PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Powiadomienia systemowe
  • Sesja wygasła!

Znaleziono wyników: 9

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  network of European geosites
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available Caves and karst sites of Poland as a contribution to geological heritage of Central Europe
Urban J.
Polish Geological Institute Special Papers
|
2004
|
Vol. 13
89--96
EN
Evaluation of caves and karst sites as geological heritage should regard three aspects related to function of these objects and their perception: a) caves as shrouded in mystery "gates to underground" (anthropocentric approach); b) caves as places of unique minerals and rocks formation (natural approach); c) karst sites and caves as witnesses of geological past (scientific approach). Regarding these aspects as criteria of evaluation, 25 objects of super regional value have been selected. Majority of them represent important scientific sites. Studies of the sites enable reconstruction of palaeoenvironment (climate) and fauna in Cenozoic, especially Younger Pleistocene in the Polish uplands, as well as reconstruction of geological evolution of the Holy Cross Mts. and the Cracow region after Variscan tectonical movements (Permian, Triassic, Jurassic). Majority of the sites are legally protected, but four are located in active quarries and mines, in danger of destruction.
PL
Waloryzacja jaskiń i innych stanowisk krasowych, jako dziedzictwa geologicznego, powinna uwzględniać trzy aspekty wynikające z roli tych obiektów i sposobu ich percepcji przez człowieka: a) jaskinie jako "bramy podziemnego świata", fascynujące tajemniczością i odmiennością (podejście antropocentryczne); b) jaskinie, jako miejsce powstawania specyficznych form mineralnych i skalnych (podejście przyrodnicze); c) stanowiska krasowe i jaskinie, jako świadectwa przeszłości geologicznej (podejście naukowe). Traktując te aspekty jako kryteria waloryzacji wybrano 25 stanowisk o wartościach ponadregionalnych, które w większości mają znaczenie badawcze. Ich badania dostarczają istotnych informacji o przemianach środowiska (klimatu) i świata zwierzęcego w kenozoiku, zwłaszcza w młodszym plejstocenie na terenie wyżyn polskich, jak również o ewolucji geologicznej regionu świętokrzyskiego i krakowskiego w okresie po ruchach waryscyjskich (perm, trias, jura). Większość stanowisk jest objęta ochroną prawną, jednak cztery znajdują się na terenie czynnych kamieniołomów i kopalń podziemnych, co zagraża ich istnieniu.
2
Content available The most valuable geosites of Belarus
Vinokurov V., Komarovsky M.
Polish Geological Institute Special Papers
|
1999
|
Vol. 2
91-96
EN
Quaternary deposits are the most spread formations on the territory of Belarus. They were formed during the Pleistocene glaciations, and now they completely cover the territory of the country with thickness up to 320 m. The standard Pleistocene and Holocene outcrops, large boulders and expressive landforms are very typical here and form an essential part of the most scenic landscapes of Belarus. Ten most interesting nature "zakazniks" (protected areas with some unique nature elements without administrative authorities - "Category IV" in IUCN classification), and monuments situated in various geological regions of Belarus are suggested to be included in the list of the most important geosites of the Middle European Lowlands. The protected objects in the areas of the landscape "zakazniks" include: expressive end-moraine ridges and hills of standard morphology with groups of lakes found in glacial marginal runoff valleys, outcrops of lake, lake-boggy and peat deposits of the Holstein, stratotype sections which show the interglacial deposits, one of three locations of the Devonian dolomite appearance on the earth surface, one block of a conglomerate and three largest erratic glacial boulders.
PL
Osady czwartorzędowe są najbardziej rozpowszechnioną formacją na terenie Białorusi. Powstały podczas zlodowaceń plejstoceńskich i tworzą zwartą pokrywę (do 320 m) na obszarze kraju. Standardowe odsłonięcia plejstoceńskie i holoceńskie, wielkie głazy oraz wyrazista rzeźba są typowymi elementami i tworzą główną część najbardziej malowniczego krajobrazu Białorusi. Dziesięć najbardziej interesujących obszarów chronionych tzw. zakazników (tj. obszarów chronionych z unikalnymi obiektami przyrodniczymi - kategoria IV wg klasyfikacji IUCN) i pomniki zlokalizowane w różnych regionach geologicznych Białorusi są kandydatami na listę najcenniejszych geostanowisk Nizin Środkowoeuropejskich. Obiekty chronione na terenie obszarów chronionego krajobrazu obejmują: wzgórza moren końcowych oraz pagórki ze standardami morfologicznymi wraz z jeziorami w dolinach lodowcowych będących dolinami marginalnymi, wychodnie holsztyńskich osadów jeziornych i torfowych, profile stratotypowe pokazujące osady interglacjalne, jedną z trzech lokalizacji dolomitów dewońskich na powierzchni ziemi, jeden głaz zlepieńców oraz trzy największe głazy narzutowe.
3
Content available Stratotypes and other important geosites of the Polish Carpathians
Alexandrowicz Z., Poprawa D., Rączkowski W.
Polish Geological Institute Special Papers
|
1999
|
Vol. 2
33-46
EN
The Carpathians are a part of the Alpine orogen. In the territory of Poland they are characterized by a large diversity of facial-tectonic units and numerous nappes. The relief of the Carpathians is characterized by polygenesis, and developed under influence of denudational, glacial, and fluvial processes. Moreover, the relief clearly reflects the geological structures of the discussed region. The nature conservation in the Carpathians has a long tradition and substantial achievements. Geological/geomorphologic values protected in several areas and objects take a considerable part here. The currently proposed European geologic network of areas/sites representative of the Polish Carpathians consists of four national parks (category II according to IUCN classification) and 21 relatively small areas comprising individual sites or complex-sites out of which 7 are already protected. The standard list should be augmented with geosites typical of the northern zone of Eastern Carpathians and with reference to geosites candidates from the Ukrainian territory. The idea of site system of European geological heritage is to represent type localities of main lithostratigraphic units of the Central Carpathians and Outer Carpathians as well as to represent main relief features.
PL
Karpaty polskie, będące częścią orogenu alpejskiego, charakteryzują się dużym zróżnicowaniem jednostek facjalno-tektonicznych i płaszczowinową budową. Rzeźba gór jest poligeniczna i odzwierciedla wyraźnie budowę geologiczną obszaru. Ochrona przyrody Karpat ma długą tradycję i duże osiągnięcia. Geologiczne i geomorfologiczne wartości są tu uwzględniane w ustanawianiu ochrony wielu obszarów i obiektów. Proponowana obecnie sieć geostanowisk o znaczeniu europejskim, reprezentatywnym dla Karpat polskich, składa się z czterech parków narodowych (kategoria II w klasyfikacji IUCN) oraz 21 małych obszarów zawierających pojedyncze stanowiska lub ich zespoły (siedem z nich znajduje się już pod ochroną). Standardowa lista powinna być w przyszłości uzupełniona zwłaszcza o typowe obiekty północnej części Karpat Wschodnich w odniesieniu do ich rozprzestrzenienia na Ukrainę. System stanowisk o randze dziedzictwa geologicznego Europy reprezentuje główne litostratygraficzne jednostki Karpat wewnętrznych i zewnętrznych oraz znaczące elementy ich rzeźby.
4
Content available Selected geosites of the Cracow Upland
Alexandrowicz S. W., Alexandrowicz Z.
Polish Geological Institute Special Papers
|
1999
|
Vol. 2
53-60
EN
The Cracow Upland encloses the Variscan bedrock covered with the Epivariscan Platform forming the Cracow-Silesian Monocline, composed of the sequence of Permian-Cretaceous deposits. Upper Jurassic limestones are the main formation shaping the landscape of this region rich in rocky valleys, tors and karst forms. Landscape parks extending over the considerable part of the mentioned area enclose numerous nature reserves and monuments. The presented European network of geosites consists of the Ojców National Park and 11 small areas or individual localities. This list comprises 7 objects just protected while the remaining ones are documented and proposed for conservation.
PL
Wyżyna Krakowska zajmuje część monokliny śląsko-krakowskiej, obejmującej utwory permo-mezozoiczne oraz występujące w ich podłożu skały dewonu i karbonu. Wapienie górnej jury są główną formacją geologiczną decydującą o cechach rzeźby wyżyny, takich jak: skaliste doliny, skałki wierzchowinowe i formy krasowe. Znaczna część obszaru jest objęta ochroną w Zespole Jurajskich Parków Krajobrazowych, znajdują się tu także liczne rezerwaty i pomniki przyrody. Proponowaną sieć europejskich stanowisk reprezentuje Ojcowski Park Narodowy oraz 11 mniejszych obszarów i pojedynczych obiektów. Siedem z nich jest już objętych ochroną, a pozostałe są proponowane do objęcia ochroną.
5
Content available Representative geosites of the Góry Świętokrzyskie (Holy Cross Mts.) and the Nida Basin, Central Poland
Urban J., Wróblewski T.
Polish Geological Institute Special Papers
|
1999
|
Vol. 2
61-70
EN
The Góry Świętokrzyskie (Holy Cross Mts.) are formed mainly of Palaeozoic and Mesozoic sedimentary rocks and tectonically framed during the Caledonian, Variscian and Alpine orogenesis. Abundant in mineral resources excavated for many hundreds years, this region has been a matter of geological studies since the end of the 18th century. The Góry Świętokrzyskie combined with Nida Basin are the only area in Poland where sedimentary rocks representing every stratigraphic period from Cambrian to Quaternary are accessible at the surface. This area adjoins vast lowlands, situated to the north, which are almost devoid of outcrops of pre-Quaternary formations what emphasizes the scientific importance of these units. The Nida Basin is famous of Tertiary gypsum with primary depositional structures and secondary karst forms. Regarding mainly the scientific value, 15 geosites are selected as representative for both these regions and proposed forsuperregional list.
PL
Góry Świętokrzyskie są zbudowane głównie ze skał osadowych wieku paleozoicznego i mezozoicznego. Tektonicznie zostały ukształtowane w czasie ruchów kaledońskich, waryscyjskich oraz alpejskich. Region ten, obfitujący w kopaliny eksploatowane przez setki lat, był przedmiotem badań geologicznych od końca osiemnastego wieku. Góry Świętokrzyskie wraz z niecką nidziańską stanowią jedyny w Polsce obszar, na którym są dostępne na powierzchni skały reprezentujące wszystkie okresy geologiczne od kambru po czwartorzęd. Obszar sąsiaduje od północy z rozległymi nizinami, pozbawionymi prawie odsłonięć skał przedczwartorzędowych, co uwypukla jego znaczenie dla badań naukowych. Niecka nidziańska jest znana przede wszystkim z występowania trzeciorzędowych gipsów charakteryzujących się obecnością pierwotnych struktur sedymentacyjnych oraz wtórnych form krasowych. Biorąc pod uwagę przede wszystkim wartości naukowe, wytypowano 15 obiektów reprezentatywnych dla obu regionów i godnych wpisania na ponadregionalną listę dziedzictwa geologicznego.
6
Content available Preliminary list of the Quaternary geosites in Northern and Central Poland, their age and geological position
Ber A.
Polish Geological Institute Special Papers
|
1999
|
Vol. 2
77-86
EN
On the basis of geological and geomorphological investigations performed in Northern and Central Poland a preliminary selection of internationally significant Quaternary geosites (exposures, landforms, and erratic boulders) was done. Totally selected fifteen exposures, landforms, and erratic boulders represent the considerable values with regard to geological and geomorphological features as well as a high scientific values and good sightseeing accessibility. All presented geosites are grouped within extents of the Vistulian (Weichselian) and Middle Polish (Saale) glaciations. Recently, within of the Polish Lowland area there are 12 nature reserves, about 1000 inanimate nature monuments (mainly erratic boulders and 43 other monuments) and 5 documentary sites.
PL
Na podstawie badań geologicznych i geomorfologicznych prowadzonych w Polsce północnej i środkowej, zestawiono wstępną listę czwartorzędowych, geologicznych pomników przyrody o międzynarodowym znaczeniu. Na przedstawionej, wstępnej liście znalazło się 15 obszarów (odsłonięcia, obszary z formami rzeźby i głazy narzutowe) reprezentujących, w odniesieniu do charakterystyki geologicznej i geomorfologicznej, wysokie wartości naukowe i dydaktyczne. Wszystkie geostanowiska występują w obrębie zasięgu zlodowaceń wisły (Weichselian) i warty (Saale). Obecnie na Niżu Polskim znajduje się 12 rezerwatów przyrody, około 1000 pomników przyrody nieożywionej i 5 stanowisk dokumentacyjnych.
7
Content available List of the most representative geosites of Lithuania
Satkunas J., Mikulenas V., Lincius A., Baltrunas V.
Polish Geological Institute Special Papers
|
1999
|
Vol. 2
97-102
EN
The list of most representative geosites of Lithuania has been compiled. The geosites could be subdivided into the three major groups: the landforms and landscape features, Quaternary type sections and pre-Quaternary type sections. The following criteria for selections have been identified: scientific value, educational meaning, historical-ethnographical meaning, aesthetic value, touristic attraction and relevance for practical use. Taking into account the peculiarities of geological structure - thick Quaternary cover, formed during glacial and interglacial stages, and bedrock formed by sedimentary rocks - the most representative geosites demonstrate typical geological and geomorphological features of Lithuania.
PL
Zestawiono listę najbardziej reprezentatywnych geostanowisk Litwy. Wybrane geostanowiska można podzielić na trzy główne grupy: formy rzeźby i typy krajobrazu, stratotypowe profile czwartorzędowe i stratotypowe profile przedczwartorzędowe. Przy wyborze uwzględniono następujące kryteria: wartości badawcze, dydaktyczne, historyczno-etnograficzne, walory estetyczne, atrakcyjność turystyczną i znaczenie praktyczne. Biorąc pod uwagę specyfikę budowy geologicznej - miąższa pokrywa czwartorzędowa utworzona w okresach glacjalnych i interglacjalnych, podłoże zbudowane ze skał osadowych - najbardziej reprezentatywne geostanowiska obrazują typowe cechy geologiczne i geomorfologiczne Litwy.
8
Content available Important geosites of the Polish Sudetes
Bobiński W., Gawlikowska E., Kłonowski M.
Polish Geological Institute Special Papers
|
1999
|
Vol. 2
19-26
EN
The Sudetes constitute the marginal, northern part of the Bohemian Massif. The area is a part of the Variscian orogen rejuvenated in the Tertiary and subsequently faulted and uplifted. Formation of geomorphological relief of the Sudetes has been controlled by denudation, erosion, glacial, fluvial and volcanic processes. Conservation of inanimate nature in the Sudetes has been initiated by the Germans and after 1945 continued by Polish scientists. Present network of geoconservation sites consists of two national parks, 7 landscape parks, 12 geological reserves, 70 monuments of inanimate nature and 1 natural-landscape complex. Works on development of the network of a new form of legal protection - documentation site, are well on their way. Many of the already protected areas in the Polish Sudetes continue to the Czech territory. Such places should be protected conjointly. This paper concerns eight selected geosites of the Sudetes.
PL
Sudety obejmują północną, brzeżną część Masywu Czeskiego. Obszar ten stanowi fragment orogenu waryscyjskiego, który został odmłodzony w trzeciorzędzie, poprzecinany uskokami i wypiętrzony. Rzeźba Sudetów została ukształtowana pod wpływem denudacji, erozji oraz procesów glacjalnych, fluwialnych i wulkanicznych. Ochronę przyrody nieożywionej w Sudetach zapoczątkowali Niemcy, a po 1945 roku kontynuowali naukowcy polscy. Obecnie sieć geostanowisk obejmuje 2 parki narodowe, 7 parków krajobrazowych, 12 rezerwatów geologicznych, 70 pomników przyrody nieożywionej oraz 1 zespół przyrodniczo-krajobrazowy. Prace nad tworzeniem sieci stanowisk dokumentacyjnych - nowej formy ochrony prawnej - są znacznie zaawansowane. Wiele obszarów chronionych na terenie Sudetów przechodzi na terytorium Czech. Takie miejsca powinny był wspólnie chronione. W niniejszym artykule omówiono 8 wybranych geostanowisk w Sudetach.
9
Content available Examples of important geological localities in the Sudetes (Czech Republic)
Budil P., Stepánek P., Adamovic J., Coubal M., Chlupác I., Opletal M., Valecka J.
Polish Geological Institute Special Papers
|
1999
|
Vol. 2
27-32
EN
This contribution provides a representative overview of several major geologic localities of the Czech part of the Sudetic (Lusatian) region. It contains examples of localities of Europe-wide importance from the Sudetic crystalline complexes, Palaeozoic (Silurian, Devonian, Carboniferous) fossil-bearing deposits as well as Jurassic and Cretaceous platform sediments. These localities are already protected by the Czech Government as national nature reserves, national nature monuments, or their protected status is in preparation.
PL
Artykuł daje reprezentatywny wgląd w kilka głównych geologicznych stanowisk czeskiej części Sudetów (region luzytański). Omówione zostały przykłady stanowisk o znaczeniu europejskim, reprezentujące krystaliczne kompleksy skalne, paleozoiczne osady z fauną (sylur, dewon, karbon) oraz platformowe utwory jury i kredy. Stanowiska te znajdują się już pod ochroną rzędu czeskiego, jako narodowe rezerwaty i pomniki przyrody, albo ich status ochrony jest przygotowywany.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.