Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Względna przyrodnicza zasadność rozwoju melioracji wodnych w skali województw w świetle wybranych wskaźników

Kaca Edmund, Rek-Kaca Grażyna

Gospodarka Wodna

|

2019

|

Nr 7

21--26

PL

W pracy dokonano analizy klimatycznej, glebowo-wodnej, hydrologicznej i przyrodniczo-ekologicznej względnej zasadności rozwoju rolniczych odwodnień i nawodnień w skali województw, jak również względnej przyrodniczej zasadności, będącej syntezą tych cząstkowych zasadności. Podstawę analizy stanowiły wartości rodzajowych indeksów zasadności rozwoju melioracji w województwach, jak również wartości syntetycznych wskaźników zasadności. Ustalono, że największą przyrodniczą zasadnością rozwoju odwodnień może charakteryzować się województwo łódzkie, a najmniejszą - województwo lubuskie. Największa zasadność rozwoju nawodnień może istnieć w województwie opolskim, najmniejsza zaś w województwie małopolskim.

EN

The article constitutes an analysis of the climate, soil and water, hydrological, as well as environmental and ecological relative validity of development of agricultural drainage and irrigation systems at the province level. It also presents the relative environmental validity being a synthesis of these partial rationales. The analysis is based on the values of different indicators concerning the validity of land melioration development in provinces, as well as the values of synthetic validity indicators. It indicates that the highest environmental validity for drainage systems development occurs in the Łódzkie Province, and the lowest - in the Lubuskie Province. The highest validity for development of irrigation systems may occur in the Opolskie Province, while the lowest - in the Małopolskie Province.

2

Ocena możliwości wykorzystania rezerw zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych do łagodzenia skutków suszy w rolnictwie

Herbich Piotr

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

nr 475, Hydrogeologia z. 16

51--57

PL

Na podstawie danych z bazy GIS Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000 ustalono optymalne warunki dla intensywnego poboru wody studniami wierconymi z poziomów wodonośnych podczas długotrwałej suszy hydrologicznej na obszarze pasa nizin środkowopolskich o najniższych w kraju opadach atmosferycznych i głębokich niedoborach wody na terenach upraw rolnych w okresie suszy. Zależnie od warunków hydrogeologicznych i rodzaju gleb, pobór z pojedynczej studni może w okresie głębokiej suszy hydrologicznej pokryć wysokie niedobory wody na terenach upraw rolnych na powierzchni najczęściej 15–50 ha, natomiast czas odbudowy retencji sczerpanych zasobów w ujętym poziomie wodonośnym wyniesie najczęściej 1–5 lat.

EN

Based on the GIS database for the 1: 50,000 Hydrogeological Map of Poland, the optimum conditions have been established for intensive water abstraction by drilled wells from aquifers during a long-lasting hydrological drought in the central regions of the Polish Lowlands. It is the area of country’s lowest precipitation and high water deficits for agriculture during droughts. Depending on the hydrogeological conditions and the type of soils, water abstraction from a single well can cover high water deficit for agriculture during a period of deep hydrological drought in an area of most frequently 15–50 hectares. The time of retention recovery in the aquifer for depleted resources will usually be 1–5 years.

3

Quality of Hamadian groundwater table of the continental tertiary of Wadi Mehiya in Tindouf province (South-West of Algeria)

Bekkouch M. F., Zanagui A.

Journal of Water and Land Development

|

2018

|

no. 39

3--9

EN

The Hamadian groundwater table ensures water supply for the agricultural perimeter of Wadi Mehiya region in the North-East of Tindouf city. In order to determine the behaviour of this groundwater table, a piezometric map have been realized, followed by physicochemical analyses to assess the chemical facies, the suitability of this water for irrigation and drinking purposes, as well as its vulnerability to different pollutants. This groundwater table is essentially composed of fine to coarse and clayey sands, surmounted by a silicified limestone slab. It is a free groundwater table with a thickness of 18 to 99 m. The sampling has been done in June 2010. Then, the physicochemical analyses have been performed on 7 samples taken from 7 boreholes. The piezometric study proved that the flow of groundwater table follows a North-East to South- -West direction, towards the Sebkha of Tindouf. The graphic representation of chemical facies, using Piper and Schoeller– Berkaloff diagrams, reveals that the water of Wadi Mehiya contains mainly magnesium sulphate. The graphical representation of irrigation water quality, using Wilcox diagram, revealed an acceptable quality with a high salinity. Moreover, this water is potable with hard-mineralized character. Nitrates contamination has been also noted, which is a logical result of the excessive use of chemical fertilizers.

PL

Poziom wodonośny Hamadi zapewnia dostawy wody dla rolniczych terenów regionu Wadi Mehiya na północny wschód od miasta Tindouf. W celu określenia właściwości poziomu wodonośnego wykonano mapę piezometryczną, a następnie przeprowadzono analizy fizyczne i chemiczne do oceny składu wody, jej przydatności do nawodnień i zaopatrzenia ludności w wodę pitną, jak również podatności zasobów na różne zanieczyszczenia. Poziom wodonośny znajduje się w warstwie gliniastego piasku o zmiennym uziarnieniu podścielonego warstwą krzemionkowo-wapienną. Jest to poziom o swobodnym zwierciadle wody o miąższości od 18 do 99 m. Próbki wody pobrano w czerwcu 2010 r. Analizy fizyczne i chemiczne wykonano w 7 próbkach pobranych z 7 odwiertów. Badania piezometryczne wykazały, że woda gruntowa płynie z północnego wschodu na południowy zachód w kierunku Sebkha k. Tindouf. Graficzna prezentacja wyników z wykorzystaniem diagramów Pipera i Shoellera–Berkaloffa dowodzi, że w składzie chemicznym wody Wadi Mehiya dominuje siarczan magnezu. Graficzne przedstawienie jakości wody do nawodnień wg diagramu Wilcoxa wykazało akceptowalną jakość z dużym zasoleniem. Ta wysoce zmineralizowana woda nadaje się do celów spożywczych. Zanotowano także zanieczyszczenie azotanami, co jest skutkiem nadmiernego stosowania nawozów mineralnych.

4

Assessment of groundwater salinity and risk of soil degradation in Quaternary aquifer system. Example: Annaba plain, Algeria N-E

Halimi S., Rechachi H., Bahroun S., Mizane N. E., Daifallah T.

Journal of Water and Land Development

|

2018

|

no. 36

57--65

EN

Quality of water resources in Annaba plain (North East) of Algeria is facing a serious challenge due to industrialisation and excessive exploitation of water. Therefore, 29 groundwater samples were collected from this area to assess their hydrogeochemistry and suitability for irrigation purposes. The groundwater samples were analysed for distribution of chemical elements Ca2+, Mg2+, Na+, K+, HCO3 −, Cl−, and SO4 2−. It also includes pH, electrical conductivity. The hydrochimical study has shown that the facieses are changing between a pole calcium-chloride-sulphate and sodium-chloride types. The results also showed that the salinity is the major problem with water for irrigation use (58% of samples fall into C3S1 class). As a result, the quality of the groundwater is not suitable for sustainable crop production and soil health without appropriate remediation.

PL

Jakość zasobów wodnych na równinie Annaba w północnej Algierii jest poważnie zagrożona wskutek industrializacji i nadmiernej eksploatacji wody. Było to motywem do podjęcia badań prezentowanych w niniejszej pracy. Pobrano 29 próbek wody gruntowej z tego obszaru, aby ocenić jej właściwości hydrogeochemiczne i przydatność do nawodnień. Próbki wody gruntowej analizowano pod kątem stężenia Ca2+, Mg2+, Na+, K+, HCO3−, Cl− i SO4 2− oraz pH i przewodnictwa elektrolitycznego. Badania hydrochemiczne wykazały, że skład wody zmienia się od typu wapniowo-chlorkowo-siarczanowego do sodowo-chlorkowego. Wyniki analiz dowodzą, że zasolenie wód stanowi poważny problem ze względu na ich zastosowanie do nawodnień (58% próbek mieściło się w klasie C3S1). Uznano, że jakość wód gruntowych bez wstępnych zabiegów remediacyjnych nie jest odpowiednia do produkcji roślinnej i utrzymywania właściwego stanu gleb.

5

Względna przyrodnicza zasadność rozwoju odwodnień i nawodnień w skali województw

Kaca E., Rek-Kaca G.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2017

|

T. 17, z. 4

67--80

PL

Przedmiotem pracy jest specyficzna cecha województwa, którą jest względna przyrodnicza zasadność rozwoju w nim melioracji (odwodnień albo nawodnień) użytków rolnych. Względna, gdyż cecha ta odnoszona jest do przyrodniczej zasadności rozwoju melioracji w pozostałych województwach w kraju. Praca składa się z dwóch części. Pierwsza dotyczy klimatycznej, glebowo-wodnej, hydrologicznej i przyrodniczej kwantyfikacji względnej zasadności rozwoju melioracji w województwach, druga zaś syntezy tych cząstkowych rodzajowych zasadności w jeden wskaźnik – względną przyrodniczą zasadność rozwoju melioracji w województwie. W realizacji pierwszej części wykorzystuje się wskaźniki charakteryzujące cząstkowe zasadności rozwoju melioracji w powiatach, w drugiej zaś fragment wielokryterialnej dialogowej metody porządkowania wariantów ELECTRE III. Na podstawie metodyki opisanej wcześniej przez autora sklasyfikowano województwa w Polsce. Klasyfikacji dokonano na podstawie takich rodzajowych zasadności rozwoju melioracji, jak: klimatyczna, glebowo-wodna, hydrologiczna i przyrodniczo-ekologiczna. Według tej klasyfikacji największą przyrodniczą zasadnością rozwoju odwodnień charakteryzuje się województwo łódzkie, a najmniejszą – województwo lubuskie. Największa zasadność rozwoju nawodnień występuje w województwie opolskim, najmniejsza zaś w województwie małopolskim.

EN

The subject of the research is a specific feature of the province in Poland – the relative environmental validity of developing drainage and irrigation within it; relative, as it refers to the environmental validity of developing land drainage and irrigation in the remaining provinces in the country. The research consists of two parts. The first applies to soil-water, climate, hydrological and environmentalecological quantification of the relative validity of the development of land reclamation in the provinces, while the second – synthesis of these partial validity in one indicator – relative environmental validity of developing land reclamation in the province. In the first part of the research, the indicators characterizing the partial justification the development of land reclamation in the counties is used. In the second, a fragment of the multi-criteria dialogue method of ordering of variants (regions) ELECTRE III is used. Based on the methodology described in the work of the author [KACA 2017a, b] the provinces in Poland were classified. The classification was made on the basis of such generics the validity of the development of reclamation as the climate, soil and water, hydrological and environmental-ecological validity. According to this classification, the largest natural reasons for the development of drainage systems is characterized by the Łódzkie Voivodeship and the smallest – Lubuskie Voivodeship. The highest rationale for irrigation development occurs in the Opolskie Voivodeship, and the smallest in Małopolskie Voivodeship.

6

Szacowanie względnej zasadności rozwoju melioracji w skali regionów

Kaca E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2017

|

T. 17, z. 4

49--65

PL

W pracy zaproponowano metodykę szacowania względnej zasadności rozwoju melioracji (odwodnień, nawodnień) w skali regionów. Zasadność tę rozumie się jako specyficzną nieobserwowalną cechę (zmienną) regionu, wyrażającą pogląd (stanowisko, przekonanie) na rozwój melioracji, często opisywany w strategiach rozwoju regionów. Wartość tej cechy odnosi się do wartości takiej cechy w pozostałych regionach należących do grupy branych pod uwagę regionów, np. województw. Można wyróżnić różne rodzaje zasadności rozwoju melioracji, np. zasadność produkcyjno-ekonomiczna, społeczno-demograficzna i przyrodnicza. Szacowanie danego rodzaju względnej zasadności rozwoju melioracji w regionach wg zaproponowanej metodyki rozpoczyna się od doboru wymiarów tej zasadności. W przypadku zasadności przyrodniczej typowe jej wymiary to: klimatyczny, glebowo-wodny, hydrologiczny i przyrodniczoekologiczny. Następnie dla każdego wymiaru dobiera się i oblicza wskaźnik inferencyjnie związany z tym wymiarem oraz oblicza indeks zasadności rozwoju melioracji w regionie. Postępowanie kończy się oszacowaniem wskaźnika (wskaźników) względnej zasadności rozwoju melioracji w regionach. Podstawę oszacowania tej wielkości stanowi wynik porządkowania regionów ze względu na obliczone indeksy, wykonany metodą bilansu netto NFS (ang. Net Flow Score), stanowiącą fragment wielokryterialnej dialogowej metody porządkowania wariantów (tu: regionów) ELECTRE III.

EN

In the research, it was proposed methodology for assessing the relative validity of developing land reclamation (drainage and irrigation) on the regional scale. The validity is understood as a specific unobservable (hidden) feature (variable) of the region, expressing the view (conviction) to the development of land reclamation, often described in the development strategies of the regions. The value of this feature refers to the value of such features in other regions belonging to the group taken into account regions, for example provinces. There are different types of the validity of the development of reclamation, such as for example production-economic, socio-demographic and environmental. Estimating the relative validity of the development of land reclamation in the regions by the proposed methodology begins with the selection of dimensions of this validity. In the case of the environmental validity the typical dimensions are the climate, the soil and water, hydrological and environmental dimension. Then, for each dimension the indicator inferentially associated with the dimension of the validity is chosen and calculated and then the index of the validity of the development of land reclamation in the region is calculated. The procedure ends with the estimate of the value of the indicator of the relative validity of the development of land reclamation in the regions. The basis for the estimation of the value of this validity is the result of the ordering of the regions due to the calculated indices, made net balance method (NFS. Net Flow Score) a fragment of the multi-criteria dialogue method of ordering of variants (regions) ELECTRE III.

7

Methodology of assessing the relative environmental validity of developing drainage and irrigation on a regional scale

Kaca E.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 35

101--112

EN

The topic of the research is a specific feature of the region within a group of regions – the relative environmental validity of developing drainage and irrigation within it; relative, as it refers to the environmental validity of developing drainage and irrigation in regions belonging to a selected group of regions. The research revolves around the issue of the methodology for assessing (quantifying) the relative environmental validity of developing drainage and irrigation in a region (province). Developing such a methodology and presenting an example of its application is, thus, the aim of this work. The methodology comprises two parts. The first of them pertains to generic, e.g.: climate, soil-water, hydrological, etc. quantification of the relative environmental validity of developing drainage and irrigation in regions (provinces), while the second – the synthesis of these partial generic validities into one indicator – the relative environmental validity of developing drainage and irrigation in a region (province). When realizing the first part, indicators characterizing the partial validities for developing drainage and irrigation in subregions (districts) are used, whereas in the second – a fragment of the ELECTRE III multi-criteria dialogue method of ordering of variants. Based on the proposed methodology, the individual provinces of Poland were classified. The classification was carried out based on such generic validities for the development of irrigation as climatic, soil-water, hydrological and environmental-ecological validity. According to this classification, Opolskie Province is characterized by the strongest environmental validity of developing irrigation, whereas Małopolskie Province – the lowest. Preliminarily analyses confirmed the accuracy and reliability of the proposed methodology for assessing the relative environmental validity of developing drainage and irrigation in the provinces.

PL

Przedmiotem pracy jest specyficzna cecha regionu w grupie regionów, którą jest względna przyrodnicza zasadność rozwoju w nim odwodnień i nawodnień. Względna, gdyż odnoszona do przyrodniczej zasadności rozwoju melioracji w regionach należących do wyróżnionej grupy regionów. Problemem pracy jest pytanie o metodykę szacowania (kwantyfikacji) względnej przyrodniczej zasadności rozwoju melioracji w regionie (województwie). Opracowanie takiej metodyki i zaprezentowanie przykładu jej zastosowania stanowi cel pracy. Metodyka składa się z dwóch części. Pierwsza dotyczy rodzajowej, np. klimatycznej, glebowo-wodnej, hydrologicznej itp., kwantyfikacji względnej przyrodniczej zasadności rozwoju melioracji w regionach (województwach), druga zaś – syntezy tych cząstkowych rodzajowych zasadności w jeden wskaźnik – względną przyrodniczą zasadność rozwoju melioracji w regionie (województwie). W realizacji pierwszej części wykorzystuje się wskaźniki charakteryzujące cząstkowe zasadności rozwoju melioracji w subregionach (powiatach), w drugiej zaś – fragment wielokryterialnej dialogowej metody porządkowania wariantów ELECTRE III. Na podstawie zaproponowanej metodyki sklasyfikowano województwa w Polsce. Klasyfikacji dokonano na podstawie takich rodzajowych zasadności rozwoju melioracji, jak: zasadność klimatyczna, glebowo-wodna, hydrologiczna i przyrodniczo-ekologiczna. Według tej klasyfikacji największą przyrodniczą zasadnością rozwoju nawodnień charakteryzuje się województwo opolskie, najmniejszą zaś – małopolskie. Wstępne analizy potwierdziły trafność i rzetelność proponowanej metodyki szacowania względnej przyrodniczej zasadności rozwoju nawodnień w województwach.

8

Field evaluation of centre pivot sprinkler irrigation system in the North-East of Iran

Abedinpour M.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 34

3--9

EN

A field evaluation of the technical performance of centre pivot sprinkler irrigation system was carried out during the maize crop growing season and when operating with different working speeds: S1 – 40%, S2 – 60% and S3 – 80%. For this goal, four uniformity measurements are to be considered in the evaluation; coefficient of uniformity (CU), distribution uniformity (DU), potential efficiency of low quarter application (PELQ) and actual efficiency of low quarter application (AELQ). The first step of evaluation of the sprinkler irrigation system is to compare the measured uniformity values with the standard values, DU ≥ 75%, CU ≥ 85%, AELQ and PELQ ≥ 90%. Effect of variation of speed produced CU values of 80.3, 82.7 and 86% for S1, S,sub>2, and S3 speed, respectively. Furthermore, DU standard value was obtained at S3 speed of 82%. Moreover, AELQ and PELQ were below the acceptable standard level of 90% for all speeds. Non-uniform water application leads to over or under irrigation in various parts of the field which can result in wasted water and energy. Therefore, regular evaluation of the irrigation equipments is needed to efficiently and effectively manage irrigation.

PL

Polową ocenę sprawności technicznej systemu deszczowania przeprowadzono w sezonie wegetacyjnym kukurydzy, kiedy system pracował z różną prędkością roboczą: S1 – 40%, S2 – 60% i S3 – 80%. W ocenie uwzględniono cztery miary jednorodności: współczynnik jednorodności (CU), jednorodność dystrybucji (DU), potencjalną wydajność dolnej ćwiartki aplikacji (PELQ) i rzeczywistą wydajność dolnej ćwiartki aplikacji (AELQ). Pierwszym etapem oceny systemu zraszania było porównanie zmierzonych wartości jednorodności z wartościami standardowymi: DU ≥ 75%, CU ≥ 85%, AELQ i PELQ ≥ 90%. Wpływ różnych prędkości wyraził się różnymi wartościami CU, wynoszącymi odpowiednio 80,3, 82,7 i 86,0%, gdy prędkość była równa S1, S2, i S3. Ponadto standardową wartość DU uzyskano, gdy prędkość S3 wynosiła 82%. Wartości AELQ i PELQ były poniżej dopuszczalnego standardu 90% dla wszystkich prędkości. Nierównomierne rozprowadzanie wody prowadzi do nadmiernego bądź niedostatecznego nawodnienia w różnych częściach pola, co skutkuje zmarnowaniem wody i energii. Z tego powodu niezbędna jest regularna kontrola urządzeń irygacyjnych dla wydajnego i efektywnego zarządzania nawodnieniami.

9

An experimental study on the grape orchard: Effects comparison of two irrigation systems

Kadbhane S. J., Manekar V. L.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 32

41--51

EN

Table grape (Vitis vinifera cultivars) is a major cash crop in the Nashik district of India, which requires irrigation water throughout the year as per demand instantly. Canal irrigation is the adopted irrigation systems in the study area, but canal irrigation has got several serious disadvantages, such as mismatching rotation schedules and crop water demands, water allotment system and restrictions on the use of efficient irrigation methods. The storing the canal water in the farm pond instead of directly applying to the field using the free flooding method is alternate solution to overcome the disadvantages of the canal irrigation system. Once the canal water storing in the pond, it increases the possibilities to use the advance irrigation system like drip, subsurface, sprinkler etc. to enhance water use efficiency. The comparative study between the canal water directly applying for the field and canal water storing in the farm pond then use for irrigation, executed through the field experiments carried out on the grape orchard during a period April 2013 to March 2016. Results have been evaluated based on grape yield, water-productivity, berry size, and biomass. Water productivity (kg∙m–3) with respect to water delivery to crop through the pond irrigation method was found 37% higher than the canal irrigation method during the study period. Based on the results, this study recommended the use of the farm pond to store the canal water and use it as per crop demand using advance irrigation systems.

PL

Winorośl (odmiany Vitis vinifera) jest główną uprawą w dystrykcie Nashik w Indiach. Wymaga ona całorocznych nawodnień dostosowanych do chwilowego zapotrzebowania roślin. Na badanym obszarze stosuje się nawadnianie grawitacyjne, polegające na bezpośrednim dostarczaniu wody transportowanej kanałem pod uprawy winorośli. Metoda ta ma kilka wad, takich jak: niedopasowanie harmonogramu zalewów z potrzebami roślin, złożony system rozprowadzania wody i ograniczone możliwości stosowania wydajnych metod nawodnień. Przechowywanie wody dostarczonej kanałem w stawach zamiast bezpośredniego wylania na pola umożliwia ograniczenie wad nawadniania grawitacyjnego. Retencjonowanie wody w stawach umożliwi stosowanie zaawansowanych i wodooszczędnych sposobów nawadniania, takich jak: nawodnienia kroplowe, podpowierzchniowe lub deszczowniane. Porównawcze badania nad nawadnianiem bezpośrednio wodą z kanału i wodą wstępnie przetrzymywaną w stawach prowadzono w okresie od kwietnia 2013 do marca 2016 r. Rezultaty oceniano na podstawie produktywności wody, plonu winogron, wielkości gron i biomasy. Produktywność wody (kg∙m–3) dostarczanej pod uprawy za pośrednictwem stawu była o 37% większa niż produktywność wody aplikowanej bezpośrednio z kanału. W oparciu o wyniki badań zalecono wykorzystanie stawów w gospodarstwie do przetrzymywania wody z kanału i zastosowanie jej zgodnie z wymaganiem roślin, stosując zaawansowane systemy irygacji.

10

Ocena stanu technicznego i funkcji środowiskowych urządzeń melioracyjnych na obiekcie Supraśl Dolna

Kiryluk A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

Nr 46

38--46

PL

W pracy oceniono urządzenia melioracyjne występujące na użytkach rolnych w woj. podlaskim i na obiekcie melioracyjnym Supraśl Dolna. Wskazano na ich funkcję w produkcji biomasy roślinnej i w ochronie środowiska przyrodniczego. Ważną rolę w bilansie wodnym na obszarach rolniczych pełnią rowy melioracyjne szczegółowe i zastawki regulujące odwodnienie i nawodnienie. Opisano i oceniono urządzenia melioracyjne na dużym (1153 ha) obiekcie Supraśl Dolna. Obiekt spełnia ważną funkcję gospodarczą ( nawodnienie łąk i pastwisk) oraz funkcje przyrodnicze ( utrzymaniu różnorodności gatunkowej flory łąk pobagiennych). Rowy na tym obiekcie występujące na długości 125,6 km nie zapewniają właściwego uwilgotnienia , gdyż są wypłycone, zamulone i nie posiadają właściwych spadków dna. 75% zastawek piętrzących wodę jest sprawnych, a pozostałe nie spełniają funkcji. Przepusty melioracyjne umożliwiające komunikację na obiekcie są sprawne w 80%. Przyczyną niskiej sprawności urządzeń melioracyjnych szczegółowych jest brak systematycznej ich konserwacji, wynikającej z braku uregulowań prawnych w tym zakresie.

EN

It this paper the evaluation of drainage devices which are working at agricultural land of Podlaskie province and at drainage object of Lower Supraśl Valley was made. Their functions in production of vegetable biomass and in natural environmental protection was indicated. Detailed ditches drainage fulfill an important role in water balance in agricultural areas and result adjusting drainage weir in dehydration and irrigation. Meliorative devices were described and evaluated on a large (1153 ha) object of Supraśl Valley. The object has an important economic function (irrigation meadow and pasture) and natural functions (maintaining the diversity of typical flora) of post-bog meadow. Ditches do not assure proper (suitable) moistening on this object of the length of 125,6 km, because they are shallow, silted with slime and they lack proper bottom decreases. 75% of water damming up were working correctly, but the remaining did not grant their function. Drainage culvert enabling communication were proficient in 80%. Lack of their systematic conservation is the reason of low proficiency of detailed drainage devices, it result from lack of regulations in this range.

11

Agroklimatyczne uwarunkowania potrzeb melioracji nawadniających

Łabędzki L.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

Nr 47

199--204

PL

W pracy dokonano przeglądu dotychczas stosowanych w Polsce metod i kryteriów oceny potrzeb melioracji nawadniających dla celów planistycznych, oceny dokonywanej ze względu na uwarunkowania agroklimatyczne oraz z uwzględnieniem retencji wodnej gleb. Potrzeby nawadniania określa się najczęściej biorąc pod uwagę niedobory wody roślin uprawnych. Jest to wielkość, która charakteryzuje niedobór opadów w stosunku do zapotrzebowania na wodę roślin uprawnych. Niektóre stosowane metody wykorzystują tylko parametry meteorologiczne, determinujące stan układu atmosfera-gleba-roślina, a niektóre uwzględniają również retencję wodną gleb i jej dostępność dla roślin.

EN

The paper is a review of the so far used in Poland methods and criteria for assessing the needs of irrigation for planning purposes, the assessment because of the agroclimatic conditions and taking into account the soil water retention. Irrigation needs of the most are determined taking into account crop water deficits. This is the factor that is characterized by a shortage of precipitation in relation to the water requirements of crops. Some methods use only the meteorological parameters that determine the state of the atmosphere-soil-plant system, and some also take into account soil water retention and its availability for plants.

12

Efektywność ekonomiczno-finansowa deszczownianego nawadniania ziemniaków jadalnych na glebach lekkich w warunkach produkcyjnego gospodarstwa rolnego

Lipiński J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2015

|

T. 15, z. 3

61--73

PL

Nawodnienia roślin uprawnych są podstawą zwyżki ich plonowania. Potrzeba nawodnień występuje zarówno w latach o niskich, średnich, jak i o wysokich opadach, ze względu na niekorzystny ich rozkład w stosunku do potrzeb wodnych roślin. Podstawą decyzji rolnika o zainstalowaniu systemu nawadniającego i prowadzeniu nawodnień poszczególnych roślin jest ekonomiczno-finansowa efektywność przedsięwzięcia. W pracy zaprezentowano ocenę ekonomiczno-finansowej efektywności deszczownianego nawadniania ziemniaków jadalnych, uprawianych na glebach lekkich w warunkach produkcyjnego gospodarstwa rolnego położonego w powiecie grójeckim, województwo mazowieckie. Badania były prowadzone we współpracy z rolnikiem, który udostępnił dane o kosztach i efektach nawodnień, jakości gleb oraz stosowanych zabiegach agrotechnicznych. Z obliczeń wynika, że nawodnienia ziemniaków jadalnych w badanym gospodarstwie rolnym były ekonomicznie uzasadnione, ponieważ finansowa wewnętrzna stopa zwrotu (FRR) z inwestycji wyniosła 72,3%, podczas gdy stopa inflacji w okresie badań (w latach 2008–2012) była w granicach 2,5–4,3%. Średni czas zwrotu nakładów T (r = 5%) wyniósł 1,72 roku i był zdecydowanie krótszy od trwałości technicznej urządzeń nawadniających.

EN

Irrigation of crops is the basis of their yield increases. Irrigation is needed in the years of low, medium and high rainfall, due to its unfavorable distribution in relation to plants’ demands for water. Farmer's decision to install an irrigation system and conduct irrigation of particular plants is based on economic and financial efficiency of the project. This paper presents an assessment of the economic and financial viability of sprinkler irrigation of potatoes on light soils in terms of a productive farm located in the Grójec district, Mazowieckie voivodship. The research was conducted in collaboration with the farmer, who made available the data on the costs and effects of irrigation, soil quality and agricultural practices applied. Calculations showed that the irrigation of potatoes in the surveyed farm was economically justified, since the financial internal rate of return FRR of investments amounted to 72.3%, while the inflation rate during the study period (2008–2012) was in the range of 2.5–4.3%. The average payback time T (r = 5%) was 1.72 years and was much shorter than the technical durability of irrigation system.

13

Korzystanie z wód powierzchniowych do nawodnień rolniczych

Mioduszewski W., Dembek W.

Gospodarka Wodna

|

2015

|

Nr 8

225--228

PL

Zasadność pobierania opłat za pobór wód powierzchniowych do nawodnień rolniczych budzi wiele sprzeciwów nie tylko wśród rolników. W artykule przeprowadzono analizę zasadności pobierania opłat w kontekście stanu gospodarstw rolnych, rodzajów stosowanych metod nawodnień i wpływu nawodnień na stan środowiska przyrodniczego.

EN

The legitimacy of collecting fees for the use of surface waters in agricultural irrigation meets with objections not only among the farmers. The article analyses the legitimacy of collecting fees in the context of agricultural farms condition, types of the used irrigation methods and impact of irrigation on the state of natural environment.

14

The Vistula River and water management in agriculture

Szablowski J.

Acta Energetica

|

2013

|

nr 2

131--143

EN

This article attempts to show how much in agriculture depends on appropriate water resources. The Kujawsko-Pomorskie Voivodeship is exposed to a significant deficiency of water resources. In addition, it experiences severe droughts, repeating in the period 1951–2006 on average every two years. The Vistula River flowing across the Voivodeship creates great chances for improved management conditions. These opportunities have been discussed on the example of investments, developed concepts of surface water management, agricultural irrigation programme and the opportunity of using the water resources of a planned second reservoir on the Vistula River below Włocławek.

PL

W artykule starano się ukazać, jak wiele w rolnictwie zależy od odpowiednich zasobów wodnych. Na spore ich niedobory narażone jest województwo kujawsko-pomorskie, dodatkowo odczuwające głębokie susze, powtarzające się w latach 1951–2006 średnio co dwa lata. Duże szanse na poprawę warunków gospodarowania stwarza przepływająca przez województwo rzeka Wisła. Omówiono te możliwości, uwzględniając przykładowe inwestycje, opracowane koncepcje gospodarowania wodami powierzchniowymi, program nawodnień rolniczych oraz sposobów wykorzystania zasobów wodnych za pomocą projektowanego drugiego zbiornika na Wiśle poniżej Włocławka.

15

Primenenie termometrii v nagnetatel’nyh skvazinah dla analiza effektivnosti zavodnienia

Kandaurov D. U.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2010

|

nr 170 wyd. konferencyjne

275--277

16

An assessment of reclamation conditions in the irrigated lands of the Azerbaijan Republic

Mammadov G. S., Hashimov A. J.

Journal of Water and Land Development

|

2010

|

no. 14

97-100

EN

Current reclamation condition of lands in the Azerbaijan Republic and differential assessment of saline soils depending on the soil characteristics (chemistry, soil texture etc.) are described in this paper.

PL

Praca zawiera omówienie specyficznych warunków prowadzenia nawodnień i odwodnień gleb iłowych na terenie Republiki Azerbejdżanu. Przedstawiona została zmodyfikowana klasyfikacja zasolenia gleb, która z większą precyzją pozwala na ocenę możliwości i potrzebę prowadzenia prac odwodnieniowych.

17

Expected development of irrigation in Poland in the context of climate change

Łabędzki L.

Journal of Water and Land Development

|

2009

|

no. 13b

17-29

EN

Uncertainties as to how the climate will change and how it will influence the necessities and trends of irrigation development lead to a number of serious questions to be answered in the near future. How irrigation and water systems will have to adapt to climate changes is a challenge that planners, designers and O&M services will have to cope with. It is widely accepted that air temperature in Poland will increase of 2-4°C, however a total yearly precipitation will not vary yet its pattern during the year may change towards higher in winter and lower in summer. Evapotranspiration and crop water demand may rise due to both an increase in temperature and duration of crop growth cycles. Three main factors are expected to exert an accelerating influence on the development of irrigation: increased frequency and intensity of droughts and long-lasting precipitation-free periods with the high insolation and high air temperatures resulting from climate change; the intensification of agricultural production (e.g. in horticulture, orchards, seed crops), being forced by both domestic and European free-market competition; the necessity of reaching high level of quality for the majority of agricultural products. To mitigate negative effects of climate change and extreme events, appropriate adaptation methods and adaptation strategies should be developed and implemented in existing irrigation and water control systems. A number of technological and organisational steps should be taken to improve operation, management, administration and decision making processes.

PL

Zmiany klimatu będą wywierać silny wpływ na rolnictwo. Przeważa pogląd, że w skali ogólnej spodziewane zmiany, polegające na globalnym ociepleniu, przyniosą korzystne efekty w gospodarce rolnej, bowiem zwiększy się potencjał produkcyjny rolnictwa. W Polsce należy się spodziewać wzrostu temperatury o ok. 2-4°C. Konsekwencją tego wzrostu będą sezonowe zmiany ilościowe opadów atmosferycznych i natężenie ekstremalnych zjawisk pogodowych. Większość scenariuszy dla Polski nie przewiduje wzrostu sumy opadów w ciągu roku. Można natomiast spodziewać się wzrostu opadów zimowych, a zmniejszenia opadów letnich. Spowoduje to nadmierne uwilgotnienia gleby w okresie wczesnowiosennym i potrzebę odprowadzenia tej wody przez systemy drenarskie oraz przesuszenie gleb w okresie letnim i potrzebę nawodnień. Przewidywany wzrost natężenia i częstotliwości występowania susz może spowodować wzrost deficytów wody w rolnictwie. Susze stają się w ostatnich latach coraz bardziej dokuczliwe, a przesuszenie wielu obszarów jest wyraźne. Jednocześnie dopuszcza się do bardzo głębokiego kryzysu nawodnień w Polsce. Obecnie nawodnienia w Polsce odgrywają znikomą rolę zarówno w produkcji rolnej, jak i gospodarce wodnej. Są stosowane zaledwie na ok. 0,5% powierzchni użytków rolnych (łącznie wszystkie rodzaje nawodnień). Możliwe zwiększenie deficytów wody w rolnictwie w wyniku zmian klimatu może utrwalić obecne trendy rozwoju nawodnień. Znaczenie nawodnień w polskim rolnictwie powinno się zwiększać wraz z intensyfikacją rolnictwa i negatywnymi skutkami zmian klimatu.

18

Stan urządzeń melioracyjnych i produkcyjność użytków zielonych w województwie podlaskim

Kiryluk A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 2b

61-70

PL

W pracy oceniono stan urządzeń melioracji podstawowych i szczegółowych oraz plonowanie i produkcyjność użytków zielonych w woj. podlaskim. Zakres wykonywanych prac konserwacyjnych tych urządzeń jest mały i nie zapewnia prawidłowego funkcjonowania obiektów melioracyjnych. W warunkach ograniczonych nakładów finansowych w pierwszej kolejności wykonuje się remonty budowli melioracyjnych oraz prowadzi nawodnienia podsiąkowe użytków zielonych. W związku z powtarzającymi się co kilka lat suszami w tym regionie występuje ujemny bilans wodny na obszarach rolniczych. Ten niekorzystny bilans może być łagodzony przez pełniejsze wykorzystanie urządzeń melioracyjnych do nawodnień, przy czym nawodnienia podsiąkowe prowadzone są tylko na ok. 10% powierzchni zmeliorowanych. Korzystna koniunktura gospodarcza sprzyja zwiększaniu pogłowia bydła w województwie. Jest to jedną z przyczyn utrzymywania się na dobrym poziomie plonów z łąk i pastwisk. Dzieje się tak, mimo zmniejszonych nakładów finansowych i zmniejszonego zakresu wykonywanych prac konserwacyjnych i remontowych.

EN

The condition of basic and detailed reclamation facilities and grassland yielding and productivity in Podlaskie Province were estimated in this paper. Conservation of these facilities is poor and does not guarantee proper functioning of reclamation objects. At low financial inputs first to be executed are capillary irrigations of grasslands and rebuilding of reclamation constructions. Agricultural lands are subjected to negative water balance due to drought affecting this region every several years. This unfavourable water balance could be mitigated by the better use of irrigation facilities but capillary irrigation is carried out on c. 10% of reclaimed areas only. Beneficial economic condition favours increasing cattle stock in the province. This is one of the reasons of maintaining high yields in meadows and pastures despite decreased financial inputs and limited range of conservation and reconstruction works.

19

Irrigation system control under uncertainty conditions

Kovalenko P., Mikhaylov Y.

Journal of Water and Land Development

|

2008

|

no. 12

27-36

EN

The irrigation system control is identified as a complex hierarchical process of stochastic nature, at the head of which the uncertainties, caused by random variations of meteorological factors (climate) and diversion capacity regime from irrigation canals, were laid. Under such conditions application of the determinate methods for irrigation system control regarding the effectiveness surrenders to the formalistic and empirical methods. The most appropriate method is the developed by us, method of preventive control. As a result of retrospective analysis, to each system status, for example, diversion capacity , it is fixed the factors which lead to its changes, for example, rain layer or total evaporation. To every consequence "factor - system status" it is fixed the indicator and it is determined the probability of its exceeding in retrospective series. The control is in following of such indicator dynamics, forecasting of the most probably changes within system status and adjustment of the water delivery regime to canal reaches with diversion capacity regime from irrigation canals by means of standard preventive graphical chats of water flow control within hydraulic structures and pumping stations. Use of such control method allows to minimize the uncertainty influence, also it does not require the major modifications in the design and engineering infrastructure. As an exception can be the measures, directed to the increase of self-regulating qualities of irrigation systems, namely the ability of on-line water volume control, which is regulated in the idle capacities, provided in canal beds or special reservoirs. The example of such decision in practice is the Kakhovskaya irrigation system in the South of Ukraine. The use factor of water resources on this system reaches 0.85, the technological discharge water does not exceed 7%, the deficit of productive moisture reserve in soil at the end of interirrigation period does not exceed 20% and all these data were obtained under adverse weather conditions.

PL

Kontrola systemu nawadniania jest uważana za złożony proces hierarchiczny o charakterze stochastycznym, u podstaw którego leży niepewność spowodowana losowymi zmianami czynników meteorologicznych (klimatycznych) i reżimem możliwości zawracania wody z kanałów irygacyjnych. W tych warunkach użycie określonych sposobów kontroli systemu nawadniania w kontekście jego wydajności można sprawdzać metodami formalistycznymi i empirycznymi. Najbardziej odpowiednia jest zaproponowana przez nas metoda kontroli prewencyjnej. W wyniku analizy retrospektywnej każdemu stanowi systemu (np. zdolności zawracania wody) przypisano czynnik, który powoduje jego zmianę (np. wielkość opadów lub parowanie). Każdej sekwencji "czynnik-stan systemu" przypisano wskaźnik, który określa prawdopodobieństwo jego przekroczenia w retrospektywnej serii. Kontrola polega na śledzeniu dynamiki tych wskaźników, na przewidywaniu najbardziej prawdopodobnych zmian stanu systemu i dostosowaniu reżimu dostawy wody do reżimu zawracania wody z kanałów irygacyjnych z zastosowaniem standardowych prewencyjnych wykresów przepływu wody przez struktury hydrauliczne i stacje pomp. Użycie takich metod kontroli pozwala zminimalizować wpływ niepewności i nie wymaga znacznych modyfikacji projektowania czy infrastruktury inżynieryjnej. Wyjątkiem mogą być środki, zmierzające do zwiększenia samoregulacyjnych zdolności systemu nawadniania, zwłaszcza możliwości bieżącej kontroli martwej objętości wody w korytach kanałów lub specjalnych zbiornikach. Przykładem podejmowania takich decyzji w praktyce jest system irygacyjny Kakhovskaya na południu Ukrainy. W niekorzystnych warunkach pogodowych współczynnik zużycia wody w tym systemie sięga 0,85, odpływ wody technologicznej nie przekracza 7%, deficyt zasobów wilgoci w glebie pod koniec okresu między nawodnieniami nie przekracza 20%.

20

Measures for soil water control in Poland

Pierzgalski E., Jeznach J

Journal of Water and Land Development

|

2006

|

no. 10

79-89

EN

Polish water resources depend on precipitations, which are variable in time and space. In dry years the water balance is negative in central parts of Poland but sudden thaws and downfalls may result in periodical water excess and dangerous floods almost in the entire country. The retention capacity of artificial reservoirs in Poland permits to store only 6% of the average annual runoff, which is commonly considered insufficient. Another method to increase retention is soil water control. About fifty percent of soils in Poland consist of light and very light sandy soils with low water capacity. Loams and organogenic soils cover approximately 25% and 8.5% area of the country, respectively. Almost half of agricultural lands (48%) have relatively good water conditions, but the rest requires soil water control measures. An increase of the soil water content could be achieved by changes of soil properties, water table control and soil water management. Modernization and reconstruction of drainage and irrigation systems, which were built mainly in the period 1960-1980, is needed.

PL

W pracy scharakteryzowano główne problemy związane z zasobami wodnymi w Polsce oraz koniecznością regulacji stosunków wodnych na obszarach rolniczych i leśnych. Problemy ilościowe gospodarki wodnej w Polsce, związane z występowaniem trwałych lub okresowych deficytów względnie nadmiarów wody, są skutkiem zmienności czasowo-przestrzennej opadów atmosferycznych oraz stanu infrastruktury wodnej. Opady charakteryzują się dużą zmiennością zarówno w okresach wieloletnich, jak i w ciągu roku. Sumy średnich opadów rocznych w latach mokrych mogą być ponad 2-krotnie większe od opadów w latach suchych. Częstym zjawiskiem jest występowanie susz, powodujących klęski nieurodzaju, wzrost zagrożenia pożarowego lasów, wysychanie studni itp. Zróżnicowanie przestrzenne opadów natomiast sprawia, że w centralnej części Polski bilans wodny, zwłaszcza w latach suchszych, jest ujemny. Z drugiej zaś strony gwałtowne roztopy i zjawiska ekstremalne w postaci opadów nawalnych powodują okresowe nadmiary wód i powodzie. Z tych niekorzystnych zjawisk wynikają podstawowe zadania gospodarki wodnej na terenach niezurbanizowanych, do których należą: zapewnienie zaopatrzenia w wodę ludności i poszczególnych gałęzi gospodarki narodowej, ochrona przed powodzią, regulacja stosunków wodnych na obszarach użytkowanych rolniczo, zapewnienie trwałości ekosystemów przyrodniczych, w tym lasów. Wyrównanie okresowych braków lub nadmiarów wody osiąga się w różny sposób, generalnie poprzez zmagazynowanie wody w zbiornikach powierzchniowych naturalnych i sztucznych, a także w glebie i w podziemnych warstwach wodonośnych. Pojemność retencyjna sztucznych zbiorników wodnych w Polsce umożliwia zmagazynowanie jedynie 6% średniego rocznego odpływu i jest powszechnie uznawana za niewystarczającą. Obieg wody w zlewniach, zdolności produkcyjne gleb, a także szkody erozyjne zależą w dużej mierze od urządzeń melioracji szczegółowych. Obecnie ponad 20% wykonanych urządzeń w okresie powojennym uległo dekapitalizacji i przy obecnym poziomie inwestycji w najbliższych 10 latach osiągnie wielkość około 30%. Oznacza to znaczne ograniczenie wykorzystania potencjalnych zdolności produkcyjnych gleb oraz powiększanie strat w okresach ekstremalnych, zarówno susz, jak i powodzi. Jest to jedno z większych zagrożeń racjonalnej gospodarki wodnej na obszarach rolnych i leśnych. W dużym stopniu, zarówno na terenach rolniczych, jak i leśnych, są one zużyte i wymagają odbudowy, a najczęściej modernizacji. W pracy podkreślono konieczność uwzględniania wymogów ochrony zasobów wodnych i pozostałych elementów środowiska i to zarówno w fazie projektowania urządzeń melioracyjnych, jak i ich eksploatacji.