Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Sustainable development, Agenda 2030 and food security in historical perspective

Szydło Wiktor

Economics and Environment

|

2023

|

No. 2

154--174

EN

Koncepcja zrównoważonego rozwoju zyskała na rozgłosie w ostatnich dekadach. Równocześnie, neoliberalizm (główny nurt w wymiarze społeczno-ekonomicznym w państwach kapi-talistycznych od połowy lat 70. XX wieku) jest pojęciem znacznie mniej popularnym w debacie publicz-nej. Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy paradygmat zrównoważonego rozwoju i jego najnowsza odsłona (Agenda 2030) zdecydowanie zrywają z głównym nurtem. Drugim celem artykułu jest ocena, czy Agenda 2030 adekwatnie odnosi się do koncepcji bezpieczeństwa żywnościowego. Badanie pokazuje, że Agenda 2030 jest znacznie bardziej rozbudowana w porównaniu z Milenijnymi Celami Rozwoju, jednak w dalszym ciągu nie może zagwarantować bezpieczeństwa żywnościowego zarówno w krótszej perspektywie (np. ze względu na ryzyko pojawiania się baniek na rynkach surow-cowych), jak i w nieco dłuższej perspektywie (przynajmniej do 2030 r.) z uwagi na skalę zjawiska skraj-nej biedy, wysokie nierówności dochodowe, problemy strukturalne w wielu rozwijających się państwach oraz nieodpowiednie regulacje na poziome globalnym. Agenda 2030 jest krokiem w kierunku bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego rozwoju w wymiarze krajowym i globalnym, jednak nie oznacza to definitywnego odejścia od neoliberalnego paradygmatu.

2

The collapse of the sustainable development strategy as the collapse of the modern civilization

Ciążela Helena

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2019

|

z. 141

65--76

EN

In the light of the latest IPCC panel reports published in October 2018 and August 2019, it is difficult to deny the fact that a radical collapse of the sustainable development strategy has occurred. Within the several decades of its promotion and implementation attempts, not only did it fail to achieve any of the postulated goals - it was not even able to restrain the negative phenomena threatening the future of the humankind on Earth. Instead of talking about any kind of development, we should rather talk about a desperate struggle for survival. The fundamental question of this reversal is whether the forces that have shattered the hopes associated with sustainable development will make it possible to save the sinking ship of the modern civilization.

3

"Statek kosmiczny Ziemia". "Maltuzjanizm" oraz "neomaltuzjanizm" lat 60. i 70. XX wieku i ich krytycy – niezakończona debata

Ciążela H.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2018

|

z. 123

89--101

PL

Jedną z najważniejszych dyskusji wokół kwestii prognozowania przyszłości, której dziedzictwo do dzisiaj ciąży nad tą problematyką, stała się dyskusja wokół tzw. maltuzjanizmu i neomaltuzjanizmu. Jej punktem wyjścia stały się publikacja Paula R Ehrlicha The Population Bomb i pierwszego Raportu dla Klubu Rzymskiego Granice wzrostu. Obie te publikacje za główny czynnik nadciągającej katastrofy globalnej uważały eksplozję demograficzną pociągającą za sobą wyczerpywanie zasobów planety. Postulatem wynikającym z przywołanych publikacji była idea rygorystycznej kontroli rozwoju gospodarczego i demograficznego planety. Wywołało to gwałtowny sprzeciw i radykalną krytykę zarówno stanowiska określanego jako neomaltuzjanizm, jak i praktycznych postulatów z niego wynikających. Zwycięstwo teorii i praktyki opartej na przekonaniu o istnieniu samokorygujących mechanizmów żywiołowego rozwoju jest przesłanką obecnej postaci problemów globalnych. W artykule dokonano próby odpowiedzi na pytanie o dalsze konsekwencje podjętych niegdyś decyzji.

EN

One of the most important discussions on forecasting the future, which heritage has up till now had a strong influence on the subject matter, is the debate on the so-called Malthusianism and Neo-Malthusianism. The discussion began with the publication of Paul R. Ehrlich’s The Population Bomb and the Rome Club Report The Limits to Growth, both of which argued that the main factor of the upcoming global catastrophe was a demographic explosion and stemming from it depletion of the natural resources of the planet. A postulate that came as a consequence of the aforementioned publications was an idea of rigorous control of the economic and demographic development of the globe. It caused a fierce opposition and radical criticisms of the both, the position defined as Neo-Malthusianism, and the practical postulates arising from it. The victory of the theory and practice based on the conviction about the existence of self-correcting mechanisms of the vigorous development is a premise of the current global problems. The article attempts to provide a response to a question regarding further consequences of past decisions.

4

Różnice i podwójne standardy w rozumieniu i stosowaniu kategorii „bezpieczeństwo ekonomiczne państwa” i „sektory strategiczne”

Ławniczak R.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2017

|

R. 7, Nr 12

109--126

PL

Bezpieczeństwo ekonomiczne przez zbyt długi czas stanowiło zaniedbany aspekt bezpieczeństwa narodowego. Stąd też autor pragnie wyjaśnić dlaczego tak było, oraz podkreślić istnienie różnic w rozumieniu kategorii bezpieczeństwo ekonomiczne państwa (national economic security), m.in. głównie w zależności od poziomu rozwoju gospodarczego. Główna teza artykułu brzmi: kraje wysoko rozwinięte, dominujące w gospodarce światowej, stosują podwójne standardy w swej polityce w stosunku do krajów na niższym poziomie, gdy dochodzi w praktyce do interpretacji kategorii bezpieczeństwo ekonomiczne, czy gałęzie strategiczne. W naszej polityce gospodarczej nie możemy się na powyższe fakty zgadzać. Niezbędna jest zatem istotna korekta naszej polityki bezpieczeństwa narodowego w kierunku sprecyzowania listy sektorów/gałęzi strategicznych oraz ustanowienia bardziej skutecznych instytucji i narzędzi chroniących je przed wrogimi przejęciami stanowiącymi zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego.

EN

The author of the paper presents the arguments showing that for too many years after the second world war the issue of economic security of the states remained a neglected dimension of national security. The recent more and more integrated global economy, the end of the cold war, the growing number of acquisitions and takeovers by companies from developing countries spurred renewed interest in national security issues also in the developed OECD countries. The problem however is that those countries, using their political and economic power, apply double standards in their relations with relatively weaker and poorer emerging economies. They try to persuade them to open their borders for foreign investments, and selling their natural resources and strategic industries. On the other hand however, more and more often they use discriminatory practices to restrict foreigners from investing in sectors of their economy, that they consider being important to national security.

5

Zrównoważony rozwój – wizja bez szans na realizację

Zimniewicz K.

Ekonomia i Środowisko

|

2016

|

nr 3

62--72

PL

Celem opracowania jest sprawdzenie, na wybranych przykładach, czy zasady zrównoważonego rozwoju są respektowane w praktyce funkcjonowania wielkich korporacji. Te duże organizacje są dobrym punktem odniesienia do porównania, ponieważ media praktycznie codziennie podają informacje o ich wyrafinowanych praktykach. Artykuł składa się z siedmiu logicznie uporządkowanych części. Na początku syntetycznie scharakteryzowano zasady zrównoważonego rozwoju i świat wielkich korporacji. Następnie przedstawiono praktyki korporacyjne w zakresie delokalizacji produkcji, utylizacji e-śmieci i rabunkowej eksploatacji surowców. W części końcowej poruszono problem pewności naukowej w odniesieniu do klimatu i kwestię kreowania przyszłości. W tej części skreślono też kilka uwag na temat ekonomii zrównoważonego rozwoju jako dyscypliny naukowej. Całość opracowania kończy się podsumowaniem. Przygotowując artykuł starano się sięgać do najnowszej literatury przedmiotu oraz docierać do aktualnych doniesień medialnych po to, aby wnioski końcowe brzmiały wiarygodnie.

EN

Beautiful principles of sustainable development turn out to be empty slogans in the face of reality. The world has not “grown up” to the principles of sustainable development for many reasons. Pervasive neoliberal ideology combined with a common greed as a supreme motivation for action, contribute to the spread of lingering hunger areas, pressure on the environment, overuse of natural resources, and many other negative phenomena. How can you discuss the economics of sustainable development in such a situation?

6

Wpływ policyjnego zarządzania biedą na bezpieczeństwo socjalne : utopia neoliberalnej technologii kształtowania zachowań społecznych

Zalewski J.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2015

|

R. 5, Nr 8

161--187

PL

Pierwsza połowa drugiej dekady XXI wieku wskazuje, że świat stał się coraz bardziej nieprzewidywalny, niebezpieczny, naznaczony wymogami chwili i zarazem nowymi wyzwaniami. Otwarte pozostają pytania: jak światowy kryzys zmieni układ sił na świecie?, kto z niego wyjdzie wzmocniony, a kto osłabiony?, jakie są szanse na innowacje ustrojowe?, czy jednostka ma szanse obrony przed chciwością i legitymizacją biedy? Nigdy wcześniej przeciętna jednostka nie odczuwała tak drastycznych skutków kryzysu ekonomicznego, społecznego, etniczno-terytorialnego. Pytania dotyczą także istoty i sensu służby publicznej, tak ważnej w rozchwianym świecie wartości dla przywracania naturalnego (ontycznego) harmonicznego klimatu kształtowania zaufania, zgody i nadziei, zwłaszcza kiedy przyszło żyć w bezwzględnych czasach konkurencji, powszechnego udowadniania jednych racji nad innymi oraz utraty postrzegania i ponoszenia odpowiedzialności za dobro wspólne. Praktyka neoliberalizmu ujawniła, że obca jest mu idea dobra publicznego/wspólnego, że liczy się tylko zbiór dóbr indywidualnych, że społeczeństwo to przestrzeń zapewniająca swobodny dostęp i penetrację różnym eksponentom wolnego rynku. Takie podejście spowodowało zapaść myślenia w kategoriach solidarnej odpowiedzialności za wspólnotę, wyparło chęć stosowania barier ochronnych uniemożliwiających urynkowienie wszystkiego, co przeszkadzałoby robieniu nieograniczonych prywatnych interesów. Demokracja od połowy lat 90. XX wieku stała się stanem domyślnym wszystkich rozwiniętych społeczeństw, oddając decydujący głos globalizacji gospodarczej anonimowym rynkom finansowym i agencjom ratingowym. Nastąpiła wyraźna alienacja elit, ludzie stali się widzami historii; doszło do zakłócenia równowagi pomiędzy prawami naturalnymi i obywatelskimi, dla których utrzymania powstało społeczeństwo, a prawami politycznymi, za pomocą których tworzy się społeczeństwo. Do głosu doszła kryminalizacja i zarządzanie biedą.

EN

The first half of the second decade of the 21st century sees a more unpredictable, more dangerous world marked by both exigencies of the moment and new challenges. The following questions remain open: How will the world crisis change the balance of power? Who will come out of it strengthened and who weakened? What are the chances of modifications of political systems? Does the individual stand a chance of defending himself against greed on the one hand and poverty on the other? Hardly ever before has the individual felt such drastic effects of a socio-economic and ethnic crisis. There also arise questions about the essence and meaning of public service – so important in these days of shaky values for restoring a natural (ontic) climate of trust, concord and hope, especially in the face of ruthless competition, clashing interests and shunning responsibility for the common good. The practice of neoliberalism has shown that the general good is alien to it, that what solely matters is individual gain and that society is merely a space to be penetrated and exploited by anonymous free-market forces. This approach has caused a crisis of thinking in terms of joint responsibility for the community; it has led to a repeal of protective trade barriers that could counteract indiscriminate gain-driven privatization of everything. Since the late 90s democracy, taken for granted in all advanced societies, has become an illusion as it has relinquished its decisive voice to economic globalization, anonymous financial markets and rating agencies. Elites have alienated themselves from society and ordinary people have become mere spectators of history; there has occurred a disturbance of balance between natural and civic laws, which society has evolved to uphold, and political laws, by which society is governed. The management of poverty and combating increasing crime have become major concern.

7

Wykraczając poza opozycję Północ – Południe:globalna rola debat o zrównoważonym rozwoju prowadzonych w Korei Południowej

Pak M. S.

Problemy Ekorozwoju

|

2015

|

Vol. 10, nr 2

79--86

EN

While debates on sustainable development have traditionally pitted the developing countries of the global South against the industrialized countries of the North, this essay addresses possible new elements in the so-called North-South debate, mainly by examining it from the perspective of a former developing country that has recently succeeded in becoming a developed industrial economy. Having achieved rapid economic growth that has been described as miraculous, South Korea has come to enjoy the reputation of being a country that has also shown a firm commitment to sustainable development, and in 2012, was even chosen over Germany to host the headquarters of the UN Green Climate Fund. Yet within the country the Korean government has been subject to ongoing criticism as still placing a preponderant emphasis on economic growth, while largely ignoring the ecological and social aspects of sustainable development. While not disagreeing with the critics, this essay shifts the focus away from the local causes of the alleged inconsistences and lapses in the Korean government’s sustainable development policy, and uses the Korean case as a prism through which to view the global trends that since the early 1990s have emerged as major obstacles in making sustainable development possible in fact, not just in words. Building on Thomas Piketty’s near definitive study of the rise of income inequality and oligarchic ownership of much of the world’s wealth in the aftermath of the neoliberalist triumph of the 1980s, the essay identifies South Korea as the epitome of a country whose economy has come to be controlled to a large extent by the global financial elite, and suggests that beyond the rhetoric, its development policy has reflected the predominantly growth-oriented agenda of such elite. The implication throughout is that, should the current trends continue, the Korean case may well provide a good indication of what is further to come as today’s rapidly industrializing economies also begin to mature.

PL

Debaty odnoszące się do zrównoważonego rozwoju zwykle ustawiają kraje Południa w opozycji do zindustrializowanej Północy, jednak w tej pracy ukażemy możliwe nowe elementy w tej dyskusji. Przedstawimy przykład kraju, określanego jeszcze niedawno jako rozwijający się, a obecnie stanowiącego przykład udanej transformacji w kierunku gospodarki przemysłowej. Po osiągnięciu szybkiego wzrostu ekonomicznego, który został określony jako cudowny, Korea Południowa pokazuje teraz również zdecydowane zaangażowanie na rzecz zrównoważonego rozwoju. W 2012 roku, kraj ten przebił nawet ofertę Niemiec i to w nim wyznaczono siedzibę prowadzonego przez ONZ Green Climate Fund. Jednocześnie, w wymiarze wewnętrznym, koreański rząd jest krytykowany za nadmierny nacisk na wzrost gospodarczy i zaniedbywanie ekologicznych i społecznych aspektów zrównoważonego rozwoju. W tej pracy jednak nie tyle prezentować będziemy przyczyny krajowych uchybień, ile zaproponujemy spojrzenie na Koreę przez pryzmat, w którym odzwierciedlą się globalne trendy widoczne od początku lat 90., stanowiące obecnie główne przeszkody we wdrożeniu rozwoju zrównoważonego. Opierając się na badaniach Thomasa Piketty’ego, odnoszących się do wzrostu nierówności dochodów i zawładnięcia przez oligarchię większości światowych zasobów w następstwie triumfu neoliberalizmu z lat 80., przedstawimy Koreę Południową jako przykład kraju, w którym kontrola nad gospodarką w znacznym stopniu została przejęta przez globalną elitę finansową. Pokażemy, że – poza retoryką – polityka rozwojowa jest ukierunkowana głównie na wzrost interesów tej elity. Oznacza to, że jeżeli obecne tendencje się utrzymają, przykład Korei może być wskazówką co do przyszłości innych obecnych uprzemysłowionych gospodarek, które wkraczają w kolejną fazę rozwoju.

8

The contemporary concepts of development in terms of the diversifying criteria

Piontek Franciszek, Piontek Barbara

Problemy Ekorozwoju

|

2014

|

Vol. 9, nr 1

47--62

EN

In the 20th century, in the late 1990s and through the turn of the century, a lot of attention was paid to the so-called contemporary concepts of development. Simply speaking, it should be noted that those who discuss the concepts present their advantages and disadvantages, their common features, such as globality and a promise of happiness of the future generations, undefined in terms of time. The purpose of this paper is to analyze the so-called contemporary concept of development, in terms of the criteria that diversify them. We accept the following hypothesis for such a purpose: there are two subsets of the criteria diversifying the contemporary concepts of development: - the criteria of the philosophical nature, which diversify the development concepts ex ante: the relationship to existence and action, the relationship to axioms and natural law and to paradigms and the relationship to individual types of capital (economic, human and natural); - the criteria of the practical nature diversifying the contemporary concepts of development ex post, i.e. from the point of view of results in the real dimension: the relationship to consciousness, the relationship to the market, state and money, the relationship to technology, and the method of transforming contemporary global concepts into models of the local development. The paper gives the opportunity for further research, it presents issues, which should be a subject of multi-faceted analysis, and which include the basic issue: does the subject scope of a properly defined category of development include and can it accept the multitude of so-called concepts of development?

PL

W XX i na przełomie XXI wieku tak zwanym współczesnym koncepcjom rozwoju poświęca się wiele coraz więcej uwagi. Efektem tego są liczne opracowania poświęcone ich prezentacji. Zakres przedmiotowy tych opracowań obejmuje przede wszystkim przedmiot materialny głoszonych koncepcji: zagadnienie wzrostu gospodarczego, postępu technologicznego i cywilizacyjnego, przedstawienie zalet i wad, pozytywów i negatywów poszczególnych koncepcji rozwoju, ich wspólnych cech, jakimi są globalność i obiecywanie szczęścia przyszłych – bliżej w czasie nieokreślonych – pokoleń. Celem artykułu jest analiza tzw. współczesnych koncepcji rozwoju w aspekcie kryteriów, które je dywersyfikują. Tak sformułowany cel stanowi przedmiot niematerialny (formalny, zadany) dla podjętych w niniejszym artykule rozważań. Dla tak sformułowanego celu przyjmujemy następującą hipotezę: istnieją dwa podzbiory kryteriów dywersyfikujących współczesne koncepcje rozwoju: - kryteria o charakterze filozoficznym, które dywersyfikują koncepcje rozwoju ex ante: stosunek do istnienia i działania, stosunek do aksjomatów i prawa naturalnego a do paradygmatów i stosunek do poszczególnych kapitałów (ekonomiczny, ludzki i przyrodniczy); - kryteria o charakterze praktycznym dywersyfikujące współczesne koncepcje rozwoju ex post, czyli z punktu widzenia efektów w wymiarze realnym: stosunek do świadomości, stosunek do rynku, państwa i do pieniądza, stosunek do technologii, stosunek do efektywności oraz sposób transmisji współczesnych koncepcji globalnych do modeli rozwoju lokalnego. Artykuł prezentuje zagadnienia, które mogą i powinny stanowić wyzwanie do podejmowania dalszych badań i uwzględniać fundamentalną kwestię czy w zakresie przedmiotowym poprawnie zdefiniowanej kategorii rozwój mieści się i może być akceptowana wielość tak zwanych koncepcji rozwoju?

9

Kapitalizm katastroficzny jako nowa baza konfliktów w ponowoczesności

Budnik M.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki

|

2012

|

Nr 1

145-151

PL

Artykuł prezentuje wątek alternatywnych kierunków globalizacji i konfliktów społecznych wyrosłych na gruncie kapitalizmu katastroficznego. Autorka tekstu wykorzystuje tezy Naomi Klein w kontekście dualizmów w obszarze niespełnionej obietnicy - jaką jest globalizacja, wskazuje na prognozę dominacji konfliktów będących pochodną wpływów globalizacji na lokalną perspektywę i radykalizację form antagonizmów społecznych.

EN

This article presents the topic of the alternative courses of globalization and social conflicts developed on the ground of catastrophic capitalism. The author uses the text of Naomi Klein's thesis in the context of dualism in the area of unfulfilled promise, which is globalization. Additionally, the author focuses on the forecast of the dominance of conflicts being a consequence of the influence of globalization on the local perspective and the radicalized forms of social antagonisms.

10

Etyczne podstawy zrównoważonego rozwoju i możliwości przezwyciężenia globalnego kryzysu gospodarczego i ekologicznego

Kośmicki E., Pieńkowski D., Durnaś D., Malinowska S.

Ekonomia i Środowisko

|

2012

|

nr 3

51--72

PL

Po drugiej wojnie światowej dominowała koncepcja społecznej gospodarki rynkowej opartej na powiązaniu mechanizmów i wartości systemów rynkowych z wartościami i celami systemów społecznych. Począwszy od początku lat osiemdziesiątych XX wieku, upowszechniała się koncepcja neoliberalizmu oparta na fundamentalizmie rynkowym i konserwatyzmie w zakresie wartości społecznych. W praktyce gospodarczej zaczął dominować spekulacyjny kapitał finansowy oparty na “wartościach dla akcjonariuszy” (shareholder-value). Krytycznej oceny założeń koncepcji neoliberalnej dokonuje się w rozważaniach wokół koncepcji zrównoważonego rozwoju.

EN

Moral values are a base for an economy as well as state intervention in the economy and society. A conception of a social market economy dominated in Europe since the Second World War; it has been based on market and social values. However, the neoliberal conception has been widely disseminated in the 80s of the 20th century. In practice, it has been dominated speculative financial capital established from “values for stockholders” as well as further development of economic globalisation. A critical to the neoliberal conception is the conception of sustainable development linked to moral principles. It’s a framework to develop ecological, economic and social policies according to the principles.

11

Rewolucja menedżerów - zapomniana diagnoza

Pieliński K.

Ekonomia i Zarządzanie

|

2011

|

Vol. 3, no. 3

32-42

EN

The theory of managerial revolution, formulated in 1940s. and 1950s, seems to be a potential powerful instrument in the interpretation of the modern global crisis of capitalism. The general cause of not being so seems to lie in the domination of neoliberal language and treating hypothetical managerial revolution as an anticapitalist one.