Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Czynnik FGF23 - nowy parametr rokowniczy w przewlekłej chorobie nerek?

Bobilewicz Dagna

Laboratorium Medyczne

|

2019

|

nr 1

10--13

PL

Czynnik wzrostu fibroblastów FGF23 produkowany w osteoblastach i osteocytach jest określany jako istotny element w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej, zwiększając wydalanie fosforanów i w nadmiarze prowadząc do hipofosfatemii. Działa również poprzez zahamowanie syntezy witaminy 1,25 (OH)2 D. Szczególna rola jest mu przypisywana w indukowaniu tak pośrednio, jak i przez bezpośredni wpływ na przerost lewej komory, niekorzystnych zmian w układzie sercowo-naczyniowym, będących przyczyną zwiększonej śmiertelności w przewlekłej niewydolności nerek, charakteryzującej się wzrostem stężenia FGF23. Brak jest jeszcze udokumentowanych klinicznych badań randomizowanych potwierdzających korzyści z obniżania stężenia FGF23 w PChN.

EN

Fibroblast growth factor 23 (FGF23) produced in osteoblasts is described as a new element regulating calcium-phoshate metabolism. It increases phosphate urinary excretion and in excess causes hypophoshatemia. It also acts by inhibiting vitamin 1.25 (OH)2 D synthesis. It plays particular role in inducing cardiovascular changes indirectly as well as by a direct impact on left ventricular hypertrophy. These changes are responsible for increased mortality in chronic kidney disease, in which the serum level of FGF23 is elevated. However there are still no randomized clinical trials demonstrating better outcome associated with the therapeutic reduction of FGF23 in CKD.

2

Ostre uszkodzenie nerek - przyczyny i diagnostyka

Bobilewicz D.

Laboratorium Medyczne

|

2018

|

nr 3

36--39

PL

Postęp we wczesnym rozpoznawaniu ostrego uszkodzenia nerek jest związany z metodami obrazowymi oraz oznaczaniem przesączania kłębuszkowego w czasie rzeczywistym niezależnie od wartości kreatyniny i diurezy.

3

Nowe markery laboratoryjne ostrej niewydolności nerek

Bergmann K., Odrowąż-Sypniewska G.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2013

|

nr 3-4

44--46

PL

Ostra niewydolność nerek (ONN) jest stanem nagłego upośledzenia funkcji wydalniczej nerek. Obecnie diagnostyka ONN opiera się na oznaczeniach stężenia kreatyniny i współczynnika filtracji kłębuszkowej (GFR), których czułość i swoistość dla rozpoznania wczesnych stadiów ONN są ograniczone. W pracy przedstawiono charakterystykę wybranych nowych biomarkerów ONN: cystatyny C, NGAL, KIM-1, IL-18 i NAG.

EN

Acute kidney injury (AKI) is a sudden state of impaired renal excretory function. Currently diagnosis of AKI is based on serum creatinine and glomerular filtration rate (GFR), however their sensitivity and specifi city for the detection of early stages of AKI are limited. This paper presents a brief description of selected new biomarkers: cystatin C, NGAL, KIM-1, IL-18 and NAG.

4

Histologiczna ocena wpływu tlenku azotu na nerki szczura

Pedrycz A., Siermontowski P., Kaczerska D.

Polish Hyperbaric Research

|

2012

|

nr 1(38)

211-223

PL

Celem pracy była histologiczna ocena nerek szczura poddanego działaniu egzogennego tlenku azotu. Szczury użyte w niniejszej pracy zostały podzielone na 2 równe grupy. Zwierzęta z grupy doświadczalnej otrzymywały L-argininę - 40mg/kg masy ciała per os, co drugi dzień przez 2 tygodnie i zostały dekapitowane po 3 tygodniach doświadczenia. Szczury z grupy kontrolnej dostawały 2ml wody destylowanej per os co drugi dzień i zostały dekapitowane po 3 tygodniach doświadczenia. Z wycinków nerek pobranych do analizy robiono preparaty, które barwiono Hematoksyliną i Eozyną. Preparaty oglądano pod mikroskopem świetlnym i opisano. Obliczono również indeks apopotozy, a wyniki badań poddano ocenie statystycznej Badania wykazały, że L-arginina jako prekursor egzogennego tlenku azotu podana samicom szczura w dawce uważanej za bezpieczną dla matki i płodu, wywołuje nasiloną apoptozę komórek nabłonka nerek, obserwowaną pod mikroskopem świetlnym i potwierdzoną istotnym statystycznie wzrostem indeksu apoptozy.

EN

The aim of the study was to prepare histological evaluation of rat’s kidneys exposed to exogenous nitric oxide. Rats used in the research were divided into 2 even groups. The animals in the experimental group received L-Arginine --40mg/kg of the body weight, per os, every other day for 2 weeks and were decapitated after 3 weeks of the experiment. The rats in the control groups received 2ml of distilled water, per os, every other day and were decapitated after 3 weeks following the experiment commencement. The preparations for analysis were made on the basis of kidney segments stained with haematoxylin and eosin. They were then studied with an optic microscope and characterised. Also, an apoptosis index was calculated and the research results were subjected to statistical evaluation. The study results showed that L-arginine served to rat females as a precursor to exogenous nitric oxide, in a dosage thought to be safe for the mother and foetus, induced intensified apoptosis of the renal epithelial cells, as it was observed with the use of an optic microscope and confirmed by a statistically significant increase in the apoptosis index value.

5

Kadm i jego związki nieorganiczne – w przeliczniu na Cd

Jakubowski M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2012

|

Nr 2 (72)

111--146

PL

Kadm (Cd) jest białym metalem o niebieskawym odcieniu. Tworzy szereg związków, występując w nich wyłączne w 2+ stopniu utlenienia. Związki kadmu są w rożnym stopniu rozpuszczalne w wodzie – od dobrze rozpuszczalnych (np.: octan, chlorek, siarczan) do praktycznie nierozpuszczalnych (np.: tlenek, siarczek). Kadm jest stosowany obecnie głownie do produkcji elektrod w akumulatorach w postaci CdO (79%) oraz jako pigment w wyrobach ceramicznych, tworzywach sztucznych i szkle, głownie w postaci siarczanu i selenku (11%), a także wchodzi w skład powłok antykorozyjnych (7%), stabilizatorów polimerów (2%) i stopów (1%). Do grup największego ryzyka zalicza się pracowników zatrudnionych przy: produkcji akumulatorów niklowo-kadmowych, stopów, pigmentów kadmowych i barwieniu tworzyw sztucznych pigmentami, a także pracowników hut metali nieżelaznych oraz spawaczy tnących metale powleczone antykorozyjną warstwą kadmu. W 2007 r. według danych Głównej Inspekcji Sanitarnej 52 osoby były zatrudnione na stanowiskach pracy, gdzie stężenia kadmu przekraczały wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) wynoszącą 0,01 mg/m3. Kadm ulega wchłanianiu z płuc i z przewodu pokarmowego. U ludzi wydajność wchłaniania z przewodu pokarmowego wynosi około 4 ÷ 6%. Prawie 5 ÷ 20% wdychanego kadmu ulega deponowaniu w płucach. Kadm ulega kumulacji w wątrobie i w nerkach (około 40 ÷ 80 puli ustrojowej) w formie związanej z metalotioneiną. Stężenie kadmu w korze nerkowej jest większe niż w części rdzennej. Eliminacja kadmu z ustroju jest procesem powolnym. Biologiczne okresy półtrwania kadmu we krwi wynosiły po zakończeniu narażenia zawodowego 75 ÷ 130 dni dla pierwszej fazy i około 16 lat dla drugiej fazy. Za narządy krytyczne toksycznego działania kadmu i jego związków nieorganicznych na ludzi uznano nerki i płuca, na podstawie wyników badań populacji narażonych. Skutkiem krytycznym działania kadmu na nerki jest wzmożone wydalanie w moczu białek niskocząsteczkowych, natomiast w przypadku działania na płuca – działanie rakotwórcze. Prawdopodobieństwo wystąpienia objawów zaburzeń czynności nerek u ludzi jest zależne od wielkości stężenia kadmu w korze nerki. To ostatnie stwierdzenie odnosi się jedynie do nerki zdrowej, w której ma miejsce proces kumulacji kadmu. Można przyjąć, że stężenie krytyczne kadmu w korze nerkowej wynosi około 200 mg/kg kory nerkowej. Wartość ta została obecnie powszechnie zaakceptowana w odniesieniu do populacji narażonej w środowisku pracy. Wyniki badań przeprowadzonych u osób narażonych na kadm w środowisku pracy wykazały, że stężenie progowe kadmu w moczu, przy którym stwierdzano wzmożone wydalanie w moczu takich białek niskocząsteczkowych, jak β2-M czy białko wiążące retionol (RBP) wynosiło 5 ÷ 10 μg/g kreatyniny. Stwierdzono, że występowanie skutków związanych ze stężeniem kadmu w moczu 10 μg/g kreatyniny może prowadzić do szybszego, niż związanego z wiekiem, osłabienia czynności nerek w postaci zmniejszenia szybkości przesączania kłębuszkowego. W przeszłości przeważał pogląd, że wzmożone wydalanie białek niskocząsteczkowych z moczem jest objawem nieodwracalnym, występującym także po przerwaniu narażenia. W wyniku badań pracowników przewlekle narażonych na kadm stwierdzono, że gdy mikroproteinuria była umiarkowana (β2-M w moczu > 300 i < 1500 μg/g kreatyniny), a wartości stężeń kadmu w moczu (Cd-U) nie przekraczały w przeszłości 20 μg/g kreatyniny, to objaw ten był odwracalny po przerwaniu pracy w narażeniu. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) uznała w 1993 r. kadm za czynnik rakotwórczy dla ludzi (grupa 1). Wniosek ten został oparty głownie na zależności między skumulowanym narażeniem na kadm i częstością występowania nowotworów płuc w kohorcie pracowników zatrudnionych w zakładzie odzyskiwania kadmu w Stanach Zjednoczonych. Wyniki tych badań były krytykowane, głownie ze względu na nieuwzględnienie wpływu jednoczesnego narażenia na arsen. W związku z tym uważa się, że dowody działania rakotwórczego kadmu u ludzi są słabe, a więc kadm powinien być raczej zaliczany do grupy czynników prawdopodobnie rakotwórczych dla człowieka. Wniosek taki jest zgodny z klasyfikacją działania rakotwórczego kadmu w: Unii Europejskiej (grupa 2.), Amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska (US EPA, grupa B1) oraz Amerykańskiej Konferencji Rządowych Higienistów Przemysłowych (ACGIH, grupa A2). Według US EPA ryzyko jednostkowe wynosi 0,0016. Proponowana wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla kadmu i jego związków nieorganicznych wynosi 0,01 mg Cd/m3 dla pyłów i dymów oraz 0,002 mg/m3 dla frakcji respirabilnej. W propozycji tej uwzględniono skutki działania kadmu na czynność nerek oraz możliwe jego działanie rakotwórcze. Wyniki badań populacji narażonych zawodowo na kadm pozwalają stwierdzić, że objawy wzmożonego wydalania białek niskocząsteczkowych, na skutek kumulacji kadmu w korze nerkowej i zaburzeń resorpcji zwrotnej w kanalikach nerkowych, występują już w przypadku skumulowanego narażenia rzędu 400 ÷ 500 μg/m3 razy lata pracy. Nie są to jeszcze objawy szkodliwe, jednak w przypadku kontynuowania nadmiernego narażenia mogą przyjąć charakter nieodwracalny i prowadzić do zmniejszenia szybkości filtracji kłębuszkowej. Utrzymywanie stężeń kadmu w powietrzu poniżej proponowanych wartości NDS powinno zabezpieczyć pracowników przed osiągnięciem krytycznego stężenia kadmu w korze nerek w ciągu 40 lat pracy. Przyjmując wartość ryzyka jednostkowego na poziomie 1,8 ・ 10-3 i 40 lat pracy, obliczamy całożyciowe ryzyko wystąpienia dodatkowych nowotworów płuc w wyniku narażenia na kadm o stężeniu 10 μg/m3 , które wynosi 2,25 ・ 10-3. Ryzyko to jest o prawdopodobnie zawyżone, gdyż podstawą wartości ryzyka jednostkowego były dane, w których nie uwzględniono dodatkowego wpływu arsenu. Proponuje się ponadto ustalenie wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) kadmu i jego związków nieorganicznych wynoszące 5 μg Cd/l krwi i 5 μg Cd/g kreatyniny w moczu. Wykonywanie oznaczeń kadmu w moczu pozwoli na: ocenę narażenia w przeszłości, zapobieganie nadmiernej kumulacji tego pierwiastka w nerkach i zapobieganie wystąpieniu szkodliwych skutków jego działania. Stężenie kadmu we krwi stanowi marker aktualnego narażenia. Celowe jest uzupełnianie podanej wartości DSB (Cd-B i Cd-U) pomiarem markerów wczesnych skutków działania kadmu. Szczególnie istotny jest pomiar stężenia s2-mikroglobiliny i białka wiążącego retinol (RBP) w moczu.

EN

Cadmium is a silver-white metal, oxidation state +2. Of the many inorganic cadmium compounds, several are quite soluble in water (e.g. cadmium acetate, chloride, and sulfate); cadmium oxide and cadmium sulfide are almost insoluble. The use of cadmium compounds falls into five categories: active electrode materials in nickel-cadmium batteries (79%); pigments used mainly in plastics, ceramics, and glasses (11%); coatings on steel and some nonferrous metals (7%); stabilizers for polymers (2%), and component of various specialized alloys (1%). Most exposure to cadmium compounds in the working environment occurs through inhalation among people manufacturing nickel- cadmium batteries or pigments. High acute inhalation exposure may occur among workers welding cadmium-plated materials or using silver-cadmium solder. In 2007, according to the State Sanitary Inspection, 52 persons were employed in Poland at cadmium concentrations in the air exceeding the occupational exposure limit of 0.01 mg/m3. Cadmium is absorbed from the lungs and the gastrointestinal tract. In humans, on average, 4-6% of the total oral intake is absorbed. Between 5 and 20% of inhaled cadmium is deposited in the lungs. Cadmium is mainly stored in the liver and kidneys (about 40 – 80 % of the body burden) bound to metallothionein. Elimination is normally slow. Biological half-times after cessation of occupational exposure were 75-130 days during the first phase and to about 16 years during the second phase of elimination. Long-term occupational exposure to cadmium causes severe chronic effects, predominantly in the lungs and kidneys. The kidney is the critical organ. The accumulation of cadmium in the renal cortex leads to renal tubular dysfunction with impaired reabsorption of proteins, glucose, and amino acids. An increase of low molecular weight proteins in urine is a characteristic sign of tubular dysfunction. There is evidence that long-term occupational exposure to cadmium may contribute to the development of cancer of the lung. Impaired tubular reabsorption of low-molecular weight proteins or increased glomerular permeability occurred mainly when cadmium levels in urine exceeded 10 –15 μg/g creatinine corresponding to the renal cortex concentration of about 200 mg/kg. For a long time tubular proteinuria was considered irreversible. Experimental and fields data suggested, however, that the persistence of this kind of proteinuria depended on the intensity of cadmium exposure as well as the severity of cadmium-induced renal tubular changes. In a study on workers chronically exposed to cadmium when the microproteinuria was mild ( β2-M-U > 300 and < 1500 μg/g creatinine) and historical Cd-U values never exceeded 20 μg/g creatinine, there was an indication of a reversible tubulotoxic effect of cadmium. According to IARC there was sufficient evidence to classify cadmium and cadmium compounds as human carcinogens ( group I). This assessment to a great extent depended on the significant relation between the risk of lung cancer and estimated cumulative exposure to cadmium in an analysis of mortality among a cohort of workers from a single cadmium recovery plant in the USA. These findings were criticized mainly because there was no control for exposure to arsenic. The results of a later reevaluation suggest that the evidence for cadmium as a human carcinogen is rather weak, and thus classifying cadmium as probably carcinogenic to humans would be more appropriate. This conclusion complies with the EC ( carcinogenic category 2), US EPA ( category B1) and ACGIH ( category A2) classifications. According to US EPA the unit risk is 0.0016. On the basis of the results of epidemiological examinations the MAC values for cadmium and its inorganic compounds were established at 0.01 mg/m3 and 0.002 mg/m3 for inhalable and respirable fractions, respectively. Dose-response analyses showed increased incidence of tubular proteinuria when the cumulative cadmium exposure index was greater than 400-500 μg/m3 x years corresponding to 40 – 50 years of exposure to 0.010 mg/m3. The calculated risk of additional lung cancer as a result of 20-year exposure to 0.010 mg/m3 is to 2.25 x 10-3. The proposed admissible levels of in urine ( Cd-U) and in blood (Cd-B) are 5 μg/g creatinine and 5 μg/l, respectively. The level of Cd-B can be considered an indicator of current exposure, whereas Cd-U, in absence of renal damage , reflects the cadmium body burden. Measurements of β2-microglobulin or retinol binding protein in urine can be used to assess the effects of cadmium on renal function.

6

Total mercury concentration in kidneys of birds of prey tram different part of Poland - same interspecies and geographical differences

Komosa A., Kitowski I., Kowalski R., Komosa Z., Grochowicz J.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2009

|

Vol. 16, nr 1

19-28

EN

Mercury concentration levels in kidneys of 46 individuals of 13 species of birds of prey have been determined. The greatest mean concentration of mercury in kidneys was found in White-tailed Eagle Haliaeetus albicilla 1.54 mg/kg d.m. however the maximum concentration of mercury in kidney was determined in a Eurasian Buzzards Buteo buteo: 4.54 mg/kg d.m. The level of mercury concentration in kidneys of young individuals of raptors was lesser than in adults. In the light of research carried out birds of prey feeding and hunting birds accumulated less mercury in their kidneys in comparison with species whose diet was based on small mammals. Birds of prey bound with the agricultural landscape of north-east Poland seem to accumulate more mercury in kidneys as compared with raptors who originate from other parts of Poland.

PL

Zbadano poziomy stężeń rtęci w nerkach 46 osobników z 13 gatunków ptaków drapieżnych. Największe średnie stężenie rtęci, wynoszące 1,54 mg/kg suchej masy, oznaczono w nerkach bielika Haliaeetus albicilla. Natomiast maksymalne stężenie wynoszące 4,54 mg/kg suchej masy stwierdzono u myszołowa Buteo buteo Wykazano również, że osobniki młode mają mniejsze koncentracje rtęci w nerkach w porównaniu z dorosłymi ptakami. Przeprowadzone badania pozwoliły ustalić, że drapieżniki polujące na ptaki kumulują w nerkach mniejsze ilości rtęci niż drapieżniki o diecie składającej się z drobnych ssaków. Drapieżniki związane z obszarami rolniczymi północno-wschodniej Polski kumulowały w nerkach większe ilości rtęci w porównaniu z ptakami z innych części Polski.

7

Distribution of Diazinon and Selenium in Various Tissues after Single and Common Intraperitoneal Administration

Šiška B., Toman R., Golian J., Bošiak M., Kovac S.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 12

1617-1626

EN

The aim of this study was to evaluate the distribution of diazinon and selenium in various tissues of laboratory rats after single and common intraperitoneal administration. Rats in the age of 135 days were randomly divided into 4 groups. Each group consisted of 10 males. Animals in the first group were administrated with diazinon 20 mg o kg-1 body weight intraperitoneally. Animals in the second group were administrated with selenium (Na2SeO3) 2 mg Se o kg-1 body weight intraperitoneally in physiological solution. Animals in the third group were given a mixture of diazinon 20 mg o kg-1 body weight and selenium 2 mg Se o kg-1 body weight intraperitoneally in physiological solution. The fourth group served as a control group and was administrated only with the physiological solution. 24 hours after the administration of tested substances, animals were sacrificed and samples of livers, kidneys, muscles and fat tissue were taken during the autopsy. The amount of diazinon in tissues was determined using gas chromatography with mass spectrometry. The amount of selenium was determined using atomic absorption spectrometry. We detected significant increase of selenium amount in livers, kidneys and muscles after single selenium administration and also after common administration of both substances. On the other hand we detected significant decrease of selenium amount in muscles and fat tissue after single diazinon administration. We also observed slight accumulation of diazinon amount in samples of kidneys and muscles and significant increase of diazinon in fat tissue after single diazinon administration and also after common administration of both substances.

PL

Celem pracy było określenie dystrybucji dianizonu i selenu w różnych tkankach szczurów laboratoryjnych po pojedynczym dootrzewnowym podaniu. Szczury w wieku 135 dni zostały losowo przyporządkowane do 4 grup. Każda grupa składała się z 10 samców. Zwierzętom z pierwszej grupy podano dootrzewnowo dianizon w dawce 20 mg o kg-1 masy ciała. Zwierzętom drugiej grupy podano dootrzewnowo selen w roztworze fizjologicznym (Na2SeO3) w dawce 2 Se mg o kg-1 masy ciała. Zwierzęta trzeciej grupy otrzymały dootrzewnowo mieszaninę dianizonu (20 mg o kg-1) i selenu (Na2SeO3 - 2 Se mg o kg-1) w roztworze fizjologicznym. Czwartą grupę stanowiły zwierzęta kontrolne, którym podano wyłącznie roztwór fizjologiczny. Po 24 godzinach od podania dianizonu i selenu zwierzęta uśmiercono, po czym pobrano próbki wątroby, nerek, mięśni i tkanki tłuszczowej. Poziom dianizonu w tkankach został zbadany przy użyciu chromatografii gazowej oraz spektrofotometrii masowej. Selen oznaczono metodą spektrofotometrii absorpcji atomowej. Stwierdzono istotny statystycznie wzrost poziomu selenu w wątrobie, nerkach i mięśniach po jednorazowym podaniu selenu, a także po podaniu mieszaniny selenu i dianizonu. Z drugiej strony odnotowano również istotny statystycznie spadek zawartości selenu w mięśniach i tkance tłuszczowej po jednorazowym podaniu dianizonu. Zaobserwowano także niewielki wzrost poziomu dianizonu w nerkach i mięśniach oraz istotny statystycznie wzrost zawartości tego związku w tkance tłuszczowej zarówno po jednorazowym podaniu dianizonu, jak i po podaniu mieszaniny dianizonu i selenu.

8

Heavy metal distribution in organisms of hares, roe deer and foxes

Wieczorek J., Gambuś F.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Vol. 12, nr 1-2

127-133

EN

The aim of research were studies on heavy metal distribution in bodies of hares, roe deer and foxes. Contents of cadmium, chromium, lead and zinc were determined in the samples of kidneys, livers, lungs, musc1es and bones of the tested animals originating from the vicinity of Kraków. A majority of the analysed material samples contained on average largest quantities of zinc, then lead and chromium and the least of cadmium. Only in the kidneys and livers of hares and roe deer cadmium concentrations were much higher than lead and chromium content in these organs. It was also noticed that more cadmium, chromium and zinc, in comparison with this metal in fox organs, accumulated in the internal organs and tissues of hares and roe deer than in the analogous fox organs. The dependency concerns particularly cadmium content in the kidneys and livers of tested herbivorous where between 20 and 30 and 3-5 times more of this metal was found, respectively in comparison with its concentrations in the same organs of rex. Lead most easily accumulated in tissues and internal organs of rex, particularly in its bones (mean 10.8 mg . kg-1 d.m.) and in the lungs (7.76 mg . kg-1 d.m.).

PL

Celem niniejszych badań było prześledzenie rozmieszczenia metali ciężkich w ciele zajęcy, saren i lisów. W próbkach nerek, wątroby, płuc, mięśni i kości osobników pochodzących z okolic Krakowa określono zawartość kadmu, chromu, ołowiu i cynku. W większości próbek analizowanych materiałów średnio najwięcej oznaczono cynku, następnie ołowiu, chromu i kadmu. Jedynie w nerkach i wątrobie zajęcy i saren koncentracja kadmu była znacznie większa od zawartości ołowiu i chromu w tych organach. Stwierdzono również, że w narządach i tkankach zajęcy i saren nagromadzało się więcej kadmu, chromu i cynku w porównaniu do analogicznych organów lisa. Zależność ta szczególnie dotyczy zawartości kadmu w nerkach i wątrobie badanych roślinożerców, gdzie oznaczono odpowiednio 20-30 i 3-5 razy więcej tego metalu w porównaniu do jego koncentracją w tych samych narządach lisa. W przypadku ołowiu najwięcej odkładało się go w organach lisa, szczególnie w jego kościach (10,8 mg) i płucach (7,76 mg . kg-I s.m.).

9

Comparison of heavy metal concentrations in the organs of yellow-necked mouse (Apodemus flavicollis, Melchior, 1834) from areas of nuclear power station and power station

Jančova A., Massanyi P., Nad P., Korenekova B., Skalicka M., Drabekova J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Vol. 12, nr 11

1221-1227

EN

The aim of this work was to determine concentration and distribution of copper, iron and cadmium in organs of Apodemus flavicollis (Melchior, 1834) in relation to the sex and locality occurrence. The females of Apodemus flavicollis from the surroundings of the nuclear power station Mochovce show significantly higher concentration of copper in the liver (p < 0.05) in comparison with males. In females a statistically (p < 0.05) higher levels of copper in the liver (5.005 mg . kg[to -1]) and uterus (0.0077 mg . kg[to -1]) were detected. The highest concentrations of iron were found in uterus (471.733 mg . kg[to -1]). In all animals there is significantly higher (p < 0.05) concentration of cadmium in kidneys in comparison with liver, testis and uterus. The highest concentrations of copper in the organs of Apodemus flavicollis from the surroundings of the rower station Novaky were found in uterus (10.264 mg . kg[to -1]). In males the liver was the most contaminated organ (7.565 mg . kg[to -1]). The highest iron concentration was found in uterus (618.5 mg . kg[to -1]). Concentration of iron in liver (445.0 mg . kg[to -1]) in males was significantly higher (p < 0.05) in comparison with testis. In male kidneys there was a statistically higher amount of iron (p < 0.05) than in the testis. In the kidneys of the females there was a significantly higher level of iron when compared with males (p < 0.01). The concentration of cadmium in the kidneys of females is significantly higher (p < 0.01) than concentration in the liver and in uterus. Significant difference (p < 0.05) was also found in liver in comparison with uterus. The females of Apodemus flavicollis from Novaky locality have shown significantly higher concentration of copper in uterus (p < 0.05) and in kidneys (p < 0.01), higher concentration of iron in kidneys (p < 0.01) and higher concentration of cadmium in kidneys (p < 0.01) and liver (p < 0.01) in comparison with females from Mochovce locality.

PL

Zawartość miedzi w wątrobie samic myszy leśnej Apodemus flavicol/is (Melchior, 1834) z rejonu elektrowni atomowej w Mochowcach była większa niż w wątrobie samców (p < 0.05). Zawartość miedzi była większa w wątrobie niż macicy. Największa zawartość żelaza została stwierdzona w macicy. Poziom kadmu był relatywnie mały we wszystkich badanych próbkach. Nie stwierdzono żadnych różnic zawartości kadmu pomiędzy płciami. U wszystkich zwierząt zawartość kadmu jest znacznie większa w nerkach niż w wątrobie, jądrach i macicy (p < 0.05). U samic żyjących w pobliżu elektrowni cieplnej Novaky stwierdzono największą zawartość miedzi w macicy (10.264 mg . kg[do -1]), zaś u samców w wątrobie (7.565 mg . kg[do -1]). Największa zawartość żelaza stwierdzono w macicy (618.5 mg . kg[do -1]). Zawartość żelaza w wątrobie samców była znacznie większa niż w jądrach. U samic poziom żelaza w nerkach był znacznie większy niż u samców (p < 0.01). Zawartość kadmu była największa w nerkach samic. U zwierząt z rejonu elektrowni Novaky stwierdzono większą zawartość badanych pierwiastków prawie we wszystkich badanych próbkach w porównaniu ze zwierzętami odłowionymi w rejonie elektrowni atomowej Mochovce.

10

Lead and zinc concentrations in livers and kidneys of roe deer (Capreolus capreolus) from various regions of the Malopolska province

Wieczorek J., Gambuś F.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2004

|

Vol. 11, nr 4-5

385--393

EN

The results of lead and zinc concentrations determined in livers and kidneys of roe deer killed in various areas of the Malopolska province differently liable to anthropogenic pollution were presented. Altogether 179 liver sampIes and 163 kidney samples were analysed. Mean lead concentrations in the tested organs were relatively little diversified, on an average 2.5 mg · kg-1 d.m. was found in liver and 3.2 mg · kg-1 d.m. in kidneys. The highest lead concentrations in roe deer internal organs were found in animals inhabiting the north-west part of the province adjoining the Olkusz-Bukowno region of lead-and-zinc ore exploitation. This metal content in livers and kidneys of roe deer from Malopolska were comparable with mean lead concentrations found in the analogous organs of animals from the whole area of Poland, but as much as four times higher than the mean contents in animals living in the north of Poland. Mean contents ofzinc in roe deer livers and kidneys were respectively 108.2 mg and 178.6 mg · kg-1 d.m. and did not diverge from average concentrations of this element found in terrestrial mammals. Mean concentrations of this metal in the studied organs of roe deer from different regions of Malopolska were significantly diversified. The highest amounts of zinc in internal organs were noted in animals hunted in the areas situated south of Krakow, where relatively strongly acidified soils are prevalent. On the other hand the least quantities of this element accumulated in the livers of roe deer from the Krynica region and in kidneys of animals inhabiting the areas north of Kraków.

PL

W pracy zamieszczono wyniki oznaczeń zawartości ołowiu i cynku w wątrobie i nerkach saren upolowanych na terenach województwa małopolskiego w różnym stopniu narażonych na zanieczyszczenia pochodzenia antropogennego. Łącznie przeanalizowano 179 próbek wątroby i 163 próbki nerek. Średnia zawartość ołowiu w badanych narządach była stosunkowo mało zróżnicowana i wynosiła średnio w wątrobie 2,5 mg · kg-1 d.m., a w nerkach 3,2 mg · kg-1s.m. Największe koncentracje ołowiu w narządach wewnętrznych saren stwierdzono u zwierząt bytujących w północno-zachodniej części województwa, sąsiadujących z rejonem wydobycia rud ołowiowo-cynkowych Olkusz-Bukowno. Zawartości tego metalu w wątrobie i nerkach saren z Małopolski były porównywalne ze średnimi zawartościami ołowiu w analogicznych narządach zwierząt pochodzących z całego obszaru Polski, ale aż czterokrotnie większe w porównaniu do średnich zawartości u osobników żyjących na północnych terenach naszego kraju. Średnie zawartości cynku w wątrobie i nerkach saren wynosiły odpowiednio 108,2 mg and 178,6 mg · kg-1 s.m. i nie odbiegały od przeciętnych koncentracji tego pierwiastka spotykanych u ssaków lądowych. Średnie koncentracje tego metalu w badanych narządach saren z poszczególnych rejonów Małopolski były istotnie zróżnicowane. Największe ilości cynku w organach wewnętrznych odnotowano u zwierząt pozyskanych na obszarach leżących na południe od Krakowa, wyróżniających się glebami stosunkowo silnie zakwaszonymi. Natomiast najmniej tego pierwiastka znaleziono w wątrobach saren z okolic Krynicy i w nerkach osobników bytujących na terenach na północ od Krakowa.

11

Cadmium Content in Livers and Kidneys of Roe Deer (Capreolus capreolus) from Different Regions of the Malopolska Voivodship

Wieczorek J., Gambuś F.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2003

|

Vol. 10, nr 9

991-999

EN

Results of research on cadmium concentrations in 184 liver samples and 165 kidneys samples obtained from roe deer in 1996-1997 in the areas surrounding Kraków and in the region of Krynica distant from major sources of industrial pollution were presented. Cadmium concentrations in the examined organs were highly diversified ranging between [formula] in liver and between [formula] in kidneys. The biggest quantities of cadmium became accumulated in the organs of animals from the north-western areas of Malopolska (Olkusz neighbourhood) and from the region south of Kraków (Myślenice and Wieliczka counties). Relatively high cadmium concentrations were detected also in livers and kidneys of roe deer from the Krynica region, i.e. the area little exposed to industrial pollution but with prevailing acid soils favouring cadmium phytoavailability. The animals from the Malopolska province had on an average four times more cadmium in the examined organs in comparison with this element mean concentrations found in roe deer from the whole area of Poland. In a majority of liver and kidneys samples from the studied animals exceeded permissible limit cadmium concentrations for raw animal product were noted, which denotes their total unsuitability for consumption.

PL

Przedstawiono wyniki badań dotyczących zawartości kadmu w 184 próbkach wątroby i 165 próbkach nerek saren pozyskanych w latach 1996-1997 z obszarów położonych wokół Krakowa oraz z okolic Krynicy, oddalonych od znaczących źródeł zanieczyszczeń przemysłowych. Zawartość kadmu w analizowanych narządach była znacznie zróżnicowana i mieściła się w wątrobie w zakresie od [wzór] i nerkach od [wzór]. Najwięcej kadmu w omawianych organach kumulowały zwierzęta z północno-zachodnich obszarów Małopolski (okolice Olkusza) oraz terenów położonych na południe od Krakowa (powiaty Myślenicki i Wielicki). Stosunkowo duże zawartości kadmu stwierdzono również w wątrobie i nerkach saren z okolic Krynicy, obszaru mało narażonego na emisje przemysłowe, ale z przewagą gleb kwaśnych, sprzyjających fitoprzyswajalności kadmu. Zwierzęta z województwa małopolskiego zawierały średnio około 4 razy więcej kadmu w badanych narządach w porównaniu do średniej koncentracji tego pierwiastka u saren pochodzących z obszaru całej Polski. W większości próbek wątroby i nerek badanych zwierząt odnotowano przekroczenia, aktualnie obowiązujących, dopuszczalnych zawartości kadmu w produktach pierwotnych pochodzenia zwierzęcego, co wskazuje na ich całkowitą nieprzydatność do celów konsumpcyjnych.