Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

„Zapomniany” neoromański kościół w Zarzeczu – analiza architektoniczno-przestrzenna

Proksa Michał, Zub Monika

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 65

169--179

PL

Celem artykułu jest analiza architektoniczna i przestrzenno-użytkowa kościoła w Zarzeczu. Obiekt, zbudowany w latach 1880–1895 według projektu Juliana Lwigród-Zachariewicza, należy do grupy neoromańskich świątyń z terenu archidiecezji przemyskiej i chronologicznie mieści się w ramach przyjętych dla tej grupy realizacji. Jest nieorientowaną budowlą salową, z trójkątnie zamkniętym prezbiterium, niższym od korpusu, usytuowanym od południa. Korpus kościoła składa się z dwóch przęseł na planie leżących prostokątów, rozdzielonych przęsłem transeptu. Komunikację wewnętrzną zapewniają arkady ulokowane między nawą główną i transeptem oraz między przęsłami transeptu (środkowe nakrywa oktogonalna kopuła). Dominującymi elementami zdobniczymi są arkadkowe fryzy oraz boniowanie, ale projektant chętnie wykorzystywał też motyw krzyża greckiego. Program przestrzenny kościoła w Zarzeczu nawiązuje do podobnych programów salowych w archidiecezji przemyskiej, jednak jego bryła wyraźnie się różni od podobnych układów jednonawowych, prawdopodobnie ze względu na projektanta, którego estetyka wyraźnie ciąży ku wzorom wschodniobizantyjskim.

EN

The objective of this paper is to present an architectural and functio-spatial analysis of the church in Zarzecze. The building, built in the years 1880–1895 following a design by Julian Lwigród-Zachariewicz, belongs to the group of Romanesque Revival churches from the territory of the Przemyśl archdiocese and chronologically fits within the timeframe assumed for this group of projects. It is an unoriented, aisleless church, with a triangularly terminated presbytery that is lower than the church’s main body and is placed from the south. The church’s main body consists of two bays with a plan resembling horizontal rectangles, separated by the transept bay. Internal circulation is provided by arcades placed between the main nave and the transept and between the bays of the transept (the central ones are covered by an orthogonal dome). Predominant ornamental elements include arcade friezes and rustication, yet the designer was also prone to use the motif of the Greek cross. The spatial program of the church in Zarzecze references similar aisleless programs from the Przemyśl archdiocese, yet its massing clearly differs from similar single-nave layouts, probably due to the designer, whose aesthetic clearly gravitates towards Eastern Byzantine patterns.

2

Konfrontacja stylów narodowych imperiów ze stylami narodowymi terytoriów zależnych

Kwiatkowski Krzysztof

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2020

|

Vol. 1

67--76

PL

Zjawisko stylów narodowych cechowały dwie właściwości: (1) proliferacja – mnożenie ich typów, paradoksalne, zważywszy na fakt, że styl narodowy określający tożsamość narodową powinien występować w jednej postaci oraz (2) konfrontacja (na ogół o charakterze pośrednim) stylów wykreowanych w krajach aspirujących do roli mocarstw ze stylami wykształconymi w krajach zależnych, które utraciły niepodległość. W pracy zestawiono neoromanizm – jeden z narodowych stylów niemieckich (którego głównym przedstawicielem był Franz Schwechten) – z polskim stylem nadwiślańskim, wykreowanym przez Jana Sasa-Zubrzyckiego. Drugim przywołanym przykładem jest polemika Stanisława Witkiewicza, twórcy stylu zakopiańskiego, z Edgarem Kovátsem usiłującym propagować eklektyczny „sposób zakopański”, zawierający pierwiastki architektury tyrolskiej.

EN

The phenomenon of national styles is characterised by two properties: (1) proliferation – the combination of multiple styles, which is paradoxical given that the national style defining national identity should occur in one form; (2) the confrontation (usually of an indirect nature) between styles created in countries aspiring powers and styles created in dependent countries which lost their independence. The work juxtaposes neo-Romanism – one of the German national styles, whose main representative was Franz Schwechten – with the Polish Vistula style, created by Jan Sas-Zubrzycki. The second example cited is a comparison Stanisław Witkiewicz, the creator of the Zakopane style, with Edgar Kováts trying to promote the eclectic ‘Zakopane way’ containing elements of Tyrolean architecture.

3

Elementy architektoniczne i konstrukcyjne oraz wyposażenie wnętrza kościoła w Komarowie-Osadzie koło Zamościa

Proksa M., Zub M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2018

|

Nr 55

75--85

PL

Artykuł przedstawia charakterystykę architektoniczną oraz stylistyczną kościoła w Komarowie-Osadzie koło Zamościa. Zbudowana w latach 1908–1911 ceglana świątynia jest trójnawową pseudohalą z transeptem i prosto zamkniętym prezbiterium zwróconym na południe. W fasadzie znajduje się potężna, wysunięta z lica muru wieża, flankowana przez dwa niskie aneksy. Budowla oszkarpowana jest rozszerzającymi się ku dołowi lizenami stanowiącym rodzaj przypór, nakryto ją dachami dwuspadowymi (prezbiterium jest niższe od korpusu). Główna nawa świątyni sklepiona została kolebką z lunetami, zaś nawy boczne otrzymały sklepienia krzyżowe, podobnie prezbiterium i ramiona transeptu. Komunikacja międzynawowa prowadzi przez półokrągłe arkady na kolumnach, również łuk tęczowy jest półokrągły. Kościół dotychczas określany był w literaturze jako neogotycki, jednak przeprowadzona w artykule analiza pozwoliła udowodnić, że świątynia ma dominujące cechy neoromańskie, uzupełnione elementami neobarokowymi, nie ma natomiast żadnego elementu pozwalającego zaliczyć ją do budowli neogotyckich.

EN

The article presents the architectonic and stylistic characteristics of the church in Komarow-Osada near Zamość. The brick church built in the years 1908–1911 is a three-nave pseudo-hall with a transept and the south-facing chancel enclosed in a straight line. In the facade there is a massive tower protruding from the wall face, and flanked by two low annexes. The building is buttressed with lizenes widening towards the bottom, and covered with gable roofs (the chancel is lower than the main body). The main nave of the church has a barrel vault with lunettes, while the side aisles have groin vaults, like the chancel and the arms of the transept. The nave and side aisles can be accessed through semicircular arcades on columns, and the chancel arch is also semi-circular. In literature the church used to be described as neo-Gothic, however, the analysis carried out in the article allowed for proving that the church shows predominant neo-Romanesque features, complemented by neo-Baroque elements, but it does not posses any elements allowing for listing it among neo-Gothic buildings.

4

Zamek cesarski w Poznaniu. Przestrzeń ukształtowana kopiami : problemy interpretacyjne

Żywicka A. A.

Architecturae et Artibus

|

2015

|

Vol. 7, no. 1

53--58

PL

Zamek cesarski w Poznaniu wzniesiony został na początku XX wieku, na życzenie Wilhelma II, jako neoromańska rezydencja. Cesarz znacząco ingerował w plan architekta Franza Schwechtena, a poszczególne wnętrza i rzeźby powielały formy z innych znanych rezydencji. Poznańska rezydencja jest tylko jednym z przykładów budowli, których forma została ukształtowana w oparciu o style historyczne, a następnie wielokrotnie zmieniana. Sytuacja ta rodzi problem odbioru dzieła i jego przestrzeni zbudowanej z kopii, którym nadano konkretną wymowę. Neostyle wpisują się w krąg szerszego, powszechnego XIX-wiecznego nurtu historyzmu i w oparciu o niego chciano przyjrzeć się interpretacji poznańskiego zamku, który niewątpliwie został wsparty przez myśl polityczną, mocno wpisaną nie tylko w jego historię, ale i ostateczny wygląd.

EN

Imperial Castle in Poznan was built in the early 20 century, at the request of William II, as the neo-Romanesque residence. Emperor substantially interfered in plan of the architect, Franz Schwechten, interior and sculpture duplicated forms from other known residences. Poznan castle is just one example of the building, which form has been formed on the basis of historic styles, and then repeatedly rebuilt. It is a space constructed from copies and imitations, which were given a strong and decisive meaning. Undoubtedly, the castle in Poznan is an interpretation supported by the political thought, and involved this created space.

5

Zabytek – dzieło sztuki czy tylko świadek historii? Z dziejów neoromanizmu na ziemiach polskich na przykładzie zamku cesarskiego w Poznaniu

Tołłoczko Z.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2014

|

Nr 37

7--16

PL

Esej niniejszy poświęcony jest wybranym aspektom z dziejów historii architektury, architektury wnętrz oraz reliktom wystroju artystycznego Zamku Cesarskiego w Poznaniu. Tekst ten zawiera zwięzły opis budowli, która wpisana została do rejestru zabytków dopiero w 1979 roku, świadcząc również o skomplikowanych losach tego dzieła znanego berlińskiego architekta Franza Schwechtena. W 2010 roku odbył się jubileusz 100-lecia Zamku, który obecnie jest siedzibą Centrum Kultury „Zamek” i znakomitym przykładem kulturalnej więzi i tradycji europejskiej wspólnoty.

EN

This essay addresses selected aspects from the history of architecture, interior design and relics of artistic interior decor in the Imperial Castle in Poznan. The article contains a brief description of the edifice which was entered into the heritage register as late as 1979, thus bearing evidence of complicated history of the work designed by a renowned Berlin architect, Franz Schwechten. In 2010, the castle which is currently the seat of a Culture Centre “Zamek” and an excellent example of cultural ties and traditions of the European community, celebrated its 100th anniversary.

6

Romańskie i gotyckie inspiracje w detalu architektonicznym krakowskich świątyń przełomu XIX i XX wieku : modyfikacja języka przeszłości

Czechowicz J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 4-A/2

80--85

PL

Z upływem czasu następuje nieustanny proces modyfikacji formy architektonicznej. Na przykładzie krakowskiej architektury sakralnej z drugiej połowy XIX wieku i początków XX wieku można prześledzić proces równoległego trwania i przemijania architektury. Cechował się on tendencją XIX-wiecznych twórców do korzystania ze średniowiecznych wzorców, z jednoczesną próbą ich przekształcania i wprowadzania nowych kompozycji, wzbogacających rodzimą architekturę.

EN

With time we are observing the constant process of the alteration of the architectural form. On the example of Cracow sacred architecture from the second-half of the 19th century and beginnings of the 20th century it is possible to trace the process of parallel lasting and passing of architecture. He was marked the 19th century architects of using of medieval standards, with the simultaneous attempt to transform them and leading new composition, enriching native architecture.