten użytkowany jest rolniczo. Badania potwierdziły, że kształtowanie się zasobów wodnych na tych terenach zależy przede wszystkim od ilości i rozkładu opadów atmosferycznych w okresach wegetacyjnych oraz w poprzedzających je półroczach zimowych. Największe zapasy wody w wierzchniej warstwie badanych gruntów pogórniczych, osiągające wartości większe od polowej pojemności wodnej, wystąpiły w mokrym okresie wegetacyjnym 2002 r. W suchym okresie wegetacyjnym 2003 r. wystąpiły natomiast długie okresy niedoborów wody dla uprawianych roślin.

EN

Quarry exploration causes substantial changes in the natural environment. Therefore, it is justified to analyse water reserves in the agriculturally reclaimed soils of postmining grounds. Precipitation is the only source of water there because the groundwater table is situated deep enough to not affect soil moisture in the upper layers. In the Konin Lignite Basin, the key method of postmining grounds utilisation is agricultural reclamation based on the "PAN model". This paper presents the results of field study and observations carried out from autumn 2000 to September 2003 on four experimental plots, each of 0.32 ha, located at the inner waste heap of the "Kazimierz Północ" open pit of the "Konin" lignite mine, after accomplishment of technical reclamation in 1998 and the beginning of agricultural reclamation. Currently farming is continued in these areas. The analysis confirmed that water reserves depend mainly on the quantity and distribution of precipitation during vegetation periods and preceding winter seasons. The largest water reserves in the upper layers of postmining grounds (bigger than the field water capacity) occurred in the wet vegetation period in 2002. However, during the dry vegetation season in 2003 there were long periods of water deficiency for crop plants.

10

Uwilgotnienie gruntów pogórniczych w suchych i ciepłych latach hydrologicznych

Stachowski P., Szafrański C., Kozaczyk P.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

nr 133 (13)

392-398

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań i obserwacji terenowych prowadzonych na powierzchniach doświadczalnych zlokalizowanych na zwałowisku wewnętrznym odkrywki "Kazimierz Północ", położonym na Pojezierzu Kujawskim. Badania wykazały, że najwyższe zapasy wody, przekraczające polową pojemność wodną analizowanych profili gruntów pogórniczych wystąpiły w półroczach zimowych. Stwierdzono, że najbardziej niekorzystnie kształtowało się uwilgotnienie gruntów pogórniczych w bardzo suchym i ciepłym pod wzglądem sumy opadów oraz temperatur powietrza w półroczu letnim 2003 roku, w którym zapasy wody spadły poniżej stanu retencji odpowiadającej wodzie łatwodostępnej dla roślin. Także w półroczu letnim 2004 roku, w którym również wystąpiły niedobory opadów i niekorzystny ich rozkład, w badanych gruntach pogórniczych stwierdzono niedobory wilgoci. Niedobory wystąpiły w okresie wzmożonego zapotrzebowania na wodę roślin uprawianych na badanych powierzchniach. Największe wyczerpanie wilgoci w tym okresie i najdłużej trwające niedobory wody stwierdzono w profilach glebowych mających małe zdolności retencyjne.

EN

This paper presents the results of field research and observation carried out on experimental areas located at the inner waste heap of the "Kazimierz Północ" open pit. The results show that the highest water reserves exceed half of the water capacity of the postmining grounds profiles and occured from November to April. It showed that the moisture of the postmining grounds was very unfavorable during dry and hot period from May to October 2003 considering the density of precipitation and the air temperature. During this period the water reserves decreased under the water retention which was easily accessible to plants. From May to October 2004 the long water deficit and the bad dynamic of precipitation caused moisture deficit on the postmining grounds analysed. This deficit occured during the period of intensive needs of water to plants grown on these grounds. The largest decrease in humidity during this period and the longest water deficit occured in the profiles grounds having small retention capacity.

11

Uwilgotnienie gruntów pogórniczych w suchych i ciepłych latach hydrologicznych

Stachowski P., Szafrański C., Kozaczyk P.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

nr 135 (15)

166-173

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań i obserwacji terenowych prowadzonych na powierzchniach doświadczalnych zlokalizowanych na zwałowisku wewnętrznym odkrywki "Kazimierz Północ", położonym na Pojezierzu Kujawskim. Badania wykazały, że najwyższe zapasy wody, przekraczające polową pojemność wodną analizowanych profili gruntów pogórniczych, wystąpiły w półroczach zimowych. Stwierdzono, że najbardziej niekorzystnie kształtowało się uwilgotnienie gruntów pogórniczych w bardzo suchym i ciepłym pod względem sumy opadów oraz temperatur powietrza półroczu letnim 2003 roku, w którym zapasy wody spadły poniżej stanu retencji odpowiadającej wodzie łatwodostępnej dla roślin. Także w półroczu letnim 2004 roku, w którym również wystąpiły niedobory opadów i niekorzystny ich rozkład, w badanych gruntach pogórniczych stwierdzono niedobory wilgoci. Niedobory wystąpiły w okresie wzmożonego zapotrzebowania na wodę roślin uprawianych na badanych powierzchniach. Największe wyczerpanie wilgoci w tym okresie i najdłużej trwające niedobory wody stwierdzono w profilach glebowych mających małe zdolności retencyjne.

EN

This paper presents the results of field research and observation carried out on experimental areas located at the inner waste heap of the "Kazimierz Północ" open pit. The results show that the highest water reserves exceed half of the water capacity of the postmining grounds profiles and occured from November to April. It showed that the moisture of the postmining grounds was very unfavorable during dry and hot period from May to October 2003 considering the density of precipitation and the air temperature. During this period the water reserves decreased under the water retention which was easily accessible to plants. From May to October 2004 the long water deficit and the bad dynamic of precipitation caused moisture deficit on the postmining grounds analysed. This deficit occured during the period of intensive needs of water to plants grown on these grounds. The largest decrease in humidity during this period and the longest water deficit occured in the profiles grounds having small retention capacity.

12

Problemy gospodarowania wodą w rolnictwie Wielkopolski

Przybyła Cz., Szafrański Cz.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 2a

25-38

PL

W pracy przedstawiono aktualne zagadnienia związane z gospodarowaniem wodą na obszarach wykorzystywanych rolniczo. Przedstawione działania wskazują na możliwości zwiększenia ilości dostępnej wody, intensywności jej obiegu, a także poprawy efektywności wykorzystania zasobów wodnych Wielkopolski do jej zrównoważonego rozwoju. Realizacja tych zadań będzie możliwa dzięki budowie sztucznych zbiorników retencyjnych, budowie małych wiejskich stawów, a także piętrzeniu wody w jeziorach oraz odbudowie istniejących oczek wodnych. Istotne znaczenie, poza prawidłową konserwacją urządzeń i systemów melioracyjnych, będzie odgrywało sterowanie retencją gruntową w dolinach rzek i małych cieków za pomocą regulowania odpływu na zmodernizowanych oraz nowo wybudowanych urządzeniach piętrzących.

EN

The paper presents actual problems of water management in agriculturally utilized areas. Proposed actions indicate a possibility of increasing water resources, its circulation intensity and suggest how to improve the effectiveness of balanced utilization of water resources in Wielkopolska. Variability of meteorological conditions, frequent water deficiencies and their unfavourable distribution require large investments in water retention in the agricultural landscape that have to be undertaken in the future. These tasks could be accomplished by constructing artificial retention reservoirs, building small rural ponds, damming up the water in lakes and rebuilding the existing mid-field ponds. Apart from the correct conservation of the drainage installations and systems, very important is also the proper control of ground retention in river valleys and small water courses by regulating the outflow from modernized and new-built water damming installations.